περίεργος: Difference between revisions

|Definition=ον, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[taking needless trouble]], <span class="bibl">Lys.12.35</span>; γραμματικῶν π. γένη <span class="title">AP</span>11.322 (Antiphan.). Adv.-γως <span class="bibl">Hp.<span class="title">Decent.</span>7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[officious]], [[meddlesome]], <span class="bibl">Isoc.5.98</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.3.1</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Sam.</span>85</span>; <b class="b3">π. εἰμι</b> I am <b class="b2">a busy-body</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Epit.</span>45</span>; <b class="b3">περίεργα βλέπειν</b> look [[curiously]] at, c. acc., <span class="title">AP</span> 12.175 (Strat.), cf. <span class="bibl">Hdn.5.3.8</span> (Comp.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[of an inquiring mind]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Resp.</span>480b27</span>; [[inquisitive]], [[curious]], <span class="bibl">Hdn.4.12.3</span> (Sup.); π. παιδία Gal.6.635; <b class="b3">τὸ π</b>. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Alex.</span>4</span>. Adv.-γως, ἔχειν <span class="bibl">Astramps.<span class="title">Orac.</span>p.1</span> H.: Comp. -ότερον, ἔχειν πρός τινα <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>4.130d</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Pass., [[overwrought]], [[elaborate]], [[ὀδμή]] (perfume) <span class="bibl">Hp.<span class="title">Praec.</span>10</span>; φορήματα <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span> 321</span>; ζωγράφημα Plu.2.64a; <b class="b3">τὸ τῆς κόμης π</b>. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>13</span>; esp. of language or style, [[ὀνόματα]], [[λόγοι]], <span class="bibl">Aeschin.3.229</span>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Lys.</span>14</span>; τὸ π. Θουκυδίδου <span class="bibl">Id.<span class="title">Vett.Cens.</span>3.2</span> : Comp., -οτέρα λέξις <span class="bibl">Id.<span class="title">Is.</span>3</span>. Adv. -γως Antyll. ap. <span class="bibl">Orib.9.14.7</span> : Comp. -ότερον, ἠσκημένος τὴν κόμην <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>3.1.1</span>; ἐξορχεῖσθαι <span class="bibl">Hdn.5.5.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[superfluous]], π. καὶ μακρὰ λέγειν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>286c</span>; <b class="b3">ὅπως εἴ τις π. ἀφαιρεθῇ</b> (sc. [[δαπάνη]]) <span class="bibl">Arist. <span class="title">Rh.</span>1359b27</span>; π. ἐστί τι <span class="bibl">And.3.33</span>, cf. <span class="bibl">Is.1.31</span>; π. [ἐστι] τὸ λέγειν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1315a40</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Rh.</span>1369a8</span>; [[futile]], [[useless]], πόλεμος <span class="bibl">Isoc.15.117</span>. Adv. -γως <span class="bibl">Timocl.13.4</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[curious]], [[superstitious]], ἱερουργίαι <span class="bibl">Plu.<span class="title">Alex.</span>2</span>; <b class="b3">τὰ π</b>. [[curious arts]], [[magic]], Act.Ap.19.19.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0575.png Seite 575]] 1) sorgfältig um eine Arbeit oder ein Geschäft herum, sorgfältig, bes. aber mit übertriebener, kleinlicher Sorgfalt arbeitend; γραμματικῶν γένη, Antiphan. 5 (XI, 322); unnütz, ohne Noth Etwas thuend, ἡγήσονται περιέργους ὑπὲρ ὑμῶν τειρομένους, Lys. 12, 35; δείσας, μὴ περίεργα ἅμα μακρὰ λέγοιμεν, Plat. Polit. 286 c; φασὶ τὰς τεσσαράκονθ' ἡμέρας ἐν αἷς ὑμῖν [[ἔξεστι]] βουλεύεσθαι, περίεργον εἶναι, die seien eine unnöthige Sorgfalt, überflüssig, Andoc. 3, 33; vgl. Is. 1, 31; Isocr. 1, 27. 4, 7 u. 33 (wo die v. l. [[πάρεργον]]), in welchen Stellen man auch ein subst. τὸ περίεργον annehmen könnte. Auch = neugierig, περίεργα βλέπειν, Strat. 17 (XII, 175). – 2) mit übertriebener Sorgfalt gemacht, bes. mit Zierath überladen, verkünstelt; τὸ τῆς [[κόμης]] περίεργον, Luc. Nigr. 13; τράπεζαι, 15; π. ἀναιδέσι φαρμάκοις [[ζωγράφημα]], Plut. de adul. et am. discr. 32; auch vom Ausdrucke, Sp.; δύναμιν αὐτἡν καλοῦμεν οὐ κατὰ τὸ περίεργον, ἀλλ' [[ἁπλῶς]] κατὰ τὸ δύνασθαι, S. Emp. pyrrh. 1, 9.

