3,277,286
edits
m (Text replacement - "(sc. " to "(''sc.'' ") |
m (Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2") |
||
Line 12: | Line 12: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> [[former un vœu]], [[un souhait]] :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ». | |btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> [[former un vœu]], [[un souhait]] :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ». | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=aor. [[ηὐξάμην]] und [[εὐξάμην]], perf. ἐμοὶ [[μετρίως]] ηὖκται Plat. <i>Phaedr</i>. 279c, wo es pass. Bdtg hat, wie [[πανήγυρις]] εὐχθεῖσα DC. 48.32; [[aktiv]]. ist plusqpf. [[ηὔγμην]] oder [[εὔγμην]] Soph. <i>Tr</i>. 607; [[εὖκτο]] Theb. bei <i>Schol. Soph. O.C</i>. 1375; die alten Ep. und Lyr. [[brauchen]] kein [[Augment]], bei den Att. [[schwankt]] die Lesart [[gewöhnlich]], doch scheint es [[vorherrschend]] [[weggelassen]];<br><i>[[geloben]]</i>, bes. den Göttern, für die [[Erfüllung]] eines Wunsches etwas [[feierlich]] [[versprechen]], nach alter Art die eigentliche Form des Gebets, <i>[[beten]], [[flehen]]</i>, θεῷ, zu einem [[Gotte]], Hom. [[häufig]], wie die Folgdn; aber αἵ τέ [[μοι]] εὐχόμεναι [[θεῖον]] δύσονται ἀγῶνα, für mich [[betend]], <i>Il</i>. 7.298; bes. auch μεγάλ' εὔχεσθαι, <i>[[laut]], [[inbrünstig]] [[beten]]</i>, Hom. <i>Il</i>. 3.275, Pind., der auch εὔξασθαι [[ἔπος]] ἀπὸ γλώσσας vrbdt, <i>P</i>. 3.2; Tragg., εὔχου τὰ κρείσσω συμμάχους [[εἶναι]] θεούς Aesch. <i>Spt</i>. 248, und oft, [[μέτριον]] [[ἔπος]] <i>Suppl</i>. 1045; [[ἄνδρες]] εὔχονται γονὰς κατηκόους φύσαντες ἐν δόμοις ἔχειν Soph. <i>Ant</i>. 637; εἰς [[ὅσον]] θεοῖς εὐξώμεθα Phil. 1066; – [[Prosa]], Thuc. 3.58; εὐχώμεθα ταῖς μούσαις [[εἰπεῖν]] [[ἡμῖν]] Plat. <i>Rep</i>. VIII.545d, und oft; καὶ ταῦτ' εὔχονται τοῖς θεοῖς Din. 1.65; εὔχετο πρὸς τοὺς θεοὺς [[ἁπλῶς]] τἀγαθὰ διδόναι Xen. <i>Mem</i>. 1.3.2; εὐχὰς εὔχεσθαι πρὸς θεοὺς ὑπέρ τινος Aesch. 3.18; πολυκαρπίαν τοῖς θεοῖς, von den Göttern reiche [[Ernte]] <i>[[erflehen]]</i>, Xen. <i>Mem</i>. 3.14.3; <i>Cyr</i>. 2.3.1; πολλὰ ἀγαθὰ τοῖς θεοῖς ὑπέρ τινος, von den Göttern viel Gutes für Jem. <i>[[erflehen]], Mem</i>. 2.2.10; εὔξαντο καὶ ἐπαιάνισαν <i>An</i>. 3.2.9; εὔπλοιαν ὑπέρ τινος, für Jem. eine glückliche [[Schifffahrt]], Plut., der auch μηδὲν παρὰ [[θεῶν]] vrbdt, <i>prof. virt. sent</i>. p. 267; auch im bösen [[Sinne]], ὄλοιο· καί [[σοι]] [[πολλάκις]] τόδ' [[εὐξάμην]] Soph. <i>Phil</i>. 1007; [[μεῖζον]] αὐτοῖς κακὸν εὐξαίμην Lys. 21.21; δεινὸν εὔχεσθαι κατά τινος, <i>[[fluchen]]</i>, Luc. <i>Abdic</i>. 32. – <i>Auffallend</i> Ἄρτεμιν εὐξαμένη Antip.Thess. 38 (IX.268). – Übh. <i>[[wünschen]]</i>, Pind. und Folgde; Thuc. 2.48; und [[sonst]] in [[Prosa]], πολλὰ ἀγαθὰ αὐτοῖς εὔξονται Plat. <i>Phaedr</i>. 