gratus: Difference between revisions

{{Lewis

|lshtext=<b>grātus</b>: a, um, adj. Sanscr. har-jami, [[love]], [[desire]]; Gr. [[χαίρω]], [[χάρμα]], [[χάρις]].<br /><b>I</b> Pass., [[beloved]], [[dear]], [[acceptable]], [[pleasing]], [[agreeable]] (syn.: [[acceptus]], jucundus, [[optatus]], [[dulcis]], [[blandus]], [[suavis]]; in this signif. in [[ante]]-Aug. [[prose]], viz. in Cic. and Cæs., [[only]] of things; [[gratiosus]], [[mostly]] of persons).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Of things: non [[ille]] ([[amor]] [[tuus]]) [[quidem]] mihi [[ignotus]], sed [[tamen]] [[gratus]] et [[optatus]]: dicerem jucundus, [[nisi]] id [[verbum]] in omne [[tempus]] perdidissem, Cic. Fam. 5, 15, 1; cf.: illud [[tamen]] dicam, mihi id, [[quod]] fecisti, esse gratissimum. Tale [[enim]] tuum judicium non potest mihi non [[summe]] esse jucundum. Quod cum ita [[sit]], esse gratum [[necesse]] est, id. ib. 13, 8, 2: ista [[veritas]], [[etiam]] si jucunda non est, mihi [[tamen]] grata est, id. Att. 3, 24, 2; cf. also: cujus officia jucundiora [[licet]] [[saepe]] mihi fuerint, [[numquam]] [[tamen]] gratiora, id. Fam. 4, 6, 1: quae omnia mihi jucunda, hoc extremum [[etiam]] gratum fuit, id. ib. 10, 3, 1; so corresp. or [[connected]] [[with]] jucundus, id. ib. 1, 17, 6; id. Rosc. Am. 18, 51; id. Cat. 4, 1, 1; Plin. 26, 3, 8, § 14; Plin. Ep. 5, 3, 1; 8, 23, 5: [[quid]] est, [[quod]] aut [[populo]] Romano gratius esse debeat aut sociis exterisque nationibus optatius esse possit, Cic. Div. in Caecil. 3, 7; so [[with]] [[optatus]] cf. [[above]], the [[passage]] Cic. Fam. 5, 15, 1: [[quod]] approbaris, id gratum acceptumque habendum. id. Tusc. 5, 15, 45; cf.: mihi pol grata acceptaque hujus est [[benignitas]], Plaut. Stich. 1, 1, 49; Cat. 96, 1: [[munus]] eorum gratum acceptumque esse, Nep. Hann. 7; [[rarely]] in the [[contrary]] [[order]]: quorum mihi Dona [[accepta]] et grata [[habeo]], tuaque ingrata, Plaut. Truc. 2, 7, 56: Tox. Credidi gratum [[fore]] Beneficium [[meum]] [[apud]] te. Do. Immo [[equidem]] gratiam [[tibi]] [[habeo]], id. Pers. 4, 7, 8; cf.: grata [[tibi]] esse mea officia non [[miror]]: cognovi [[enim]] te gratissimum omnium, etc., Cic. Fam. 5, 11, 1: [[quam]] multi, ut [[Galli]], ut [[Poeni]] homines immolare et pium et diis immortalibus gratissimum esse duxerunt! Cic. Rep. 3, 9; cf. Caes. B. G. 6, 16, 5; Cic. ap. Non. 398, 28 (Rep. 6, 2 Mos.); cf. in comp.: sedere in his scholis gratius erat [[quam]] [[ire]] per solitudines, etc., Plin. 26, 2, 6, § 11; cf. also: [[hedera]] est gratissima Baccho, Ov. F. 3, 767: dapibus supremi Grata [[testudo]] Jovis, Hor. C. 1, 32, 14: eoque erat