ταμιεύω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> fut. ταμιεύσω [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''948, Is.6.61, etc.: pf. τεταμίευκα [[Diodorus Siculus|D.S.]]37.8:—Med., fut. ταμιεύσομαι D.H.1.82: aor. ἐταμιευσάμην [[Diodorus Siculus|D.S.]]4.12, Luc.''Im.''21:—Pass., aor. ἐταμιεύθην Ph.2.539: pf. τεταμίευμαι Lys.30.3 codd., Plu.2.157a; in med. sense, Hyp.''Dem.Fr.''4:—to [[be treasurer]], [[be paymaster]], [[be controller]], IG12.467; οὐκέτι ἐμοὶ ταμιεύσεις [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''948, cf. 959, D.24.129; σὺ γὰρ ταμιεύουσ' ἔτυχες Ar.''V.''964; τ. καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχειν [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1282a31: c. gen., <b class="b3">τῆς Παράλου τ.</b> to [[be paymaster]] of... D. 21.173; προσόδων ''Inscr.Délos'' 439a18 (ii B.C.); τ. στρατιωτικῶν Plu. 2.842f:—Med., αὐταῖς ταμιεύεσθαι Ar.''Th.''419 (cod. R, <b class="b3">ταμιεῦσαι καὶ</b> Reiske), cf. ''Ec.''600 (anap.).<br><span class="bld">2</span> at Rome, to [[be quaestor]], [[Diodorus Siculus|D.S.]]37.8, ''IG''14.751 (Naples), Plu.''Num.''9, App.''BC''1.77, etc.<br><span class="bld">II</span> trans., [[deal out]], [[dispense]], [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 465c:—Med., τὰ τίμια ἐκ τῆς ψυχῆς ταμιεύομαι X.''Smp.''4.41; <b class="b3">τ. μικρὰς τὰς ψωμίδας</b>, of a bird feeding, Arist.''Fr.''348:—Pass., τὴν δύναμιν ἐκ τούτου -ομένην [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 508b; <b class="b3">τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα</b> [[we have]] the laws [[dealt out]], Lys.30.3 ([[nisi legendum|nisi leg.]] [[ἐταμιευόμεθα]]); [ὕδωρ] ἐξ ἀγγείου ταμιευόμενον [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''353b21, cf. ''GA''770a21; of a patient's drinks, ὕστερον -έσθω Aët.9.30.<br><span class="bld">2</span> [[manage]], [[control]], [ταμίαι] ταμιευόντων ἐμ πόλει ἐν τῷ ὀπισθοδόμῳ τὰ τῶν θεῶν χρήματα ''IG''12.91.15; τὰ τῆς πόλεως Lys.21.14; of keeping house, [[regulate]], [[manage]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1538, ''Lys.''493:—Med., τὸ ἀργύριον.. τοὺς ἱεροποιοὺς ἐμ πόλει ταμιεύεσθαι ''IG''12.6.121.<br><span class="bld">3</span> [[store up]], <b class="b3">Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονάς</b> she was the [[depository]] of it, [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''949 (lyr.):—Med., [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''615b23:—Pass., c. dat., to [[be held in trust for]], Δωριεῖ λαῷ Pi.''O.''8.30; to [[be stored]] or [[be saved up for]], <b class="b3">ταμιεύεταί σοι Ῥοδιακοῦ</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">μέλιτος ἡμικάδιον</b>) ά ''PCair.Zen.''680.14 (iii B.C.).<br><span class="bld">4</span> metaph., [[husband]], ἰσχύν Hp. ''Art.''47:—Med., <b class="b3">οὐκ ἔστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ἐς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν</b> [[control]] the limits to which we mean to extend our sway, Th.6.18; ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν βουλοίμεθα μάχεσθαι X.''An.''2.5.18, cf. ''Eq.Mag.''7.11, ''Cyr.''3.3.47, 4.1.18; <b class="b3">ταμιεύεσθαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν</b>, [[make the best use of]] [[fortune]] or the [[time]], D.H.1.65,82; <b class="b3">ἐς τὴν αὔριον ταμιεύεσθαι τὸ μῖσος</b> [[lay]] it by.., Luc.''Prom.''8; <b class="b3">ταμιεύεσθαί τινα τῶν ῥητῶν εἰς τὸ Περὶ ἔθους γραφησόμενον ἡμῖν</b> [[save up]].., Gal.19.219; <b class="b3">τῶν θεῶν ταμιευσαμένων εἰς τοῦτον τὸν ἱερώτατον καιρὸν τὴν τῆς οἰκουμένης ἀσφάλειαν</b> having [[preserve]]d.., ''OGI''669.9 = ''BGU''1563.26 (i A.D.).<br><span class="bld">b</span> Med., c. gen., [[regulate in amount]], [[exercise control over]], τοῦ πνεύματος Arist.''GA''788a32, cf. Plu.2.131d.<br><span class="bld">c</span> abs., Arist.''GA'' 788a30, ''PA''675b21.<br><span class="bld">III</span> = Lat. [[fisco]], [[proscribo]], ''Glossaria''.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1066.png Seite 1066]] u. als dep. med. ταμιεύομαι, ich bin ein [[ταμίας]], eine [[ταμία]], Haushalter, Wirthschafter, Verwalter; Ar. Equ. 943, dem folgenden ἐπιτροπεύειν entsprechend; oft auch med., Th. 419 Eccl. 609; Plat. Rep. V, 405 c; ταμιεύσας τῆς παράλου, Dem. 2 l, 173; übh. verwalten, Δωριεῖ χώραν λαῷ ταμιευομέναν ἐξ Αἰακοῦ, Pind. Ol. 8, 30; ταμιεύσας ἐν ἀκροπόλει τὰ [[ἀριστεῖα]] τῆς πόλεως, Dem. 24, 129; übertr. sagt Soph. Ant. 940 von der Danae καὶ Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονὰς χρυσορύτους, in sich aufnehmen, verwahren; haushälterisch, sparsam sein, ἐφ' ὧν ποταμῶν ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν ὑμῶν βουλώμεθα μάχεσθαι, Xen. An. 2, 5, 18; vgl. Thuc. 6, 18, οὐκ ἐστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ἐς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν, gleichsam haushälterisch bestimmen, nach eignem Gutdünken; vgl. Xen. Cyr. 3, 3, 47. 4, 1, 18; ταμιεύου [[τἀργύριον]] καὶ φύλαττε, Luc. adv. ind. 25. – Übertr., mäßigen, mit Mäßigung behandeln, genießen. – Von der Zeit, nur im med., ἐς τὸ αὐριον ταμιεύεσθαι τὸ [[μῖσος]], verschieben, aufsparen, Luc. Prom. 8; Plut.; dah. ταμιεύεσθαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν, das Glück, die günstige Zeit benutzen, D. Hal. – Bei den Römern = quaestor sein, Plut. Num. 9.

