3,274,522
edits
γενναῖος: Difference between revisions
m
Text replacement - "Arist.''Pol.''" to "Arist.''Pol.''"
(8) |
|||
| (57 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=gennaios | |Transliteration C=gennaios | ||
|Beta Code=gennai=os | |Beta Code=gennai=os | ||
|Definition=α, ον, also ος, ον <span class=" | |Definition=α, ον, also ος, ον [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''592: ([[γέννα]]):—<br><span class="bld">A</span> [[true to one's birth]] or [[descent]] (εὐγενὲς μέν ἐστι τὸ ἐξ ἀγαθοῦ γένους, γενναῖον δὲ τὸ μὴ ἐξιστάμενον ἐκ τῆς αὑτοῦ φύσεως [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''488b19, cf. ''Rh.''1390b22), οὔ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι Il.5.253 (nowhere else in Hom.); γενναῖον δέ σοι ταχέως ὑπακούειν Ar.''Fr.''28 D.: hence,<br><span class="bld">I</span> of persons, [[high-born]], [[noble]], Archil.107, etc.; τέκνα [[Herodotus|Hdt.]]1.173; ὦ γονῇ γενναῖε [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1469; ἐσθλοὺς ἔκ τε γενναίων γεγῶτας Id.''Fr.''107.3; γενναῖός τις ἑπτὰ πάππους ἔχων ἀποφῆναι [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''174e; <b class="b3">οἱ γ.</b>, opp. <b class="b3">οἱ ἀγεννεῖς</b>, [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]'' 1296b22; so of animals, [[well-bred]], σκύλαξ [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 375a, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.4.15; opp. [[ἀγεννής]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''558b16.<br><span class="bld">2</span> [[noble in mind]], [[high-minded]], [[Herodotus|Hdt.]]3.140 (Sup.), S.''El.''129 (lyr.), etc.; <b class="b3">τὸ γ.</b>, = [[γενναιότης]], Id.''OC'' 569; of actions, [[noble]], [[Herodotus|Hdt.]]1.37; λῆμα γ. Pi.''P.''8.44; τλάσας τὸ γ. S. ''OC''1640, cf. [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''624; <b class="b3">γ. ἔπος, λόγοι, πόνοι</b>, S.''Ph.''1402, E.''Heracl.'' 537, ''HF''357 (lyr.).<br><span class="bld">3</span> as a form of polite speech, <b class="b3">γενναῖος εἶ</b> you are [[very good]], Ar.''Th.''220.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">ὦ γενναῖε</b>, common form of address in Pl., as ''Grg.''494e, cf. S.''Ph.''801; ironical, D.H.7.46.<br><span class="bld">II</span> of things, [[good of their kind]], [[excellent]], μέλος A.''Fr.''281.5; [[σταφυλή]], [[σῦκα]], Pl. ''Lg.''844e; <b class="b3">γενναίου… ἄξιον οὐθενός</b> of no [[great]] use, Ath.Mech.31.2; ironical, γένει γ. σοφιστική Pl.''Sph.''231b (cf. 1.1), etc.; [[genuine]], [[intense]], δύη [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''938, etc.; [[violent]], σεισμός Philostr. ''VA''6.38; θάλπη Jul. ''Or.'' 2.101d.