3,276,932
edits
μάρναμαι: Difference between revisions
m
Text replacement - "Euripides|E.]], ''Med" to "Euripides|E.''[[Medea|Med"
(5) |
m (Text replacement - "Euripides|E.]], ''Med" to "Euripides|E.''[[Medea|Med") |
||
| (33 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=marnamai | |Transliteration C=marnamai | ||
|Beta Code=ma/rnamai | |Beta Code=ma/rnamai | ||
|Definition= | |Definition=<span class="bld">A</span> μάρνασαι Pi.''N.''10.86, μάρναται Il.4.513, μάρνανται [[Euripides|E.]]''[[Medea|Med.]]'' 249; imper. μάρναο Il.15.475; subj. μαρνώμεσθα Hes.''Sc.''110; opt. μαρναίμεθα Od.11.513; inf. μάρνασθαι Il.5.33, E.''Tr.''731; part. μαρνάμενος Il.3.307, Tyrt.12.33, E.''Ph.''1574 (lyr.): impf. ἐμαρνάμην ''Anacreont.''12.11; -αο<b class="b3">, -ατο</b>, Od.22.228, Il.12.40 (Ep.μάρνατο 11.498); 3dual ἐμαρνάσθην 7.301; pl. ἐμαρνάμεσθα E.''Ph.''1142, ''IT''1376; ''poet.'' μαρνάμεθα Od.3.108, B.5.125, μάρναντο Il.13.169: only pres. and impf.:—[[fight]], [[do battle]], τινι [[with]], [[against]] another, Il.15.475, etc.; ἐπί τινι 9.317; πρός τινα E.''Tr.''731; <b class="b3">σύν τινι</b> [[together with]] another, [[on his side]], Od.3.85; <b class="b3">ἀμφί τινα</b> [[about]] a fallen hero, Il.16.775; περί τινος [[for]] or [[about]] a person, ib.497; ἐναντίοι ἀλλήλοισι νίκης καὶ κράτεος πέρι μ. Hes.''Th.''647; <b class="b3">γῆς πέρι καὶ παίδων</b> Tyrt.l.c.; <b class="b3">περὶ δορᾶς Κουρῆσι</b> B.l.c.; <b class="b3">μήλων ἕνεκ</b>' Hes.''Op.''163: c. dat. instrum., <b class="b3">ἔγχεϊ, χαλκῷ μ.</b>, Il.16.195,497; [[φασγάνῳ]], [[δορί]], Pi.''P.''9.21, [[Euripides|E.]]''[[Medea|Med.]]'' l.c.<br><span class="bld">2</span> of boxers, Od.18.31.<br><span class="bld">3</span> [[quarrel]], [[wrangle]], Il.1.257.<br><span class="bld">4</span> [[contend]], [[strive]], Pi.''P.''2.65; <b class="b3">ἀμφ' ἀρεταῖσι, ἐσλοῖσι πέρι</b>, Id.''O.''5.15, ''N.''5.47; <b class="b3">κασιγνήτου πέρι</b> ib.10.86; <b class="b3">μ. φυᾷ</b> [[strive]] with all one's natural powers, ib.1.25.—Ep. and Lyr. Verb, used also by E.; cf. [[βάρναμαι]]. (Cf. Skt. mṛṇā́ti 'crush'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0096.png Seite 96]] nur praes. u. impf. (vgl. [[μάρη]]), opt. μαρνοίμην, Od. 11, 513, inf. μάρνασθαι, impf. ἐμαρνάμην, davon 3. dual. ἐμαρνάσθην, Il. 7, 301 inicht aor.), – | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0096.png Seite 96]] nur praes. u. impf. (vgl. [[μάρη]]), opt. μαρνοίμην, Od. 11, 513, inf. μάρνασθαι, impf. ἐμαρνάμην, davon 3. dual. ἐμαρνάσθην, Il. 7, 301 inicht aor.), – [[kämpfen]], streiten, in der Schlacht, Hom. oft τινί, gegen Einen, Τρώεσσι, mit den Troern, Il. 15, 475 u. öfter, auch δηΐοισιν ἐπ' ἀνδράσι, 9, 317. 