{{ls

|lstext='''περίεργος''': -ον, (*[[ἔργω]]) ὁ πολὺ ἢ καθ’ ὑπερβολὴν φροντίζων, εἰς μάταιον κόπον ὑποβάλλων ἑαυτόν, Λυσ. 123. 24· ἐπὶ ἰατρῶν, Ἀριστ. π. Ἀναπν. 21, 7· ἐπὶ γραμματικῶν, Ἀνθ. Π. 11. 322. 2) ὁ ασχολούμενος εἰς τὰ πράγματα τῶν ἄλλων, ὁ ἀναμιγνυόμενος εἰς ξένας ὑποθέσεις, τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενος, Λατ. curiosus, Ἰσοκρ. 102Α, Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 1· περίεργα βλέπειν, βλέπειν μετὰ περιεργείας, Ἀνθ. Π. 12. 175. 3) [[πλήρης]] περιεργίας, ἔχων νοῦν ἐρευνητικόν, [[ἐρευνητικός]], Ἡρῳδιαν. 4. 12. ΙΙ. παθ., ὁ μετ’ ἰδιαζούσης προσοχῆς πεποιημένος, π. [[πόλεμος]], [[λίαν]] [[δαπανηρός]] [[πόλεμος]], Ἰσοκρ. περὶ Ἀντιδ. § 124 2) ὁ μετὰ πολλῆς ἀκριβείας εἰργασμένος, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 310, Πλούτ. 2. 64Α· τὸ τῆς [[κόμης]] π. Λουκ. Νιγρ. 13· ἰδίως ἐπὶ γλώσσης ἢ ὕφους, ὀνόματα, λόγοι Αἰσχίν. 86. 27, Διον. Ἁλ. π. Λυσ. 14· τὸ π. Θουκυδίδου ὁ αὐτ. ἐν τῷ τῶν Ἀρχ. Κρίσεις 3. 2· συγκρ., περιεργοτέρα [[λέξις]] ὁ αὐτ. π. Ἰσαίου 3· - συγκρ. ἐπίρρ., περιεργότερον ἠσκημένος τὴν κόμην Ἀρρ. Ἐπίκτ. 3. 1, 1. 3) [[περιττός]], περίεργα καὶ μικρὰ λέγειν Πλάτ. Πολιτ. 286C· εἴ τις π. ἀφαιρεθῇ (ἐξυπ. [[δαπάνη]]) Ἀριστ. Ρητορ. 1. 4, 8· π. ἐστί τι Ἀνδοκ. 27. 35, πρβλ. Ἰσαῖ. 1. 38· π. [ἐστὶ] τὸ λέγειν Ἀριστ. Πολιτ. 5. 11, 33, πρβλ. Ρητορ. 1. 10, 9. - Ἐπίρρ. -γως, Ἱππ. 24. 9, Τιμοκλῆς ἐν «Ἥρωσιν» 2, κτλ. 4) [[περίεργος]], δεισιδαιμονίας [[πλήρης]], ἱερουργίαι Πλουτ. Ἀλέξ. 2· τὰ περίεργα, περίεργα τεχνάσματα, Πράξ. Ἀποστ. ιθ', 19· πρβλ. [[περιεργία]] ΙΙΙ. - Καθ’ Ἡσύχ.: «περίεργον. περιττὸν· ἢ στρεβλὸν».