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">γενναῖον· τὸ τῆς γενέσεως ἀρχηγόν</b>, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">III</span> Adv. [[γενναίως]] = [[nobly]], [[Herodotus|Hdt.]]7.139, Th.2.41, Pl.''La.'' 196b, Men.672; ὅρκος, πῆγμα γ. παγέν [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1198; ironical, μάλα γ. ἐπιλαθόμενον ὧν εὖ πάθοι Jul. ''Or.''3.125c: Comp. -οτέρως [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''166c, Ps.-Callisth. 1.38: Sup. -ότατα E.''Cyc.''657 (lyr.).<br><span class="bld">2</span> irreg. Sup. γενναιέστατος Dinol. 10. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-α, -ον<br /><b class="num">• Morfología:</b> [-ος, -ον E.<i>Hec</i>.592; sup. γενναιέστατον Dinol.12]<br /><b class="num">I</b> rel. la nobleza de sangre<br /><b class="num">1</b> de pers. [[noble de nacimiento]], [[de noble estirpe]], [[linajudo]] ὦ γονῇ γενναῖε S.<i>OT</i> 1469, [[γενναῖα]] τὰ τέκνα νενόμισται Hdt.1.173, cf. Hp.<i>Aër</i>.14, 22, Pl.<i>Tht</i>.174e<br /><b class="num">•</b> irón. en el [[proverb|prov.]] γ. εἶ ἐκ βαλαντίου ref. a los nuevos ricos, Zen.2.88<br /><b class="num">•</b> frec. como subst. ὦ γενέθλα γενναίων S.<i>El</i>.128, cf. E.<i>El</i>.26, οἱ παραδυναστεύοντες καὶ γενναῖοι Ὀδρυσῶν Th.2.97, de los héroes, Corn.<i>ND</i> 31, como estamento social op. οἱ ἀγεννεῖς Arist.<i>Pol</i>.1296<sup>b</sup>22, οἵ γε μὴν [[τήν]] τε φύσιν γενναῖοι op. οἱ ἀγελαῖοι Aristid.Quint.84.18<br /><b class="num">•</b> de anim. [[de pura raza]] o simpl. [[de raza]] πάρελθε, γ. γὰρ εἶ (dice la zorra al ciervo), Archil.51, [[σκύλαξ]] Pl.<i>R</i>.375a, X.<i>Cyr</i>.1.4.15, [[ἵππος]] Plb.13.8.3, αἱ ἀλεκτορίδες Arist.<i>HA</i> 558<sup>b</sup>15, cf. 488<sup>b</sup>17, D.Chr.15.30.<br /><b class="num">2</b> de pers., ref. a su comportamiento [[de conducta noble]], [[bien nacido]], [[gallardo]] ὦ γενναῖε Filoctetes a Neoptólemo, S.<i>Ph</i>.801, ὦ γενναιότατε [[ἀνδρῶν]] Hdt.3.140, γενναίας ἀλόχοιο ref. a Alcestis, E.<i>Supp</i>.1030, cf. <i>Alc</i>.742, <i>Hec</i>.592, ἄνδρα ἁπλοῦν καὶ γενναῖον = <i>un hombre sencillo y de conducta noble</i> Pl.<i>R</i>.361b, γενναῖοι καὶ μεγαλόφρονες Plb.18.37.7, cf. 6.48.3, Numen.25.33, ὁ γ. περὶ σοφίαν καὶ [[φιλίαν]] Epicur.<i>Sent.Vat</i>.[6] 78, ὁ δὲ γ. Ιουδας [[LXX]] 2<i>Ma</i>.12.42, γ. [[ἀθλητής]] [[LXX]] 4<i>Ma</i>.6.10, de Moisés, 1<i>Ep.Clem</i>.54.1, ἐς δὲ πραγμάτων διοίκησιν γ. Hdn.2.9.2, como fórmula de cortesía γ. εἶ eres muy amable</i> Ar.<i>Th</i>.220, en Pl. frec. como mera fórmula de tratamiento ὦ γενναῖε Pl.<i>Grg</i>.494e<br /><b class="num">•</b> subst. τὸ γ. [[nobleza]], [[gallardía]] S.<i>OC</i> 569, Plb.2.55.9, Phld.<i>Mus</i>.4.7.8<br /><b class="num">•</b> neutr. sup. como adv. [[animosa]], [[valientemente]] γενναιότατ' ὠθεῖτε E.