17, 148; ἐναντίοι ἀλλήλοισιν, Hes. Th. 646; aber σύν τινι = mit Einem verbündet, Od. 3, 85; auch ἔγχεϊ μάρνασθαι, mit der Lanze kämpfen, Il. 16, 195, wie φασγάνῳ, δουρί, Pind. P. 9, 21 Ol. 6, 17; [[περί]] τινος, um Etwas, Il. 16, 497; Hes. Th. 647; Pind. N. 10, 86; ἕνεκά τινος, Hes. O. 165; – mit Worten streiten, zanken, Il. 1, 257. – Übh. kämpfen, ringen, ἐν ἱπποσόαισιν ἄνδρεσσι μαρνάμενον Pind. P. 2, 65, μαρνάσθω τις ἔρδων ἀμφ' ἀέθλοισι, sich anstrengen, I. 4, 61, ἀμφ' ἀρεταῖσι, Ol. 5, 15, vgl. N. 5, 47; von den Tragg. nur Eur., μάρνανται δορί, Med. 249, vgl. Phoen. 1149; [[πρός]] τινα, Troad. 726; sp. D., wie Anacr. 12, 11 Maced. 21 (XI, 63). In Prosa kommt es nicht vor. – Das act. μάρνημι erwähnt Schol. Opp. Hal. 1, 16. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>seul. prés., impf.</i> ἐμαρνάμην <i>et ao.</i> ἐμαρνάσθην;<br />combattre, lutter : τινι, ἐπί τινι, [[πρός]] τινα, contre qqn ; [[σύν]] τινι OD comme allié de qqn ; [[περί]] τινος, pour qqn <i>ou</i> pour qch ; <i>particul.</i> [[combattre en paroles]], [[se disputer]].<br />'''Étymologie:''' R. Μαρ, briser ; cf. <i>skr.</i> mrinâmi « je broie ». | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''μάρνᾰμαι:''' (только praes., impf. ἐμαρνάμην - 3 л. dual. ἐμαρνάσθην)<br /><b class="num">1</b> [[бороться]], [[сражаться]]: μ. τινι или ἐπί τινι Hom., πρός τινα Eur. бороться с кем-л.; μ. [[σύν]] τινι Hom. воевать вместе (в союзе) с кем-л.; μ. επὶ τραύμασιν Eur. вести кровавый бой;<br /><b class="num">2</b> [[спорить]], [[ссориться]] Hom.;<br /><b class="num">3</b> [[делать усилия]], [[стараться]], [[добиваться]] (ἀμφ᾽ ἀέθλοισι Pind.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''μάρνᾰμαι''': μάρνασαι Πινδ. Ν. 10. 161, μάρναται Ἰλ., μάρνανται Εὐρ. Μήδ. 249· προστακ. μάρναο Ἰλ. Ο. 475· ὑποτακτ. μαρνώμεσθα Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 110· εὐκτ. μαρνοίμεθα (-αίμεθα Bekk.) Ὀδ. Λ. 512· ἀπαρ. μάρνασθαι Ἰλ., Εὐρ.· μετοχ. μαρνάμενος Ἰλ., Εὐρ.· παρατ. ἐμαρνάμην Ἀνακρεόντ. 12. 11, -αο, -ατο Ὀδ. Χ. 228, Ἰλ. Μ. 40 (Ἐπικ. μάρνατο Λ. 498)· γ΄ δυϊκ. ἐμαρνάσθην Η. 301· πληθ. ἐμαρνάμεσθα Εὐρ. Φοίν. 1142, Ι. Τ. 1376, Ἐπικ. μαρνάμεθα Ὀδ. Γ. 108, μάρναντο Ἰλ.· ― ἀποθ. ἐν χρήσει μόνον κατ’ ἐνεστ. καὶ παρατατικ. καὶ κλινόμενον κατὰ τὸ ἵσταμαι. (Πρβλ. Σανσκρ. mar, m.ri-.nami, (contero)· [[ἴσως]] συγγενὲς τῇ √ΜΕΡ, ἴδε ἐν λέξ. [[μορτός]]). Μάχομαι, πολεμῶ, τινί, [[πρός]] τινα ἢ κατά τινος, Ἰλ. Ο. 475, κτλ.· ἐπί τινι Ι. 317· [[πρός]] τινα Εὐρ. Τρῳ 726· ἐναντίοι ἀλλήλοισιν Ἡσ. Θ. 646· [[ἀλλά]], σύν τινι, [[ὁμοῦ]] μετά τινος, ὡς [[ἐπίκουρος]] [[αὐτοῦ]] καὶ [[σύμμαχος]], Ὀδ. Γ. 85· [[ἀμφί]] τινα, [[περί]] τινα (ἥρωα) πεσόντα, Ἰλ. Π. 775· [[περί]] τινος, ἐπί τινι, Π. 497, Ἡσ. Θ. 647· ἕνεκά τινος ὁ αὐτ. ἐν Ἔργ. κ. Ἡμ. 162· | |lstext='''μάρνᾰμαι''': μάρνασαι Πινδ. Ν. 10. 