ὄνομα: Difference between revisions

|Definition=Aeol. and Dor. [[ὄνυμα]] ''IG''12(2).68.8 (Lesb.), ''GDI''4992a iii 7 (Crete), ''SIG''1122.8 (Selinus), ''Berl.Sitzb.''1927.167 (Cyrene); Lacon. *[[ἔνυμα]] prob. in pr. nn.<br><span class="bld">A</span> Ἐνυμακρατίδας ''IG''5(1).213.45, [[Ἐνυμαντιάδας]] ib.97.20, 280.2; ''poet.'' also (metri gr.) [[οὔνομα]] (v.infr.), which appears regularly in codd. of [[Herodotus|Hdt.]] (along with [[ὀνομάζω]], as 2.50, 4.35, al.), and sometimes in other Ion. prose authors ([[varia lectio|v.l.]] in Hp.''Prog.''25, etc.), but is prob. not Ionic; Ion. Inscrr. have only [[ὄνομα]], ''IG''7.235.39 (Oropus), etc.: Hom. has [[οὔνομα]] Od.6.194, 9.355, Il.3.235, οὐνόματ' (α) 17.260, ὄνομα Od.9.16, 364, 366, 19.183, [[ὄνομ']] (α) 4.710 et saep.:—[[name]] of a person or thing, in Hom. always of a person, exc. ἐρέω δέ τοι οὔνομα λαῶν Od.6.194 and in Od.13.248 (v. infr. II); Οὖτις ἐμοί γ' ὄνομα 9.366, cf. 18.5,19.183,247; Ἀρήτη δ' ὄνομ' ἐστὶν ἐπώνυμον 7.54, cf. 19.409, Hes. ''Th.''144: in Prose [[ὄνομα]] is used abs., [[by name]], πόλις ὄνομα Καιναί X.''An.'' 2.4.28, etc.: also dat., <b class="b3">πόλις Θάψακος ὀνόματι</b> ib.1.4.11 ([[varia lectio|v.l.]]); ὀνόματι [[λέγειν]] = [[by name]], Pl.''Ap.''21c; ἐπ' ὀνόματος δηλοῦσθαι Plb.18.45.4, etc.; <b class="b3">κατ' ὄνομα</b> by [[name]], Strato Com.1.14, ''Epigr.Gr.''983.4 (Philae); <b class="b3">ἀσπάζου τοὺς φίλους κατ' ὄνομα</b> each [[by]] his [[name]], ''3 Ep.Jo.''14.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ὄνομα τίθεσθαι</b> or <b class="b3">θέσθαι τινί</b> give one a [[name]], Od.19.403, 406, 8.554, A.''Fr.'' 6, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''810:—Pass., <b class="b3">ὄνομα κεῖταί τινι</b> ib.1291; <b class="b3">ὄνομα ἐστι</b> or <b class="b3">κεῖται ἐπί τινι</b>, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.14.2, ''Cyr.''2.2.12; so <b class="b3">ὄνομα φέρειν</b> or <b class="b3">ὄνομα ἐπιφέρειν ἐπί τι</b>, [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1119a33, ''HA''572a11.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">ὄνομα καλεῖν τινα</b> call one [[by name]], εἴπ' ὄνομ', ὅττι σε κεῖθι κάλεον Od. 8.550; καλοῦσί με τοῦτο τὸ ὄνομα X. ''Oec.''7.3, cf. [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''259, 800, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''393e, etc.:—so in Pass., ὄ. δ' ὠνομάζετο Ἕλενος S.''Ph.''605, cf. ''El.''694; ὄνομα δημοκρατία κέκληται Th.2.37; τὸ ἐναντίον ὄνομα ἀφροσύνη μετωνόμασται Id.1.122; ὄ. ἓν κεκλημένους Σικελιώτας Id.4.64; λεγόμενοι τοὔνομα γεωργικοί [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''842e; but also [[ὀνόματί]] τινα προσαγορεύειν Antipho 6.40; reversely, <b class="b3">ὄνομα καλεῖν τινι</b> [[give]] a [[name]] to, [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 279e, ''Cra.''385d; ὄνομα καλεῖν ἐπί τινι Id.''Prm.''147d; τύμβῳ δ' ὄ. σῷ κεκλήσεται.. Κυνὸς σῆμα [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''1271; τοὔνομα προσηγορεύθη Anaxil.21.3.<br><span class="bld">II</span> [[name]], [[fame]], Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ' ἵκει Od.13.248; οὐδὲ θανὼν ὄνομ' ὤλεσας 24.93; <b class="b3">ὄνομα ἔχειν</b> or <b class="b3">σχεῖν ἀπό τινος</b>, [[Herodotus|Hdt.]]1.71, Pl.''Hp.Ma.''282a; τὸ μεγα ὄνομα τῶν Ἀθηνῶν Th.7.64; τῷ μέλλοντι χρόνῳ καταλιπεῖν ὄνομα ὡς.. Id.5.16; τοὔνομά τινος μεῖζον ἀφικνεῖται εἰς τὴν πόλιν X.''An.''6.1.20; ὧν ὀνόματα μεγάλα λέγεται ἐπὶ σοφίᾳ Pl.''Hp.Ma.''281c; ὄνομα μέγιστον ἔχειν Th.2.64; <b class="b3">ἐν ὀνόματι εἶναι</b> to have a [[name]], to be [[notable]], Str.9.1.23; οἱ ἐν πράγμασιν ἐπ' ὀνόματος γεγονότες Plb.15.35.1; παράσιτοι δ' ἐπ' ὀνόματος ἐγένοντο [[notably]], Ath.6.240c; <b class="b3">τῶν δι' ὀνόματος παρασίτων</b> ib.241a.<br><span class="bld">III</span> a [[name]] and [[nothing]] [[else]], opp. [[the real person or thing]], ἵνα μηδ' ὄνομ' αὐτοῦ ἐν ἀνθρώποισι λίπηται Od.4.710; βοᾶς δ' ἔτι μηδ' ὄνομ' εἴη Theoc. 16.97; opp. [[ἔργον]], [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''454, ''Hipp.''502; περὶ ὀνόματος μάχεσθαι Lys.33.3; ἐκ τῶν ὀνομάτων μᾶλλον ἢ τῶν πραγμάτων σκέψασθαι D.9.15; <b class="b3">ὀνόματι διαφέρεσθαι</b> dispute about a [[word]], Pl.''Euthd.''285a, ''Lg.''644a.<br><span class="bld">2</span> [[false name]], [[pretence]], [[pretext]], <b class="b3">ὀνόματι ἐννόμῳ ξυμμαχίας</b> [[under]] the [[pretence]] of [[alliance]], under the [[lawful]] [[name]] of [[alliance]], Th.4.60; μετ' ὀνομάτων καλῶν Id.5.89; χώρα καλῶν ὀνομάτων καὶ προσχημάτων μεστή [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 495c, cf. Plb.11.5.4.<br><span class="bld">IV</span> in [[periphrasis]] phrases, <b class="b3">ὄνομα τῆς σωτηρίας</b>, = [[σωτηρία]], E.''IT''905, cf. <b class="b3">ὄνομ' ὁμιλίας ἐμῆς</b> ([[varia lectio|v.l.]] for ὄμμ') Id.''Or.''1082: with the names of persons, [[periphrasis]] for the person, ὦ φίλτατον ὄνομα Πολυνείκους Id.''Ph.''1702.<br><span class="bld">2</span> of persons, ὄχλος ὀνομάτων ''Act.Ap.''1.15; <b class="b3">ἕτερα ὀνόματα ἀντ' αὐτοῦ.. πέμψαι</b> Wilcken ''Chr.''28.19 (ii A. D.); in Accountancy, both of persons and things (cf. Lat. [[nomen]]), Hyp.''Ath.''6, 10 (both pl.), ''Jahresh.''26 ''Beibl.''13 (Ephes., ii A. D., pl.); <b class="b3">βαρέσαι τὸ ἐμὸν ὄνομα</b> [[charge]] my [[account]], POxy.126.8 (vi A. D.); <b class="b3">τὸν τόκον τὸν ὀνόματί μου παραγραφέντα</b> ib.513.22 (ii A. D.); in registers of titledeeds, etc., <b class="b3">οἰκίας οὐ κειμένης ἐν ὀνόματι τῆς ἀποδομένης</b> not [[book]]ed under the [[name]] of the [[seller]], ''PLips.''3 ii 25 (iii A. D.); <b class="b3">ὀνόματι ἰδιωτικῆς</b> under the [[head]] of [[private]] [[land]], ''PCair.Preis.''47.10 (iv A. D.); δικαιώματα.. ἑκάστῳ ὀνόματι παράκειται ''BGU''113.11 (ii A. D.); in tax-receipts, <b class="b3">ἔσχον ὀνόματος Σομτοῦς</b> on [[account]] of S., ''Ostr.Bodl.'' ii 39 (ii A. D.), cf. ''PFay.''85.7 (iii A. D.), etc.<br><span class="bld">V</span> [[phrase]], [[expression]], especially of technical terms, ὀνόματα τὰ ἐν τῇ ναυτικῇ X.''Ath.''1.19: generally, D.19.187.<br><span class="bld">VI</span> Gramm., [[word]], opp. [[ῥῆμα]] ([[expression]]), [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''399b, cf. ''Ap.''17c, ''Smp.''198b, 199b, 221e, Isoc.9.9, 11, Arist.''Rh.''1404b5, Aeschin.3.72, A.D.''Synt.''12.25, al., Demetr.''Eloc.''23, al.; <b class="b3">τὸ ἰλλαίνειν ὄνομα</b> the [[word]] [[ἰλλαίνειν]], Gal.17(1).679.<br><span class="bld">2</span> [[noun]], opp. [[ῥῆμα]] ([[verb]], [[predicate]]), [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''168b, ''Sph.''262a, 262b, cf. Arist.''Po.''1457a10, ''Int.''16a19, al.; as one of five parts of [[speech]], Chrysipp.Stoic.2.45; [[ὄνομα κύριον]] = a [[proper name]], opp. [[προσηγορικόν]], D.T.636.16, A.D.''Pron.''26.12, al. (so ὄνομα alone, Ar.''Nu.''681 sqq., Diog.Bab.Stoic.3.213); also of adjectives, S.E.''M.''1.222. (Cf. Goth. namo, gen. namins, Lat. [[nomen]], Skt. nāma.)  