<i>Cyc</i>.656.<br /><b class="num">3</b> de las acciones, cualidades y palabras del [[γενναῖος]] [[noble]], [[valeroso]], [[generoso]] [[λῆμα]] Pi.<i>P</i>.8.44, [[ἔργον]] τλᾶσα γενναῖον [[τόδε]] E.<i>Alc</i>.624, πόνοι E.<i>HF</i> 357, [[ἔπος]] S.<i>Ph</i>.1402, cf. S.<i>El</i>.287, E.<i>Heracl</i>.537, τὰ [[γενναῖα]] ὑποδείγματα de los mártires, 1<i>Ep.Clem</i>.5.1, αἱ ἐπιβολαί Vett.Val.408.23, πρὸς ἀρετὴν ... γενναῖον Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.89<br /><b class="num">•</b> γενναῖον (<i>[[sc.]]</i> [[ἐστί]]) c. inf. οὐ [[γάρ]] μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι = <i>pues no está en mi nobleza natural rehuir la lucha, e.e. no lo llevo en la sangre</i>, <i>Il</i>.5.253, γενναῖον δέ [[σοι]] [[ταχέως]] ὑπακούειν en parod. cóm. ref. a un esclavo, Ar.<i>Fr</i>.591.90, τὰ [[κάλλιστα]] ... καὶ γενναιότατα [[ἡμῖν]] ἦν ... εὐδοκιμέειν Hdt.1.37<br /><b class="num">•</b> subst. τὸ γ. [[la entereza]] de los mártires <i>Mart.Pol</i>.2.2.<br /><b class="num">II</b> sin rel. c. la nobleza, más frec. de cosa<br /><b class="num">1</b> [[genuino]] γ. δὲ τὸ μὴ ἐξιστάμενον ἐκ τῆς [[αὑτοῦ]] φύσεως Arist.<i>HA</i> 488<sup>b</sup>19, cf. γενναῖον· τὸ τῆς γενέσεως ἀρχηγόν Hsch.<br /><b class="num">•</b> de ahí [[superior]], [[excelente]], ref. a lo que es fiel a su origen y esencia [[lo mejor]] τὸ γ. [[μέλος]] (Βορέα) = <i>la excelente canción (de Bóreas), e.e., un viento muy violento</i>, A.<i>Fr</i>.281.5, σεισμὸς γ. = <i>un violentísimo terremoto</i> Philostr.<i>VA</i> 6.38, γ. [[δύη]] = <i>un intenso dolor</i> S.<i>Ai</i>.938, θάλπη τὰ [[γενναῖα]] = <i>calores intensísimos</i> Iul.<i>Or</i>.3.101d, γενναίου δὲ [[τοῦτο]] ἄξιον οὐθενός = <i>esto no es de ninguna utilidad</i> Ath.Mech.31.2<br /><b class="num">•</b> [[en su punto]] [[μάζα]] γ. Pl.<i>R</i>.372b<br /><b class="num">•</b> de frutos [[en sazón]] [[σταφυλή]], σύκα Pl.<i>Lg</i>.844e, καρποί D.18.309<br /><b class="num">•</b> [[fecundo]] [[χώρα]] Plb.4.45.7<br /><b class="num">•</b> [[abundante]] [[πώγων]] γ. = <i>una barba muy poblada</i> Plu.<i>Lys</i>.1<br /><b class="num">•</b> neutr. como adv. [[potentísimamente]] βρυχησάμενοι γενναῖόν τε καὶ διάτορον del rugido del león, Ael.<i>NA</i> 9.1.<br /><b class="num">2</b> de pers. [[en la plenitud]], [[en la madurez]] [[γυνή]] op. [[παρθένος]] Arist.<i>Pr</i>.894<sup>b</sup>32<br /><b class="num">•</b> [[bueno]] τῶν φιλοσόφων οἱ γενναῖοι = <i>los filósofos de verdad</i>, los buenos filósofos</i> Phld.<i>Ir</i>.3.21, irón. ἡ γένει γ. σοφιστική Pl.<i>Sph</i>.231b.