3,271,486
edits
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2") |
||
Line 15: | Line 15: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>f.</i> ἐπιλήψομαι, <i>ao.2</i> ἐπέλαβον;<br /><b>I.</b> saisir :<br /><b>1</b> saisir pour comprimer, intercepter : τὴν ῥῖνα boucher le nez ; τὸ [[ὕδωρ]] LYS arrêter l'eau (de la clepsydre), l'empêcher de couler ; τῆς ὁδοῦ HDT détourner de la route;<br /><b>2</b> mettre la main à, entreprendre, se mettre à, gén.;<br /><b>3</b> <i>avec idée d’hostilité</i> attaquer ; <i>Pass.</i> νόσῳ ἐπείληπται SOPH elle est atteinte de cette maladie ; αἴσθησιν ἐπιληφθείς PLUT ayant perdu l'usage d’un sens <i>litt.</i> ayant un sens attaqué;<br /><b>4</b> surprendre : μὴ χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάβοι THC de peur que l'hiver ne surprît la garnison;<br /><b>5</b> interrompre : νυκτὸς ἐπιλαβούσης τὸ [[ἔργον]] THC la nuit ayant interrompu l'entreprise;<br /><b>II.</b> prendre en outre :<br /><b>1</b> prendre de nouveau : [[τι]] [[οἰνάριον]] PLUT un peu de vin;<br /><b>2</b> prendre en sus, ajouter ; avec un gén. : ἐπ. [[τοῦ]] χρόνου M.ANT dépasser le temps;<br /><b>3</b> prendre de plus en plus : πλατύτερον τόπον PLUT occuper une plus grande place ; <i>avec idée de temps</i> prolonger : [[τοῦ]] πολέμου THC faire traîner la guerre en longueur;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἐπιλαμβάνομαι mettre la main sur :<br /><b>1</b> se saisir de, s'emparer de : τινος de qch ; <i>fig.</i> προφάσιος HDT saisir un prétexte ; <i>avec idée de violence ou d’hostilité</i> τινος [[τῶν]] [[τριχῶν]] ESCHN saisir qqn par les cheveux ; <i>fig.</i> attaquer en paroles, s'attaquer à, gén.;<br /><b>2</b> <i>en b. part</i> acquérir, obtenir, jouir de : ἐρημίας DÉM jouir de la tranquillité;<br /><b>3</b> mettre la main sur, se mettre à, entreprendre;<br /><b>4</b> interrompre un interlocuteur.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[λαμβάνω]]. | |btext=<i>f.</i> ἐπιλήψομαι, <i>ao.2</i> ἐπέλαβον;<br /><b>I.</b> saisir :<br /><b>1</b> saisir pour comprimer, intercepter : τὴν ῥῖνα boucher le nez ; τὸ [[ὕδωρ]] LYS arrêter l'eau (de la clepsydre), l'empêcher de couler ; τῆς ὁδοῦ HDT détourner de la route;<br /><b>2</b> mettre la main à, entreprendre, se mettre à, gén.;<br /><b>3</b> <i>avec idée d’hostilité</i> attaquer ; <i>Pass.</i> νόσῳ ἐπείληπται SOPH elle est atteinte de cette maladie ; αἴσθησιν ἐπιληφθείς PLUT ayant perdu l'usage d’un sens <i>litt.</i> ayant un sens attaqué;<br /><b>4</b> surprendre : μὴ χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάβοι THC de peur que l'hiver ne surprît la garnison;<br /><b>5</b> interrompre : νυκτὸς ἐπιλαβούσης τὸ [[ἔργον]] THC la nuit ayant interrompu l'entreprise;<br /><b>II.</b> prendre en outre :<br /><b>1</b> prendre de nouveau : [[τι]] [[οἰνάριον]] PLUT un peu de vin;<br /><b>2</b> prendre en sus, ajouter ; avec un gén. : ἐπ. [[τοῦ]] χρόνου M.ANT dépasser le temps;<br /><b>3</b> prendre de plus en plus : πλατύτερον τόπον PLUT occuper une plus grande place ; <i>avec idée de temps</i> prolonger : [[τοῦ]] πολέμου THC faire traîner la guerre en longueur;<br /><i><b>Moy.