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0348.png Seite 348]] τό, ion. u. poet. [[οὔνομα]], äol. [[ὄνυμα]] (ὀ ist vorgeschlagen, die Wurzel γνο = νο), 1) [[Name]], die Benennung einer Person oder Sache; bei Hom. der [[Eigenname]], mit dem eine Person genannt wird, οὕς κεν ἐϋ γνοίην καὶ τοὔνομα μυθησαίμην, Il. 3, 235, wie τῶν ἄλλων [[τίς]] κεν ᾗσι φρεσὶν οὐνόματ' εἴποι, 17, 260 (sonst nicht in der Il.); auch bestimmter, Ἀρήτη δ' ὄνομ' ἐστὶν [[ἐπώνυμον]], Od. 7, 54, vgl. 19, 403, der Name, mit dem sie genannt wird, ἐμοὶ δ' [[ὄνομα]] κλυτὸν Αἴθων, 19, 183, Εὐρυβάτης δ' ὄνομ' ἔσκε, 247, öfter; [[ὄνομα]] τῇ κολάσει εὐθῦναι, Plat. Prot. 326 d, wie [[ὄνομα]] αὐτῷ εἶναι Ἀγάθωνα, 315 e; auch parenthetisch, Δίων [[ὄνομα]] αὐτῷ, Is. 6, 20; auch εἴπ' ὄνομ', [[ὅττι]] σε [[κεῖθι]] κάλεον, mit dem sie dich nannten, Od. 8, 550, vgl. 9, 364; [[ὅπερ]] καλοῦμεν [[ὄνομα]] ἕκαστον, Plat. Crat. 383 e, vgl. 402 d; daher [[ὄνομα]] κέκληται [[δημοκρατία]], Thuc. 2, 37; [[ὄνομα]] θεῖναί τινι, einen Namen geben, beilegen, Od. 19, 403; häufiger im med., [[ὄνομα]] τίθεσθαι, 19, 406; so Ar. Nubb. 66 Av. 809. 923; u. in Prosa, τούτοις [[ὄνομα]] ἀποικίαν τιθέμενος, Plat. Legg. V, 736 a; ἀντὶ τοῦ ὀνόματος, οὗ ἔθετο αὐτῷ ὁ πατὴρ Βοιωτόν, Dem. 40, 34; Folgde häufig; – ἐπ' ὀνόματος εἶναι, s. ἐπί; – [[ὄνομα]] φέρειν, einen Namen tragen, Soph. O. C. 60; [[ὄνομα]] ἔχειν ἀπό τινος, von oder nach einem Andern den Namen haben, Plat. Hipp. mai. 282 a; Γαῖα, πολ λῶν όνομάτων μορφὴ μία, Aesch. Prom. 210, öfter; τύμβῳ [[ὄνομα]] σὸν κεκλήσεται, Eur. Hec. 1271; – [[πόλις]] Θάψακος ὀνόματι, mit Namen, Xen. An. 1, 4, 11; gewöhnlicher im absoluten accus., [[πόλις]] [[ὄνομα]] Καιναί, 2, 4, 28 u. öfter, u. Folgde; ἐπ' ὀνόματος καλεῖν τινα; bei Namen rufen, Pol. 5, 35, 2; namentlich, ἐπ' ὀνόματος δηλοῦν τὰς πόλεις, 18, 28, 4. – 2) wie bei uns, [[Name]], [[Ruf]], [[Ruhm]]; Hom., doch so, daß an den Eigennamen selbst zu denken ist, Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ' ἵκει, Od. 13, 248; ἃς σὺ μὲν οὐδὲ θ ανων ὄνομ' ὤλεσας, dem nachher entspricht [[ἀλλά]] τοι αἰεὶ πάντας ἐπ' ἀνθρώπους [[κλέος]] ἔσσεται ἐσθλόν, 24, 93; Od. 4, 710 ἵνα μηδ' ὄνομ' [[αὐτοῦ]] ἐν ἀνθρώποισι λίπηται, daß auch nicht der Name von ihm übrig bleibe; [[ὄνομα]] μόνον δείσαντες, den Ruf des Namens, Soph. O. C. 266; πολὺ τὸ σὸν [[ὄνομα]] διήκει πάντας, 307. – Auch in Prosa = berühmter Name, οὐδ' ἂν ἐγένετο Πρωταγόρου [[ὄνομα]] ἐν τοῖς Ἕλλησιν, Plat. Prot. 335 a; ὧν ὀνόματα μεγάλα λέγεται ἐπὶ σοφίᾳ, Hipp. mai. 281 c; καὶ τῷ μέλλοντι χρόνῳ καταλιπεῖν [[ὄνομα]] ὡς οὐδὲν σφήλας τὴν πόλιν διεγένετο, Thuc. 5, 16; ἀπὸ γὰρ τῆς μάχης τὸ τούτου [[ὄνομα]] μέγιστον ηὔξητο, Xen. Cyr. 4, 2, 3; ἐν ἀτίμῳ ὀνόματι, von unberühmtem Namen, Herkommen, An. 6, 4, 7; Sp., die auch [[ὄνομα]] καὶ [[δόξα]], [[ὄνομα]] καὶ [[κλέος]] u. dgl. verbinden, Anth. – 3) der bloße Name in <span class="ggns">Gegensatz</span> der Person oder Sache, [[ὄνομα]], [[ἔργον]] δ' οὐκ ἔχουσιν οἱ φίλοι, Eur. Or. 454, vgl. I. A. 128; ἐκ τῶν ὀνομάτων [[μᾶλλον]] ἢ τῶν πραγμάτων σκέπτεσθαι, Dem. 9, 15. Daher auch der falsche Name, hinter dem man die Sache versteckt, Vorwand, καὶ [[πρόσχημα]], Pol. 11, 6, 4; D. Hal. u. a. Sp.; vgl. auch Thuc. 4, 60. – 4) bes. bei Gramm. das nomen im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[ῥῆμα]], verbum, auch im engeren Sinne Eigenname im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[προσηγορία]], nomen appellativum (s. unter [[ῥῆμα]]). – Übh. das Wort, der Ausdruck, ὀνόμασι διαθέσθαι, dem ἐνθυμηθῆναι entgegengesetzt, Isocr. 4, 9, der auch ὀνόματα = [[λέξις]] den ἐνθυμήματα gegenüberstellt.

