ἀλείφω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> [[Herodotus|Hdt.]]3.8, etc.: fut. ἀλείψω [[LXX]] ''Ex.''40.15, (ἐξ-) E.''IA''1486, Pl.''R.''386c: aor. ἤλειψα Hom., Att., Ep. [[ἄλειψα]] Od.12.177: pf. ἀλήλῐφα (ἀπ-) D.52.2):—Med., fut. ἀλείψομαι Th.4.68: aor. ἠλειψάμην Att., Ep. [[ἀλειψάμην]] Il.14.171:—Pass., fut. ἀλειφθήσομαι (ἐξ-) D.25.73: aor. 1 ἠλείφθην Hp.''Morb.''4.54, Pl.''Ly.''217c, etc.: aor. 2 <b class="b3">ἐξηλίφην</b> [[varia lectio|v.l.]] in [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''258b, (ἀπ-) D.C.55.3: pf ἀλήλιμμαι Th.4.68, (ἐξ-, ὑπ-) D.25.70, X.''Oec.''10.6 (-ει- is freq. found in pf. forms in codd.): ([[ἀ-]], euph., <b class="b3">λιπ-</b>, cf. [[λίπος]]):—[[anoint the skin with oil]], as was done after bathing, Act.referring to another, Med. to oneself, λοῦσαι κέλετ' ἀμφί τ' ἀλεῖψαι Il.24.582; Hom. elsewhere always adds [[λίπα]] or <b class="b3">λίπ' ἐλαίῳ</b> (v. sub [[λίπα]]), πάντα λοέσσατο καὶ λίπ' ἄλειψεν Od.6.227; λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ' ἐλαίῳ Il.10.577, cf. 14.171, 18.350: later of [[anointing for gymnastic exercises]], λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο Th.1.6; generally, λίπα ἀλείφεσθαι Id.4.68; βακκάρι ῥῖνας Hippon.41; of [[anointing]] the [[sick]], Men.''Georg.''60, cf. ''Ep.Jac.''5.14.<br><span class="bld">2</span> [[supply oil]] for [[gymnast]]s, <b class="b3">ἀλειφούσης τῆς πόλεως</b> ''CIG'' (add.) 1957g (Maced.); <b class="b3">ἀ. πανήγυριν, ἔθνη</b>, ''Inscr.Magn.''163, ''OGI''533.47 (Ancyra); [[οἱ ἀλειφόμενοι]] = [[youths undergoing gymnastic training]], ib. 339.72 (Sestos), etc.; <b class="b3">οἱ ἀλειφόμενοι ἐν τῷ γυμνασίῳ</b> ib.764.5 (Pergam.), al.; <b class="b3">ἀλείφεσθαι παρά τινι</b> to [[attend]] a [[gymnastic]] [[school]], Arr.''Epict.''1.2.26.<br><span class="bld">3</span> [[polish]], τράπεζαν Diph.74; δακτύλιον [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Characters|Char.]]''21; ἀγάλματα Artem.2.33.<br><span class="bld">4</span> metaph., [[prepare as if for gymnastics]], [[encourage]], [[stimulate]], [[instigate]], Demad.17, Pl. ap. D.L.4.6; ἐπὶ τὴν πολιτικὴν ἀγωνίαν Phld.''Rh.''2.59 S.; τινὰ ἐπὶ τὸν Κλώδιον App.''BC''2.16, cf. Plu.''Them.''3; τινὰ κατά τινος Ph.1.549; τινὰ ἐπὶ φαρμακείαν App.''Mac.''11.7:—Pass., τοὺς ἀλειφομένους ἐπί τι Phld.''Rh.''2.158 S.<br><span class="bld">II</span> [[daub]], [[plaster]], [[besmear]], <b class="b3">οὔατα ἀλεῖψαι</b> [[stop up]] [[ear]]s, Od.12.47,177,200; ἀ. αἵματι [[Herodotus|Hdt.]]3.8; μίλτῳ X.''Oec.''10.5; ψιμυθίῳ Pl.''Ly.''217d; κυανῷ Paus.5.11.5.