</b></i> ἐπιλαμβάνομαι mettre la main sur :<br /><b>1</b> se saisir de, s'emparer de : τινος de qch ; <i>fig.</i> προφάσιος HDT saisir un prétexte ; <i>avec idée de violence ou d’hostilité</i> τινος [[τῶν]] [[τριχῶν]] ESCHN saisir qqn par les cheveux ; <i>fig.</i> attaquer en paroles, s'attaquer à, gén.;<br /><b>2</b> <i>en b. part</i> acquérir, obtenir, jouir de : ἐρημίας DÉM jouir de la tranquillité;<br /><b>3</b> mettre la main sur, se mettre à, entreprendre;<br /><b>4</b> interrompre un interlocuteur.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[λαμβάνω]]. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐπιλαμβάνω:''' (fut. ἐπιλήψομαι, aor. 2 ἐπέλαβον)<br /><b class="num">1)</b> (сверх чего-л.) брать, получать: ἐπὶ τοῖς [[πεντήκοντα]] ταλάντοις ἑκατὸν [[ἐπιλαβεῖν]] Arst. сверх пятидесяти талантов получить (еще) сто;<br /><b class="num">2)</b> (после чего-л.) брать, пробовать (μικρὸν [[οἰνάριον]] Plut.);<br /><b class="num">3)</b> med. хватать(ся), схватывать(ся), ухватывать(ся) (τῶν ἀφλάστων [[νηός]] Her.; τὼν [[νεῶν]] Thuc.; τῆς ἴτυός τινος Xen.; τῆς χειρός τινος τῇ δεξιᾶ Plat.; τῶν [[τριχῶν]] Aeschin.; [[ἀλλήλων]] ταῖς [[χερσί]] Plut.): ἐπιλαβόμενος τῶν ἐπισπαστήρων Her. ухватившись за дверные кольца; προφάσιός τινος Her. и προφάσεώς τινος ἐ. Plut. ухватиться за какой-л. предлог; ἐπιλαβέσθαι τινὸς λόγου NT поймать кого-л. на слове;<br /><b class="num">4)</b> тж. med. [[захватывать]], [[занимать]] (τόπον τινά Arst., Plut.; med. τῶν [[ὀρῶν]] Plut.): ἐπιλαβέσθαι τι τῶν τῆς πόλεως Plat. присвоить себе что-л. из государственного имущества; ἐπιλαβέσθαι δασέος Arst. войти в густые заросли;<br /><b class="num">5)</b> (быстро), [[проходить]] (πολὺν χῶρον Theocr.);<br /><b class="num">6)</b> [[зажимать]], [[затыкать]], [[закрывать]] (τὴν [[ῥῖνα]] Arph.; τοῖς ἐπικαλύμμασιν, sc. τοὺς πόρους Arst.; τὸν αὐλίσκον Polyb.): ἐπιλαμβάνεσθαι τῶν ὀφθαλμῶν Arst. закрывать себе глаза;<br /><b class="num">7)</b> тж. med. удерживать, задерживать: ἐ. τὸ [[ὕδωρ]] Lys., Isae.; остановить воду (в водяных часах на время, свидетельских показаний или чтения документов, что не входило в регламент судебного оратора): νυκτὸς ἐπιλαβούσης τὸ [[ἔργον]] Thuc. когда ночь приостановила битву (ср. 8); ἐ. τι τῆς [[ὀπίσω]] ὁδοῦ Her. преграждать чему-л. движение назад; μὴ ἐπιλαμβάνου Eur. не удерживай (меня); ὀργῆς ἐπιλαβέσθαι Plut. подавить (свой) гнев; τῆς τύχης [[ἄνω]] φερομένης ἐπιλαβέσθαι Plut. помешать росту своего собственного благополучия;<br /><b class="num">8)</b> (во времени), [[надвигаться]], [[наступать]], (ταχὺ ἐπιλαβὸν [[γῆρας]] Plat.; νυκτὸς ἐπιλαβούσης Diod.; [[ὅταν]] ἐπιλαμβάνῃ τὸ [[θέρος]] Arst.);<br /><b class="num">9)</b> тж. med. совершать нападение или набег, нападать (οἱ πολέμιοι ἐπιλαμβάνουσιν Luc.): ἐπελάβοντο Κορινθίων ἀναχωρούντων