3,274,216
edits
βίος: Difference between revisions
m
no edit summary
mNo edit summary |
|||
| (34 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=βῐ́ος | ||
|Medium diacritics=βίος | |Medium diacritics=βίος | ||
|Low diacritics=βίος | |Low diacritics=βίος | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=vios | |Transliteration C=vios | ||
|Beta Code=bi/os | |Beta Code=bi/os | ||
|Definition=[ῐ], ὁ, < | |Definition=[ῐ], ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[life]], i.e. not [[animal]] [[life]] ([[ζωή]]), but [[mode of life]] (cf. εἰ χρόνον τις λέγοι ψυχῆς ἐν κινήσει μετα βατικῇ ἐξ ἄλλου εἰς ἄλλον βίον ζωὴν εἶναι Plot.3.7.11), [[manner of living]] (mostly therefore of men, v. Ammon. p.32 V.; but also of animals, διεχώριζον ζῴων τε βίον δένδρων τε φύσιν Epicr.11.14, cf. [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.6, etc.; also [[ζῆν]] φυτοῦ βίον Arist. ''GA''736b13); ζώεις δ' ἀγαθὸν βίον Od. 15.491; ἐμὸν βίον [[ἀμφιπολεύω|ἀμφιπολεύειν]] 18.254; αἰῶνα βίοιο Hes.''Fr.''161; τὸν μακρὸν [[τείνειν]] βίον [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''537 (lyr.); ὁ καθ' ἡμέραν β. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1364; βίον διαγαγεῖν Ar.''Pax'' 439; [[τελεῖν]] [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''1114; [[διατελεῖν]] Isoc.6.45; <b class="b3">διέρχεσθαι βίου τέλος</b> dub.in Pi.''I.''4(3).5; [[τελευτᾶν]] Isoc.4.84; ὑπ' ἄλλου τελευτῆσαι β. [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''870e; ἐπειδὰν τοῦ ἀνθρωπίνου βίου τελευτήσω [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.7.17; τέρμα βίου περᾶν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1530; ὁδὸς βίου Isoc.1.5, cf. [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.1.21; διὰ βίου [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1272a37; [[proverb|prov.]], [[ὁ ἐπὶ Κρόνου βίος]] '[[the Golden Age]]', Id.''Ath.''16.7; so [[Ταρτησσοῦ βίος]] = [[life of Tartessos]], [[life of Riley]] Him.''Ecl.''10.11; βίος ζωῆς Pl.''Epin.''982a (cf. [[βιοτή]]); ζῆν θαλάττιον βίον Antiph.100; ἀμέριμνον ζῆν β. Philem.92.8; λαγὼ β. ζῆν δεδιὼς καὶ τρέμων D.18.263; σκληρὸς τῷ β. Men.''Georg.''66: rarely in plural, Alex.116.6 and ''ΙΙ'', Men.855; <b class="b3">τίνες καὶ πόσοι εἰσὶ βίοι</b>; [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''733d, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1095b15, ''Pol.''1256a20.<br><span class="bld">2</span> in Poets sometimes = [[ζωή]], βίον ἐκπνέων [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1517 (lyr.); [[ἀποψύχειν]] [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1031; [[φείδεσθαι]] βίου Id.''Ph.''749; [[νοσφίζω|νοσφίζειν]] τινὰ βίου ib.1427, etc.<br><span class="bld">3</span> [[lifetime]], ἐς τὸν ἅπαντα ἀνθρώπων βίον [[Herodotus|Hdt.]]6.109; τῶν ἐπὶ τοῦ σοῦ βίου γεγονότων λόγων = of all the [[discourse]]s produced during your [[lifetime]] [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 242a, cf. ''PMagd.''18.7 (iii B. C.), etc.<br><span class="bld">II</span> [[livelihood]], [[means of living]] (in Hom. [[βίοτος]]), βίος [[ἐπηετανός]] Hes.''Op.''31, Pi.''N.''6.10; [[τὸν βίον κτᾶσθαι ἀπό τινος]], [[τὸν βίον ποιεῖσθαι ἀπό τινος]], [[τὸν βίον ἔχειν ἀπό τινος]], to [[make one's living off]], to [[live by a thing]], [[Herodotus|Hdt.]]8.106, Th.1.5, X.''Oec.''6.11; ἀπεστέρηκας τὸν βίον τὰ τόξ' ἑλών S.''Ph.''931, cf. 933, 1282; [[κτᾶσθαι]] [[πλοῦτος|πλοῦτον]] καὶ βίον τέκνοις E. ''Supp.''450; πλείον' [[ἐκμοχθεῖν]] βίον ib.451; βίος [[πολύς]] ib.861; βίος [[ὀλίγος]] Ar. ''Pl.''751; βίον κεκτημένος Philem.99.4; [[ὁ ἴδιος βίος]] = [[private]] [[property]], ''AJA''17.29 (i B. C.), cf. ''SIG''762.40, Iamb.''VP''30.170; [[βίος Δημήτριος]] = [[corn]], A.''Fr.''44.<br><span class="bld">III</span> [[the world we live in]], '[[the world]]', <b class="b3">οἱ ἀπὸ τοῦ βίου</b>, opp. the [[philosopher]]s, S.E.''M.''11.49; simply ὁ βίος Id.''P.''1.211; ὁ βίος ὁ [[κοινός]] ib. 237; μυθικὰς ὑποθέσεις ὧν μεστὸς ὁ βίος ἐστί Ph.1.226; [[ἐκκαθαίρειν]] τὸν βίον, of [[Hercules]], Luc.''DDeor.''13.1; <b class="b3">τὸν βίον μιμούμενοι</b>, of [[comic]] [[poet]]s, Sch. Heph.p.115C.; also, 'the public', ἵνα ὁ βίος εἰδῇ τίνα δεῖ [[μετακαλέω|μετακαλεῖσθαι]] Sor.1.4.<br><span class="bld">IV</span> [[settled life]], almost, = [[abode]], ἐν τῇ Θρᾳκίᾳ νήσῳ βίους ἱδρύσαντο D.H.1.68, cf. 72.<br><span class="bld">V</span> a [[life]], [[biography]], as those of Plu., ''Thes.''1, cf. Ph.2.180.<br><span class="bld">VI</span> [[caste]], διεῖλε τὸ πλῆθος εἰς τέτταρας β. Str.8.7.1.<br><span class="bld">VII</span> [[wine made from partly dried unripe grapes]], Plin.''HN''14.77.<br><span class="bld">VIII</span> Astrol., [[the second region]], Paul.Al.''L.''2. (Cf. Skt. jīv´s 'alive', jī́vati 'live', Lat. [[vivus]], etc.) | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=-ου, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. gen. βίοιο Hes.<i>Fr</i>.276.1, Emp.B 115.5]<br /><b class="num">A</b> concr.<br /><b class="num">I</b> en rel. c. los medios econ.