|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pas. perf. part. ἀληλιμμένοι Th.4.68, ἠλειμμένοι [[LXX]] <i>Nu</i>.3.3, graf. ἤλιμ<μ>ε por [[ἀλήλιμμαι]] <i>POxy</i>.528.11 (II d.C.); plusperf. med. ἀλήλ[ε] ιπτο Cyr.Al.M.68.617B]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[untar]], [[ungir]], [[frotar]] con ungüentos u óleo los cadáveres λοῦσάν τε καὶ ἤλειψαν λίπ' ἐλαίῳ <i>Il</i>.18.350, cf. 24.582, <i>Eu.Marc</i>.16.1<br /><b class="num">•</b>c. fines curativos ἀλείφουσιν ἐλαίῳ κεδρίνῳ Arist.<i>HA</i> 583^a23, cf. Men.<i>Georg</i>.60, <i>Ep.Iac</i>.5.14<br /><b class="num">•</b>para aseo y adorno personal πάντα ἤλειψεν λίπ' ἐλαίῳ <i>Od</i>.19.505, βακκάρι δὲ τὰς ῥῖνας ἤλειφον Hippon.107.22, esp. c. el mismo sentido en v. med. τὼ δὲ λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω <i>Il</i>.10.577, de Hera ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ <i>Il</i>.14.171, cf. 175<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[darse perfumes]], [[perfumarse]] con perfumes a base de aceites οὐκ ἂν μύροισι γρηῢς ἐοῦσ' ἠλείφευ Archil.83, cf. Semon.8.64, κἠλειφόμην μύροισι ... καὶ βακκάρι Semon.15.<br /><b class="num">2</b> [[frotar con aceite]], [[dar brillo]], [[engrasar]] εὖ ποιήσεις δοὺς Οὐεστείνῳ ... ζυγόδεσμον καινὸν στερεόν, ὃ καὶ ἀλείψεις ἐπιμελῶς <i>PFay</i>.121.6 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. fines rituales [[ungir]], [[frotar con aceite]] [[δακτυλίδιον]] Thphr.<i>Char</i>.21.10, ἤλειψάς μοι [[ἐκεῖ]] στήλην [[LXX]] <i>Ge</i>.31.13, ἀγάλματα Artem.2.33, ἔχρισε λίθων κενεῶνας ἀλείψας Nonn.<i>D</i>.37.64<br /><b class="num">•</b>[[consagrar]] [[LXX]] <i>Ex</i>.40.15, ἱερεῖς οἱ ἠλειμμένοι [[LXX]] <i>Nu</i>.3.3<br /><b class="num">•</b>como [[rito]] de [[exorcismo]], Cyr.H.<i>Catech</i>.20.3.<br /><b class="num">3</b> v. pas. [[ser frotado o aplicado como el aceite o como un ungüento]] ὁ δὲ μυελὸς αὐτοῦ (καμήλου) σὺν ῥοδίνῳ ἀλειφόμενος τῇ κεφαλῇ <i>Cyran</i>.2.18.13, cf. 2.29.4.<br /><b class="num">II</b> en cont. gimnásticos o atléticos<br /><b class="num">1</b> v. med. [[frotarse con aceite o ungüento]] antes de los ejercicios gimnásticos λίπα μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο Th.1.6, cf. 4.68, Plb.30.26.1, antes de la batalla, Plb.3.72.6<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ ἀλειφόμενοι [[gimnastas]], [[atletas]], <i>ISestos</i> 1.72 (II a.C.), <i>ID</i> 1929.1 (II/I a.C.), <i>OGI</i> 764.5 (Pérgamo I a.C.), παρὰ τῷ Βάτωνι ἀλειφόμενος que asiste al [[gimnasio]] de Batón</i> Arr.<i>Epict</i>.1.2.26.