Xen. (лакедемоняне) атаковали возвращавшихся коринфян; οὐκ ἔχων ὅπῃ ἐπιλάβοιτο Xen. не имея, к чему придраться;<br /><b class="num">10)</b> [[редко]] med. охватывать, настигать, овладевать, поражать (ἐπιλαβὼν λοιμὸς τὸν στρατόν Her.): δὶς τὸν αὐτὸν οὐκ ἐπελάμβανεν Thuc. (эта болезнь) не поражала дважды одного и того же (человека); οὐχ [[ἥδε]] γὰρ τοιᾷδ᾽ ἐπείληπται νόσῳ; Soph. да разве она не страдает подобным же недугом?; τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς Plut. лишившийся чувств; ἡ [[ἱππομανία]] πολλῶν ἐπείληπται Luc. многих охватила страсть к конному спорту;<br /><b class="num">11)</b> [[захватывать врасплох]], [[застигать]]: ἐδεδοίκεσαν μὴ [[σφῶν]] χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάβοι Thuc. (в Афинах) боялись, как бы зима не застигла их гарнизон;<br /><b class="num">12)</b> med. (в речи) перебивать, прерывать: ἐπιλαμβάνου [[ἐμοῦ]], [[ἐάν]] τί σοι δοκῶ μὴ [[καλῶς]] λέγειν Plat. перебивай меня, если тебе покажется, что я говорю что-л. неправильно;<br /><b class="num">13)</b> med. [[захватывать]], [[арестовывать]] (τινος Dem.);<br /><b class="num">14)</b> med., юр. требовать, оспаривать, заявлять претензию (κτήματος Plat.);<br /><b class="num">15)</b> med. [[возражать]], [[протестовать]] (τοῦ ψηφίσματος Xen.; τῶν εἰρημένων Plut.);<br /><b class="num">16)</b> med. [[достигать]], [[обретать]], [[получать]] (γαλήνης Plat.; ζωῆς αἰωνίου NT): νεοχμόν τι ποιέειν [[δυνάμιος]] ἐ. Her. получить возможность совершить какой-л. переворот; ἐ. τινος τῷ τῆς διανοίας λογισμῷ Plat. постигать что-л. силой размышления; τῆς ἐρημίας ἐπειλημμένοι Dem. достигшие одиночества, т. е. освободившиеся от соперников;<br /><b class="num">17)</b> med. [[достигать]], [[доживать]]: ἔτη τοῦ πολέμου ἐπέλαβεν ὀκτὼ καὶ ἔνατον ἐκ μέσου, [[ὅτε]] ἐπεφεύγει Thuc. (Хрисид) бежал в середине девятого года войны; ἀποθνῄσκει ἡμέρας [[ἑπτακαίδεκα]] τῆς ἑβδόμης ὑπατείας ἐπιλαβών Plut. (Марий) умер на семнадцатый день (своего) седьмого консульства;<br /><b class="num">18)</b> med. [[брать на себя]], [[предпринимать]], [[приниматься]] (за что-л.) (πράξεων μεγάλων καὶ λαμπρῶν ἀγώνων Plut.): ἄλλης πολιτείας ἐ. Plat. заняться рассмотрением другого государственного строя. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
Line 27: | Line 30: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἐπιλαμβάνω:''' μέλ. -[[λήψομαι]], αόρ. βʹ <i>-έλᾰβον</i>, παρακ. <i>-είληφα</i>, Παθ. <i>-είλημμαι</i>· <b>I. 1. α)</b> [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], [[προσβάλλω]], λέγεται για [[ασθένεια]], σε Ηρόδ., Θουκ. — Παθ., <i>τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς</i>, Λατ. sensibus [[captus]], σε Πλούτ. <b>β)</b> λέγεται για γεγονότα, [[καταλαμβάνω]] [[ξαφνικά]], [[αιφνιδιάζω]], [[σταματώ]], [[εμποδίζω]], σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> εκτείνομαι, [[φθάνω]], σε Ξεν.· <i>ἔτη ὀκτὼ ἐπ</i>., [[ξεπερνώ]] τα [[οχτώ]] χρόνια, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[πιάνω]], [[κρατώ]], [[σταματώ]], [[ιδίως]] μέσω πίεσης, σε Αριστοφ. κ.