<br /><b class="num">1</b> [[mantenimiento]], [[mantenencia]], [[sustento]] esp. en rel. c. reservas agrícolas ᾧτινι μὴ β. ... κατάκειται ..., τὸν γαῖα φέρει, Δημήτερος [[ | |dgtxt=-ου, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. gen. βίοιο Hes.<i>Fr</i>.276.1, Emp.B 115.5]<br /><b class="num">A</b> concr.<br /><b class="num">I</b> en rel. c. los medios econ.<br /><b class="num">1</b> [[mantenimiento]], [[mantenencia]], [[sustento]] esp. en rel. c. reservas agrícolas ᾧτινι μὴ β. ... κατάκειται ..., τὸν γαῖα φέρει, Δημήτερος [[ἀκτή]]ν Hes.<i>Op</i>.31, cf. A.<i>Fr</i>.44.5, τοῖσι φέρει μὲν γαῖα πολὺν βίον Hes.<i>Op</i>.232, cf. 42, 316, 577, 601, βίον ἀνδράσιν ... ἐκ πεδίων ἔδοσαν Pi.<i>N</i>.6.10, τὰ τέκνα βίου δεόμενα Arist.<i>HA</i> 619<sup>b</sup>27<br /><b class="num">•</b>considerado producto de [[exportación]] μηδ' ἐν νηυσὶν ἅπαντα βίον ... τίθεσθαι Hes.<i>Op</i>.689<br /><b class="num">•</b>[[medios de vida]] gener. πλωίζεσκ' ἐν νηυσί, βίου κεχρημένος ἐσθλοῦ Hes.<i>Op</i>.634, βίου χρήμῃ πλανᾶται Archil.207.5, ἀσθενείη βίου Hdt.2.47, 8.51, εὐχαῖς βίον ... συλλεγόμενος de un mendigo, Pl.<i>Lg</i>.936c<br /><b class="num">•</b>esp. [[hacienda]], [[peculio]], [[fortuna]] οἱ ... ἡμέων πλεῖστον ἔχουσι βίον Sol.1.72, Thgn.228, πολύς βίος E.<i>Supp</i>.861, cf. Semon.8.85, Thgn.321, Men. en Phot.β 143, ὀλίγος Ar.<i>Pl</i>.751, Call.<i>Epigr</i>.26.1, γένος ... β. τε Hdt.1.31, μετάδοσιν ἐποιήσατο τῆς ἀπὸ τοῦ βίου χορηγίας <i>IClaros</i> 1.P.1.16 (II a.C.), γυμνασιαρχήσαντα ἐκ τοῦ ἰδίου βίου <i>Sardis</i> 27.12 (I a.C.), cf. <i>IG</i> 5(2).516.16 (Licosura II/III d.C.), <i>IGBulg</i>.1<sup>2</sup>.13.40 (I a.C.), <i>IG</i> 9(2).1107.13 (Demetríade II a.C.), Iambl.<i>VP</i> 170, <i>Eu.Marc</i>.12.44, <i>Eu.Luc</i>.8.43 (var.), tb. plu. οἱ ἴδιοι βίοι Plb.3.25.8.<br /><b class="num">2</b> [[avituallamiento]], [[abastecimiento]] de colectivos, ciudades y estados, Pl.<i>Lg</i>.842c, αἱ τοῦ βίου κατασκευαί en la Atlántida, consistente en minería y productos espontáneos del campo, Pl.<i>Criti</i>.114e<br /><b class="num">•</b>fig. βίος τοῦ κόσμου = los bienes terrenales</i>, 1<i>Ep.Io</i>.3.17.<br /><b class="num">3</b> [[tesoro]], [[fortuna]] hallado bajo tierra, Philostr.<i>VA</i> 2.39.<br /><b class="num">II</b> identificado c. el suj. de la vida<br /><b class="num">1</b> la [[humanidad]] συνεπιμαρτυρεῖ ... ὁ βίος [[ἅπας]] = toda la [[humanidad]] es [[testigo]]</i> Arist.<i>Mu</i>.400<sup>a</sup>15, cf. Luc.<i>Peregr</i>.6, Hld.4.8.2.<br /><b class="num">2</b> [[el pueblo]], [[la gente]] σκληρὸς ὁ [[γέρων]] τῷ βίῳ Men.<i>Georg</i>.66, ὁ βίος ὁ κοινὸς S.E.<i>P</i>.1.237<br /><b class="num">•</b>op. ‘[[los filósofos]]’ οἱ ἀπὸ τοῦ βίου S.E.<i>M</i>.11.49, cf. <i>P</i>.1.211, κατὰ τὸν βίον λέγεται παροιμία según un proverbio popular</i> Sch.A.R.4.61a, ὁ τοιοῦτος βίος Hld.1.6.1.<br /><b class="num">III</b> local el [[mundo]] ἐκκαθαίρειν τὸν βίον de Heracles, Luc.<i>DDeor</i>.15.1, χάριν τούτου ἐκαλούμην μέγας ἐν τῷ βίῳ <i>Mim.Fr.Pap</i>.4.19.<br /><b class="num">B</b> abstr.<br /><b class="num">I</b> gener.<br /><b class="num">1</b> [[género de vida]] o [[modo de vida]] dep. del [[sustento]] y la [[situación]] econ., esp. c. determ. cualit. ζώεις δ' ἀγαθὸν βίον (consistente en βρῶσίν τε πόσιν τε) <i>Od</i>.15.491, [[ἀργυροστερής]] A.<i>Ch</i>.1003, ἔργον μεριμνῶν ποῖον ἢ βίον τίνα; S.<i>OT</i> 1124, ἐποίησε τὸν ἀνθρώπειον βίον πόριμον ἐξ ἀπόρου Gorg.B 11a.30, cf. Antipho Soph.B 49, Athenio 1.7, [[ἀμέριμνος]] Men.<i>Comp</i>.2.12, [[Ταρτησσοῦ βίος]] = [[vida de Tarteso]]</i> e.d. ‘[[vida de Jauja]]’, Him.10.14<br /><b class="num">•</b>determinado por el cont. amplio εἰ κεῖνός γ' ἐλθὼν τὸν ἐμὸν βίον ἀμφιπολεύοι (habla Penélope) <i>Od</i>.18.254, 19.127, cf. Thgn.303, (ἐν Αἰγύπτῳ) βίου τροφάς S.<i>OC</i> 338, cf. 446, E.<i>Hel</i>.254, dep. de τέχνη o τέχναι Pl.<i>Prt</i>.321e, <i>Plt</i>.299e, Hp.<i>Morb.Sacr</i>.1.32, Call.<i>Fr</i>.267.<br /><b class="num">2</b> [[casta]] o [[clase]] según situación econ. o profesional διεῖλε τὸ πλῆθος ... εἰς τέτταρας βίους, τοὺς δὲ δημιουργούς Str.8.7.1 (cf. A II).<br /><b class="num">3</b> [[género de vida]] gener., c. calificaciones diversas:<br /><b class="num">a)</b> [[ἀπράγμων]] Archil.121, [[κίβδηλος]] Anacr.82.6, [[ἀπάλαμος]] Pi.<i>O</i>.1.59, cf. Democr.B 61, θαλάσσιος βίος Archil.160, cf. Call.<i>Fr</i>.178.33, [[ὑπαίθριος]] γὰρ ὁ βίος ... ἔστ' ἐν ὅπλοις Gorg.B 11a.12, cf. Plb.16.21.1, ἐπίγειος ref. anim., Arist.<i>PA</i> 694<sup>a</sup>2-7, Περὶ βίων Sobre los géneros de vida</i> tít. de una obra de Epicuro, Epicur.[1] 30.5;<br /><b class="num">b)</b> calificada como placentera o desgraciada τίς δὲ β., τί δὲ τερπνὸν [[ἄτερ]] χρυσῆς Ἀφροδίτης Mimn.1.1, [[τέρψις]] ἀνθρώπων βίῳ B.1.169, cf. Pi.<i>Fr</i>.126, [[δύσφορος]] A.<i>A</i>.859, cf. <i>Eu</i>.955, Emp.B 20.3, E.<i>Hipp</i>.383, Pl.<i>Phlb</i>.21a, [[βίος ἀνεόρταστος μακρὴ ὁδὸς ἀπανδόκευτος]] = [[una vida sin fiestas es como un largo camino sin posadas]] Democr.B 230, [[εὐδαίμων]] Pl.<i>Ti</i>.42b, cf. <i>Grg</i>.494c, Men.<i>Mon</i>.741, Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.176, σεμνόν τε καὶ ἡσύχιον βίον <i>IG</i> 12(7).396.15 (III d.C.);<br /><b class="num">c)</b> en rel. c. el saber y la ciencia [[ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ]] = [[una vida no sometida a examen no merece ser vivida por el hombre]]</i> Pl.