|elrutext='''ὄνομα:''' ион. [[οὔνομα]], эол. ὄνῠμα и [[ὤνομα]], ατος τό<br /><b class="num">1</b> [[имя]], [[название]] (ὄ. [[θέσθαι]] или θεῖναί τινι Hom.): ὄ. καλεῖν τινα [[или]] τινι и λέγειν τινὰ ὀνόματι Plat. [[или]] ἐξ ὀνόματος Polyb. [[называть кого-л. по имени]]; τι ὀνόματι προσαγορεύειν Arst. [[давать чему-л. название]]; [[πόλις]] Θάψακος ὀνόματι Xen. [[город с названием Тапсак]]; [[πόλις]] ὄ. [[Καιναί]] Xen. [[город по имени Кены]];<br /><b class="num">2</b> ([[громкое]]) [[имя]], [[слава]] (ὄ. καὶ [[κλέος]] Anth.): ὄ. ἔχειν [[ἀπό]] τινος Her., Plat.; составить себе имя (= прославиться) благодаря чему-л.; κτήσεσθαι ἔκ τινος ὄ. [[μέγα]] Xen. стяжать себе чем-л. великую славу;<br /><b class="num">3</b> ([[пустое]]) [[слово]] (τὰ ὀνόματα [[μᾶλλον]] ἢ τὰ πράγματα Dem.);<br /><b class="num">4</b> [[отговорка]], [[предлог]]: μετ᾽ ὀνομάτων [[καλῶν]] Thuc. [[под благовидными предлогами]];<br /><b class="num">5</b> [[термин]] (ὄ. ἐν τῇ ναυτικῇ Xen.);<br /><b class="num">6</b> [[выражение]] или [[речь]] Dem.;<br /><b class="num">7</b> ([[описательно]] = [[κάρα]], [[κεφαλή]] и т. п.): ὦ φίλτατον ὄ. Πολινείκους! Eur. о [[милый Полиник]]!;<br /><b class="num">8</b> грам. [[имя]] ([[нарицательное]]), [[слово]] (ῥήματα καὶ ὀνόματα Plat.);<br /><b class="num">9</b> грам. [[имя]] собственное.

|esgtx=[[nombre]], [[conjunto de nombres]], [[conjunto de palabras]], [[fórmula]]

|astxt=[[ὄνομα]], -τος, τό, [in [[LXX]] [[chiefly]] for שֵׁם;] <br /><b class="num">1.</b>in [[general]], the [[name]] by [[which]] a [[person]] or [[thing]] is called: Mt 10:2, Mk 3:16, Lk 1:63, Jo 18:10,al.; [[ἄνθρωπος]] (etc.), ᾧ (οὗ) ὄ. (τ. ὄ), ''[[sc.]]'' ἦν or ἐστίν (BL, §30, 3), Mk 14:32, Lk 1:26, 27; [[with]] [[same]] ellipsis, καὶ τ. ὄ. [[αὐτοῦ]], Lk 1:5, Jo 1:6, al.; ὀνόματι, seq. nom. [[prop]]., Mt 27:32, Mk 5:22, Lk 1:5, Ac 5:1, al.; acc. absol. (Bl., §34, 7), [[τοὔνομα]] (= τ. [[ὄνομα]]), Mt 27:57; ὄ. μοι (''[[sc.]]'' ἐστίν; cf. Hom., Od., ix, 366), Mk 5:9 (cf. Lk 8:30); ἔξειν ὄ., Re 9:11; καλεῖν (ἐπιτιθέναι) ὄ. (Bl., §33, 1), Mt 1:21, Mk 3:16; τ. ὄ. ἐν (τ.) βίβλῳ ζωῆς (cf. Deiss., LAE, 121), Phl 4:3, Re 13:8, cf. Lk 10:20 (ἐν τ. οὐρανοῖς); ὄ. βλασφημίας, Re 13:1; the [[name]] as opp. to the [[reality]], Re 3:1 (cf. Hdt., vii, 138); as a [[title]]: Eph 1:21, Phl 2:9, 10 (Lft., in l.). <br /><b class="num">2.</b>By a [[usage]] [[similar]] to [[that]] [[with]] ref. to Heb. שֵׁם (Lft., Notes, 106f.), [[but]] [[also]] [[common]] in Hellenistic (M, Pr., 100; Bl., §39, 4; Deiss, BS, 146f., 196f.; LAE, 123:4, of [[all]] [[that]] the [[name]] implies, of [[rank]], [[authority]], [[character]], etc.: of acting on [[one]]'s [[authority]] or in his [[behalf]], ἐν (εἰς) ὄ., c. gen. pers. (v. reff. supr.), Mt 10:41 21:9 28:19, Mk 11:9, Lk 13:35, Jo 5:43, Ac 8:16, I Co 1:13; of the [[name]] Christian, I Pe 4:16; especially of the [[name]] of God as expressing the [[divine]] attributes: ἁγιάζειν (ἅγιον) τὸ ὄ. (τ. Πατρός, Κυρίου), Mt 6:9, Lk 1:49 11:2; ψάλλειν (ὁμολογεῖν) τῷ ὀ., Ro 15:9, He 13:15; δοξάζειν (φανεροῦν, φοβεῖσθαι) τὸ ὄ., Jo 12:28 17:6, 26 Re 11:18 15:4; βλασφημεῖν, Ro 2:24, I Ti 6:1, Re 13:6; [[similarly]], of the [[name]] of Christ: τ. καλὂν ὄ. (Deiss., LAE, 276); πιστεύειν τῷ ὀ., I Jo 3:23; π. εἰς τ. ὄ. (Bl., §39, 4), Jo 1:12 2:23 3:18; ὀνομάζειν τὸ ὄ., II Ti 2:19; κρατεῖν, Re 2:13; [[οὐκ]] ἀρνεῖσθαι, Re 3:8; ἐν τ. ὀ. (v. reff. supr.), Mk 9:38 16:[17], Lk 10:17, Jo 14:13 16:23, 24 20:31, Ac 3:6 4:12, Eph 5:20, I Pe 4:14, al.; εἰς τ. ὄ. συνάγεσθαι, Mt 18:20; [[ἕνεκεν]] τοῦ ὀ., Mt 19:29; διὰ τὸ ὄ., Mt 10:22, Mk 13:13, al.; διὰ τοῦ ὀ., I Co 1:10; [[ὑπὲρ]] τοῦ ὀ., Ac 9:16, Ro 1:5, al.; id. absol., Ac 5:41, III Jo 7; πρὸς τὸ ὄ., Ac 26:9. <br /><b class="num">3.</b>[[cause]], [[ground]], [[reason]] (in cl., [[usually]] in [[bad]] [[sense]], [[pretext]]): Mk 9:41 (Swete, in l.; Dalman, Words, 305f.). <br /><b class="num">4.</b>In [[late]] Greek (Deiss., BS., 196f.), an [[individual]], a [[person]]: Ac 1:15, Re 3:4 11:13.