cujusque gratior in re publica [[virtus]], [[quod]], etc., Cic. Rep. 2, 34 fin.; 2, 35: o [[diva]], gratum quae regis [[Antium]], Hor. C. 1, 35, 1; cf.: grato sub antro, id. ib. 1, 5, 3: [[locus]], id. Ep. 2, 2, 46: [[tempus]], id. ib. 2, 2, 198: [[hora]], id. ib. 1, 4, 14: [[dies]], id. C. 4, 5, 7: lux, id. S. 1, 5, 39: nox, id. Carm. Sec. 23: carmina, id. C. 1, 15, 14; 3, 11, 23: artes, id. ib. 4, 13, 22: [[error]] mentis, id. Ep. 2, 2, 140: [[protervitas]], id. C. 1, 19, 7 et saep.: feceris, si de re publica [[quid]] sentias explicaris, nobis gratum omnibus, [[will]] do us all a [[favor]], Cic. Rep. 1, 21 fin.; cf.: [[quamobrem]] utrique [[nostrum]] gratum [[admodum]] feceris, id. Lael. 4, 16: [[quod]] si eum interfecerit, multis [[sese]] nobilibus gratum esse facturum, Caes. B. G. 1, 44, 20: [[quapropter]] gratissimum mihi feceris, si curaris, ut, etc. ... Hoc mihi gratius facere [[nihil]] potes, a [[very]] [[great]] [[favor]] ... no greater [[favor]], Cic. Fam. 13, 44: is [[adulescens]] ita locatus est, ut, quae rebus grata erant, gratiora verbis faceret, Liv. 45, 13, 13: gratum elocuta consiliantibus Junone divis, [[something]] [[pleasant]], Hor. C. 3, 3, 17.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Of [[living]] beings.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(a)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With dat.: [[Herophile]] Phoebo grata, Tib. 2, 5, 68; cf.: [[vates]] diis gratissima, Ov. F. 1, 585; and: superis deorum [[gratus]] ([[Mercurius]]) et imis, Hor. C. 1, 10, 20: [[donec]] [[gratus]] eram [[tibi]], id. ib. 3, 9, 1; cf. Prop. 1, 2, 31: [[gratus]] Alexandro regi Magno fuit [[ille]] [[Choerilus]], Hor. Ep. 2, 1, 232; Suet. Caes. 27: cui (Maecenati) cum se gratum et [[acceptum]] in modum amici videret, id. Gramm. 21: filio ejus Fausto gratissimus fuit, id. ib. 12: ([[cervus]]) [[gratus]] erat [[tibi]], Ov. M. 10, 121.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: [[olim]] [[gratus]] eram, Prop. 1, 12, 7; Hor. C. 4, 6, 21: [[conviva]], id. S. 2, 2, 119: comitum gratissime, Ov. M. 14, 221; cf.: juvenum gratissime [[Crantor]], id. ib. 12, 367: o mihi de fratris [[longe]] gratissime [[natis]], id. ib. 12, 586: [[quaestor]] consulibus suis non [[minus]] jucundus et [[gratus]] [[quam]] usui fuit, Plin. Ep. 8, 23, 5.—Hence, subst.: grātus, i, m., a favorite, [[darling]]: [[quam]] (classem) non amicorum sed gratorum appellabat, Suet. Tib. 46 fin.