<i>Ap</i>.38a, ἂν ὁ βίος διοικοῖτο κατὰ ἐπιστήμην Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.60, cf. Pl.<i>R</i>.534c, <i>Phlb</i>.22d, Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.173, Epicur.<i>Ep</i>.[2] 37.3;<br /><b class="num">d)</b> identificada c. naciones o grupos Ἑλλάδος καὶ ξυμμάχων βίον ... πεφυρμένον θηρσίν θ' ὅμοιον A.<i>Fr</i>.181a.2, Ἰωνικός Pl.<i>Lg</i>.680d, [[Ἑλληνικός]] [[LXX]] 4<i>Ma</i>.8.8, Ὀρφικοὶ βίοι Pl.<i>Lg</i>.782c, <i>Phd</i>.95c, ἱερός de los eleos, Plb.4.73.9, β. δούλης E.<i>Andr</i>.89, Arist.<i>VV</i> 1251<sup>b</sup>13, πονητικὸς ὁ τῶν γυναικῶν βίος Arist.<i>GA</i> 775<sup>a</sup>33, οὗτος μὲν θεῶν β. Pl.<i>Phdr</i>.248a, cf. Ocell.44, οὐκ ἀνθρώπων βίον, [[ἀλλά]] τινος πλεύμονος Pl.<i>Phlb</i>.21c, δοκίμων ἀνδρῶν βίοι de las vidas a elegir en futuras generaciones, Pl.<i>R</i>.618a, cf. 617d, ἥρωος βίος Plu.2.416c, Diog.Oen.2.2.9, ὁ ἐν Μούσαις β. Ael.<i>VH</i> 14.37;<br /><b class="num">e)</b> c. connotaciones morales [[vida]] incluso [[conducta]] βίον κορυσσέμεν ὀρθοβούλοισι μαχαναῖς Pi.<i>P</i>.8.75, cf. Democr.B 43, B 61, Antipho Soph.B 51, Hp.<i>Iusi</i>.4, βίον καὶ χρηστὸν καὶ πονηρὸν διαγιγνώσκοντα Pl.<i>R</i>.618c, [[ἄδικος]] β. Pl.<i>Lg</i>.663d, Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.188, cf. Bato 3.5, πονηρὸν καὶ λῃστρικὸν βίον <i>BGU</i> 372.2.2 (II d.C.), τοῦ βίου τῶν περὶ τὸν Ἐπίκουρον Phld.<i>Cont</i>.10.10, cf. 15.4;<br /><b class="num">f)</b> definiendo la suerte de la ψυχή en la ‘[[otra vida]]’, Pl.<i>Lg</i>.728d, cf. <i>Phdr</i>.249b, ὁ β. Χριστιανῶν Clem.Al.<i>Paed</i>.1.13.102.<br /><b class="num">4</b> [[vida cotidiana]] παλιντυχεῖ τριβᾷ βίου A.<i>A</i>.465, βίου μεταστάσεις E.<i>Fr</i>.554, ἐν τοῖς ... τοῦ βίου παραλόγοις Th.8.24, cf. 2.97, E.<i>El</i>.235, <i>Alc</i>.789, Arist.<i>Pol</i>.1265<sup>b</sup>41, Plb.5.87.3<br /><b class="num">•</b>op. [[ζωή]] la ‘[[existencia en general]]’, Pl.<i>Lg</i>.803b, cf. <i>Ti</i>.44c, Plot.3.7.11, ὡς ὡραΐζεθ' ἡ Τύχη πρὸς τοὺς βίους Men.<i>Fr</i>.788<br /><b class="num">•</b>[[vida real]] op. la [[fingido|fingida]], Hp.<i>Vict</i>.1.12, [[ὁ βίος πρᾶξις ἐστ' οὐ ποίησις]] = [[la vida es acción, no producción]] Arist.<i>Pol</i>.1254<sup>a</sup>7, ὑποκρινόμενον εὖ τοῖς βίοις = haciendo en la vida real un buen papel</i> Alex.121.6, cf. 11, τὸν ... βίον ... μιμούμενοι dicho de los poetas cómicos, Sch.Heph.p.115, ὦ Μένανδρε καὶ βίε, πότερος ἄρ' ὑμῶν πότερον ἀπεμιμήσατο; Ar.Byz. en Syrian.<i>in Hermog</i>.2.23 (= Ar.Byz.<i>Fr</i>.T 7).<br /><b class="num">5</b> [[vida]], [[biografía]] por identificación c. el hombre individual, como género literario, Plu.<i>Thes</i>.1, Ph.2.80, Philostr.<i>VS</i> tít., οἱ τοὺς βίους τῶν ἀνδρῶν συνταξάμενοι D.H.<i>Amm</i>.1.3, de santos, Basil.<i>Ep</i>.2.3.<br /><b class="num">II</b> como algo que se realiza en el tiempo<br /><b class="num">1</b> [[vida]], [[tiempo de la vida]] αἰῶνα βίοιο Hes.<i>Fr</i>.276.1, 4 (pero cf. infra), ὁ χρόνος τοῦ βίου μου [[LXX]] <i>Ib</i>.10.20, cf. 1<i>Ep.Petr</i>.4.2, [[διατελεῖν]] βίον B.<i>Fr</i>.11.3, cf. Pi.<i>P</i>.6.27, Isoc.6.45, βίου δύντος αὐγαῖς A.<i>A</i>.1123, cf. Protag.B 4, Antipho Soph.B 49, 52, S.<i>Ant</i>.1114, τὸν μακρὸν τείνειν βίον A.<i>Pr</i>.537, μακραίωνος ... βίοιο de ciertos démones, Emp.B 115.5, cf. Pl.<i>Epin</i>.982a, βίον διαγαγεῖν Ar.<i>Pax</i> 439, [[τέρμα]] τοῦ βίου περάσαι S.<i>OT</i> 1530, ἐν δυσμαῖς τοῦ βίου Pl.<i>Lg</i>.770a, <i>Prt</i>.351b, <i>Cri</i>.43d, τελευτῆσαι ... βίον Pl.<i>Lg</i>.870e, cf. X.<i>Cyr</i>.8.7.17, Isoc.4.84, Pl.<i>Phdr</i>.242a, <i>Phlb</i>.63a, Arist.<i>Pol</i>.1272<sup>a</sup>37, ἐν βίῳ S.<i>Ph</i>.182, διὰ βίου Pl.<i>Phd</i>.68a, Is.6.54, ὁ λοιπὸς β. Plb.3.116.9, εἰς τὸ λοιπὸν τοῦ βίου para el resto de mis días</i>, <i>PEnteux</i>.43.7 (III a.C.), ἐς τὸν ἅπαντα ἀνθρώπων βίον Hdt.6.109, pero μακάριος β. la vida eterna</i> Clem.Al.<i>Paed</i>.1.10.95, Origenes <i>Cels</i>.4.30<br /><b class="num">•</b>como segmento de tiempo humano op. otro superior: op. [[αἰών]] ‘[[tiempo inmortal]]’ de los dioses, Simon.79, [[δόλιος]] γὰρ αἰὼν ... ἑλίσσων βίου πόρον Pi.<i>I</i>.8.15, [[ὁ βίος βραχύς, ἡ δὲ τέχνη μακρή]] = [[la vida es breve, el arte largo]]</i> Hp.<i>Aph</i>.1.1, βίος καὶ [[χρόνος]] μετρεῖται περιόδῳ Arist.<i>GC</i> 336<sup>b</sup>13, ὅσας ἂν σεαυτὸν εὐφράνῃς ἡμέρας, ταύτας βίον νόμιζε, τὰς δ' ἄλλας χρόνον <i>TAM</i> 3.584.9 (Termeso II/III d.C.)<br /><b class="num">•</b>op. al ‘[[más allá]]’ Pi.<i>Fr</i>.137.2, Antipho Soph.B 53a, ὁ νῦν β. 2<i>Ep.Clem</i>.20.2.<br /><b class="num">2</b> [[edad]], [[era]] ὁ ἐπὶ Κρόνου βίος = la edad de Crono</i> Arist.<i>Ath</i>.16.7.<br /><b class="num">III</b> op. al ‘[[morir]]’<br /><b class="num">1</b> [[vida]], [[existencia]] τὸν δὲ ἐκείνων βίον τεθνεῶτες Heraclit.B 62, μὴ φείσῃ βίου S.<i>Ph</i>.749, Πάριν ... νοσφιεῖς βίου S.<i>Ph</i>.1427, σῴζεσθαι E.<i>Alc</i>.146, <i>Hec</i>.12<br /><b class="num">•</b>c. [[ἄφθιτος]], [[ἀθάνατος]] y op. [[θάνατος]]: οὐδ' ἄφθιτον ... βίον ... ἐξίκοντο τελέσαντες Simon.18.3, Κύπρις ... ἔστι δ' [[ἄφθιτος]] βίος S.