161, μάρναται Ἰλ., μάρνανται Εὐρ. Μήδ. 249· προστακ. μάρναο Ἰλ. Ο. 475· ὑποτακτ. μαρνώμεσθα Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 110· εὐκτ. μαρνοίμεθα (-αίμεθα Bekk.) Ὀδ. Λ. 512· ἀπαρ. μάρνασθαι Ἰλ., Εὐρ.· μετοχ. μαρνάμενος Ἰλ., Εὐρ.· παρατ. ἐμαρνάμην Ἀνακρεόντ. 12. 11, -αο, -ατο Ὀδ. Χ. 228, Ἰλ. Μ. 40 (Ἐπικ. μάρνατο Λ. 498)· γ΄ δυϊκ. ἐμαρνάσθην Η. 301· πληθ. ἐμαρνάμεσθα Εὐρ. Φοίν. 1142, Ι. Τ. 1376, Ἐπικ. μαρνάμεθα Ὀδ. Γ. 108, μάρναντο Ἰλ.· ― ἀποθ. ἐν χρήσει μόνον κατ’ ἐνεστ. καὶ παρατατικ. καὶ κλινόμενον κατὰ τὸ ἵσταμαι. (Πρβλ. Σανσκρ. mar, m.ri-.nami, (contero)· [[ἴσως]] συγγενὲς τῇ √ΜΕΡ, ἴδε ἐν λέξ. [[μορτός]]). Μάχομαι, πολεμῶ, τινί, [[πρός]] τινα ἢ κατά τινος, Ἰλ. Ο. 475, κτλ.· ἐπί τινι Ι. 317· [[πρός]] τινα Εὐρ. Τρῳ 726· ἐναντίοι ἀλλήλοισιν Ἡσ. Θ. 646· [[ἀλλά]], σύν τινι, [[ὁμοῦ]] μετά τινος, ὡς [[ἐπίκουρος]] [[αὐτοῦ]] καὶ [[σύμμαχος]], Ὀδ. Γ. 85· [[ἀμφί]] τινα, [[περί]] τινα (ἥρωα) πεσόντα, Ἰλ. Π. 775· [[περί]] τινος, ἐπί τινι, Π. 497, Ἡσ. Θ. 647· ἕνεκά τινος ὁ αὐτ. ἐν Ἔργ. κ. Ἡμ. 162· μετὰ δοτ. τοῦ ὀργάνου, ἔγχεϊ, χαλκῷ μ. Ἰλ. Π. 195, κτλ.· φασγάνῳ, δορί, κτλ., Πίνδ., Εὐρ. Μήδ. 249. 2) ἐπὶ πυγμάχων, Ὀδ. Σ. 31. 3) [[ἐρίζω]], φιλονικῶ διὰ λόγων, Ἰλ. Α. 257. 4) παρὰ Πινδ. [[ἀγωνίζομαι]], [[μάχομαι]] πάσῃ δυνάμει, Π. 2. 120· [[ἀμφί]] τινι, [[περί]] τινι Ο. 5. 35, Ν. 5. 86· μ. φυᾷ, [[ἀγωνίζομαι]] πάσῃ δυνάμει, Ν. 1. 37. ― Ἐπικ. καὶ Λυρ. [[ῥῆμα]] ἐν χρήσει καὶ παρ’ Εὐρ. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>μάρνᾰμαι</b> ([[μάρναμαι]], -ασαι, - | |sltr=<b>μάρνᾰμαι</b> ([[μάρναμαι]], -ασαι, -αται; μαρνάσθω; μάρνασθαι; μαρνάμενον, -ένων, -ένα.) <br /> <b>a</b> [[fight]], [[contend]] ἀμφότερον μάντιν τ' ἀγαθὸν καὶ δουρὶ μάρνασθαι (O. 6.17) φαμὶ καὶ σὲ τὰν ἀπείρονα [[δόξαν]] [[εὑρεῖν]], τὰ μὲν ἐν ἱπποσόαισιν [[ἄνδρεσσι]] μαρνάμενον, τὰ δ' ἐν πεζομάχαισι (P. 2.65) ὧδ' [[εἶπε]] μαρναμένων as [[they]] fought (P. 8.43) ἀκόντεσσίν τε χαλκέοις φασγάνῳ τε μαρναμένα (''[[sc.]]'' Κυράνα) (P. 9.21) τῶν ἀπειράτων γὰρ ἄγνωτοι σιωπαί, ἔστιν δ' [[ἀφάνεια]] τύχας καὶ μαρναμένων (I. 4.31) <br /> <b>b</b> [[strive]], [[exert]] [[oneself]] αἰεὶ δ' ἀμφ ἀρεταῖσι [[πόνος]] δαπάνα τε μάρναται πρὸς [[ἔργον]] (O. 5.15) χρὴ δ' ἐν εὐθείαις ὁδοῖς στείχοντα μάρνασθαι φυᾷ (N. 1.25) [[χαίρω]] δ' [[ὅτι]] ἐσλοῖσι μάρναται [[πέρι]] [[πᾶσα]] [[πόλις]] (N. 5.47) “εἰ δὲ κασιγνήτου [[πέρι]] μάρνασαι” (N. 10.86) μαρνάσθω [[τις]] ἔρδων ἀμφ' ἀέθλοισιν γενεὰν Κλεονίκου ἐκμαθών (I. 5.54) [[μάρναμαι]] μὰν (Pae. 2.39) | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[μάρναμαι]] (Α)<br />(αποθ. και μόνο σε ενεστ. και παρατ.)