|txtha=ὀνόματος, τό (ΝΟΜ (others ΓΝΟ; [[see]] Vanicek, p. 1239), cf. Latin nomen (English [[name]]), [[with]] the prefixed omicron ὀ ([[but]] [[see]] [[Curtius]], § 446)), the Sept. for שֵׁם (from Homer down), the [[name]] by [[which]] a [[person]] or a [[thing]] is called, and [[distinguished]] from others;<br /><b class="num">1.</b> [[universally]]: of [[proper]] names, τῶν ἀποστόλων τά ὀνόματα, [[ἄνθρωπος]] or [[ἀνήρ]] ᾧ [[ὄνομα]], [[πόλις]] ἡ [[ὄνομα]], [[namely]], ἦν, named, followed by the [[name]] in the nominative (cf. Buttmann, § 129,20, 3): [[Xenophon]], mem. 3,11, 1); οὗ (L ᾧ) τό [[ὄνομα]], [[καί]] τό [[ὄνομα]] [[αὐτοῦ]], αὐτῆς, etc., [[ὄνομα]] [[αὐτῷ]] [[namely]], ἦν or ἐστιν (Buttmann, as [[above]]), ὀνόματι, followed by the [[name]] (cf. Buttmann, § 129a. 3; Winer's Grammar, 182 (171)), [[Xenophon]], anab. 1,4, 11); [[τοὔνομα]] (i. e. τό [[ὄνομα]]), the accusative [[absolute]] (Buttmann, § 131,12; cf. Winer's Grammar, 230 (216)), i. e. by [[name]], [[ὄνομα]] μοι [[namely]], ἐστιν, my [[name]] Isaiah, [[οὔτις]] ἐμοιγ [[ὄνομα]], [[Homer]], [[Odyssey]] 9,366); ἔχειν [[ὄνομα]], followed by the [[name]] in the nominative, καλεῖν τό [[ὄνομα]] τίνος, followed by the accusative of the [[name]], [[see]] [[καλέω]], 2a.; καλεῖν τινα ὀνόματι τίνι, ὀνόματι καλούμενος, καλεῖν τινα [[ἐπί]] τῷ ὀνόματι, [[ἐπί]], B. 2a. εε., p. 233 b); κατ' [[ὄνομα]] ([[see]] [[κατά]], II:3a. γ., p. 328a); τά ὀνόματα [[ὑμῶν]] ἐγράφη (ἐγγέγραπται T WH Tr) ἐν τοῖς οὐρανοῖς, [[your]] names [[have]] been enrolled by God in the [[register]] of the citizens of the [[kingdom]] of [[heaven]], τό [[ὄνομα]] τίνος (ἐγράφη) ἐν βίβλῳ (τῷ βιβλίῳ) ζωῆς, [[ἐπί]] τό [[βιβλίον]] τῆς ζῇς ἐκβάλλειν ([[which]] [[see]] 1h.) τό [[ὄνομα]] τίνος ὡς πονηρόν, [[since]] the [[wickedness]] of the [[man]] is called to [[mind]] by his [[name]], ἐπικαλεῖσθαι τό [[ὄνομα]] τοῦ κυρίου, [[see]] [[ἐπικαλέω]], 5; ἐπικέκληται τό [[ὄνομα]] τίνος [[ἐπί]] τινα, [[see]] [[ἐπικαλέω]], 2; ὀνόματα ([[ὄνομα]]) βλασφημίας equivalent to βλάσφημα (βλασπηημον) (cf. Winer's Grammar, § 34,3b.; Buttmann, § 132,10), names by [[which]] God is blasphemed, his [[majesty]] assailed, R G Tr, [[see]] [[γέμω]]). so used [[that]] the [[name]] is opposed to the [[reality]]: [[ὄνομα]] ἔχεις, [[ὅτι]] ζῇς, [[καί]] [[νεκρός]] εἰ, thou [[art]] said (A. V. hast a [[name]]) to [[live]], [[ὄνομα]] εἶχεν, ὡς ἐπ' Ἀθηνας ἐλαυνει, [[Herodotus]] 7,138). equivalent to [[title]]: [[περί]] ὀνομάτων, [[about]] titles (as of the Messiah), κληρονομεῖν [[ὄνομα]], χαρίζεσθαί τίνι [[ὄνομα]] τί, ὁ [[κύριος]] is meant ([[but]] [[critical]] texts [[read]] τό [[ὄνομα]] etc., [[which]] [[many]] [[take]] [[either]] [[strictly]] or [[absolutely]]; cf. Meyer and Lightfoot at the [[passage]] ([[see]] [[below]] [[just]] [[before]] 3))); [[specifically]], a [[title]] of honor and [[authority]], ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ, in [[devout]] [[recognition]] of the [[title]] conferred on him by God (i. e. the [[title]] ὁ [[κύριος]]), [[ὄνομα]] [[here]] follows [[that]] of [[ὄνομα]] in Lightfoot, and cf. Winer's Grammar, 390 (365)).<br /><b class="num">2.</b> By a [[usage]] [[chiefly]] Hebraistic the [[name]] is used for [[everything]] [[which]] the [[name]] covers, [[everything]] the [[thought]] or [[feeling]] of [[which]] is roused in the [[mind]] by mentioning, [[hearing]], [[remembering]], the [[name]], i. e. for [[one]]'s [[rank]], [[authority]], interests, [[pleasure]], [[command]], excellences, deeds, etc.; [[thus]], εἰς [[ὄνομα]] προφήτου, [[out]] of [[regard]] for ([[see]] εἰς, B. II:2d.) the [[name]] of [[prophet]] [[which]] he bears, equivalent to [[because]] he is a [[prophet]], βαπτίζειν τινα εἰς [[ὄνομα]] τίνος, by baptism to [[bind]] anyone to recognize and [[publicly]] [[acknowledge]] the [[dignity]] and [[authority]] of [[one]] (cf. [[βαπτίζω]], II.<br /><b class="num">b.</b> (aa.)), to do a [[thing]] ἐν ὀνόματι τίνος, i. e. by [[one]]'s [[command]] and [[authority]], acting on his [[behalf]], promoting his [[cause]] (cf. Winer's Grammar, 390 (365); Buttmann, § 147,10); as, ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου (from ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ πατρός μου, ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, of his [[own]] [[free]]-[[will]] and [[authority]], ἐν τῷ ὀνόματι of Jesus, L T Tr WH in κυρίου [[here]] denotes God; cf. 2f. [[below]]). According to a [[very]] [[frequent]] [[usage]] in the O. T. (cf. יְהוָה שֵׁם), the [[name]] of God in the [[NT|N.T.]] is used for [[all]] those qualities [[which]] to his worshippers are summed up in [[that]] [[name]], and by [[which]] God makes [[himself]] [[known]] to men; it is [[therefore]] equivalent to his [[divinity]], Latin numen ([[not]] his [[nature]] or [[essence]] as it is in itself), the [[divine]] [[majesty]] and perfections, so [[far]] [[forth]] as these are apprehended, named, magnified (cf. Winer, Lex. [[Hebrew]] et Chald., p. 993; Oehler in Herzog x., p. 196ff; Wittichen in Schenkel iv., p. 282ff); so in the phrases [[ἅγιον]] τό [[ὄνομα]] [[αὐτοῦ]] [[namely]], ἐστιν, ἁγιάζειν τό [[ὄνομα]] τοῦ Θεοῦ, ὁμολογεῖν τῷ ὀνόματι [[αὐτοῦ]], ψάλλειν, δοξάζειν, φανερουν, γνωρίζειν, φοβεῖσθαι τό [[ὄνομα]] τοῦ Θεοῦ, G