<i>Fr</i>.941.3, μή, φίλα ψυχά, βίον ἀθάνατον σπεῦδε Pi.<i>P</i>.3.61, θάνατος ἢ β. S.<i>Ai</i>.802, cf. E.<i>Alc</i>.21, 130, <i>Hec</i>.338, Call.<i>Fr</i>.110.40<br /><b class="num">•</b>en juego de palabras con [[βιός]] ‘[[arco]]’ (productor de ‘[[muerte]]’) τῷ οὖν τόξῳ ὄνομα β., ἔργον δὲ θάνατος Heraclit.B 48, cf. S.<i>Ph</i>.931, 933, 1282, 1422, Ar.<i>Pl</i>.34<br /><b class="num">•</b>como principio vital cuya pérdida trae la muerte βίον ἐκπνέων A.<i>A</i>.1517, cf. <i>Pers</i>.507, ἀπέψυξεν βίον S.<i>Ai</i>.1031, cf. <i>El</i>.225, E.<i>Hel</i>.142, κατ] άλυσιν τοῦ βίου <i>PEnteux</i>.29.10 (III a.C.), ὁ β. ταῦτα así es la vida</i> fórmula en inscr. funerarias <i>CIIud</i>.761.14 (Eumenia, imper.), <i>RECAM</i> 80, 405 (Galacia), <i>SEG</i> 37.810 (Roma IV/V d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[vida orgánica]] de las plantas ἐν φύλλοισι θαλλούσης β. ... ἐλαίας A.<i>Pers</i>.616, cf. Arist.<i>GA</i> 736<sup>b</sup>13<br /><b class="num">•</b>basado en la existencia de ψυχή Pl.<i>Ti</i>.73b, βίος τις καὶ πνεύματός ἐστι καὶ [[γένεσις]] καὶ φθῖσις Arist.<i>GA</i> 778<sup>a</sup>2, cf. Ocell.13<br /><b class="num">•</b>tb. de seres para nosotros inanimados ἡλίου Hp.<i>Flat</i>.3<br /><b class="num">•</b>como objeto de la ciencia διεχώριζον ζῴων τε βίον δένδρων τε φύσιν Epicr.10.14.<br /><b class="num">• Etimología:</b> N. rad. tem. en grado ø de la r. *<i>g<sup>u̯</sup>eiH<sup>u̯</sup>3</i>- ‘[[vivir]]’, cf. [[βείομαι]], ἐβίων, ζώω c. otros grados vocálicos. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0445.png Seite 445]] ὁ, das [[Leben]]; eigentlich Nebenform von βία, die [[Lebenskraft]], die Stärke; vgl. [[ζάλος]] [[ζάλη]], [[κύμβος]] [[κύμβη]], [[πέτρος]] [[πέτρα]], [[πλάνος]] [[πλάνη]], [[πύλος]] [[πύλη]], [[ὕδρος]] [[ὕδρα]], [[χλόος]] [[χλόα]], [[χνόος]] [[χνόη]], [[χρόος]] [[χρόα]], [[χύτρος]] [[χύτρα]]; [[αἶθρος]] αἴθρα, [[κοῖτος]] [[κοίτη]], [[οἶμος]] [[οἴμη]]; [[χῶρος]] [[χώρα]]; [[σφαῖρος]] [[σφαῖρα]]; [[δραγμός]] [[δραγμή]], [[δεσμός]] [[δεσμή]] oder [[δέσμη]]; ἄνδραχνος [[ἀνδράχνη]], [[ἕσπερος]] [[ἑσπέρα]], [[θάλαμος]] [[θαλάμη]], [[κάλαμος]] [[καλάμη]], [[στέφανος]] [[στεφάνη]], [[χάραδρος]] [[χαράδρα]]. Bei Hom. [[βίος]] dreimal: Odyss. 15, 491 ἀνδρὸς δώματ' ἀφίκεο ἠπίου, ὃς δή τοι παρέχει βρῶσίν τε πόσιν τε [[ἐνδυκέως]], ζώεις δ' ἀγαθὸν βίον; 18, 254. 19, 127 εἰ κεῖνός γ' ἐλθὼν τὸν ἐμὸν βίον ἀμφιπολεύοι, μεῖζόν κε [[κλέος]] εἴη ἐμὸν καὶ [[κάλλιον]] [[οὕτως]]. Bei den Folgenden: 1) das [[Leben]], von Pind. an, bei Tragg., u. in Prosa überall. Nach den Gramm. von ζωή, dem bloßen Existiren eines Geschöpfes, so unterschieden, daß es nur das Leben vernünftiger Wesen bezeichnet; doch sagt Xen. Mem. 3, 11, 6 [[βίος]] φαλάγγων; Nicarch. 17 (XI, 397) ἡμιόνων; – [[Lebenszeit]], Lebensdauer, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[θάνατος]]; sehr gew. βίον ζῆν, διάγειν, διατελεῖν, διατρίβειν, διεξάγειν, διέρχεσθαι; <span class="ggns">Gegensatz</span> τελευτᾶν; s. auch ἀποῤῥηγνύναι, ἀποψύχειν, ἐκλείπειν, ἐκπλῆσαι, καταστρέφειν, μεταλλάττειν; – ἐπὶ τοῦ σοῦ βίου, bei deinen Lebzeiten, Plat. Phaedr. 242 a; pleon. ζωῆς [[βίος]] Epinom. 982 a; Plut. Consol. Apoll. p. 350. – 2) das Leben u. [[Wirken]], [[Lebensart]], Lebenswandel, VLL. [[ἐπιτήδευμα]]; vgl. B. A. 30, der β. θαλάττιος, [[ῥητορικός]] aufführt; Arist Eth. Nic. 1, 5 [[βίος]] [[ἀπολαυστικός]], [[πολιτικός]], [[θεωρητικός]]; vgl. Plat. Legg. V, 733 d u. sonst; Gewerbe, D. Hal. 2, 28. – 3) [[Lebensunterhalt]], [[ἐπηετανός]] Hes. O. 31; βίον ἔχειν 42; βίον καὶ πλοῦτον κτᾶσθαι Eur. Suppl. 450; ἀπ' ἔργων ἀνοσίων Her. 8, 106; [[ἑτέρωθεν]] Aeschin. 1, 195; βίον πορίζειν τινί Ar. Vesp. 706; [[ὁπόθεν]] βίον ἕξει Plut. 534; βίον ποιεῖσθαι [[ἐντεῦθεν]] Thuc. 1, 5, davon leben; ἀπὸ γεωργίας Xen. Oec. 6, 11; ἀπὸ θαλάσσης ἔχειν Plut. Symp. 8, 8, 2; βίον συλλέγεσθαι ἀπό τινος Plat. Legg. XI, 936 b; ἀγείρειν Theocr. 14, 40; ὁ [[βίος]] αὐτοῖς ἀπὸ τῆς θαλάττης Xen. Hell. 7, 1, 2; von | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0445.png Seite 445]] ὁ, das [[Leben]]; eigentlich Nebenform von βία, die [[Lebenskraft]], die Stärke; vgl. [[ζάλος]] [[ζάλη]], [[κύμβος]] [[κύμβη]], [[πέτρος]] [[πέτρα]], [[πλάνος]] [[πλάνη]], [[πύλος]] [[πύλη]], [[ὕδρος]] [[ὕδρα]], [[χλόος]] [[χλόα]], [[χνόος]] [[χνόη]], [[χρόος]] [[χρόα]], [[χύτρος]] [[χύτρα]]; [[αἶθρος]] αἴθρα, [[κοῖτος]] [[κοίτη]], [[οἶμος]] [[οἴμη]]; [[χῶρος]] [[χώρα]]; [[σφαῖρος]] [[σφαῖρα]]; [[δραγμός]] [[δραγμή]], [[δεσμός]] [[δεσμή]] oder [[δέσμη]]; ἄνδραχνος [[ἀνδράχνη]], [[ἕσπερος]] [[ἑσπέρα]], [[θάλαμος]] [[θαλάμη]], [[κάλαμος]] [[καλάμη]], [[στέφανος]] [[στεφάνη]], [[χάραδρος]] [[χαράδρα]]. Bei Hom. [[βίος]] dreimal: Odyss. 15, 491 ἀνδρὸς δώματ' ἀφίκεο ἠπίου, ὃς δή τοι παρέχει βρῶσίν τε πόσιν τε [[ἐνδυκέως]], ζώεις δ' ἀγαθὸν βίον; 18, 254. 19, 127 εἰ κεῖνός γ' ἐλθὼν τὸν ἐμὸν βίον ἀμφιπολεύοι, μεῖζόν κε [[κλέος]] εἴη ἐμὸν καὶ [[κάλλιον]] [[οὕτως]]. Bei den Folgenden: 1) das [[Leben]], von Pind. an, bei Tragg., u. in Prosa überall. Nach den Gramm. von ζωή, dem bloßen Existiren eines Geschöpfes, so unterschieden, daß es nur das Leben vernünftiger Wesen bezeichnet; doch sagt Xen. Mem. 3, 11, 6 [[βίος]] φαλάγγων; Nicarch. 