<br /><b>1.</b> [[μάχομαι]], [[πολεμώ]] [[εναντίον]] κάποιου ή για κάποιον ή ως [[σύμμαχος]] κάποιου<br /><b>2.</b> [[αγωνίζομαι]] με όλες μου τις δυνάμεις για [[κάτι]] («ἐν ἱπποσόαισιν ἄνδρεσσι μαρνάμενον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[φιλονικώ]], [[καβγαδίζω]], [[ερίζω]], τσακώνομαι με [[λόγια]] («εἰ σφῶιν [[τάδε]] [[πάντα]] πυθοίατο μαρναμένοιιν», <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[μάρναμαι]] ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>mr</i>- της ΙΕ ρίζας <i>mer</i>- «[[φθείρω]], [[αφανίζω]], [[συλλαμβάνω]]» ( | |mltxt=[[μάρναμαι]] (Α)<br />(αποθ. και μόνο σε ενεστ. και παρατ.)<br /><b>1.</b> [[μάχομαι]], [[πολεμώ]] [[εναντίον]] κάποιου ή για κάποιον ή ως [[σύμμαχος]] κάποιου<br /><b>2.</b> [[αγωνίζομαι]] με όλες μου τις δυνάμεις για [[κάτι]] («ἐν ἱπποσόαισιν ἄνδρεσσι μαρνάμενον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[φιλονικώ]], [[καβγαδίζω]], [[ερίζω]], τσακώνομαι με [[λόγια]] («εἰ σφῶιν [[τάδε]] [[πάντα]] πυθοίατο μαρναμένοιιν», <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[μάρναμαι]] ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>mr</i>- της ΙΕ ρίζας <i>mer</i>- «[[φθείρω]], [[αφανίζω]], [[συλλαμβάνω]]» ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>mrnati</i> «[[συντρίβω]], [[αφανίζω]]» και, ως [[προς]] τη σημ., αρμ. <i>mart</i> «[[πολεμώ]]»). Κατ' αυτήν την [[άποψη]] η αρχική σημ. του [[μάρναμαι]] «[[αρπάζω]], [[συλλαμβάνω]], [[κυριεύω]]» εξελίχθηκε σε «[[μάχομαι]], [[πολεμώ]]». Η [[σύνδεση]] του ρ. με το [[μάρμαρος]] και το [[μαραίνω]] θεωρείται αμφίβολη]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''μάρνᾰμαι:''' Επικ. προστ. [[μάρναο]], απαρ. <i>μάρνασθαι</i>, παρατ. <i>ἐμαρνάμην</i>, <i>-αο</i>, <i>-ατο</i>, Επικ. <i>μάρνατο</i>, | |lsmtext='''μάρνᾰμαι:''' Επικ. προστ. [[μάρναο]], απαρ. <i>μάρνασθαι</i>, παρατ. <i>ἐμαρνάμην</i>, <i>-αο</i>, <i>-ατο</i>, Επικ. <i>μάρνατο</i>, γʹ δυϊκ. <i>ἐμαρνάσθην</i>, πληθ. <i>ἐμαρνάμεσθα</i>, Επικ. <i>μαρνάμεθα</i>, γʹ πληθ. <i>μάρναντο</i>·<br /><b class="num">1.</b> αποθ., μόνο σε ενεστ. και παρατ., [[πολεμώ]], [[μάχομαι]], <i>τινι</i>, με ή [[εναντίον]] κάποιου, σε Ομήρ. Ιλ.· ἐπί τινι, στο ίδ.· [[πρός]] τινα, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[καυγαδίζω]], [[λογομαχώ]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> σε Πίνδ., [[συναγωνίζομαι]], [[παλεύω]], [[προσπαθώ]] σκληρά για το καλύτερο, σε Πίνδ. | ||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[fight]], [[do battle]] (Il.).<br />Other forms: only present; ptc. [[βαρνάμενος]] through dissimilation.<br />Compounds: Rarely with [[ἐπι]], <b class="b3">περι-</b>.<br />Derivatives: None (instead [[μάχη]], [[πόλεμος]], Porzig Satzinhalte 79).