<br /><b class="num">III</b> adv. [[γενναίως]]<br /><b class="num">1</b> [[noble]], [[gallardamente]] [[ἀπέθανον]] γ. = <i>murieron noblemente</i> Hdt.7.139, cf. Th.2.41, Plb.3.115.5, πολεμεῖν γ. Ps.Callisth.1.38B<br /><b class="num">•</b> [[con entereza]] γ. ὑποφέρειν Plb.6.2.6, cf. Themist.<i>Ep</i>.13.1, 3, Men.<i>Fr</i>.633, Hierocl.<i>Facet</i>.119, <i>BGU</i> 801.5 (II d.C.), Vett.Val.157.14<br /><b class="num">•</b> [[con honradez]] γ. ὁμολογεῖν = <i>reconocer noble, honradamente</i> Pl.<i>La</i>.196b, ἔμεινε γ. ἐν ταῖς ... ἐπιβολαῖς Plb.2.23.2, [[μάλα]] γ. ἐπιλαθόμενον ὧν εὖ πάθοι irón., Iul.<i>Or</i>.2.125c.<br /><b class="num">2</b> [[genuina]], [[auténticamente]], [[plenamente]] ὅρκου [[πῆγμα]] γ. [[παγέν]] A.<i>A</i>.1198, cf. E.<i>Io</i> 935, Pl.<i>Tht</i>.209e. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0483.png Seite 483]] ([[γέννα]]), auch 2 End., Eur. Hec. 592, | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0483.png Seite 483]] ([[γέννα]]), auch 2 End., Eur. Hec. 592, [[angeboren]], im Geschlecht liegend; Hom. einmal, Iliad. 5, 253 οὐ γάρ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι οὐδὲ καταπτώσσειν, es ist nicht die Art meines Geschlechtes; Scholl. Aristonic. [[γενναῖον]]: σημειοῦνταί τινες ὅτι [[οὕτως]] εἴρηται ἐγγενές, πάτριον, vgl. Apollon. Lex. Homer. p. 54, 17. – Gew. von edler Abkunft, ade lig, [[ἀνήρ]], [[γυνή]], τέκνα, Aesch. Eum. 595 Ag. 600. 1278; γονῇ [[γενναῖος]] Soph. O. R. 1469, u. sonst; vgl. Thuc. 2, 97; γενναῖός τις ἑπτὰ πάππους ἔχων πλουσίους Plat. Theaet. 174 e, u. öfter mit [[πλούσιος]] vrbdn; [[ἵππος]], von edler Race, Hdn. 2, 9, 6; [[σκύλαξ]], [[κύων]], Plat. Rep. II, 375 a; Xen. Cyr. 1, 4, 15; [[ἀλεκτρυών]], ein Kampfhahn, Men. Stob. fl. 106, 8 (v. 12). Nach Arist. rhet. 2, 15 von εὐγενές unterschieden, κατὰ τὸ μὴ ἐξίστασθαι ἐκ τῆς φύσεως. Übertr. auf Gesinnung u. Handlungsweise, edel, wacker, trefflich, [[λῆμα]] Pind. P. 8, 46; τοῖσι γενναίοισί τοι τό τ' αἰσχρὸν ἐχθρόν Soph. Phil. 473; [[ἔπος]] 1388; oft Prosa, Thuc. 1, 136; καὶ τὸ ἀγαθόν Plat. Gorg. 512 d; καὶ καλὸν [[πρᾶγμα]] 485 d; καὶ ἁπλοῦς [[ἀνήρ]] Plat. Rep. II, 361 b; Folgde; häufig in Anreden, ὦ γενναῖε, o Wackerer! [[γενναῖος]] εἶ, du bist sehr gütig, höflich ablehnend, Ar. Th. 220, oft ironisch. Auch von Dingen, was in seiner Art tüchtig ist, trefflich, edel, [[σταφυλή]] Plat. Legg. VIII, 844 e; so σῦκα, [[ἰχθύς]], [[τεῖχος]], stark, Hdn. 3, 1, 14; [[πώγων]], lang, Plut. Lys. 1; [[στόμα]], groß, Ael. H. A. 16, 4; [[χώρα]], fruchtbar, Pol. 4, 45; übh. stark, heftig, δύη Soph. Ai. 918; πολλὰ καὶ ἄλλα γενναῖα ἐποίησεν ὁ [[ἄνεμος]] Xen. Hell. 5, 4, 17, er gab Zeichen seiner Stärke, richtete Schaden an. – Adv. γενναίως, in allen diesen Bdign; γενναιότατα καὶ κάλλιστα Her. 1, 37; τὰ προσπίπτοντα γενναίως φέρειν Men. monost. 13; γενναιότατα ὠθεῖτε, tüchtig, kräftig, Eur. Cycl. 652; γενναιοτέρως Plat. Theaet. 