17 (XI, 397) ἡμιόνων; – [[Lebenszeit]], Lebensdauer, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[θάνατος]]; sehr gew. βίον ζῆν, διάγειν, διατελεῖν, διατρίβειν, διεξάγειν, διέρχεσθαι; <span class="ggns">Gegensatz</span> τελευτᾶν; s. auch ἀποῤῥηγνύναι, ἀποψύχειν, ἐκλείπειν, ἐκπλῆσαι, καταστρέφειν, μεταλλάττειν; – ἐπὶ τοῦ σοῦ βίου, bei deinen Lebzeiten, Plat. Phaedr. 242 a; pleon. ζωῆς [[βίος]] Epinom. 982 a; Plut. Consol. Apoll. p. 350. – 2) das Leben u. [[Wirken]], [[Lebensart]], Lebenswandel, VLL. [[ἐπιτήδευμα]]; vgl. B. A. 30, der β. θαλάττιος, [[ῥητορικός]] aufführt; Arist Eth. Nic. 1, 5 [[βίος]] [[ἀπολαυστικός]], [[πολιτικός]], [[θεωρητικός]]; vgl. Plat. Legg. V, 733 d u. sonst; Gewerbe, D. Hal. 2, 28. – 3) [[Lebensunterhalt]], [[ἐπηετανός]] Hes. O. 31; βίον ἔχειν 42; βίον καὶ πλοῦτον κτᾶσθαι Eur. Suppl. 450; ἀπ' ἔργων ἀνοσίων Her. 8, 106; [[ἑτέρωθεν]] Aeschin. 1, 195; βίον πορίζειν τινί Ar. Vesp. 706; [[ὁπόθεν]] βίον ἕξει Plut. 534; βίον ποιεῖσθαι [[ἐντεῦθεν]] Thuc. 1, 5, davon leben; ἀπὸ γεωργίας Xen. Oec. 6, 11; ἀπὸ θαλάσσης ἔχειν Plut. Symp. 8, 8, 2; βίον συλλέγεσθαι ἀπό τινος Plat. Legg. XI, 936 b; ἀγείρειν Theocr. 14, 40; ὁ [[βίος]] αὐτοῖς ἀπὸ τῆς θαλάττης Xen. Hell. 7, 1, 2; von Tieren, Mem. 3, 11, 6. – 4) bei Arist. u. bes. Sp., wie Luc. Tim. 4, 25 Hel. 1, 6, die [[Lebenden]], [[die Welt]]; Gramm. ἐν u. παρὰ τῷ βίῳ, im [[gewöhnlichen Leben]], vgl. B. A. 113, 25 καθ' οὗ ὁ [[βίος]] τάσσει, der gew. Sprachgebrauch. – 5) [[Wohnort]], βίους ἱδρύσαντο Dion. Hal. 1, 68. – 6) [[Lebensbeschreibung]], Plut. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> vie, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> la vie en soi, l' | |btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> vie, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> [[la vie en soi]], [[l'existence]] : [[ὁ καθ' ἡμέραν βίος]] SOPH [[la vie de chaque jour]] ; [[ζώειν ἀγαθὸν βίον]] OD [[vivre d'une vie heureuse]] ; [[λάγω βίον ζῆν]] DÉM [[vivre une vie de lièvre]] (toujours tremblant et craintif);<br /><b>2</b> [[temps de la vie]], [[durée de la vie]];<br /><b>3</b> [[condition de vie]], [[genre de vie]];<br /><b>4</b> <i>p. ext. c.</i> [[ζωή]] [[souffle de vie]];<br /><b>II.</b> [[moyen de vivre]], [[moyens d'existence]], [[ressources pour vivre]] ; [[βίος ὀλίγος]] AR [[ressources pour vivre modiques]] ; βίον ἔχειν [[ἀπό]] τινος XÉN vivre de qch (de l'agriculture, <i>etc.</i>) ; [[βίον ποιεῖσθαι]] THC [[se procurer des ressources pour vivre]] ; [[ἀποστερεῖν τὸν βίον]] SOPH enlever (à qqn) le moyen de vivre ; fortune ; <i>◊ [[proverb|prov.]]</i> [[βίος βίου δεόμενος οὐκ ἔστιν βίος]] = [[la vie sans moyens de vivre, ce n'est pas une vie]];<br /><b>III.</b> [[récit d'une vie]], [[biographie]] ; Βίοι παράλληλοι « Vies mises en parallèle », <i>titre d'un ouvrage de Plutarque</i>.<br />'''Étymologie:''' R. ΒιϜ > Βι, vivre ; <i>lat.</i> [[vivo]], [[vita]], etc. | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=[[βίος]] -ου, ὁ<br /><b class="num">1.</b> leven, bestaan (meestal van een mens):; εἰ κείνος... τὸν ἐμὸν βίον ἀμφιπολεύει als hij mijn bestaan verzorgt Od. 18.254; βίον διαγαγεῖν (zijn) leven leiden Aristoph. Pax 439; λαγὼ βίον ἔζης | |elnltext=[[βίος]] -ου, ὁ<br /><b class="num">1.</b> [[leven]], [[bestaan]] (meestal van een mens):; εἰ κείνος... τὸν ἐμὸν βίον ἀμφιπολεύει als hij mijn bestaan verzorgt Od. 18.254; βίον διαγαγεῖν (zijn) leven leiden Aristoph. Pax 439; [[λαγὼ βίον ἔζης δεδιώς]] = [[in je angst leefde jij het leven van een haas]] Dem. 18.263; zelden plur..; τίνες καὶ πόσοι εἰσὶ βίοι; welke soorten van leven zijn er en hoeveel? Plat. Lg. 733d; voor [[levensduur]]; ἐπὶ τοῦ [[σοῦ]] βίου tijdens jouw leven Plat. Phaedr. 242a; voor levensbeschrijving; περὶ τὴν τῶν βίων παραλλήλων ἀναγραφήν bij het opschrijven van de parallelle levens(beschrijvingen) Plut. Thes. 1.2; poët. voor [[levensadem]]. [[βίον ἐκπνεῖν]] = [[de laatste adem uitblazen]] Aeschl. Ag. 1517.<br /><b class="num">2.</b> [[levensmiddelen]], [[middelen van bestaan]], [[voorraad]]:. [[ᾧτινι]] μὴ [[βίος]] [[ἔνδον]]... κατάκειται wie niet genoeg levensmiddelen in huis heeft Hes. Op. 31; [[ὁ καθ’ ἡμέραν βίος]] = [[mijn dagelijks onderhoud]] Soph. OC 1364; [[βίος ὀλίγος]] = [[karige middelen van bestaan]] Aristoph. Pl. 751; ἰσοκλήρους τοῖς βίοις γενομένους met gelijke middelen van bestaan Plut. Lyc. 8.3.<br /><b class="num">3.</b> post-klass. [[wereld]], [[mensheid]]:. ἐκκαθαίρων τὸν βίον de wereld schoon makend Luc. 79.15. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''βίος:''' (ῐ) ὁ<br /><b class="num">1</b> [[жизнь]]: [[ζώειν]] ἀγαθὸν βίον Hom. счастливо жить; ὁ καθ᾽ ἡμεραν β. Soph., Arst. повседневная жизнь; βίον ἐκπνεῖν Aesch. и τελευτᾶν Isocr. закончить жизнь, умереть; ἐπὶ τοῦ σοῦ βίου Plat. в течение твоей жизни;<br /><b class="num">2</b> [[образ жизни]] ([[νομαδικός]], [[γεωργικός]] Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[средства к жизни]] (βίον ἔχειν ἀπὸ γεωργίας Xen.): βίον ποιεῖσθαι Thuc. и [[κτᾶσθαι]] Eur. добывать средства к жизни;<br /><b class="num">4</b> [[свет]], [[общество]] (ἐκκαθαίρειν τὸν βίον Luc.): οἱ ἀπὸ τοῦ βίου Sext. люди с мирскими интересами, практики;<br /><b class="num">5</b> [[жизнеописание]] (βίοι παράλλελοι Plut.). | |elrutext='''βίος:''' (ῐ) ὁ<br /><b class="num">1</b> [[жизнь]]: [[ζώειν]] ἀγαθὸν βίον Hom. счастливо жить; ὁ καθ᾽ ἡμεραν β. Soph., Arst. повседневная жизнь; βίον ἐκπνεῖν Aesch. и τελευτᾶν Isocr. закончить жизнь, умереть; ἐπὶ τοῦ σοῦ βίου Plat. в течение твоей жизни;<br /><b class="num">2</b> [[образ жизни]] ([[νομαδικός]], [[γεωργικός]] Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[средства к жизни]] (βίον ἔχειν ἀπὸ γεωργίας Xen.): βίον ποιεῖσθαι Thuc. и [[κτᾶσθαι]] Eur. добывать средства к жизни;<br /><b class="num">4</b> [[свет]], [[общество]] (ἐκκαθαίρειν τὸν βίον Luc.): οἱ ἀπὸ τοῦ βίου Sext. люди с мирскими интересами, практики;<br /><b class="num">5</b> [[жизнеописание]] (βίοι παράλλελοι Plut.). | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 41: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=βίου, ὁ (from Homer down);<br /><b class="num">a.</b> [[life]] [[extensively]], i. e. the [[period]] or [[course]] of [[life]] ([[see]] [[below]] and Trench, § xxvii.): ).<br /><b class="num">b.</b> (as [[often]] in Greek writings from [[Hesiod]], Works, 230,575; [[Herodotus]], [[Xenophon]]) [[that]] by [[which]] [[life]] is sustained, [[resources]], [[wealth]] (A. V. [[living]]): WH omits; Tr marginal [[reading]] brackets the [[clause]]); [[goods]]). (For לֶחֶם in SYNONYMS: [[βίος]], [[ζωή]]: [[ζωή]] [[existence]] (having [[death]] as its [[antithesis]]); [[βίος]] the [[period]], [[means]], [[manner]], of [[existence]]. Hence, the [[former]] is [[more]] [[naturally]] used of animals, the [[latter]] of men; cf. zoology, biography. N. T. [[usage]] exalts [[ζωή]], and so tends to [[debase]] [[βίος]]. But [[see]] Lightfoot, Ignatius ad Romans 7 [ET].] | |txtha=βίου, ὁ (from Homer down);<br /><b class="num">a.</b> [[life]] [[extensively]], i. e. the [[period]] or [[course]] of [[life]] ([[see]] [[below]] and Trench, § xxvii.):).<br /><b class="num">b.</b> (as [[often]] in Greek writings from [[Hesiod]], Works, 230,575; [[Herodotus]], [[Xenophon]]) [[that]] by [[which]] [[life]] is sustained, [[resources]], [[wealth]] (A. V. [[living]]): WH omits; Tr marginal [[reading]] brackets the [[clause]]); [[goods]]). (For לֶחֶם in SYNONYMS: [[βίος]], [[ζωή]]: [[ζωή]] [[existence]] (having [[death]] as its [[antithesis]]); [[βίος]] the [[period]], [[means]], [[manner]], of [[existence]]. Hence, the [[former]] is [[more]] [[naturally]] used of animals, the [[latter]] of men; cf. zoology, biography. [[NT|N.T.]] [[usage]] exalts [[ζωή]], and so tends to [[debase]] [[βίος]]. But [[see]] Lightfoot, Ignatius ad Romans 7 [ET].] | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ο και βιος, το (AM [[βίος]], ο)<br /><b>1.</b> η ανθρώπινη ζωή<br /><b>2.</b> ο [[τρόπος]] που ζει [[κανείς]] («[[αμέριμνος]] [[βίος]]», «[[ταλαίπωρος]] [[βίος]]»)<br /><b>3.</b> ο [[χρόνος]], η [[διάρκεια]] της ζωής<br /><b>4.</b> η εξιστόρηση της ζωής κάποιου, η [[βιογραφία]]<br /><b>5.</b> τα [[αγαθά]], τα [[υπάρχοντα]]<br /><b>6.</b> ο [[πλούτος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η [[παρουσία]] του ανθρώπου σε κάποιον τομέα της ζωής («[[πολιτικός]] [[βίος]]», «[[δημόσιος]] [[βίος]]») κ.λπ.<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[βίος]] και [[πολιτεία]]» — για ανθρώπους με περιπετειώδη, όχι πολύ καθαρή ζωή<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[κόσμος]] της καθημερινότητας<br /><b>2.</b> [[κατοικία]], [[διαμονή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βίος]] [[καθώς]] και οι παράλληλοι τ. [[βίοτος]] και [[βιοτή]] προέρχονται από την ινδοευρωπαϊκή δισύλλαβη [[ρίζα]] | |mltxt=ο και βιος, το (AM [[βίος]], ο)<br /><b>1.</b> η ανθρώπινη ζωή<br /><b>2.</b> ο [[τρόπος]] που ζει [[κανείς]] («[[αμέριμνος]] [[βίος]]», «[[ταλαίπωρος]] [[βίος]]»)<br /><b>3.</b> ο [[χρόνος]], η [[διάρκεια]] της ζωής<br /><b>4.</b> η εξιστόρηση της ζωής κάποιου, η [[βιογραφία]]<br /><b>5.</b> τα [[αγαθά]], τα [[υπάρχοντα]]<br /><b>6.</b> ο [[πλούτος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η [[παρουσία]] του ανθρώπου σε κάποιον τομέα της ζωής («[[πολιτικός]] [[βίος]]», «[[δημόσιος]] [[βίος]]») κ.λπ.<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[βίος]] και [[πολιτεία]]» — για ανθρώπους με περιπετειώδη, όχι πολύ καθαρή ζωή<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[κόσμος]] της καθημερινότητας<br /><b>2.</b> [[κατοικία]], [[διαμονή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βίος]] [[καθώς]] και οι παράλληλοι τ. [[βίοτος]] και [[βιοτή]] προέρχονται από την ινδοευρωπαϊκή δισύλλαβη [[ρίζα]] g<sup>w</sup>iy(∂)-, ενώ η υποτεθείσα για το [[βίος]] [[ρίζα]] g<sup>w</sup>iwo- (δηλ. [[βίος]] <span style="color: red;"><</span> βίFος), από την οποία σχηματίστηκαν τα γοτθ. qius, αρχ. ιρλ. beo «[[ζωντανός]]», δεν [[είναι]] πιθανή. Από μορφολογικής απόψεως ο τ. [[βίοτος]] ίσως [[είναι]] [[νεώτερος]] [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[θάνατος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>βλ.