{{bailly

|btext=ος, ον :<br /><b>I. 1</b> qui prend un soin superflu, minutieux à l’excès ; περίεργόν ἐστι avec l’inf. ISOCR il est superflu de …;<br /><b>2</b> qui s’occupe de ce qui ne le regarde pas, indiscret;<br /><b>II.</b> travaillé avec un soin excessif, d’un art raffiné : τὸ περίεργον LUC soin excessif, art prétentieux;<br /><i>Cp.</i> περιεργότερος.<br />'''Étymologie:''' [[περί]], [[ἔργον]].

|mltxt=-η, -ο / [[περίεργος]], -ον, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που ενδιαφέρεται για το [[καθετί]] και θέλει να το γνωρίσει, αυτός που ερευνά και επιδιώκει να μάθει τα [[πάντα]], [[ερευνητικός]] (α. «από [[μικρός]] ήταν [[περίεργος]] και έμαθε [[πολλά]]» β. «περίεργα [[παιδία]]», <b>Γαλ.</b><br />γ. «τὸ μὲν σαφῶς λεχθὲν παρατρέχει τὸν ἀκροατήν<br />τὸ δὲ ἀσαφὲς περιεργότερον αὐτὸν ποιεῖ», Ιωάνν. Χρυσ.)<br /><b>2.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που ασχολείται άτοπα και υπερβολικά με τα ζητήματα τών άλλων και αναμιγνύεται σε ξένες υποθέσεις (α. «πολύ περίεργη [[γυναίκα]], ανακατεύεται [[παντού]]» β. «καὶ φλύαροι καὶ περίεργοι, λαλοῡσαι τὰ μὴ δέοντα», ΚΔ)<br /><b>3.</b> ([[ιδίως]] για πράγμ.) αυτός που προκαλεί [[έκπληξη]], [[αλλόκοτος]], [[παράδοξος]] (α. «στο [[σπίτι]] αυτό συμβαίνουν περίεργα πράγματα» β. «οι αστρονόμοι παρατήρησαν τελευταία ένα σπάνιο και περίεργο [[φαινόμενο]]» γ. «έχοντας μεγάλην έφεσιν εις τοιαύτας περιέργους διηγήσεις», Αραβ. Μύθ.<br />γ. «ταῖς κατακόροις... καὶ περιέργοις ἱερουργίαις», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />(<b>για πρόσ.</b>) [[εκείνος]] του οποίου η [[συμπεριφορά]] και οι ενέργειες δεν [[είναι]] ή δεν γίνονται εύκολα κατανοητές, [[ιδιόρρυθμος]], [[ακατανόητος]] («[[είναι]] πολύ περίεργο [[άτομο]] ο [[φίλος]] σου»)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. εν. ως ουσ.</b> <i>το περίεργο</i><br />η παράξενη και ταυτόχρονα η πιο σημαντική [[πτυχή]], το [[ενδιαφέρον]] και ταυτόχρονα αξιόλογο [[στοιχείο]] («το περίεργο στην όλη [[υπόθεση]] συνίσταται στο ότι...»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[γεμάτος]] [[δεισιδαιμονία]], [[μαγικός]] (α. «δαιμόνων κακλήσεσι περιέργοις θελγομένων», Ωριγ.<br />β. «περίεργον [[φάρμακον]]», Μέγ. Βασ.)<br /><b>2.</b> (<b>με παθ. σημ.</b>) ο επεξεργασμένος με [[μεγάλη]] [[επιμέλεια]], ο πολύ [[φροντισμένος]], [[περίτεχνος]] (α. «περίεργα φορήματα», <b>Αριστοφ.</b><br />β. «[[ὥσπερ]] [[ζωγράφημα]] περίεργον», <b>Πλούτ.</b><br />γ. «ἐξ ονομάτων... περιέργων», Αισχίν.)<br /><b>3.</b> αυτός που επιμελείται και φροντίζει [[κάτι]] [[πέρα]] από τα κανονικά όρια, που [[είναι]] υπέρμετρα [[λεπτολόγος]] και [[ματαιόσχολος]] («γραμματικῶν περίεργα γένη», Αντιφαν.)<br /><b>4.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[ματαιόδοξος]]<br /><b>5.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[περίεργος]]<br />[[μάγος]]<br /><b>6.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ περίεργα</i><br />οι μαγικές τέχνες, η [[μαγεία]] («τῶν τά περίεργα πραξάντων συνενέγκαντες τὰς βίβλους κατέκαιον», ΚΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σκεπτικός]], [[σοβαρά]] απασχολημένος με μια [[σκέψη]] («σκυθρωπὸν [[ὄντα]] με ἰδὼν "τί [[σύννους]]", φησί... "Τί γάρ;" ἐγώ<br />"[[περίεργος]] [[εἰμί]]"» — σαν μέ είδε σκυθρωπό, μού λέει: [[γιατί]] [[έτσι]] συλλογισμένος; Κι εγώ: και τί μ' αυτό, [[είμαι]] [[σκεπτικός]], Μέν.)<br /><b>2.</b> [[μάταιος]], [[περιττός]] (α. «δείσαντες μὴ περίεργα ἅμα καὶ μακρὰ λέγοιμεν», <b>Πλάτ.</b><br />β. «εἴ τις [[περίεργος]] [ενν. [[δαπάνη]] ἀφαιρεθῇ», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> [[άσκοπος]], [[ανώφελος]] («πόλεμον ἀσύμφορον καὶ χαλεπov καὶ περίεργον», Ισοκρ.)<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. εν. ως ουσ.</b> <i>τὸ περίεργον</i><br />η [[περιέργεια]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[περιέργως]] ΝΜΑ και <i>περίεργα</i> ΝΜ<br /><b>1.</b> με περίεργο τρόπο<br /><b>2.</b> με [[περιέργεια]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> με ανώφελη [[επιμέλεια]], με άχρηστη [[φροντίδα]]<br /><b>2.</b> με [[πολυπραγμοσύνη]]<br /><b>3.</b> με επιτηδευμένο τρόπο<br /><b>4.</b> [[μάταια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <i>περι</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>εργος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ἔργον]])].