L T Tr WH); διαγγέλλειν, ἀπαγγέλλειν, βλασφημεῖν, ἀγάπην ἐνδείκνυσθαι εἰς τό [[ὄνομα]] τοῦ Θεοῦ, τήρησον αὐτούς ἐν τῷ ὀνόματι [[σου]], ᾧ (by [[attraction]] for ὁ (cf. Buttmann, § 143,8, p. 286; Winer's Grammar, § 24,1; [[incorrectly]] οὕς)) δέδωκάς μοι, [[keep]] [[them]] [[consecrated]] and united to [[thy]] [[name]] ([[character]]), [[which]] thou didst [[commit]] to me to [[declare]] and [[manifest]] (cf. [[verse]] 6), [[ὑπέρ]] τοῦ ἁγίου ὀνόματος [[σου]], οὗ κατεσκήνωσας ἐν ταῖς καρδίαις [[ἡμῶν]], ' Teaching etc., [[chapter]] 10,2 [ET]). After the [[analogy]] of the [[preceding]] [[expression]], the [[name]] of Christ (Ἰησοῦ, Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ κυρίου Ἰησοῦ, τοῦ κυρίου [[ἡμῶν]], etc.) is used in the [[NT|N.T.]] of [[all]] those things [[which]], in [[hearing]] or recalling [[that]] [[name]], we are bidden to recognize in Jesus and to [[profess]]; [[accordingly]], of "his Messianic [[dignity]], [[divine]] [[authority]], [[memorable]] sufferings, in a [[word]] the [[peculiar]] services and blessings conferred by him on men," so [[far]] [[forth]] as these are believed, confessed, commemorated (cf. Westcott on the Epistles of John, p. 232): [[hence]], the phrases εὐαγγελίζεσθαι τά [[περί]] τοῦ ὀνοματου Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεγαλύνειν τό [[ὄνομα]] τῷ ὀνόματι ( ἐν τῷ ὀνόματι) [[αὐτοῦ]] ἐλπίζειν, Buttmann, 156 (153)); πιστεύειν, πιστεύουσιν εἰς τό [[ὄνομα]], 13 b); [[πίστις]] τοῦ [[ὄνομα]], ὁ ὀνομάζων τό [[ὄνομα]] κυρίου, [[whoever]] nameth the [[name]] of the Lord [[namely]], as his Lord ([[see]] [[ὀνομάζω]], a.), κρατεῖν, to [[hold]] [[fast]] i. e. [[persevere]] in professing, [[οὐκ]] ἀρνεῖσθαι, τό [[ὄνομα]] Ἰησοῦ ἐνδοξάζεται ἐν [[ὑμῖν]], βαστάζειν τό [[ὄνομα]] [[ἐνώπιον]] ἐθνῶν ([[see]] [[βαστάζω]], 3), [[ἐπί]] τῷ ὀνόματι Χριστοῦ, [[see]] [[ἐπί]], B. 2a. β., p. 232b. The [[phrase]] ἐν τῷ ὀνόματι Χριστοῦ is used in [[various]] senses:<br /><b class="num">a.</b> by the [[command]] and [[authority]] of Christ: [[see]] examples [[just]] [[above]].<br /><b class="num">b.</b> in the [[use]] of the [[name]] of Christ i. e. the [[power]] of his [[name]] [[being]] invoked for [[assistance]], Relz L T Tr WH ([[see]] f. [[below]]); ἐν ποιῶ ὀνόματι ἐποιήσατε [[τοῦτο]]; [[through]] the [[power]] of Christ's [[name]], pervading and governing [[their]] souls, in acknowledging, embracing, professing, the [[name]] of Christ: σωθῆναι, δικαιωθῆναι, ζωήν ἔχειν, in professing and proclaiming the [[name]] of Christ, παρρησιάζεσθαι, relying or resting on the [[name]] of Christ, [[rooted]] (so to [[speak]]) in his [[name]], i. e. [[mindful]] of Christ: ποιεῖν τί, εὐχαριστεῖν, αἰτεῖν τί, i. e. (for [[substance]]) "to [[ask]] a [[thing]], as prompted by the [[mind]] of Christ and in [[reliance]] on the [[bond]] [[which]] unites us to him," R G L in 23; cf. Ebrard, Gebet im Namen Jesu, in Herzog iv. 692ff. God is said to do a [[thing]] ἐν ὀνόματι Χριστοῦ, regardful of the [[name]] of Christ, i. e. moved by the [[name]] of Christ, for Christ's [[sake]], διδόναι the [[thing]] asked, T Tr WH; πέμπειν τό [[πνεῦμα]] τό [[ἅγιον]] ἐν ὀνόματι Χριστοῦ (A. V. for the [[name]] of Christ) (German auf Grund Namens Christi), i. e. [[because]] [[one]] calls [[himself]] or is called by the [[name]] of Christ: ὀνειδίζεσθαι, ὡς [[Χριστιανός]], 16). The [[simple]] dative τῷ ὀνόματι Χριστοῦ signifies by the [[power]] of Christ's [[name]], pervading and prompting souls, τῷ ὀνόματι τοῦ κυρίου (i. e. of God) λαλεῖν, of the prophets, R G; τῷ ὀνόματι [[σου]], by uttering [[thy]] [[name]] as a [[spell]], Rst bez G ([[see]] b. [[above]]). εἰς τό [[ὄνομα]] τοῦ Χριστοῦ συνάγεσθαι is used of those [[who]] [[come]] [[together]] to [[deliberate]] [[concerning]] [[any]] [[matter]] relating to Christ's [[cause]] (German auf [[den]] Namen), [[with]] the [[mind]] directed [[unto]], having [[regard]] [[unto]], his [[name]], [[ἕνεκεν]] τοῦ ὀνοματου (A. V. for my [[name]]'s [[sake]]), i. e. on [[account]] of professing my [[name]], [[διά]] τό [[ὄνομα]] μου, [[αὐτοῦ]], etc.: [[διά]] τοῦ ὀνόματος τοῦ κυρίου παρακαλεῖν τινα, to [[beseech]] [[one]] by employing Christ's [[name]] as a [[motive]] or [[incentive]] (cf. Winer's Grammar, 381 (357)), his [[name]], ἄφεσιν ἁμαρτιῶν [[λαβεῖν]], [[ὑπέρ]] τοῦ ὀνόματος [[αὐτοῦ]], equivalent to for defending, spreading, strengthening, the [[authority]] of Christ, τό [[ὄνομα]] is used [[absolutely]], the Name, [[namely]], κυρίου, of the Lord Jesus; so Vat. Lightfoot on Ignatius ad Ephesians 3,1 [ET]; Buttmann, 163 (142) [[note]]; Winer's Grammar, 594 (553). So Lightfoot in [[πρός]] τό [[ὄνομα]] Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου ... [[ἐναντία]] [[πρᾶξαι]], שֵׁמות (ὀνόματα is used equivalent to persons reckoned up by [[name]]: nomen, equivalent to the [[cause]] or [[reason]] named: ἐν τῷ ὀνόματι [[τούτῳ]], in [[this]] [[cause]], i. e. on [[this]] [[account]], [[namely]], [[because]] he suffers as a Christian, L T Tr WH (others, [[more]] [[simply]], [[take]] [[ὄνομα]] [[here]] as referring to [[Χριστιανός]] [[preceding]]); ἐν ὀνόματι, [[ὅτι]] (as in Syriac d)MSB ) Χριστοῦ ἐστε, in [[this]] [[name]], i. e. for [[this]] [[reason]], [[because]] ye are Christ's (disciples), Mark 9:41.

