3,274,915
edits
δεσποτικός: Difference between revisions
m
Text replacement - "Arist. ''Pol.''" to "Arist.''Pol.''"
(1b) |
|||
| (37 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=despotikos | |Transliteration C=despotikos | ||
|Beta Code=despotiko/s | |Beta Code=despotiko/s | ||
|Definition= | |Definition=δεσποτική, δεσποτικόν,<br><span class="bld">A</span> [[of a master]] or [[for a master]], [[συμφορά|συμφοραί]] δεσποτικαί = [[misfortune]]s [[that befall one's master]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.5.64; [[δίκαιον]] a [[master's]] [[right]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''134b8; ὑπομένειν τὴν δεσποτικὴν ἀρχήν Id.''Pol.''1285a22; [[ἡ δεσποτική]] = [[δεσποτεία]], ib.1259a37; τὸ δ. [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''697c.<br><span class="bld">2</span> [[imperial]], νομισμάτια ''PFlor.''95.10; κτήσεις ''PLond.''2.234.1 (iv A. D.); [[νοτάριος]] ib.416.3.(iv A. D.).<br><span class="bld">II</span> [[fitted to rule]], [[ἀδικία]] δεσποτικώτερον [[δικαιοσύνη]]ς [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 344c, etc.; [[inclined to tyranny]], [[despotic]], [[ὀλιγαρχία]] δεσποτική [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1306b3; [[δῆμος]] ib.1292a16; of persons, [[tyrannical]], Phld.''Ir.''p.50 W. Adv. [[δεσποτικῶς]], [[βουλεύεσθαι]] Isoc.4.104; ἄρχειν [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1295a16: Comp. δεσποτικωτέρως Id.''Ath.''24.2.<br><span class="bld">2</span> c. gen., [[exercising despotic power over]], τινός X. Oec..13.5; ἐστὶ δὲ τυραννὶς [[μοναρχία]] δ. τῆς πολιτικῆς [[κοινωνία]]ς [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1279b16; <b class="b3">δ. τῶν βελτιόνων</b> ib.1292a19. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[del amo]], [[del señor]] δεσποτικώτερον [[ἀδικία]] δικαιοσύνης ἐστίν la injusticia es más propia del amo que la justicia</i> Pl.<i>R</i>.344c, συμφοραί X.<i>Cyr</i>.7.5.64, τὸ δ. δίκαιον el derecho del amo</i> Arist.<i>EN</i> 1134<sup>b</sup>9, χείρ Call.<i>Cer</i>.62, τὸ κτῆμα Charito 1.12.10, εὐνή X.Eph.5.9.12, [[ἀπειλή]] Luc.<i>Phal</i>.1.3, παιδία Pall.<i>V.Chrys</i>.17.218, [[ἡ δεσποτικὴ στάσις]] = [[la revuelta contra el amo]]</i> D.Chr.38.15<br /><b class="num">•</b>subst. [[ἡ δεσποτική]] = [[el poder del amo]] sobre los esclavos, Arist.<i>Pol</i>.1259<sup>a</sup>37<br /><b class="num">•</b>neutr. compar. como adv. τῷ δ' ἦν μὲν ὁρμὴ καλουμένῳ δεσποτικώτερον [[διακινδυνεύειν]] = su [[impulso]] al [[recibir]] una [[orden]] imperiosa fue correr el riesgo</i> I.<i>BI</i> 1.135, cf. 4.390.<br /><b class="num">2</b> [[de propiedad]], [[relativo a la propiedad]] legal, conforme a derecho, en la expr. δεσποτικὸν [[δίκαιον]] = [[derecho de propiedad]] (cf. [[δεσποτεία]] II) frec. en dat. <τῷ> πληρεστάτῳ δεσποτ[ικῷ] δικαίῳ <i>PFlor</i>.66.3 (IV d.C.), ἕκαστον [[κρατεῖν]] καὶ [[κυριεύειν]] ἧς ἔλαχεν μερίδος ... δεσποτικῷ δικαίῳ <i>PLips</i>.26.10 (IV d.C.), cf. <i>SB</i> 13173.55 (VII d.C.).<br /><b class="num">3</b> en lit. crist. [[del Señor]] ref. a [[Cristo]] φόνος Chrys.M.58.734, τόκος Antip.Bost.<i>Io.Bapt</i>.13 (M.85.1776B).<br /><b class="num">II</b> polít.<br /><b class="num">1</b> [[inclinado al poder absoluto]], [[despótico]] [[ἀρχή]] Arist.