|elrutext='''τᾰμιεύω:''' тж. med.<br /><b class="num">1</b> ведать хозяйственно-финансовыми делами, руководить хозяйством Arph., Arst., Dem.: τ. τῆς Παράλου Dem. ведать хозяйственной частью Парала; τ. τινί Arph., Dem. быть чьим-л. казначеем; ταμιεύεσθαι αὐτοῖς Arph. самим управлять своим хозяйством; οἱ τὰ τῆς πόλεώς τινι ταμιεύοντες Lys. управляющие чьим-л. государственным хозяйством;<br /><b class="num">2</b> [[распределять по назначению]], [[распоряжаться]]: ταμιεύεσθαι τὸ [[ἀργύριον]] Arph. вести денежные расходы;<br /><b class="num">3</b> [[решать или управлять по своему усмотрению]]: ἔξεστιν [[ἡμῖν]] ταμιεύεσθαι, ὁπόσοις ἂν [[ὑμῶν]] βουλώμεθα μάχεσθαι Xen. нам принадлежит инициатива решать, со сколькими из вас мы захотим сражаться; ἐκ τῆς χειρός τινος ταμιεύεσθαι τοὺς νόμους Lys. управляться законами (полученными) из чьей-л. руки; [[χώρα]] Δωριεῖ λαῷ ταμιευομένα Pind. страна, управляемая дорическим народом; ταμιεύεσθαι τοῦ πνεύματος Arst. регулировать свое дыхание;<br /><b class="num">4</b> [[накоплять]] или [[сберегать]], [[хранить]] (τἀριστεῖα τῆς πόλεως ἐν ἀκροπόλει Dem.): ἐς τὸ [[αὔριον]] ταμιεύεσθαί τι Luc. откладывать что-л. до завтра;<br /><b class="num">5</b> med. [[черпать из своих запасов]], [[пользоваться]] (τι ἐκ τῆς ψυχῆς Xen.);<br /><b class="num">6</b> (в Риме), [[занимать пост квестора]] Plut.