</b> βιο-. (Β' συνθετικό) [[αιωνόβιος]], [[αμφίβιος]], [[βραχύβιος]], [[έμβιος]], [[ημερόβιος]], [[θαλασσόβιος]], [[ισόβιος]], [[κοινόβιος]], [[λιμνόβιος]], [[λιτόβιος]], [[μακρόβιος]], [[νυκτόβιος]], [[ολιγόβιος]], [[ορεσίβιος]], [[σύμβιος]], [[σωσίβιος]], [[υγρόβιος]], [[φαυλόβιος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[άβιος]], [[αβρόβιος]], αγχίβιος, [[αεξίβιος]], [[αθεσμόβιος]], [[αλειφόβιος]], [[αλιτρόβιος]], [[αλκίβιος]], [[αμαξόβιος]], [[αμαυρόβιος]], [[αμετρόβιος]], [[αμιμητόβιος]], αναπηρόβιος, ανδρόβιος, απειρόβιος, [[αποχειρόβιος]], αργόβιος, [[αργυρόβιος]], αριστόβιος, αρπαξίβιος, αυξόβιος, αυχμηρόβιος, [[δηρόβιος]], [[δύσβιος]], [[δωσίβιος]], [[έκβιος]], ενυγρόβιος, [[ενυδρόβιος]], [[εξαμηνόβιος]], [[επίβιος]], [[ερυθίβιος]], [[ερυσίβιος]], [[εύβιος]], [[εφημερόβιος]], [[ηδύβιος]], [[ημίβιος]], [[ιθύβιος]], [[κακόβιος]], [[καλόβιος]], [[κτησίβιος]], [[λαμπρόβιος]], [[λιπόβιος]], [[λυπρόβιος]], [[λυχνόβιος]], [[μεγαλόβιος]], [[μελάμβιος]], [[μελλέβιος]], [[μεσόβιος]], [[μιμόβιος]], [[μυρμηκόβιος]], [[ναυσίβιος]], [[νυκτερόβιος]], [[νυκτίβιος]], [[οικόβιος]], [[οικτρόβιος]], [[οιόβιος]], [[ολβιόβιος]], [[ομόβιος]], [[ομοιόβιος]], [[ορέσβιος]], [[παλίμβιος]], [[πυρίβιος]], [[ριγεσίβιος]], [[ρυπαρόβιος]], [[σκληρόβιος]], [[συκόβιος]], [[τηθίβιος]], [[τηλέβιος]], τρυγύβιος, [[τρυσίβιος]], [[τρυφερόβιος]], [[υλόβιος]], [[υπηνόβιος]], [[φερέσβιος]], φοιόβιος, [[χειρόβιος]], [[χερσόβιος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγελόβιος]], [[αερόβιος]], [[αισχρόβιος]], [[ακανθόβιος]], [[αναερόβιος]], [[βαθύβιος]], [[δασόβιος]], [[δενδρόβιος]], [[ελόβιος]], [[θαμνόβιος]], [[καφενόβιος]], [[λαθρόβιος]], [[μηχανόβιος]], [[μονόβιος]], ντισκόβιος, [[πλανόβιος]]. Απαντούν [[ακόμη]] τα ανθρωπωνύμια: Αθηνόβιος, Ανχίβιος, Αριστόβιος, Αρχέβιος, Αυτόβιος, Δεξίβιος, Δωρόβιος, Ελκεβία, Εργόβιος, Ερμόβιος, Εύβιος, Ευθύβιος, Ευρησίβιος, Ζηλόβιος, Ζηνόβιος, Ζώβιος, Ηδύβιος, Θαρσύβιος, Θεόβιος, Καλλίβιος, Καϋοτρόβιος, Κλειτόβιος, Κτησίβιος, Μελάμβιος, Μηλόβιος, Μητρόβιος, Ονησίβιος, Ορόβιος, Πατρόβιος, [[Πολύβιος]], Σώβιος, Σωσίβιος, Φανόβιος, Χαιρέβιος]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 53: | Line 47: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt= | |mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> [[life]], i. e. not [[animal]] [[life]] (ζωή), but a [[course]] of [[life]], [[manner]] of [[living]], Lat. [[vita]], Od., etc.; in plural, τίνες καὶ πόσοι εἰσὶ βίοι; Plat.<br /><b class="num">2.</b> in Poets = ζωή, βίον ἐκπνεῖν Aesch.; ἀποψύχειν Soph.<br /><b class="num">3.</b> [[life]]-[[time]], Hdt., Plat.<br /><b class="num">II.</b> a [[living]], [[livelihood]], [[means]] of [[living]], [[substance]], Lat. [[victus]], Hes., Soph., etc.; τὸν βίον ποιεῖσθαι ἀπό τινος to make one's [[living]] of a [[thing]], Thuc., etc.<br /><b class="num">III.</b> a [[life]], biography, as those of Plut. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
| Line 63: | Line 57: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[existence]], [[life]], [[livelihood]], [[living]], [[sustenance]], [[course of life]], [[means of support]], [[way of living]] | |woodrun=[[existence]], [[life]], [[livelihood]], [[living]], [[sustenance]], [[course of life]], [[means of support]], [[way of living]] | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[vita]], [[aetas]]'', [[life]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.138.4/ 1.138.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.43.5/ 2.43.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.44.1/ 2.44.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%202.44.4/ 2.44.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.53.4/ 2.53.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.59.3/ 3.59.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.16.4/ 6.16.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.77.2/ 7.77.2],<br>''[[vitae ratio]]'', [[way of life]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.97.6/ 2.97.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.84.2/ 3.84.2],<br>''[[vita]], [[rerum cursus]]'', [[life]], [[course of events]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.24.5/ 8.24.5],<br>''[[victus]]'', [[living]], [[means of life]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.5.1/ 1.5.1]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[life]]=== | |||