<br /><b class="num">2</b> act. [[preparar]], [[entrenar]] a un [[atleta]] <i>PCair.Zen</i>.60.2 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[instigar]], [[azuzar]] ἐπὶ τὴν πολιτικὴν [[ἀγωνία]]ν Phld.<i>Rh</i>.2.59, τινὰ ἐπὶ τὸν Κλώδιον App.<i>BC</i> 2.16, ἐχθρὸν ἀ. κατὰ σεαυτοῦ Ph.1.549, cf. Demad.87.17.<br /><b class="num">3</b> [[suministrar el aceite para el gimnasio]] ἤλι[ψ] εν δι' ὅλου τοῦ ἐνιαυτοῦ [τὰ τ] ρία ἔθνη Robert, <i>Les Gladiateurs</i> 86.53 (Ancira I d.C.), πανήγυριν <i>IM</i> 163.4 (I d.C.), πολίτας πάντας <i>IPr</i>.123.7 (imper.), abs. φιλοτίμως ἀλείφοντι <i>IGLAlex</i>.101.4 (III d.C.), cf. <i>IG</i> 10(2).2.325.4 (I d.C.).<br /><b class="num">III</b> sin rel. c. el aceite<br /><b class="num">1</b> [[cubrir]], [[recubrir]] con [[cera]] [[οὔατα]] <i>Od</i>.12.47, 177, 200<br /><b class="num">•</b>c. dat. αἵματι Hdt.3.8, con pez τὰς ὀροφὰς τῇ πίττῃ <i>IG</i> 2².1672.180, cf. 13 (IV a.C.), <i>IG</i> 11(2).219A.46 (III a.C.), χρυσῷ δὲ ὅλον ἀλήλ[ε] ιπτο Cyr.Al.M.68.617B<br /><b class="num">•</b>fig. [[regar]], [[poner perdido]] οὐκ ἀλλ' ἀλείψας τὴν τράπεζαν τῇ χολῇ Diph.75, ἀλεῖψαι βούλομαί σε un [[perro]] a un Hermes, Babr.48.4.<br /><b class="num">2</b> [[pintar]] μίλτῳ X.<i>Oec</i>.10.5, ψιμυθίῳ Pl.<i>Ly</i>.217d, κυάνῳ Paus.5.11.5, ὀφθαλμοῖς μέλασιν ὡς ἠλειμμένοις Hippol.<i>Haer</i>.4.17.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[impregnar de]] c. ac. [[δυσωδία]]ν Ign.<i>Eph</i>.17.1.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>lei-bh</i>-, c. vocal protética; c. otro alargamiento *<i>lei-p</i>- cf. [[λιπαρός]].

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0092.png Seite 92]] ([[λίπος]]), [[salben]]; Hom. sechsmal, Iliad. 14, 171. 175 ἀλείψατο δὲ λίπ' ἐλαίῳ ἀμβροσίῳ ἑδανῷ, τό ῥά οἱ τεθυωμένον ἦεν· .... τῷ ῥ' ἥ γε [[χρόα]] καλὸν ἀλειψαμένη, 10, 577 τὼ δὲ λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ' ἐλαίῳ; in derselben Bedeutung, sich salben, das act. Od 6, 227 πάντα λοέσσατο καὶ λίπ' ἄλειψεν, ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσατο; einen Anderen, Od. 19, 505 νίψεν τε καὶ ἤλειψεν λίπ' ἐλαίῳ, Iliad. 18, 350 λοῦσάν τε καὶ ἤλειψαν λίπ' ἐλαίῳ; – Thuc. 1, 6 [[λίπα]] μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο, vgl. 4, 68; Plat. übh. bestreichen, χρώματι τρίχας ψιμυθίῳ Lys. 217 c. d; ἀλείφει αἵματι λίθους Her. 3, 8; μίλτῳ Xen. Oec. 10, 5; Sp. bes. zum Ringkampf salben, Inscr. 108; dah. allgemein: vorbereiten, anreizen, ἤλειφεν ἑαυτὸν ἐπὶ μείζονας ἀγῶνας Plut. Them. 3, vgl. Demod. 17. – Perf. pass. ἀλήλιμμαι Luc. Alex. 30, ἀλήλειπται Pisc. 24, 36; LXX. auch ἤλειμμαι; neben ἠλείφθην ἐξηλίφην; vgl. die composita u. Lob. Phryn. 31.