|mltxt=το (ΑΜ [[ὄνομα]], Α αιολ. και δωρ. τ. [[ὄνυμα]] και λακων. τ. [[ἔνυμα]] και ποιητ. τ. [[οὔνομα]])<br><b class="num">1.</b>  [[κάθε]] λέξη με την οποία δηλώνεται πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, [[καθώς]] και πράξη, κατάσταση ή ιδιότητα (α. «όνομα ουσιαστικό» β. «όνομα επίθετο»)<br><b class="num">2.</b>  [[φήμη]], [[δόξα]]<br><b class="num">3.</b>  γραμμ. ένα από τα κλιτά μέρη [[του]] λόγου (α. «κύριο όνομα» — όνομα ορισμένου προσώπου, ζώου ή πράγματος<br><b class="num">β.</b>  «όνομα προσηγορικό» — όνομα όχι για κάτι μεμονωμένο αλλά για ολόκληρη τάξη πραγμάτων ή ζώων<br><b class="num">γ.</b>  «όνομα επίθετο» — λέξη που δηλώνει την ποιότητα ή την ιδιότητα ενός ουσιαστικού)<br><b class="num">4.</b>  φρ. α) «εν ονόματι» — δυνάμει κάποιου, βάσει κάποιου<br><b class="num">β)</b>  «επ' ονόματι» — στο όνομα κάποιου<br><b class="num">νεοελλ.</b> <br><b class="num">1.</b>  λέξη δηλωτική συγκεκριμένου φυσικού προσώπου, βαπτιστικό<br><b class="num">2.</b>  επώνυμο<br><b class="num">3.</b>  φρ. α) «έχω [ή είναι] το όνομά μου» — γιορτάζω την επέτειο τής ονομαστικής μου γιορτής<br><b class="num">β)</b>  «όνομα και πράγμα» — το όνομα κάποιου ανταποκρίνεται πραγματικά στις ιδιότητές [[του]]<br><b class="num">γ)</b>  «για όνομα [[του]] Θεού [τού Χριστού ή τής Παναγίας]» — επιφώνηση η οποία εκφράζει έντονη [[προτροπή]] ή [[διαμαρτυρία]]<br><b class="num">δ)</b>  «όνομα και μη χωριό» — πρόσωπο γνωστό που δεν θέλει κάποιος να κατονομάσει<br><b class="num">ε)</b>  «αφήνω [βγάζω] όνομα» — φημίζομαι για κάτι καλό ή, συνηθέστερα, για κάτι κακό<br><b class="num">στ</b> «ο [[τάδε]], ο δείνα με τ' όνομα» — ο ξακουστός, ο [[περίφημος]] ή ο [[περιβόητος]], ο [[διαβόητος]]<br><b class="num">ζ)</b>  «κατ' όνομα» ή «ψιλῴ ονόματι» — στα λόγια, φαινομενικά<br><b class="num">η)</b>  «εξ ονόματος κάποιου» — εκ μέρους ή κατ' εντολήν ή για λογαριασμό κάποιου<br><b class="num">θ)</b>  «[[γνωρίζω]] κάποιον εξ ονόματος» ή «[[γνωρίζω]] κάποιον κατ' όνομα» — [[γνωρίζω]] μόνον το όνομα κάποιου, δεν τόν [[γνωρίζω]] προσωπικώς<br><b class="num">ι)</b>  «κάποιος ονόματι...» — κάποιος που ονομάζεται..., που φέρει το όνομα...<br><b class="num">ια</b> (στον Ερωτόκριτο) «για όνομά μου» — για χάρη μου<br><b class="num">ιβ</b> (στην Ερωφίλη) «απ' όνομά μου» — εκ μέρους μου<br><b class="num">4.</b>  παροιμ. α) «άλλος έχει τ' όνομα κι άλλος τη χάρη» — άλλος φημίζεται και άλλος πραγματικά αξίζει τη [[φήμη]]<br><b class="num">β)</b>  «κάλλιο να σού βγει το μάτι παρά τό όνομα» — δεν υπάρχει [[τίποτε]] χειρότερο από τη δυσφήμηση<br><b class="num">μσν.-αρχ.</b> <br>πρόσωπο («ἦν τε [[ὄχλος]] ὀνομάτων ἐπὶ τὸ αὐτὸ ὡς ἑκατὸν [[εἴκοσι]]», ΚΔ)<br><b class="num">αρχ.</b> <br><b class="num">1.</b>  συμβατική ονομασία προσώπου ή πράγματος σε αντιδιαστολή προς το πραγματικό πρόσωπο ή πράγμα<br><b class="num">2.</b>  [[γραμματικός]] όρος που δήλωνε [[κάθε]] λέξη, σε αντιδιαστολή προς το ρήμα<br><b class="num">3.</b>  [[πρόσχημα]], πρόφαση<br><b class="num">4.</b>  τα λόγια, σε αντιδιαστολή προς τα έργα, τις πράξεις («κρεῑσσον δὲ [[τοὔργον]], εἴπερ ἐκσώσει γέ σε ἤ [[τοὔνομα]]», Ιπποκρ.)<br><b class="num">5.</b>  η δύναμη ή η ισχύς την οποία παρέχει κάποιο όνομα ή η επίκληση ενός ονόματος<br><b class="num">6.</b>  (σε δοσοληψίες) [[λογαριασμός]]<br><b class="num">7.</b>  στον πληθ. τεχνικοί όροι («καὶ ὀνόματα μαθεῖν τὰ ἐν ναυτικῇ», Ξεν.)<br><b class="num">8.</b>  φρ. α) «ἐν ὀνόματι είμι» — είμαι [[πολύ]] [[γνωστός]], είμαι ξακουστός<br><b class="num">β)</b>  «[[ὄνομα]] τῆς σωτηρίας» — [[σωτηρία]]<br><b class="num">γ)</b>  «[[ὄνομα]] ὁμιλίας» — ομιλία<br><b class="num">δ)</b>  «[[ὄνομα]] βλασφημίας» — [[βλασφημία]]<br><b class="num">ε)</b>  «[[ὄνομα]] τῆς εὐγενείας» — ευγένεια<br><b class="num">στ</b> «[[ἔχω]] ὀνόματός τίνος» — έχω κάτι για λογαριασμό [[του]] αναγραφόμενου προσώπου<br><b class="num">ζ)</b>  «ὀνόματι ἰδιωτικῇς» — στο κεφάλαιο τών ιδιωτικών κτημάτων.<br>[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ὄνο-μα εντάσσεται στη [[μεγάλη]] [[σειρά]] τών ουδ. σε -μα (< *-mn, γεν. -mntos, [[πρβλ]]. θαύμα) με συγγενέστερο τύπο °στην ΙΕ το αρμ. anun. Η λ. συνδέεται και με τα: λατ. nomen, αρχ. ινδ. nāma, αβεστ. nāma, γοτθ. namo, χεττιτ. lāman (με ανομοίωση [[του]] -η- σε -l-), αλβ. emer, emen και αρχ. πρωσ. emmens ([[πρβλ]]. λακων. τ. ἔνυμα στο ανθρωπωνύμιο Ἐνυμακρατίδας). Από τη [[μελέτη]] τών προηγούμενων τ. οδηγούμαστε σε τρεις διαφορετικές μορφές τής ίδιας ρίζας, τής οποίας τόσο η αρχική [[μορφή]] όσο και ο [[τρόπος]] με τον οποίο διαμορφώθηκε στις διάφορες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες είναι δύσκολο να εξακριβωθούν: 1) *en(o)mn- ([[πρβλ]]. αλβ. emen, λακων. ἔνυμα)<br><b class="num">2)</b>  *(o)nomn- ([[πρβλ]]. [[ὄνομα]], αρμ. anun)<br><b class="num">3)</b>  *nōmn- ([[πρβλ]]. λατ. nōmen, αρχ. ινδ. nāma). Ως αρχική [[μορφή]] τής ρίζας έχει προταθεί ο τ. *-sen- με λαρυγγικό φθόγγο και επίθημα σε -m-. Από τη ρίζα αυτή με παρέκταση *-men σχηματίστηκε η [[μορφή]] *ә1on-m-en, που έδωσε αρχ. τύπο *ὄνμα και [[ὄνομα]] / [[ὄνυμα]], με