166 c; γενναιέστατον Dinoloch. bei Eust. Od. 1441, 18. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=α, <i>poét.</i> ος, ον :<br /><b>I.</b> [[qui appartient en propre]] <i>ou</i> qui convient à une race : οὔ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι IL ce n'est pas l'habitude de ma race de combattre en reculant;<br /><b>II.</b> [[qui appartient à une bonne famille]] :<br /><b>1</b> de naissance libre (<i>lat.</i> ingenuus);<br /><b>2</b> [[de noble race]] : [[γενναῖος]] γονῇ SOPH noble par la naissance ; <i>de même en parl. d'animaux, de fruits, du sol, et, p. ext. de toute chose de bonne qualité ; p. ext. en mauv. part</i> violent : [[δύη]] [[γενναία]] SOPH douleur violente ; πολλὰ [[γενναῖα]] ἐποίησεν ὁ [[ἄνεμος]] XÉN le vent causa beaucoup de ravages;<br /><b>3</b> <i>au moral</i> noble, généreux ; τὸ γενναῖον SOPH noblesse d'âme ; <i>dans le dial.</i> ὦ γενναῖε, mon brave ! mon bon !;<br /><i>Cp.</i> γενναιότερος, <i>Sp.</i> γενναιότατος.<br />'''Étymologie:''' [[γέννα]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=[[γενναῖος]] -α -ον en [[γενναῖος]] -ον [[γέννα]]<br /><b class="num">1.</b> van edele komaf, nobel (van pers.):; ὦ γονῇ γενναῖε (o) heer van edele afkomst Soph. OT 1469; [[γενναῖα]] τὰ τέκνα νενόμισται de kinderen gelden als van goede komaf Hdt. 1.173.5; γενναίας ἀλόχοιο van zijn nobele vrouw Eur. Suppl. 1030; aangeboren, passend bij (zijn) afkomst:; οὐ... μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι het past niet bij mijn afkomst om in de strijd terug te deinzen Il. 5.253; rasecht (van dieren):; [[φύσις]] γενναίου σκύλακος de aard van een rashond Plat. Resp. 375a; iron.. ἡ γένει [[γενναία]] σοφιστική de rasechte sofistiek Plat. Sph. 231b.<br /><b class="num">2.</b> echt, van goede kwaliteit (van zaken):. γ. [[δύη]] echt verdriet Soph. Ai. 938; τὰ [[γενναῖα]] σῦκα de echte vijgen Plat. Lg. 844e; [[πώγων]] γ. een volle baard Plut. Lys. 1.1.<br /><b class="num">3.</b> in morele zin hoogstaand, grootmoedig:; γενναῖον [[ἔπος]] een grootmoedig woord Soph. Ph. 1402; [[οὔτε]] καλοῦ [[οὔτε]] γενναίου πράγματος van een goede noch nobele daad Plat. Grg. 485c; subst.:; τὸ γενναῖον geestesadel Soph. OC 569; in dialogen:; ὦ γενναῖε m'n waarde Plat. Euthyph. 7e; [[γενναῖος]] εἶ je bent erg vriendelijk Aristoph. Th. 22; adv.: [[ἀπέθανον]] [[γενναίως]] zij stierven nobel Hdt. 7.139.3; συστενάζειν... [[γενναίως]] oprecht meeleven Eur. Ion 935. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''γενναῖος:''' и<br /><b class="num">1</b> [[врожденный]], [[прирожденный]]: οὔ μοι γενναῖόν (ἐστιν) Hom. не в моем характере;<br /><b class="num">2</b> [[свободнорожденный]], [[принадлежащий к свободному сословию]] (τέκνα Her.);<br /><b class="num">3</b> [[принадлежащий к знатному роду]], [[родовитый]] (γονῇ Soph.; γ. τις ἑπτὰ πάππους πλουσίους ἔχων Plat.);<br /><b class="num">4</b> [[благородный]], [[породистый]] ([[σκύλαξ]] Xen., Plat.; ζῷα Arst.);<br /><b class="num">5</b> [[благородный]], [[нравственно чистый]] ([[ἀνήρ]], [[πρᾶγμα]] Plat.; [[ἔπος]] Soph.; [[ψυχά]] Eur.; [[ἁπλοῦς]] τῷ ἤθει καὶ γ. Arst.): ὦ γενναῖε! (в обращении) Soph., Plat. почтеннейший мой!; γ. εἶ ирон. Arph. нет уж, благодарю покорно;<br /><b class="num">6</b> [[превосходный]], [[замечательный]], [[отличный]] ([[σταφυλή]], σῦκα Plat.; [[χώρα]] Polyb.);<br /><b class="num">7</b> [[огромный]], [[внушительный]] ([[δύη]] Soph.; [[πώγων]] Plat.): πολλὰ [[γενναῖα]] ἐποί ησεν ὁ [[ἄνεμος]] Xen. немалых дел натворил ветер. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mdlsj | ||
| | |mdlsjtxt=[[γέννα]]<br />[[suitable]] to one's [[birth]] or [[descent]], οὔ μοι γενναῖον it fits not my [[nobility]], Il.<br /><b class="num">I.</b> of persons, [[high]]-[[born]], [[noble]] by [[birth]], Lat. [[generosus]], Hdt., Trag.; so of animals, well-[[bred]], Plat., Xen.<br /><b class="num">2.</b> [[noble]] in [[mind]], [[high]]-[[minded]], Hdt., Attic: τὸ γ. = [[γενναιότης]], Soph.:—also of actions, [[noble]], Hdt., Trag.<br /><b class="num">II.</b> of things, [[good]] of [[their]] [[kind]], [[excellent]], [[notable]], Xen.: [[genuine]], [[intense]], δύη Soph.<br /><b class="num">III.</b> adv. -ως, [[nobly]], Hdt., etc.: comp. -οτέρως, Plat.: Sup. -ότατα, Eur. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b> | |sltr=<b>γενναῖος</b> <br /><b>1</b> [[genuine]] (cf. Fraenkel on Agam. 1198) “φυᾷ τὸ γενναῖον ἐπιπρέπει ἐκ πατέρων παισὶ [[λῆμα]]” (P. 8.44) ]γενναίων [[ἄωτος]] fr. 6b. f. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-α, -ο (AM | |mltxt=-α, -ο (AM γενναῖος, -α, -ον, Α και -ος, -ον)<br />[[μεγαλόψυχος]], [[ανδρείος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γενναιόδωρος]], [[πλουσιοπάροχος]], [[άφθονος]] («πήρε γενναία [[αμοιβή]]»)<br /><b>μσν.</b><br />(για [[βάδισμα]]) γρήγορος<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει τα γνωρίσματα της γενιάς του, της καταγωγής του<br /><b>2.</b> ο υψηλής καταγωγής, ο [[ευγενής]]<br /><b>3.</b> αυτός που έχει ευγενικό [[ήθος]]<br /><b>4.</b> ο [[καλός]] στο [[είδος]] του, ο [[εξαιρετικός]]<br /><b>5.</b> [[έντονος]], [[σφοδρός]]<br /><b>6.</b> (για ζώα) ο καλής ράτσας<br /><b>7.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το γενναίον</i><br />η [[γενναιότητα]], η [[ευγένεια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Πιθ. [[γενναίος]] <span style="color: red;"><</span> <i>γενεαίος</i> <span style="color: red;"><</span> [[γενεά]]. Το διπλό [[σύμφωνο]] (<i>νν</i>) προήλθε [[είτε]] από συμφωνική [[προφορά]] του -<i>ε</i>- [[είτε]] από εκφραστικό διπλασιασμό (<b>βλ.