|btext=<i>f.</i> ἀλείψω, <i>ao.</i> [[ἤλειψα]], <i>pf.</i> [[ἀλήλιφα]];<br /><i>Pass. ao.</i> [[ἠλείφθην]], <i>pf.</i> [[ἀλήλιμμαι]];<br /><b>1</b> [[graisser]], [[oindre]] ; [[préparer à la lutte]] ; [[préparer]] <i>en gén.</i><br /><b>2</b> [[enduire]] <i>en gén. (de cire, de fard, etc.)</i>;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἀλείφομαι]] (<i>f.</i> ἀλείψομαι, <i>ao.</i> ἠλειψάμην) [[s'enduire soi-même]];<br />[[NT]]: [[parfumer]].<br />'''Étymologie:''' ἀ- prosth., R. Λιπ [[graisser]].

|elnltext=[[ἀλείφω]], ep. aor. ἄλειψα; perf. med. [[ἀλήλιμμαι]].<br /><b class="num">1.</b> [[zalven]], [[insmeren met olie]]; med. zich zalven of insmeren met olie.<br /><b class="num">2.</b> bestrijken, besmeren, met acc.; smeren op, met [[ἐπί]] + dat.:; κηρὸν … ὅν [[σφιν]] ἐπ’ ὠσὶν ἄλειψα de was die ik hen op de oren had gesmeerd Od. 12.200; pass.. τὸ ἐπαλειφθέν dat wat erop is gesmeerd Plat. Lys. 217c.<br /><b class="num">3.</b> overdr. ‘ [[zich insmeren voor]]’, vandaar: zich voorbereiden op, met [[ἐπί]] + acc.: (ἄγωνες) ἐφ’ οὓς ἑαυτὸν [[ὑπὲρ]] τῆς ὅλης Ἑλλάδος ἤλειφε gevechten waarvoor hij zich ten behoeve van heel Griekenland warmliep (d.w.z. waarop hij zich voorbereidde) Plut. Them. 3.5.

|elrutext='''ἀλείφω:''' (ᾰ) (pf. pass. [[ἀλήλιμμαι]] и ἤλειμμαι)<br /><b class="num">1</b> [[натирать]] (преимущ. маслом), смазывать, умащивать (ἐλαιῳ Hom.; τῷ αἵματι λίθους Her.; τὸ [[σῶμα]] ἀληλιμμένον Plut.): μίλτῳ ἀλειφόμενος Xen. нарумянившийся; χρώματι ψιμυθίῳ ἀλεῖψαί τι Plat. выкрасить что-л. белилами;<br /><b class="num">2</b> натирать тело маслом, т. е. готовить к борьбе (ἑαυτὸν ἐπὶ ἀγῶνας Plut.);<br /><b class="num">3</b> [[замазывать]], [[затыкать]] ([[οὔατα]], ''[[sc.]]'' κηρῷ Hom.).