λπ.· ἐπ. τινὰ τῆς [[ὀπίσω]] ὁδοῦ, τον [[εμποδίζω]] απ' το να επιστρέψει, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> μεταφ., <i>πολὺν χῶρον ἐπ</i>., [[καταλαμβάνω]] [[πολύ]] χώρο, τον [[διαβαίνω]] [[γρήγορα]], ορμητικά, όπως το corripere campum του Βιργ., σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Μέσ. με Παθ. παρακ., [[κρατιέμαι]] πάνω σε, πιάνομαι από, [[πιάνω]], με γεν., σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> επιτίθεμαι, <i>τινος</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> κατάσχω, [[συλλαμβάνω]], <i>τινος</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">4.</b> [[καταλαμβάνω]], [[παίρνω]], [[αποκτώ]], <i>προστάτεω</i> ηγεμόνα, <i>προφάσιος</i> [[πρόσχημα]], [[πρόφαση]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">5.</b> λέγεται για [[τόπο]], [[φθάνω]], [[προσεγγίζω]], [[τῶν]] [[ὀρῶν]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">6.</b> [[επιχειρώ]] [[κάτι]], με γεν., στον ίδ.<br /><b class="num">7.</b> [[παίρνω]] τον λόγο, [[διακόπτω]] κάποιον που μιλά (πρβλ. [[ὑπολαμβάνω]]), σε Πλάτ.· [[εναντιώνομαι]], [[φέρνω]] [[αντίρρηση]] σε, σε Ξεν. | |lsmtext='''ἐπιλαμβάνω:''' μέλ. -[[λήψομαι]], αόρ. βʹ <i>-έλᾰβον</i>, παρακ. <i>-είληφα</i>, Παθ. <i>-είλημμαι</i>· <b>I. 1. α)</b> [[καταλαμβάνω]], [[κυριεύω]], [[προσβάλλω]], λέγεται για [[ασθένεια]], σε Ηρόδ., Θουκ. — Παθ., <i>τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς</i>, Λατ. sensibus [[captus]], σε Πλούτ. <b>β)</b> λέγεται για γεγονότα, [[καταλαμβάνω]] [[ξαφνικά]], [[αιφνιδιάζω]], [[σταματώ]], [[εμποδίζω]], σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> εκτείνομαι, [[φθάνω]], σε Ξεν.· <i>ἔτη ὀκτὼ ἐπ</i>., [[ξεπερνώ]] τα [[οχτώ]] χρόνια, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[πιάνω]], [[κρατώ]], [[σταματώ]], [[ιδίως]] μέσω πίεσης, σε Αριστοφ. κ.λπ.· ἐπ. τινὰ τῆς [[ὀπίσω]] ὁδοῦ, τον [[εμποδίζω]] απ' το να επιστρέψει, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> μεταφ., <i>πολὺν χῶρον ἐπ</i>., [[καταλαμβάνω]] [[πολύ]] χώρο, τον [[διαβαίνω]] [[γρήγορα]], ορμητικά, όπως το corripere campum του Βιργ., σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Μέσ. με Παθ. παρακ., [[κρατιέμαι]] πάνω σε, πιάνομαι από, [[πιάνω]], με γεν., σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> επιτίθεμαι, <i>τινος</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> κατάσχω, [[συλλαμβάνω]], <i>τινος</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">4.</b> [[καταλαμβάνω]], [[παίρνω]], [[αποκτώ]], <i>προστάτεω</i> ηγεμόνα, <i>προφάσιος</i> [[πρόσχημα]], [[πρόφαση]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">5.</b> λέγεται για [[τόπο]], [[φθάνω]], [[προσεγγίζω]], [[τῶν]] [[ὀρῶν]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">6.</b> [[επιχειρώ]] [[κάτι]], με γεν., στον ίδ.<br /><b class="num">7.</b> [[παίρνω]] τον λόγο, [[διακόπτω]] κάποιον που μιλά (πρβλ. [[ὑπολαμβάνω]]), σε Πλάτ.