|lstext='''τᾰμιεύω''': μέλλ. -εύσω Ἀριστοφ. Ἱππ. 948, Ἰσαῖ. κλπ. - Μέσ., μέλλ. -εύσομαι Διον. Ἁλ. 1. 82· ἀόρ. ἐταμιευσάμην Διόδ. 4. 12, Λουκ. - Παθ., ἀόρ. ἐταμιεύθην Γρηγ. Ναζ.· πρκμ. τεταμίευμαι Λυσί. 182. 17, Πλούτ. 2. 157Α· ([[ταμίας]]). Εἶμαι [[ταμίας]], εἶμαι [[θησαυροφύλαξ]], ἔχω τὴν ἐπιστασίαν τοῦ ταμείου, [[οὐκέτι]] ἐμοὶ ταμιεύσεις Ἀριστοφ. Ἱππ. 948, Δημ. 1189. 2· σὺ γὰρ ταμιεύουσ’ ἔτυχες Ἀριστοφ. Σφ. 964· τ. καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχειν Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 11, 16· - μετὰ γεν. τῆς Παράλου ταμιεύσας Δημ. 570. 15· τ. τῶν στρατιωτικῶν Πλούτ. 2. 842F· - οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, αὐταῖς ταμιεύσθαι Ἀριστοφ. Θεσμ. 419, πρβλ. Ἐκκλ. 600. 2) ἐν Ρώμῃ, εἶμαι [[ταμίας]], quaestor, Πλουτ. Νουμ. 9, κ. ἀλλ. ΙΙ. μεταβ., διαχειρίζομαι, [[διευθύνω]], διοικῶ, Πλάτ. Πολ. 465C· τὰ τῆς πόλεως Λυσί. 162. 43, πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 76. 15. - Μέσ., τὰ τίμια ταμιεύεσθαι ἐκ τῆς ψυχῆς Ξεν. Συμπ. 4. 41· ταμιεύεται μικρὰς τὰς ψωμίδας, περὶ τῆς τροφῆς τοῦ πτηνοῦ πορφυρίωνος, Ἀθήν. 388D. - Παθ., τὴν δύναμιν ἐκ τούτου ταμιευομένην Πλάτ. Πολ. 508Β· τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα, ἔχομεν παραλάβει τοὺς νόμους, Λυσίας 183. 17· ([[ὕδωρ]]) ἐξ ἀγγείου ταμιευόμενον Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 1, 5, πρβλ. π. Ζ. Μορ. 4. 4, 5. 2) ἐπὶ διευθύνσεως οἴκου, [[διευθύνω]], [[κανονίζω]], κυβερνῶ, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1542, Λυσ. 493 κἑξ., Ξεν.· ― καὶ ἐν τῷ παθ., [[χώρα]] ταμιευομένα τινί, κυβερνωμένη ἢ κατεχομένη ὑπό τινος, Πινδ. Ο. 8. 40. 3) [[ἀποταμιεύω]], [[ἐναποτίθημι]], ταμιεύσας ἐν Ἀκροπόλει τἀριστεῖα τῆς πόλεως Δημ. 741. 4· Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονὰς χρυσορύτους, περὶ τῆς Δανάης, Σοφ. Ἀντ. 950 ― Μέσ., Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 13, 1. 4) μεταφ., κυβερνῶ, [[καλῶς]] [[διευθύνω]], διαχειρίζομαι, ἰσχὺν Ἱππ π. Ἄρθρ. 844 ― Μέσ., οὐκ ἔστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι εἰς ὅσον βουλόμεθα ἄρχειν, δὲν δυνάμεθα νὰ ὁρίσωμεν κατὰ τὸ δοκοῦν τὰ ὅρια [[μέχρι]] τῶν ὁποίων θέλομεν νὰ ἐπεκτείνωμεν τὴν ἐπιχείρησιν ἡμῶν, Θουκ. 6. 18· [[οὕτως]], ἔξεστιν ἡμῖν ταμιεύεσθαι ὁπόσοις ἂν βουλοίμεθα μάχεσθαι Ξεν. Ἀν. 2. 5, 18, πρβλ. Κύρ. 3. 3, 47., 4. 1, 18 ταμιεύομαι τὴν τύχην, τὸν καιρόν, [[κάμνω]] ἀρίστην χρῆσιν τῆς τύχης, τῆς εὐκαιρίας, Διον Ἁλ. 1. 65, κτλ.· ἐς τὸ [[αὔριον]] ταμιεύεσθαι τὸ [[μῖσος]], φυλάττειν..., Λουκ. Προμ. 8· πρβλ. Wyttenb. εἰς Πλούτ. 2. 131D. β) μετὰ γεν., ἐξασκῶ κυριαρχίαν ἐπί..., τοῦ πνεύματος Ἀριστ. π. Ζ. Γεν. 5. 7, 27. γ) ἀπολ., [[αὐτόθι]], πρβλ. π. Ζ. Μορ. 3. 14, 21.