<br /><b>II</b> Act., [[thankful]], [[grateful]]; thankworthy, [[deserving]] or procuring [[thanks]] (beneficii [[memor]]): cognovi te gratissimum omnium: nec [[enim]] tu mihi habuisti [[modo]] gratiam, [[verum]] [[etiam]] cumulatissime retulisti, Cic. Fam. 5, 11, 1; cf. id. Leg. 1, 18, 49: [[quamquam]] gratiarum actionem a te non desiderabam, cum te re ipsa [[atque]] [[animo]] scirem esse gratissimum, [[tamen]], etc., id. Fam. 10, 19, 1: si [[bene]] de me meritis gratum me [[praebeo]], etc., id. Planc. 38, 91 (v. Krebs, Antibarb. p. 508); cf.: ut grati ac memores beneficii esse videantur, id. Agr. 2, 8, 21: Hegesaratus, magnis meis beneficiis [[ornatus]] in consulatu suo, [[memor]] et [[gratus]] fuit, id. Fam. 13, 25; cf. also id. Att. 9, 11, A, 3: tu [[quam]] [[gratus]] [[erga]] me fueris, [[ipse]] existimare potes, id. Fam. 5, 5, 2; cf.: ut [[quam]] gratissimus [[erga]] te esse cognoscerer, id. ib. 1, 5, 1; Quint. 11, 2, 12: gratiorem me esse in te, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 1: si [[quod]] adest gratum juvat, Hor. S. 2, 6, 13; id. C. 1, 12, 39: [[laudo]] vos, [[Quirites]], cum gratissimis animis prosequimini [[nomen]] clarissimi adolescentis, Cic. Phil. 4, 1, 3; cf. id. ib. 14, 11, 30, and 10, 3, 7: tu, quamcumque [[deus]] [[tibi]] fortunaverit horam, gratā sume manu, Hor. Ep. 1, 11, 23: [[quod]] [[tamen]] [[nunc]] faciam: tum, cum gratum mihi esse potuit, nolui, i. e. [[might]] [[have]] procured me [[thanks]], Ter. Heaut. 2, 3, 21: est [[istuc]] datum Profecto, ut grata mihi sint, quae [[facio]], omnia, id. Eun. 3, 1, 6 Ruhnk.; cf.: didicisse, [[quam]] [[sit]] re pulchrum, beneficio gratum, [[fama]] gloriosum, tyrannum occidere, [[productive]] of [[gratitude]], Cic. Phil. 2, 46, 117: pro quibus beneficiis vix [[satis]] [[gratus]] videar, Sall. H. 2, 41, 5 Dietsch.— Hence, adv.: grātē.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; (Acc. to I. = jucunde.) With [[pleasure]], [[agreeably]], [[willingly]] ([[rare]] in the [[class]]. [[period]]): praeterita [[grate]] meminit et, etc., Cic. Fin. 1, 19, 62: liberti pupillorum [[grate]] facient, si, etc., Dig. 26, 10, 3: [[insignis]] haec [[munificentia]] ... nec a debitoribus [[magis]] [[quam]] a creditoribus gratius excepta, Just. 12, 11, 2: gratissime provocari, Macr. S. 7, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; (Acc. to II.) Thankfully, [[gratefully]] ([[class]].): aliquid et [[grate]] et pie facere, Cic. Planc. 41, 98; cf.: [[quid]] pie, [[quid]] [[grate]], [[quid]] [[humaniter]], aut fecerit aut tulerit, id. de Or. 2, 11, 46; Suet. Aug. 66: natales [[grate]] numeras, Hor. Ep. 2, 2, 210: [[beneficium]] qui dat, vult accipi [[grate]], Sen. Ben. 2, 31: aliquid recipere, Suet. Ner. 22; and in [[sup]].: id [[munus]] [[inter]] censoria [[opera]] gratissime [[acceptum]] est, Plin. 7, 60, 60, § 214.