· [[εναντιώνομαι]], [[φέρνω]] [[αντίρρηση]] σε, σε Ξεν. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=fut. -[[λήψομαι]] aor2 -έλᾰβον perf. -είληφα [[pass]]. -είλημμαι<br /><b class="num">I.</b> to lay [[hold]] of, [[seize]], [[attack]], as a [[disease]], Hdt., Thuc.:—Pass., τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς Lat. sensibus [[captus]], Plut.<br />b. of events, to [[overtake]], [[surprise]], [[interrupt]], Thuc.<br /><b class="num">2.</b> to [[attain]] to, [[reach]], Xen.; ἔτη ὀκτὼ ἐπ. to [[live]] [[over]] [[eight]] years, Thuc.<br /><b class="num">3.</b> to [[seize]], [[stop]], esp. by [[pressure]], Ar., etc.; ἐπ. τινὰ τῆς [[ὀπίσω]] ὁδοῦ to [[stop]] him from getting [[back]], Hdt.<br /><b class="num">4.</b> metaph., πολὺν χῶρον ἐπ. to get [[over]] [[much]] [[ground]], [[traverse]] it [[rapidly]], as in Virgil corripere campum, Theocr.<br /><b class="num">II.</b> Mid., with perf. [[pass]]., to [[hold]] [[oneself]] on by, lay [[hold]] of, [[catch]], c. gen., Hdt., Thuc.<br /><b class="num">2.</b> to [[attack]], τινος Xen.<br /><b class="num">3.</b> to make a [[seizure]] of, τινος Dem.<br /><b class="num">4.</b> to lay [[hold]] of, get, [[obtain]], προστάτεω a [[chief]], προφάσιος a [[pretext]], Hdt.<br /><b class="num">5.</b> of [[place]], to [[gain]], [[reach]], τῶν [[ὀρῶν]] Plut.<br /><b class="num">6.</b> to [[attempt]] a [[thing]], c. gen., Plut.<br /><b class="num">7.</b> to [[take]] up, [[interrupt]] in [[speaking]] (cf. ὑπολαμβάνὠ, Plat.: to [[object]] to, Xen. | |mdlsjtxt=fut. -[[λήψομαι]] aor2 -έλᾰβον perf. -είληφα [[pass]]. -είλημμαι<br /><b class="num">I.</b> to lay [[hold]] of, [[seize]], [[attack]], as a [[disease]], Hdt., Thuc.:—Pass., τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς Lat. sensibus [[captus]], Plut.<br />b. of events, to [[overtake]], [[surprise]], [[interrupt]], Thuc.<br /><b class="num">2.</b> to [[attain]] to, [[reach]], Xen.; ἔτη ὀκτὼ ἐπ. to [[live]] [[over]] [[eight]] years, Thuc.<br /><b class="num">3.</b> to [[seize]], [[stop]], esp. by [[pressure]], Ar., etc.; ἐπ. τινὰ τῆς [[ὀπίσω]] ὁδοῦ to [[stop]] him from getting [[back]], Hdt.<br /><b class="num">4.</b> metaph., πολὺν χῶρον ἐπ. to get [[over]] [[much]] [[ground]], [[traverse]] it [[rapidly]], as in Virgil corripere campum, Theocr.<br /><b class="num">II.</b> Mid., with perf. [[pass]]., to [[hold]] [[oneself]] on by, lay [[hold]] of, [[catch]], c. gen., Hdt., Thuc.<br /><b class="num">2.</b> to [[attack]], τινος Xen.<br /><b class="num">3.</b> to make a [[seizure]] of, τινος Dem.<br /><b class="num">4.</b> to lay [[hold]] of, get, [[obtain]], προστάτεω a [[chief]], προφάσιος a [[pretext]], Hdt.<br /><b class="num">5.</b> of [[place]], to [[gain]], [[reach]], τῶν [[ὀρῶν]] Plut.<br /><b class="num">6.</b> to [[attempt]] a [[thing]], c. gen., Plut.<br /><b class="num">7.</b> to [[take]] up, [[interrupt]] in [[speaking]] (cf. ὑπολαμβάνὠ, Plat.: to [[object]] to, Xen. | ||
}} | }} |