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[anoint with oil]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. [[enaripoto]] /[[enaliptos]]/; [[arepate]] /[[aleiphatei]]/; [[arepazoo]] /[[aleiphzoos]]/ <b class="b2">boiler (ζέω) of unguent</b>.<br />Derivatives: [[ἄλειφαρ]], <b class="b3">-ατος</b> [[unguent]], [[anoiting-oil]] (Il.) and [[ἄλειφα]] n. (> Lat. [[adeps]]). [[ἀλοιφή]] [[anointing]], [[grease]] (<b class="b3">-α</b> from *-n̥t?, Szemerényi Studi Mic. 2, 1967, 23 n. 64).<br />Origin: IE [Indo-European] [00] <b class="b2">*h₂leibʰ-</b><br />Etymology: Generally connected with [[λίπος]] ([[quod vide|q.v.]]), but this is impossible since the <b class="b3">α-</b> can no longer be a prothesis, and because of the [[-p-]] and because its meaning, [[fat]], is quite different. Connection with [[ἀλίνω]] is formally (<b class="b2">h₂lei(bʰ)-</b>) and semantically easy. S. [[sub verbo|s.v.]] (improbable suggestions Szemerényi Gnomon 42 (1971) 653.) Semantically comparable with Skt. <b class="b2">limpáti</b> [[smear]], [[stick]], [[adhere]], but Gr. <b class="b3">-φ-</b> makes this impossible (s. [[λίπος]]); Goth. [[bileiban]] etc.? Cf. Pok. 670 [[leip-]].

|lstext='''ἀλείφω''': Ἡρόδ., Ἀττ.: μέλλ. -ψω (ἐξ-), Εὐρ. Ι.Α. 1486. Πλάτ.: ἀόρ. ἤλειψα, Ὅμ., Ἀττ., Ἐπ. ἄλειψα, Ὀδ. Μ.177: πρκμ. ἀλήλῐφα (ἀπ-), Δημ. 1243, ἐν τέλ. (ἐξ-), Ἀριστείδ.: - Μέσ. μέλλ. -ψομαι, Θουκ. 4. 68· ἀόρ. ἠλειψάμην, Ἀττ., Ἐπ., ἀλ-, Ἰλ. Ξ. 171. - Παθ. μέλλ. ἀλειφθήσομαι (ἐξ-), Δημ. 792. 4: ἀόρ. α΄ ἠλείφθην, Ἱππ. 514. 6, Πλάτ. Λύσ. 217C. (ἐξ-), Εὐρ., κτλ., ἀλλ’ ἀόρ. β΄ ἐξηλίφην ἀναγινώσκεται ἐκ χειρογράφ. ὑπὸ Βεκκ. ἐν Πλάτ. Φαίδρ. 258Β, πρβλ. Ἰωσήπ. Α. Ἰ. 17.12, 2, Δίωνα Κ. 55. 13: πρκμ. ἀλήλιμμαι, Θουκ. 4. 68 (ἐξ-, ὑπ-). Δημ. 791. 13, Ξεν. Οἰκ. 10, 6. - Οἱ τύποι τοῦ πρκμ. ἀλήλειφα, ἀλήλειμμαι, εἴληφα, εἴλημμαι ἀπαντῶσιν ἐν χειρογρ., ἴδε Ἀριστ. Ἰ. Ζ. 5, 19. 8., 5. 23, 3, Πλουτ. Μάρκελλ. 