ανάπτυξη φωνήεντος. Τής ίδιας ρίζας [[μορφή]] *әnom-en έδωσε τα λατ. nomen, αρχ. ινδ. nāma κλπ. Σύμφωνα με άλλη πρόταση, ως αρχική ρίζα θα πρέπει να θεωρηθεί η *nōmn- / *nmen, χωρίς λαρυγγικό φθόγγο, οπότε το αρκτ. φωνήεν (ο-) τής Ελληνικής και Αρμενικής αποτελούν προθεματικό φωνήεν, [[πολύ]] συχνό στις γλώσσες αυτές. Περαιτέρω προβλήματα παρουσιάζει και η εναλλαγή τών φωνηέντων -ο- και -υ- στους τ. [[ὄνομα]] τής ιων-αττ. και [[ὄνυμα]] τής αιολ. διαλέκτου ([[πρβλ]]. σύνθ. σε -ώνυμος), αντίστοιχα. Κατά [[μία]] άποψη, ο αιολ. τ. [[ὄνυμα]] πρέπει να ανάγεται στη συνεσταλμένη βαθμίδα τής ρίζας που αντιπροσωπεύεται με φωνήεν -υ-, πιθ. λόγω τής επίδρασης κάποιου ηχηρού λαρυγγικού φθόγγου ([[πρβλ]]. [[νύξ]], [[ὄνυξ]]), ενώ κατ' άλλους ο τ. έχει προέλθει από τον τ. [[ὄνομα]] με ανομοιωτική [[τροπή]] [[του]] δεύτερου -ο- σε -υ-. Η λ. [[ὄνομα]] εμφανίζεται ως β' συνθετικό σε μεγάλο αριθμό σύνθ. με τις μορφές -ώνυμος ([[πρβλ]]. ομ-ώνυμος), -ωνύμιο(ν) ([[πρβλ]]. [[επωνύμιο]] [[επωνύμιον]], [[τοπωνύμιο]]) και [[τοπώνυμο]] ([[πρβλ]]. [[ψευδώνυμο]]) με έκταση «εν συνθέσει».<br>ΠΑΡ. [[ονομάζω]], [[ονοματίζω]], [[ονοματικός]], [[ονοματώδης]]<br><b class="num">αρχ.</b> <br>[[ονομαίνω]], [[ονομάτιον]].<br>ΣΥΝΘ. (Α συνθετικό) [[ονοματοθέτης]], [[ονοματολόγος]]<br><b class="num">αρχ.</b> <br>[[ονομακλήτωρ]], [[ονομάκλυτος]], [[ονοματογραφία]], [[ονοματοθήρας]], [[ονοματομάχος]], [[ονοματοποιός]], [[ονοματουργός]]<br><b class="num">μσν.</b> <br>ονοματογράφος<br><b class="num">νεοελλ.</b> <br>[[ονοματεπώνυμο]], [[ονοματοκρατία]], [[ονοματολάτρες]], [[ονοματολογία]], [[ονοματομανία]], [[ονοματοπαίγνιο]]. (Β' συνθετικό -ώνυμος) [[ανώνυμος]], [[διώνυμος]], [[επώνυμος]], [[ετερώνυμος]], [[ευώνυμος]], [[ιδιώνυμος]], [[ιερώνυμος]], [[κακώνυμος]], [[μεγαλώνυμος]], [[ομώνυμος]], [[παρώνυμος]], [[περιώνυμος]], [[πολυώνυμος]], [[συνώνυμος]], [[ταυτώνυμος]], [[τριώνυμος]], [[φερώνυμος]], [[χριστεπώνυμος]], [[χριστώνυμος]], [[ψευδώνυμος]]<br><b class="num">αρχ.</b> <br>[[αιτιώνυμος]], [[αντιπαρώνυμος]], [[αρτιώνυμος]], [[αυτεπώνυμος]], [[γαλεώνυμος]], [[δεξιώνυμος]], [[δισώνυμος]], [[δυσώνυμος]], [[εναντιώνυμος]], [[ερατώνυμος]], [[θηριώνυμος]], [[ισώνυμος]], [[καλλιώνυμος]], [[καλώνυμος]], [[κυθνώνυμος]], [[κυθώνυμος]], [[μειώνυμος]], [[μετώνυμος]], [[μικρώνυμος]], [[μυριώνυμος]], [[νώνυμος]], [[ορθώνυμος]], [[ουλαμώνυμος]], [[παντώνυμος]], [[πατρώνυμος]], [[πεντώνυμος]], [[περισσώνυμος]], [[πηρώνυμος]], [[προσώνυμος]], [[προώνυμος]], [[πτερώνυμος]], [[σακκώνυμος]], [[σκολοπώνυμος]], [[συνομώνυμος]], [[τετραώνυμος]], [[υπερώνυμος]], [[φυτώνυμος]], [[χαριτώνυμος]], [[χρυσεπώνυμος]]<br><b class="num">νεοελλ.</b> <br>[[αγιώνυμος]], [[ανεπώνυμος]], [[δυσώνυμος]], [[μονώνυμος]], [[ποικιλώνυμος]], [[συνεπώνυμος]]. (Β' συνθετικό -ώνυμο) νεοελλ. [[διώνυμο]], [[επώνυμο]], [[ετερώνυμο]], [[ιδιώνυμο]], [[κυριώνυμο]], [[μητρώνυμο]], [[μονώνυμο]], [[οδώνυμο]], [[ομώνυμο]], [[ονοματεπώνυμο]], [[παρεπώνυμο]], [[παρώνυμο]], [[πατρώνυμο]], [[πολυώνυμο]], [[συνώνυμο]], [[τριώνυμο]], [[ψευδώνυμο]]. (Β' συνθετικό σε [[ψευδωνύμιο]], [[ψευδωνύμιον]]) επωνυμιών)<br><b class="num">αρχ.</b> <br>[[ἀνδρωνύμιον|ανδρωνύμιον]], [[προωνύμιον]]<br><b class="num">νεοελλ.</b> <br>[[οδωνύμιο]], [[παρωνύμιο]], [[προσωνύμιο]], [[τοπωνύμιο]]].

|lsmtext='''ὄνομα:''' τό, Ιων. και ποιητ. [[οὔνομα]], Αιολ. ὄνῠμα, Λατ. [[nomen]], όνομα, σε Όμηρ. κ.λπ.·<br /><b class="num">I. 1.</b> απόλ., με το όνομα, [[πόλις]] [[ὄνομα]] Καιναί, σε Ξεν. κ.λπ.· επίσης στη δοτ., [[πόλις]] Θάψακος ὀνόματι, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ὄνομα]] θεῖναί τινα, [[δίνω]] όνομα σε κάποιον, [[ονομάζω]], σε Ομήρ. Οδ.· [[αλλά]] [[συνήθως]] στη Μέσ., ὄν. [[θέσθαι]], στο ίδ., Αττ.· και στην Παθ., <i>ὄν. κεῖταί τινι</i>, σε Αριστοφ. κ.λπ.· ὄν. ἔχειν ἀπό τινος, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> [[ὄνομα]] καλεῖν τινα, [[αποκαλώ]] κάποιον με ένα όνομα, σε Ομήρ. Οδ., Αττ.· ομοίως, με Παθ. ρήματα, <i>ὄν. ὠνομάζετο Ἕλενος</i>, σε Σοφ.· ὄν. κέκληται [[δημοκρατία]], σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> «όνομα», [[φήμη]], <i>Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ' ἵκει</i>, σε Ομήρ. Οδ.· τὸ [[μέγα]] ὄν. τῶν Ἀθηνῶν, σε Θουκ.· [[ὄνομα]] ή τὸ [[ὄνομα]] ἔχειν, είμαι [[ονομαστός]] για [[κάτι]] (καλό ή [[κακό]]), στο βʹ ευκτ., σε Θουκ.<br /><b class="num">III. 1.</b> το όνομα [[καθεαυτό]], σε αντίθ. προς το πραγματικό [[πρόσωπο]] ή [[πράγμα]], σε Ομήρ Οδ.· σε αντίθ. προς το [[ἔργον]], σε Ευρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> ψευδές όνομα, [[προσποίηση]], [[πρόφαση]], <i>ὀνόματι</i> ή <i>ἐπ' ὀνόματι</i>, με το [[πρόσχημα]] ότι, σε Θουκ.<br /><b class="num">IV.</b>[[ὄνομα]] επίσης σε περιφρ. εκφράσεις, [[ὄνομα]] τῆς σωτηρίας, αντί [[σωτηρία]], σε Ευρ.· ὦ φίλτατον [[ὄνομα]] Πολυνείκου, στον ίδ.<br /><b class="num">V.</b> [[φράση]], [[έκφραση]], σε Ξεν.· γενικά, [[ρήση]], [[λόγος]], [[ομιλία]], σε Δημ.<br /><b class="num">VI.</b>στη Γραμματική, όνομα, ουσιαστικό, Λατ. [[nomen]], σε αντίθ. προς το [[ρήμα]] [[verbum]], σε Αριστοφ., Πλάτ. κ.λπ.