{{Georges

|georg=grātus, a, um (altind. gūrtá-ḥ, [[willkommen]], guráte, begrüßt), I) in bezug [[auf]] die Sinne u. das [[Gefühl]], [[lieblich]], [[anmutig]], [[einnehmend]], [[artig]], [[hold]], [[reizend]], im Superl. = [[allerliebst]], V enus, Hor.: [[locus]], Hor.: [[loca]] ([[Gefilde]]), Ov.: [[Antium]], Hor.: [[aera]], Hor.: [[gratus]] in ore [[vigor]], Ov.: artes, Hor.: gratissima [[tellus]] (v. [[Delos]]), Verg. – II) in bezug [[auf]] [[Neigung]] u. [[Gesinnung]]: 1) [[objektiv]]: a) [[angenehm]], [[wohltuend]], [[behaglich]], [[lieb]], [[beliebt]], erwünscht, [[willkommen]], [[oft]] verb. [[gratus]] et [[iucundus]], [[iucundus]] et [[gratus]], [[gratus]] acceptusque, [[gratus]] et [[acceptus]], α) v. Pers.: [[conviva]], Hor.: gratior [[una]] [[tribus]], Prop.: comitum gratissime, Ov.: [[mit]] Dat., [[dea]] ([[Egeria]]) grata Camenis, Ov.: nemori gratissima [[coniunx]], Ov.: [[Hephaestio]] gratissimus [[sibi]], [[sein]] [[Liebling]], Val. Max.: m. [[apud]] u. Akk., se [[non]] [[tam]] gratum [[apud]] regem [[quam]] invidiosum [[esse]], Iustin.: Plur. subst. = angenehme [[Gesellschafter]], Suet. Tib. 46. – β) v. Lebl.: thyma, Hor.: dona mensae [[secundae]], Verg.: grata in [[vulgus]] [[lex]], Liv.: gratior it [[dies]], Hor.: gratissima [[victoria]], Cic.: [[mit]] Dat., grata Minervae [[humus]], Ov.: barbaris gratum [[spectaculum]], Curt.: alcis [[oratio]] alci grata est, Cic.: gratior [[mihi]] [[celeritas]] tua [[quam]] ipsa [[res]], Cic.: [[Ida]] profugis gratissima [[Teucris]], Verg.: [[mit]] 2. Supin., his [[ego]] gratiora dictu [[alia]] [[esse]] [[scio]], Liv. 3, 68, 9: [[cuius]] [[vox]] auditu [[illi]] futura esset gratissima, Val. Max. 8, 14. ext. 1. – b) [[mit]] [[Dank]] aufgenommen, [[dankbar]] erkannt, [[dankenswert]], ista [[veritas]], [[etiam]] si iucunda [[non]] est, [[mihi]] [[tamen]] grata est, Cic.: [[quae]] [[omnia]] [[mihi]] iucunda, [[hoc]] [[extremum]] [[etiam]] gratum fuit, Cic.: si, [[quod]] [[adest]], gratum iuvat, Hor.: [[mihi]] id, [[quod]] fecisti, est gratissimum, du hast mich [[dadurch]] zu großem Danke verpflichtet, Cic.: u. so gratum est m. folg. Infin., Cic.: gratum (gratissimum) [[mihi]] est m. folg. [[quod]] od. si, [[ich]] erkenne es [[mit]] (größtem) Danke, es ist ([[sehr]]) [[dankenswert]], daß usw. od. [[wenn]] usw., Cic. u.a.: gratum (gratissimum) alci facere, [[sich]] jmd. zu (großem) Danke [[verpflichten]], jmdm. [[einen]] (großen) [[Gefallen]] [[tun]], faceres si causā meā, gratum esset, Phaedr.: gratissimum [[mihi]] feceris, si curaris, ut etc., Cic.: [[quod]] si [[eum]] interfecerit, multis [[sese]] nobilibus principibusque populi [[Romani]] gratum [[esse]] facturum, Caes.: u. alqd gratum (gratissimum) habere, [[Cato]] u. Sen. – 2) [[subjektiv]], [[dankbar]] (Ggstz. [[ingratus]]), a) eig. [[homo]], Cic.: [[homo]] omnium gratissimus, Cic.: [[ille]] [[male]] [[gratus]] (undankbare), Ov.: gr. [[animus]], [[Brut]]. in Cic. ep.: gratissimus [[animus]], Cic.: gr. [[voluntas]], Iustin.: [[memoria]] ([[Andenken]]), Cic.: [[gratus]] in od. [[erga]], alqm, Cic., [[adversus]] alqm, Sen. [[voluntas]] grata in parentes, Cic.: gratissimum [[munus]] in defunctos, Tac.: [[quo]] in te [[bene]] [[merito]] grati essent, [[bei]] deinem Verdienste um [[sie]], Cic.: [[pro]] quibus beneficiis [[vix]] [[satis]] [[gratus]] videar, Sall. fr.: si [[bene]] de me meritis gratum me [[praebeo]] (mich [[dankbar]] erweise), Cic.: subst., grātus, ī, m., der Dankbare, Cic. de legg. 1, 49. – b) übtr., [[dankbar]] = [[ergiebig]], terrae, Plin. pan. 31, 1.

}}