{{elru

|elrutext='''περίεργος:'''<br /><b class="num">1)</b> излишне хлопотливый, не в меру усердствующий, суетливый Lys., NT: γραμματικῶν [[περίεργα]] γένη шутл. Anth. суетливое (мелочное) племя грамматиков;<br /><b class="num">2)</b> чрезмерный, бесполезный, излишний: [[περίεργα]] καὶ μακρὰ λέγειν Plat. говорить долго о неважном;<br /><b class="num">3)</b> чрезмерно изысканный, утонченный (τράπεζαι Luc.);<br /><b class="num">4)</b> дорогостоящий, разорительный ([[πόλεμος]] Isocr.).

|elnltext=περίεργος -ον [περί, ἔργον] act., zich veel moeite gevend pos. zeer nauwlettend; subst. τὸ περίεργον nauwlettendheid; Luc. 42.4; adv. zorgvuldig:. κατασημηναμένου περιέργως nadat ik het zorgvuldig verzegeld had Luc. 42.53. ongunstig, van verkeerd bestede moeite bemoeizuchtig:; περίεργός εἰμι ik ben een bemoeial Men. Epitr. 262; verkeerd bezig:; σφᾶς αὐτοὺς ἡγήσονται περιέργους... τηρουμένους zij zullen menen dat hun oplettendheid verkeerd bestede moeite was Lys. 12.35; περιέργους... ἐνόμιζεν εἶναι (Socrates) vond dat ze verkeerd bezig waren Xen. Mem. 1.3.1; bijgelovig. NT Act. Ap. 19.19. pass., waaraan te veel moeite is gegeven overbodig:; τὸ δὲ προσδιαιρεῖσθαι περίεργον verdere onderscheidingen te maken is overbodig Aristot. Rh. 1369a8; περίεργα ἐρωτῶν overbodige vragen stellend Luc. 78.3.2; buitensporig, overdreven:; ὀδμή... περίεργος overdreven parfumering Hp. Praec. 10; subst. τὸπερίεργον buitensporigheid:. τῆς κόμης τὸ περίεργον zijn overdreven haardracht Luc. 8.13.