<i>Pol</i>.1285<sup>a</sup>22, [[δῆμος]] Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>16, διὰ τὸ [[ἄγαν]] δεσποτικὰς εἶναι τὰς ὀλιγαρχίας Arist.<i>Pol</i>.1306<sup>b</sup>3<br /><b class="num">•</b>de pers. [[tiránico]], [[despótico]] Phld.<i>Ir</i>.28.29<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὸ δεσποτικόν]] = [[el poder despótico]], [[el despotismo]] Pl.<i>Lg</i>.697c.<br /><b class="num">2</b> c. gen. [[que ejerce un poder despótico sobre]] ἀνθρώπων X.<i>Oec</i>.13.5, τῶν βελτιόνων Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>a</sup>19, ἔστι δὲ τυραννὶς μὲν [[μοναρχία]] ... δ. τῆς πολιτικῆς κοινωνίας Arist.<i>Pol</i>.1279<sup>b</sup>16.<br /><b class="num">3</b> [[imperial]] νομισμάτια <i>PFlor</i>.95.10 (IV d.C.), ἐπίτροπος χωρίων δεσποτικῶν [[procurador]] a [[cargo]] de las tierras imperiales</i> en la región de Tesalónica <i>IG</i> 10<sup>2</sup>.351.3 (IV d.C.), cf. <i>SEG</i> 20.455 (Palestina IV d.C.), νοτάριος <i>PAbinn</i>.17.3 (IV d.C.), [[χαρτουλάριος]] <i>IEphesos</i> 1323.7 (VI d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ δεσποτικά]] = [[las tierras imperiales]]</i>, <i>SEG</i> 37.496.7 (Tesalia IV/V d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[τὸ δεσποτικόν]] = [[las arcas imperiales]], [[el fisco]], <i>Jahresh</i>.1.1898 <i>Beibl</i>.115.12 (Perinto, imper.).<br /><b class="num">III</b> adv. [[δεσποτικῶς]]<br /><b class="num">1</b> [[como amo o dueño]] [[συμμαχικῶς]] ἀλλ' οὐ [[δεσποτικῶς]] βουλευόμενοι περὶ αὐτῶν deliberando sobre ellos como aliados, pero no como amos</i> Isoc.4.104<br /><b class="num">•</b>[[en uso del derecho de propiedad]] τὸν ... δοῦλον [[κυρίως]] ἔχειν καὶ [[δεσποτικῶς]] [[κτᾶσθαι]] [[χρᾶσθαι]] [[πωλεῖν]] [[διοικεῖν]] <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.) en <i>BL</i> 5.11, [[δεσποτικῶς]] [[κτᾶσθαι]] = [[poseer]] con pleno [[derecho]]</i>, <i>BGU</i> 316.20 (IV d.C.).<br /><b class="num">2</b> lit. crist. [[a la manera del Señor]], [[a la manera de Cristo]] Δεσποτικῶς [[εἰπεῖν]] = [[hablar con palabras del Señor]]</i> Thdt.M.81.809B.<br /><b class="num">3</b> [[despóticamente]] τὸ [[δεσποτικῶς]] [[ἄρχειν]] Arist.<i>Pol</i>.1295<sup>a</sup>16. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0551.png Seite 551]] 1) den Herrn betreffend, συμφοραί Xen. Cyr. 7, 5, 64; δίκαιον, das Recht des Herrn, Arist. Eth. Nic. 5, 6. – 2) zur Herrschaft geeignet, τῶν ἀνθρώπων, über die Menschen, Xen. oec. 13, 5; herrisch, gebieterisch, despotisch, | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0551.png Seite 551]] 1) den Herrn betreffend, συμφοραί Xen. Cyr. 7, 5, 64; δίκαιον, das Recht des Herrn, Arist. Eth. Nic. 5, 6. – 2) zur Herrschaft geeignet, τῶν ἀνθρώπων, über die Menschen, Xen. oec. 13, 5; herrisch, gebieterisch, despotisch, <span class="ggns">Gegensatz</span> τὸ ἐλεύθερον Plat. Legg. III, 697 c; δεσποτικώτερον [[ἀδικία]] δικαιοσύνης Rep. I, 344 c; δεσποτικῶς διακεῖσθαι Dem. 17, 17 ἄδχειν Pol. 10, 36. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[qui concerne un maître]], [[du maître]];<br /><b>2</b> qui exerce un pouvoir absolu sur, gén.;<br /><b>3</b> [[enclin à un pouvoir absolu]], [[despotique]].<br />'''Étymologie:''' [[δεσπότης]]. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=δεσποτικός -ή -όν [δεσπότης] van de heer, meester. als een heer, meester, autoritair; van personen:; ἵνα δὴ μὴ δοκῶσιν ἀηδεῖς εἶναι μηδὲ δεσποτικοί opdat ze niet onaangenaam lijken te zijn of bazig Plat. Resp. 563b; van zaken:; τήν τε δεσποτικωτάτην (πολιτείαν) de meest autoritaire (staat) Plat. Lg. 701e; adv.: συμμαχικῶς, ἀλλ’ οὐ δεσποτικῶς als bondgenoten, niet als meesters Isocr. 4.104. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''δεσποτικός:'''<br /><b class="num">1</b> [[господский]], [[хозяйский]] (συμφοραί Xen.): δεσποτικὸν [[δίκαιον]] Arst. власть господина (над рабами);<br /><b class="num">2</b> [[обладающий неограниченной властью]], [[деспотический]] ([[ἀδικία]] Plat.; [[τρόπος]] τῆς πολιτείας Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[стремящийся к неограниченной власти]] ([[ὀλιγαρχία]] Arst.). | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''δεσποτικός''': -ή, -όν, ὁ τοῦ δεσπότου, ἀνήκων ἢ [[κατάλληλος]] εἰς δεσπότην ἢ κύριον, δεσποτικαὶ συμφοραί, δυστυχίαι καταλαμβάνουσαι τὸν κύριόν τινος, Ξεν. Κύρ. 7. 5, 64· δ. δίκαιον, τὸ δίκαιον τοῦ κυρίου, Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 5. 6, 8· ὑπομένειν τὴν δ. ἀρχὴν ὁ αὐτ. Πολ. 3. 14, 6· ἡ δ. = [[δεσποτεία]], ὁ αὐτ. 1. 3, 2· οὕτω, τὸ δ. Πλάτ. Νόμ. 697C. ΙΙ. ἐπὶ προσώπων, ἔχων κλίσιν πρὸς δεσποτείαν, [[τυραννικός]], ὁ αὐτ. Πολιτ. 344C, κτλ.· [[ὀλιγαρχία]] δ. Ἀριστ. Πολ. 5. 6, 16· [[δῆμος]] [[αὐτόθι]] 4. 4, 27, κτλ. – Ἐπιρρ. –κῶς, Ἰσοκρ. 62C, Ἀριστ. Πολ. 4. 10, 3. 2) μετὰ γεν., ἐξασκῶ δεσποτικὴν ἐξουσίαν ἐπί τινος, τινος ὁ αὐτ. Οἰκ. 13. 5· [[οὕτως]], ἐστὶ δὲ τυραννὶς [[μοναρχία]] δ. τῆς πολιτικῆς κοινωνίας ὁ αὐτ. Πολ. 3. 8, 2, πρβλ. 4. 4, 28. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 28: | Line 34: | ||
|lsmtext='''δεσποτικός:''' -ή, -όν ([[δεσπότης]]),<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ανήκει ή χαρακτηρίζει τον αφέντη, <i>δεσποτικαὶ συμφοραί</i>, δυστυχίες που προκύπτουν στον αφέντη κάποιου, σε Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[επιρρεπής]] προς την τυραννική [[συμπεριφορά]], [[δυναστικός]], [[τυραννικός]], [[δεσποτικός]], σε Πλάτ. | |lsmtext='''δεσποτικός:''' -ή, -όν ([[δεσπότης]]),<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ανήκει ή χαρακτηρίζει τον αφέντη, <i>δεσποτικαὶ συμφοραί</i>, δυστυχίες που προκύπτουν στον αφέντη κάποιου, σε Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[επιρρεπής]] προς την τυραννική [[συμπεριφορά]], [[δυναστικός]], [[τυραννικός]], [[δεσποτικός]], σε Πλάτ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mdlsj | ||
| | |mdlsjtxt=[[δεσπότης]]<br /><b class="num">I.</b> of or for a [[master]], δεσποτικαὶ συμφοραί misfortunes that [[befall]] one's [[master]], Xen.<br /><b class="num">II.</b> of persons, inclined to [[tyranny]], [[despotic]], Plat. | ||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[despotic]], [[peremptory]], [[tyrannical]] | |||
}} | }} | ||
{{ | {{trml | ||
| | |trtx=Bulgarian: деспотичен; Catalan: despòtic; Czech: despotický; Danish: despotisk; Esperanto: despota; Finnish: itsevaltainen, despoottinen; French: [[despotique]]; German: [[despotisch]]; Greek Ancient: δεσποτικός; Hungarian: zsarnoki, despotikus; Neapolitan: dispoteco; Polish: despotyczny; Portuguese: [[despótico]]; Romanian: despotic; Russian: [[деспотический]], [[деспотичный]]; Scottish Gaelic: aintighearnail; Spanish: [[despótico]] | ||
}} | }} | ||