|sltr=<b>τᾰμῐεύω</b> [[pass]]., be husbanded, kept in [[trust]] Δωριεῖ λαῷ ταμιευομέναν ἐξ Αἰακοῦ (''[[sc.]]'' Αἴγιναν) (O. 8.30)

|mltxt=ΝΑ [[ταμία]] / [[ταμίας]]<br /><b>1.</b> [[εκτελώ]] χρέη [[ταμία]], [[είμαι]] [[ταμίας]] («ταμιεύουσι δὲ καὶ στρατηγοῦσι καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχουσιν ἀπὸ μεγάλων», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[αποταμιεύω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (στην αρχ. [[Ρώμη]]) [[διαχειρίζομαι]] το [[δημόσιο]] [[ταμείο]] («ταμιεύων [[συχνά]] τών δημοσίων χρημάτων», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[διοικώ]], [[κυβερνώ]], [[διευθύνω]] («χώραν... Δωριεῖ λαῷ ταμιευομέναν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[τακτοποιώ]], [[διευθετώ]], [[κανονίζω]]<br /><b>4.</b> [[διαχειρίζομαι]] ή [[διαθέτω]] [[κάτι]] με κατάλληλο τρόπο, με [[φειδώ]] (α. «τὰ δὲ [[πάντως]] πορισάμενοι θέμενοι παρὰ γυναῖκάς τε καὶ οἰκέτας, ταμιεύειν παραδόντες», <b>Πλάτ.</b><br />β. «λέγουσι ταμιεύειν τὸν τῆς ζωῆς χρόνον», Δίων Χρυσ.)<br /><b>5.</b> [[δημεύω]]<br /><b>6.</b> <b>μέσ.</b> <i>ταμιεύομαι</i><br />α) [[προμηθεύομαι]] από αποθηκευμένη [[ποσότητα]]<br />β) [[αποταμιεύω]] για προσωπική μου [[χρήση]]<br />γ) [[χρησιμοποιώ]] [[κάτι]] με τον καλύτερο δυνατό τρόπο («ταμιεύεσθαι τὴν τύχην», Διον. Αλ.)<br />δ) [[διαφυλάσσω]] («τῶν θεῶν ταμιευσαμένων εἰς τοῦτον τὸν... καιρὸν τὴν τῆς οἰκουμένης ἀσφάλειαν», πάπ.)<br />ε) έχω υπό την [[εξουσία]] μου, υπό τον έλεγχό μου, [[ορίζω]], [[καθορίζω]].

{{mdlsj

|mdlsjtxt=τᾰμιεύω, [[ταμίας]]<br /><b class="num">I.</b> to be [[controller]] of receipts and [[expenditure]], to be [[treasurer]], [[paymaster]], Ar., Dem.:—c. gen., τ. τῆς Παράλου to be [[paymaster]] of the [[Paralus]], Dem.<br /><b class="num">2.</b> at [[Rome]], to be [[quaestor]], Plut.<br /><b class="num">II.</b> [[transitive|trans.]] to [[deal]] out, [[dispense]], Plat., etc.:—Pass., τοὺς νόμους τεταμιεύμεθα we [[have]] the laws dealt out, Lys.:—Mid., ταμιεύεσθαι εἰς [[ὅσον]] βουλόμεθα ἄρχειν to [[control]] the limits to [[which]] we [[mean]] to [[extend]] our [[sway]], Thuc.<br /><b class="num">2.</b> of [[keeping]] [[house]], to [[regulate]], [[manage]], Ar., Xen.:— Pass., [[χώρα]] ταμιευομένα τινί governed or [[possessed]] by one, Pind.<br /><b class="num">3.</b> to [[store]] up, Dem.; Ζηνὸς ταμιεύεσκε γονάς she was the [[depository]] of it, Soph.

{{lxth

|lthtxt=''[[dispensare]]'', to [[manage]], [[administer]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.18.3/ 6.18.3].