</b> και λ. [[γεννώ]]). Πρόκειται για [[λέξη]] ήδη ομηρική, με αρχική [[σημασία]] «αυτός που έχει τα γνωρίσματα της γενιάς του, της καταγωγής του» ([[πρβλ]]. τον ορισμό του Αριστοτέλους «εὐγενὲς μὲν ἐστὶ τὸ ἐξ ἀγαθοῦ γένους, γενναῖον δὲ τὸ μὴ ἐξιστάμενον ἐκ τῆς αὐτοῦ φύσεως»). Με [[αφετηρία]] τη [[σημασία]] αυτή, η λ. [[γενναίος]] χρησιμοποιήθηκε [[επίσης]] για τον χαρακτηρισμό προσώπων, πράξεων ή συμπεριφοράς, προσλαμβάνοντας μερικές φορές και τη σημασιολογική [[απόχρωση]] του δυνατού, του βίαιου. Το [[γενναίος]] συνδέεται σημασιολογικά με τα [[αγαθός]] «[[ευγενής]] στην [[καταγωγή]], [[γενναίος]], [[ανδρείος]]» <b>Όμ.</b>, αρχ. [[θρασύς]] «[[τολμηρός]], [[θαρραλέος]], [[γενναίος]]», [[τολμηρός]] και [[ανδρείος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[γενναιότητα]]<br /><b>μσν.</b><br />[[γενναιάζω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[γενναιοπρεπής]], [[φιλογενναίος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[γενναιόθυμος]], [[γενναιοκάρδιος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[γενναιόφρων]], [[γενναιόψυχος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γενναιόδωρος]], [[γενναιόκαρδος]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''γενναῖος:''' -α, -ον και -ος, -ον ([[γέννα]]), αυτός που αρμόζει στη [[γενιά]] ή στην [[καταγωγή]] κάποιου· <i>οὔ μοι γενναῖον</i>, αυτό δεν ταιριάζει στην αρχοντική [[καταγωγή]] μου, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">I. 1.</b> λέγεται για πρόσωπα, αυτός που έχει υψηλή [[καταγωγή]], [[ευγενής]] εκ γενετής, Λατ. [[generosus]], σε Ηρόδ., Τραγ.· ομοίως, χρησιμοποιείται για τα ζώα, [[καλοθρεμμένος]], σε Πλάτ., Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> αυτός που έχει ανώτερη [[νόηση]], [[μεγαλόφρων]], σε Ηρόδ., Αττ.· τὸ γενναῖον = ἡ [[γενναιότης]], σε Σοφ.· επίσης, λέγεται για [[ενέργεια]], αριστοκρατική, ευγενική, σε Ηρόδ., Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> χρησιμοποιείται για πράγματα, [[εξαίρετα]] στο είδος τους, άριστα, αξιόλογα, σε Ξεν.· επίσης, αυθεντικά, ανόθευτα, έντονα, [[δύη]], σε Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ., <i>-ως</i>, αριστοκρατικά, σε Ηρόδ. κ.λπ.· συγκρ. <i>-οτέρως</i>, σε Πλάτ.· υπερθ. <i>-ότατα</i>, σε Ευρ. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''γενναῖος''': -α, -ον, [[ὡσαύτως]] ος, ον, Εὐρ. Ἑκ. 592 ([[γέννα]])·― ἁρμόζων εἰς τὴν γενεάν τινος ἤ καταγωγὴν (τὸ γενναῖόν ἐστι τὸ μὴ ἐξιστάμενον ἐκ τῆς αὐτοῦ φύσεως Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 1. 1, 32)· οὔ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι Ἰλ. Ε. 253 ([[οὐδαμοῦ]] [[ἄλλοθι]] παρ’ Ὁμήρ.)