17, Λουκ. Ἁλ. 24 καὶ 36, κτλ. (Ἐκ √ΛΙΠ μὲ προθεματικὸν α· ἴδε ἐν λέξ. [[λίπος]]). Ἀλείφω ἢ [[χρίω]] δι’ ἐλαίου, [[ἀλείφω]] τὸ δέρμα, ὡς ἔπραττον μετὰ τὸ [[λουτρόν]], καὶ τὸ μὲν ἐνεργ. παριστᾷ τὴν πρᾶξιν γινομένην ἐπὶ ἑτέρου, τὸ δὲ [[μέσον]] ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ ὑποκειμένου, λοῦσαι κέλετ’ [[ἀμφί]] τ’ ἀλεῖψαι, Ἰλ. Ω. 582, ἀλλ’ ὁ Ὅμηρ. ἀλλαχοῦ ἀείποτε προσθέτει [[λίπα]] ἢ λίπ’ ἐλαίω, (ἴδε ἐν λ. [[λίπα]]), πάντα λοέσσατο καὶ λίπ’ ἄλειψεν, Ὀδ. Ζ. 227· λοεσσαμένω καὶ ἀλειψαμένω λίπ’ ἐλαίῳ, Ἰλ. Κ. 577· πρβλ. Ξ. 171, Σ. 350· λέγεται ἐπὶ τῆς ἕξεως τοῦ ἀλείφεσθαι πρὸς γυμνικὰς ἀσκήσεις, [[λίπα]] μετὰ τοῦ γυμνάζεσθαι ἠλείψαντο, Θουκ. 1. 6· [[λίπα]] γὰρ ἀλείψεσθαι, ὁ αὐτ. 4. 68. 2) χορηγῶ τὸ [[ἔλαιον]] διὰ τοὺς γυμναστάς, ἀλειφούσης τῆς πόλεως, Συλλ. Ἐπιγρ. (προσθ.) 1957g, πρβλ. 2820Α, 3616 -17, καὶ ἀλλ.: - Παθ. οἱ ἀλειφόμενοι, οἱ ἐν τοῖς γυμνασίοις νέοι, οἱ ἀσκούμενοι διὰ τοὺς ἀγῶνας, [[αὐτόθι]] 108b, 256, 1183, καὶ ἀλλ., ἀλείφεσθαι [[παρά]] τινι, φοιτᾶν εἰς τὸ γυμνάσιόν τινος, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 1, 2, 26· πρβλ. [[ἀλείπτης]], 2. 3) [[ἑτοιμάζω]] ὡς εἰς γυμνικοὺς ἀγῶνας, παραθαρρύνω, παρορμῶ, Δημάδ. 180, 29, Πλάτ. παρὰ Διογ. Λ. 4. 6· ἤλειφεν [ἑαυτὸν] ἐπὶ τὸν Κλώδιον, Ἀππ. Ἐμφυλ. 2. 16· πρβλ. Πλουτ. Θεμιστ. 3· πρβλ. [[ἀλείπτης]], 2. II. ὡς τὸ [[ἐπαλείφω]], παρ’ Ὁμ., [[καθόλου]], [[χρίω]], [[ἐπιχρίω]], κονιῶ δι’ ἀσβέστου, ἀσπρίζω, [[κλείω]] δι’ ἐπιχρίσματος, βύω, Λατ. linere· οὔατα ἀλεῖψαι, βῦσαι τὰ ὦτα, Ὀδ. Μ. 47.177, 200· ἀλ. αἵματι, Ἡρόδ. 3. 8· μίλτῳ, Ξεν. Οἰκ. 10.5· ψιμυθίῳ, Πλάτ. Λύσ. 217D. III. [[ἐξαλείφω]], [[ἀπαλείφω]]· πρβλ. [[ἀλοιφή]] III.

|mantxt=(=[[ἐπιχρίω]]). Ἀπό τό α προθεματικό + ρίζα λιπ- τοῦ [[λίπος]]. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ἄλειμμα]] (=καθετί γιά ἄλειψη), [[ἀλειπτήρ]], [[ἀλειπτήριον]] (=τό [[μέρος]] ὅπου ἀλείφονταν), [[ἀλείπτης]], [[ἀλειπτικός]], [[ἀλειπτός]], [[ἀλειπτέον]], [[ἄλειφαρ]] -ατος (=[[λάδι]], [[λίπος]]), [[ἄλειψις]], [[ἐξάλειπτρον]] (=[[μυροθήκη]]), [[εὐεξάλειπτος]] (=πού εὔκολα ἐξαλείφεται), [[ἀλοιφή]] (μέ μετάπτωση), [[ἀλοιφεῖον]] (=ἐργαλεῖο γιά τήν ἐπάλειψη), [[ἀνεξάλειπτος]] (=πού δέν ἐξαλείφεται).