<br />Origin: IE [Indo-European] [735] <b class="b2">*merh₂-</b> [[seize]], [[grip]]<br />Etymology: The zerograde nasal present <b class="b3">μάρ-να-μαι</b> (Schwyzer 693) has an exact formal agreement in Skt. ipv. <b class="b2">mr̥-ṇī-hí (*mr̥-nh₂-)</b>, with the thematic active <b class="b2">mr̥ṇáti</b> [[crush]] (diff. Thieme KZ 66, 233 n. 1: prop. [[seize]], [[grip]], [[rob]]; [[μάρναμαι]] originally from wrestling). If the etymology is at all correct (rejected by Pedersen IF 2, 294), [[μάρναμαι]] must originally have ment [[crush one another]], [[slay asunder]]; a representant is supposed in [[μάρμαρος]] (s.v.). Semantically fits better Arm. [[mart]] [[combat]] ([[d-]]enlargement); the other words adduced like Germ., e.g. OWNo. [[meria]] [[push away]], Lat. [[mortārium]], also [[morbus]] (W.-Hofmann s. vv., WP. 2, 278f., Pok. 735f.) learn nothing for Greek. -- An innovation beside [[μάρναμαι]] is [[μαραίνω]], s.v. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[Dep., only in pres. and imperf.]<br /><b class="num">1.</b> to [[fight]], do [[battle]], τινί with or [[against]] [[another]], Il.; ἐπί τινι Il.; πρός τινα Eur.<br /><b class="num">2.</b> to [[quarrel]], [[wrangle]] with words, Il.<br /><b class="num">3.</b> in Pind. to [[contend]], [[struggle]], [[strive]] to one's [[uttermost]], Pind. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''μάρναμαι''': {márnamai}<br />'''Forms''': nur Präsensstamm, durch Dissimilation das Ptz. [[βαρνάμενος]] (s. d.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[kämpfen]], [[sich bekämpfen]] (ep. lyr. seit Il.);<br />'''Composita''': vereinzelt mit ἐπι, περι-,<br />'''Derivative''': Ohne nominale Ableitungen (dafür [[μάχη]], [[πόλεμος]], Porzig Satzinhalte 79).<br />'''Etymology''': Das schwundstuflge Nasalpräsens [[μάρναμαι]] (Schwyzer 693) hat eine genaue formale Entsprechung im aind. Ipv. ''mr̥''-''ṇī''-''hí'', wozu das thematische Aktivum ''mr̥ṇáti'' [[zermalmen]] (anders darüber Thieme KZ 66, 233 A. 1: eig. [[packen]], [[greifen]], [[rauben]]; [[μάρναμαι]] urspr. vom Ringkampf). Wenn die Etymologie überhaupt zutrifft (ablehnend Pedersen IF 2, 294), muß [[μάρναμαι]] ursprünglich [[sich zermalmen]], [[zerschlagen]] bedeutet haben; ein Ableger wird in [[μάρμαρος]] (s.d.) vermutet. Semantisch besser stimmt arm. ''mart'' [[Kampf]] (''d''-Erweiterung); die übrigen herangezogenen Wörter wie germ., z.B. awno. ''meria'' ‘(zer)stoßen’, lat. ''mortārium'', auch ''morbus'' (W.-Hofmann s. vv., WP. 2, 278f., Pok. 735f.) lehren für das Griech. nichts. — Als Neubildung neben [[μάρναμαι]] trat [[μαραίνω]], s.d.<br />'''Page''' 2,177-178 | |||
}} | }} | ||