Abkhaz: аҟазаара; Adyghe: щыӏэныгъ, гъашӏэ; Afrikaans: lewe; Akkadian: 𒍣; Albanian: jetë, roni; Amharic: ህይወት; Amis: 'orip; Apache Western Apache: ʼihiʼda; Arabic: حَيَاة; Egyptian Arabic: حياة; Aramaic Hebrew: חיא; Syriac: ܚܝܐ; Armenian: կյանք; Aromanian: banã, yeatsã, etã; Assamese: জীউ, জীৱন, জান, পৰাণ; Asturian: vida; Ateso: akijara; Avar: гӏумру; Avestan: 𐬔𐬀𐬌𐬌𐬊; Aymara: jakaña, jaka; Azerbaijani: həyat, yaşam, dirim, ömür, can; Balinese: ᬚᬶᬯ; Bashkir: тормош, ғүмер; Basque: bizi, bizitza; Belarusian: жыццё, жыцьцё; Bengali: জীবন; Berber Tashelhit: tudrt; Bhojpuri: जीवन; Bikol Central: buhay; Bonggi: nyawa; Breton: buhez; Bulgarian: живот; Burmese: အသက်, ဇီဝ, ဇာတ်; Buryat: амин, амидарал, ажамидарал; Catalan: vida; Cebuano: kinabuhi; Chechen: дахар, са; Cherokee: ᎥᎴᏂᏙᎲ; Chichewa: moyo; Chinese Cantonese: 生命, 生活; Dungan: сынхуә, вумур; Hakka: 生命, 生活; Mandarin: 生命, 生活; Min Dong: 生命, 生活; Min Nan: 性命, 生活; Wu: 生命, 生活; Chukchi: ягтаԓгыргын; Chuukese: manau; Chuvash: пурнӑҫ; Classical Nahuatl: yōliliztli, nemiliztli; Coptic: ⲱⲛϧ, ⲱⲛϩ; Cornish: bewnans, bownans, bêwnans, bôwnans; Corsican: vita; Crimean Tatar: ayat; Czech: život, žití; Dalmatian: vaita; Danish: liv; Dhivehi: ޙަޔާތު; Dongxiang: amin; Dutch: [[leven]]; Eastern Mari: илыш; Elfdalian: liv; Erzya: эрямо; Esperanto: vivo, vivado; Estonian: elu; Ewe: agbe; Faroese: lív, ævi; Fiji Hindi: jindagi; Fijian: bula; Finnish: elämä, henki, nirri, elo; Franco-Provençal: via; French: [[vie]]; Friulian: vite; Fula: nguurndam; Gagauz: ömür; Galician: vida; Garifuna: ibagari; Georgian: სიცოცხლე, ცხოვრება; German: [[Leben]]; Alemannic German: Läbe; Pennsylvania German: Lewe; Gothic: 𐌻𐌹𐌱𐌰𐌹𐌽𐍃; Greek: [[ζωή]], [[βίος]]; Ancient Greek: [[ζωή]], [[βίος]], [[ψυχή]]; Greenlandic: inuuneq; Gujarati: જીવન, જિંદગી; Haitian Creole: lavi; Hausa: rai; Hawaiian: ola; Hebrew: חַיִּים; Higaonon: gahinawa; Hiligaynon: kabuhi; Hindi: ज़िंदगी, जीवन, हयात, जी, प्राण, जीना, लाइफ, जीव, जीवित, जान, उमर; Hopi: qatsi; Hungarian: élet; Hunsrik: Leve; Icelandic: líf, fjör, lífdagar, ævi; Ido: vivo; Igbo: ndụ; Ilocano: biag; Indonesian: hidup; Ingrian: elo; Interlingua: vita; Inupiaq: iñuggun, iñuułiq; Irish: saol, beatha, beo; Istriot: veîta; Italian: [[vita]]; Itelmen: соњԓэс; Japanese: 命, 生命, 人生, 生存; Javanese: urip, nyawa, umur; Kabardian: гъащӏэ; Kannada: ಜೀವನ, ಪ್ರಾಣ, ಜೀವ; Kaqchikel: k'aslemal; Karachay-Balkar: джашау; Karelian: eländy; Kashubian: żëcé, żëwòt; Kazakh: өмір, тұрмыс; Khakas: чуртас; Khmer: ជីវិត, ជីព, ជន្មា, ឋិតិ; Kikuyu: muoyo; Komi-Permyak: олӧм; Korean: 생명(生命), 삶, 생활(生活); Kumyk: оьмюр; Kunigami: 命; Kurdish Central Kurdish: ژین; Northern Kurdish: jiyan; Kyrgyz: өмүр, турмуш, жашоо; Ladin: vita; Ladino: vida; Lakota: wičhóni; Lao: ຊີວິດ; Latgalian: dzeive; Latin: [[anima]], [[vita]], [[lux]]; Latvian: dzīve, mūžs; Lezgi: уьмуьр, ччан; Limburgish: laeve; Lingala: bomɔi; Lithuanian: gyvenimas, gyvybė; Low German: Lȩben, Läwen, Lewen, Liäwen, Lewend, Liiw; Lule Sami: iellem; Luo: ngima; Luxembourgish: Liewen; Macedonian: живот, живеење, живеачка; Malagasy: fahavelomana; Malay: hidup, kehidupan, nyawa, hayat; Malayalam: ജീവിതം; Maltese: ħajja; Manchu: ᡝᡵᡤᡝᠨ, ᠰᡠᡵᡝ; ᡶᠠᠶᠠᠩᡤᠠ; Mandaic: ࡄࡉࡉࡀ; Manx: bea; Maori: koiora, ora; Mapudungun: mogen; Maquiritari: wenñö; Maranao: niyawa; Marathi: जीवन; Mbyá Guaraní: eko; Mingrelian: თელარა; Mirandese: bida; Miyako: 命; Mizo: nunna, damchhûng; Moksha: эряф; Mon: လမျီူ, ဂယိုၚ်; Mongolian Cyrillic: амь, амьдрал; Mòcheno: lem; Nahuatl: yōliztli, yolistli, nemiliztli; Navajo: iiná; Neapolitan: vita; Nepali: जीवन, जिन्दगी; Nganasan: нилу; Ngazidja Comorian: hayati, maesha; North Frisian: laawen; Northern Catanduanes Bicolano: buhay; Northern Sami: eallin, heagga; Northern Yukaghir: эдьил; Norwegian Bokmål: liv; Nynorsk: liv; Occitan: vida; Ojibwe: bimaadiziwin; Okinawan: 命; Old Church Slavonic Cyrillic: животъ, жизнь, жить, житьѥ; Old East Slavic: жизнь, животъ; Old English: līf; Old Javanese: hurip; Old South Arabian: 𐩢𐩺𐩥; Oriya: ଜୀବନ; Oromo: jiruu, lubbuu; Oroqen: bardilga; Oscan: 𐌁𐌉𐌉𐌕𐌀𐌌; Ossetian: цард; Pali: jīvita; Papiamentu: bida; Pashto: ژوند, حيات; Persian: زندگی, زنده, حیات, زیست, زندگانی; Polabian: zaivăt; Polish: życie, żywot; Portuguese: [[vida]]; Punjabi: ਜੀਵਨ; Quechua: kawsay; Romani: trajo, ʒivipen, ʒivimos, ʒivibo; Romanian: viață; Romansch: vita; Russian: [[жизнь]], [[житие]], [[живот]], [[житьё]]; Rusyn: жывот; Rwanda-Rundi: ubuzima; Sanskrit: जीवन, जीवित, आयु; Santali: ᱪᱳᱞᱚ; Sardinian: bida, vida; Campidanese: vida; Logudorese: bida; Scottish Gaelic: beatha, saoghal; Serbo-Croatian Cyrillic: жѝвот; Roman: žìvot; Shan: ဢသၢၵ်ႈ; Sherpa: ཚེ; Shor: чадығ; Siar-Lak: lalaun; Sicilian: vita; Sidamo: heeshsho; Sindhi: چِٺيِ, خَطُ; Sinhalese: ජීවිතය, ජීවය; Slovak: život; Slovene: življenje; Sorbian Lower Sorbian: žywjenje; Upper Sorbian: žiwjenje; Southern Altai: јӱрӱм, ӧмӱр; Southern Amami-Oshima: 命; Spanish: [[vida]]; Sumerian: 𒍣; Sundanese: ᮠᮤᮛᮥᮕ᮪; Svan: ლიდრე; Swahili: uhai, maisha; Swedish: liv, levnad; Tagalog: buhay; Tajik: ҳаёт, зиндагӣ, зиндагонӣ; Tamil: உயிர், வாழ்க்கை; Tatar: тереклек, тормыш, гомер; Telugu: జీవితము, ప్రాణము, ఉసురు, జీవము; Tetum: vida; Thai: ชีวิต; Tibetan: ཚེ, ཚེ་སྲོག; Tigrinya: ሂወት; Tocharian B: śaul; Tofa: олут; Tok Pisin: laip; Tsonga: vutomi; Tswana: botshelô; Turkish: yaşam, hayat, ömür, dirim; Turkmen: durmuş, ýaşaýyş, ömür; Tzotzil: kuxlejal; Udmurt: улон; Ugaritic: 𐎈𐎊𐎚; Ukrainian: життя; Urdu: زندگی, جیون, حیات, آربل; Uyghur: ھايات; Uzbek: hayot, umr, turmush; Venetian: vita; Veps: elo; Vietnamese: sự sống, cuộc sống, sinh mệnh, sinh mạng; Vilamovian: łaowa; Votic: elo; Vurës: ēs; Võro: elo; Walloon: veye; Waray-Waray: kinabuhi; Welsh: bywyd; West Frisian: libben; White Hmong: txoj sia; Yakut: олох; Yiddish: לעבן, חיים; Yonaguni: 命; Yola: lief; Zazaki: heyat, cıwayış; Zhuang: sengmingh, mingh, ndwenngoenz; Zulu: ukuphila, impilo | |||
}} | }} | ||