|etymtx=-ατος<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[name]] (Il.), gramm. [[word]] (Att.), as part of speech = nomen (Pl., Arist.; beside [[ῥῆμα]] = verbum).<br />Other forms: ep. (also Hdt.) [[οὔνομα]] (metr. length.), Aeol. Dor. [[ὄνυμα]]; Dor. also [[ἔνυμα]] in <b class="b3">Ἐνυμα-κρατίδας</b>, [[Ἐνυμαντιάδας]] (Lac.)?<br />Compounds: Compp., e.g. <b class="b3">ὀνομά-κλυτος</b> [[with a famous name]] (Χ 51; Schwyzer 440), <b class="b3">ἐξ-ονομα-κλήδην</b>, s. v.; <b class="b3">ὀνοματο-ποιέω</b> [[to give a name]], [[to name]] (Arist.), after other compp. with <b class="b3">-ποιέω</b> (<b class="b3">ὀνοματο-ποιός</b> Ath., Zos. Alch., <b class="b3">-ποιία</b> Str.; cf. Schwyzer 726); <b class="b3">ἀν-ώνυμος</b> (θ 552; comp. length.), <b class="b3">ν-ώνυμ(ν)ος</b> (ep.; s. below) [[nameless]].<br />Derivatives: A. Nouns: 1. Dimin. [[ὀνομάτιον]] (Arr., Longin.); 2. Adj. <b class="b3">ὀνοματ-ώδης</b> [[of the nature of a name]], [[concerning the name]] (Arist.), <b class="b3">-ικός</b> [[belonging to the ὄνομα]] (D. H.). B. Verbs: 1. <b class="b3">ὀνο-μαίνω</b>, almost only aor. [[ὀνομῆναι]], also w. <b class="b3">ἐξ-</b>, (mostly ep. Il.), fut. <b class="b3">ο(ὑ)νομανέω</b> (Hdt.), pres. (Dor.) [[ὀνυμαίνω]] (Gortyn, Ti. Locr.) [[to call]], [[to proclaim]]. 2. [[ὀνομάζω]], Dor. Aeol. [[ὀνυμάζω]], aor. [[ὀνομάσαι]], [[ὀνυμάξαι]], often w. prefix, e.g. <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">ἐπ-</b>, <b class="b3">κατ-</b>, <b class="b3">παρ-</b>, <b class="b3">μετ-</b>[[, `to call (by the name)]], [[to name]], [[to enunciate]] (cf. Jacobsohn KZ 62, 132 ff.) with [[ὀνομασία]] f. [[name]], [[expression]] (Hippias Soph., Pl., Arist.), [[ὀνομαστής]] m. = Lat. nominator (pap. III p), <b class="b3">ὀνομ-αστί</b> (<b class="b3">-εί</b>) [[namely]], [[by name]] (IA.; Schwyzer 623), <b class="b3">-αστικός</b> [[serving for]], [[belonging to naming]] (Pl.; Chantraine Études 132), <b class="b3">ἡ -ικη(πτῶσις</b>) [[casus nominativus]] (Str., gramm.). 3. [[ὀνοματίζω]] '[[dispute about names]] (Gal.), <b class="b3">-ισμός</b> m. [[list of names]] (inscr. Thess.).<br />Origin: IE [Indo-European] [321] <b class="b2">*h₃neh₃m-n̥</b>, <b class="b2">*h₃nh₃m-n-</b> [[name]]<br />Etymology: Old word for [[name]], with Arm. [[anun]] < <b class="b2">*onomn-</b> < <b class="b2">*anomn-</b> (with [[o]] > [[u]] before [[m]]) to be immediately compared; [[anun]] can be both <b class="b2">*h₃nh₃mn</b> and <b class="b2">*h₃neh₃mn</b>; the Greek word must have zero grade, <b class="b2">*h₃nh₃mn</b>. Also Phrygian [[ονομαν]] may have <b class="b3">ο-</b> from <b class="b2">*h₃-</b> (Kortlandt SCauc. 7(1987)63). The [[e]] elsewhere has diff. origin; Alb. [[emër]] (Geg.), [[êmën]] (Tosc.) may be a loan from Latin nomen; for OPr. emmens m. see below on Slavic; the Greek <b class="b3">ἐ-</b> is not well explained, but it may be due to dissim. against the following [[o]] < [[h₃]]; cf. below on Tocharian; the Greek [[u-]]vowel, also in [[ὄνυμα]], <b class="b3">ἀνώνυ-μος</b> a.o., is due to assimilation (cf. Schwyzer 352 with several hypotheses). The other languages have one of the two ablaut-grades: Lat. [[nōmen]] = Skt. <b class="b2">nā́ma</b>, IE <b class="b2">*h₃neh₃mn̥</b>, Germ., e.g. Goth. [[namo]] n., IE <b class="b2">*nh₃mōn-</b>; OFr. [[nomia]], MHG [[be-nuomen]], Dutch [[be-noemen]] (which is an every-day word) have <b class="b2">*h₃neh₃m-</b> again (Beekes, Sprache 33 (1987) 1ff. Diff. again Slav., e.g. OCS [[imę]] (< <b class="b2">*h₃n̥h₃m-</b>), Celt., e.g. OIr. [[ainm]] (from <b class="b2">*anmen-</b> < <b class="b2">*h₃n̥m-</b>), Toch. B [[ñem]], A [[ñom]] (from <b class="b2">*nem-</b>with [[h₁]] from dissim. of the second [[h₃]]?; s. v. Windekens Orbis 11,607 w. lit.). Most complicated is Anatolian: Hitt. [[laman-]] n. (< <b class="b2">*h₃neh₃m-</b> like Latin), with [[l-]] from dissim. and loss of the [[h₃-]]; <b class="b2">lamnii̯a-</b> [[name]] from <b class="b2">*h₃nh₃m-</b>; but Hier. Luw. <b class="b2">adama(n)-za</b> with [[a-]] from [[h₃]]. With [[ὀνομαίνω]] agree in formation Germ., e.g. Goth. [[namnjan]] [[name]], Hitt. <b class="b2">lamnii̯a-</b> <b class="b2">id.</b> (cf. also Schwyzer Mél. Pedersen 65 on <b class="b3">ὀνομ-αίνω</b>, <b class="b3">-άζω</b>). The orig. [[n-]]stem still clearly seen in <b class="b3">νώνυμν-ος</b> < <b class="b2">*n̥-h₃nh₃mn-</b>; younger is [[ἀνὼνυμος]]. -- Details from several languages w. lit. in WP. 1, 132, Pok. 321, W.-Hofmann and Ernout-Meillet s. [[nōmen]], Mayrhofer s. <b class="b2">nā́ma</b>, Vasmer s. [[ímja]] etc. Cf. on [[ὄνομαι]].

|mdlsjtxt=[[ὄνομα]], ατος, τό,<br /><b class="num">I.</b> Lat. [[nomen]], a [[name]], Hom., etc.:—absol., by [[name]], [[πόλις]] [[ὄνομα]] Καιναί Xen., etc.; also in dat., [[πόλις]] Θάψακος ὀνόματι Xen.<br /><b class="num">2.</b> ὄν. θεῖναί τινα to [[give]] one a [[name]], Od.; but [[commonly]] in Mid., ὄν. [[θέσθαι]] Od., Attic; and for Pass., ὄν. κεῖταί τινι Ar., etc.; ὄν. ἔχειν ἀπό τινος Hdt.<br /><b class="num">3.</b> [[ὄνομα]] καλεῖν τινα to [[call]] one by [[name]], Od., Attic; so with [[pass]]. verbs. ὄν. ὠνομάζετο Ἕλενος Soph.; ὄν. κέκληται [[δημοκρατία]] Thuc.<br /><b class="num">II.</b> [[name]]. [[fame]], Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ' ἵκει Od.; τὸ [[μέγα]] ὄν. τῶν Ἀθηνῶν Thuc.; [[ὄνομα]] or τὸ ὄν. ἔχειν to [[have]] a [[name]] for a [[thing]] ([[good]] or bad), 2 opt., Thuc.<br /><b class="num">III.</b> a [[mere]] [[name]], opp. to the [[real]] [[person]] or [[thing]], Od.; opp. to [[ἔργον]], Eur., etc.<br /><b class="num">2.</b> a false [[name]], [[pretence]], [[pretext]], ὀνόματι or ἐπ' ὀνόματι under the [[pretence]], Thuc.<br /><b class="num">IV.</b> [[ὄνομα]] is also used in [[periphrasis]] phrases, [[ὄνομα]] τῆς σωτηρίας, for [[σωτηρία]], Eur.; ὦ φίλτατον ὄν. Πολυνείκους Eur.<br /><b class="num">V.</b> a [[phrase]], [[expression]], Xen.: [[generally]], a [[saying]], [[speech]], Dem.<br /><b class="num">VI.</b> in Grammar, a [[noun]], Lat. [[nomen]], opp. to [[ῥῆμα]], [[verbum]], Ar., Plat., etc.