· [[ἐντεῦθεν]], Ι. ἐπὶ προσώπων, ὑψηλῆς καταγωγῆς, [[εὐγενής]], Λατ. generosus, Πίνδ. II. 8. 65, Ἡρόδ. 1. 173, καὶ συχν. παρὰ Τραγ., ὦ γονῇ γενναῖε Σοφ. Ο. Τ. 1469· ἐσθλοὺς ἔκ τε γενναίων γεγῶτας ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 794· γενναῖός τις ἑπτὰ πάππους ἔχων Πλάτ. Θεαιτ. 174Ε· οἱ γενναῖοι, ἀντίθ. τῷ οἱ ἀγεννεῖς, Ἀριστ. Πολιτ. 4. 12, 2·― [[οὕτως]] ἐπὶ ζῴων, «καλῆς ῥάτσας», [[σκύλαξ]], κτλ., Πλάτ. Πολ. 375Α, Ξεν. Κύρ. 1. 4, 15· ζῴα γ., ἀντίθ. τῷ ἀγεννῆ, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 1. 1, 32. 2) εὐγενὴς τὸ [[ἦθος]], [[μεγαλόφρων]], [[ὑψηλόφρων]], Ἀρχίλ. 96, Ἡρόδ. 3. 146, καὶ συχν. παρ’ Ἀττ.·― [[μάλιστα]] αἱ δύο ἔννοιαι [[συχνάκις]] συγχωνεύονται, ὡς παρὰ Πινδ. ἔνθ’ ἀνωτ. καὶ παρὰ Τραγ.· καὶ ὁ Ἀριστ. ἐν τῇ Ρητορ. 2. 15, 3 διακρίνει τὸ [[γενναῖος]] ἀπὸ τοῦ [[εὐγενής]], ὡς κατ’ ἀνάγκην περιέχον καὶ τὰς δύο ἐννοίας, πρβλ. Ἱστ. Ζ. ἔνθ’ ἀνωτέρω·― τὸ γ. = [[γενναιότης]], Σοφ. Ο. Κ. 569·― [[οὕτως]] ἐπὶ πράξεων, [[εὐγενής]], Ἡρόδ. 1. 37, Σοφ. Ο. Κ. 1640, πρβλ. Εὐρ. Ἀλκ. 624· ― [[ὡσαύτως]], γενν. [[ἔπος]], [[λόγος]], πόνοι Σοφ. Φ. 1402, Εὐρ. Ἡρακλ. 538, Ἡρ. Μαιν. 357. 3) ἐν χρήσει ὡς [[τύπος]] εὐγενοῦς ἀποποιήσεως ἢ ἀποκρούσεως, [[γενναῖος]] εἶ, εἶσαι πολὺ [[εὐγενής]], Ἀριστοφ. Θεσμ. 220·― [[ὡσαύτως]] εἰρωνικῶς, Wytt. Ep. Cr. σ. 233. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, καλὸς εἰς τὸ εἶδός του, [[ἔξοχος]], σῦκα Πλάτ. Νόμ. 844Ε· σημειώσεως [[ἄξιος]], πολλά… γενναῖα ἐποίησεν ὁ [[ἄνεμος]] Ξεν. Ἑλλ. 5. 4, 17· γένει γ. σοφιστικὴ Πλάτ. Σοφ. 231Β· [[γνήσιος]], «[[σωστός]]», [[δυνατός]], δύη Σοφ. Αἴ. 938, κτλ. ΙΙΙ. ἐπίρρ.–ως, εὐγενῶς, Ἡρόδ. 7. 139, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1198, Θουκ. 2. 41· συγκρ.–οτέρως Πλάτ. Θεαιτ. 166C· ὑπερθ.–ότατα Εὐρ. Κύκλ. 657. | |||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[good]], [[high-born]], [[high-minded]], [[noble]], [[nobly]], [[well-born]], [[well-bred]], [[brave man]], [[of birth]], [[of gentle birth]], [[of high degree]], [[of noble birth]], [[well born]] | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=αὐτός πού ταιριάζει στή γενιά κάποιου, [[εὐγενής]]). Ἀπό τό [[γέννα]] τοῦ [[γεννάω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[nobilis]]'', [[noble]], [[renowned]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.97.3/ 2.97.3],<br>''[[generosus]]'', [[noble]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.136.3/ 1.136.3], — ''[[innatus]]'', [[inborn]], [[innate]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.92.7/ 4.92.7], [<i>lego</i> <i>I read</i> αὑτῶν] ''[[generositas]]'', [[nobility of birth]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.83.1/ 3.83.1]. | |||
}} | }} | ||