233e, und [[öfter]]; ἅπαντας ἅπασι πάντα τἀγαθὰ εὔχεσθαι, Einem [[alles]] Gute <i>[[wünschen]]</i>, Dem. 25.101; τινὶ [[κακόν]] Lys. 21.21; – <i>[[geloben]], mit [[Zuversicht]] [[versprechen]]</i>, daß man [[Etwas]] tun wolle, [[εὔχομαι]] [[ἐξελάαν]] κύνας <i>Il</i>. 8.526; ἔρδειν τάδε Aesch. <i>Ag</i>. 907, und a. D.; in [[Prosa]] nur von Gelübden, die den Göttern [[getan]] [[werden]], θυσίας Plat. <i>Legg</i>. X.909e; Ἀπόλλωνι εὔξαντο θεωρίαν ἀπάξειν εἰς Δῆλον <i>Phaed</i>. 58b; θύσειν [[σωτήρια]] Xen. <i>An</i>. 3.2.9;θεοῖς καθ' ἑκατόμβης Plut. <i>Mar</i>. 26; κατὰ νικητηρίων Dem. <i>ep</i>. 1 E. – Übh. = <i>[[versichern]]</i>, εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι, er behauptete, Alles [[bezahlt]] zu haben, <i>Il</i>. 18.499; <i>[[rühmend]] von sich [[aussagen]], sich [[rühmen]]</i>, bei Hom. sehr gew., [[εὔχομαι]] [[εἶναι]], πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ [[γένος]] εὔχεται ἔαμεναι [[υἱός]], [[ἐπεὶ]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] [[ἄριστος]] und ä., gew. nur die [[bestimmte]] [[Aussage]], das freudige [[Bewußtsein]] ohne den Nebenbegriff des [[leeren]] Großprahlens [[ausdrückend]], φησὶ καὶ εὔχεται <i>Il</i>. 14.366; ἐκ Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]], ohne inf., <i>ich leite mein [[Geschlecht]] [[rühmend]] von [[Kreta]] her, Od</i>. 14.199; ποίαν γαῖαν [[εὔχεαι]] πατρίδ' [[ἔμμεν]] Pind. <i>P</i>. 4.97; δι' ἇς τοι [[γένος]] εὔχομεθ' [[εἶναι]] γᾶς ἀπὸ τᾶσδ' ἔνοικοι Aesch. <i>Suppl</i>. 351; οἱ δὲ πλησίοι γύαι τόνδ' ἱππότην Κολωνὸν εὔχονται [[σφίσιν]] ἀρχηγὸν [[εἶναι]] Soph. <i>O.C</i>. 59; δῃώσειν τὸ Θήβης [[ἄστυ]], <i>er [[prahlt]]</i>, er werde [[zerstören]], 1320; Hom. [[εὔχεαι]] [[αὔτως]], <i>du prahlst [[vergeblich]], Il</i>. 11.388. So noch [[einzeln]] in [[Prosa]] als [[Nachahmung]] des homerischen Sprachgebrauches, wie Plat. sagt ὅ γε [[εὔχομαι]] [[εἶναι]], ὡς ἔφη [[Ὅμηρος]], <i>Gorg</i>. 449a; ὁ [[Μιθριδάτης]] εὔχετο [[ἀπόγονος]] [[εἶναι]] τῶν ἑπτὰ Περσῶν [[ἑνός]] Pol. 5.43.2; Dion.Hal. 3.11 τοὺς αὐτοὺς προγονους εὐχόμεθα ἑκάτεροι. Für »sich [[rühmen]]«, »[[prahlen]]« ist in Att. [[Prosa]] der eigentliche [[Ausdruck]] καυχᾶσθαι; über den doppelten Homerischen [[Gebrauch]] von εὔχεσθαι, = καυχᾶσθαι und = »[[beten]]« vgl. <i>Scholl. Aristonic. Il</i>. 10.461, 21.183, 501, Lehrs <i>Aristarch</i>. ed. 2 p. 147. | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
Line 58: | Line 61: | ||
{{elmes | {{elmes | ||
|esmgtx=[[suplicar]] c. ac. ἐπικαλοῦμαι καὶ εὔχομαι τὴν τελετήν, ὦ θεοὶ οὐράνιοι <b class="b3">os invoco y suplico la consagración, oh dioses celestiales</b> P XII 216 εὔχεσθε πρεσβίας τῆς δεσποίνης ἡμῶν <b class="b3">suplicad la intercesión de Nuestra Señora</b> C 5 38 c. dat. διὰ τῶν ἁγίων μαρτύρων εὔχομαι τῷ κυρίῳ <b class="b3">por medio de los santos mártires suplico al Señor</b> C 16 2 c. dat. y prep. c. gen. εὔχομαι ὑμῖν ... κατὰ τοῦ πατρὸς τῆς θυγατρός <b class="b3">os suplico contra el padre de mi hija</b> P XL 1 abs. εὐχόμενος δὲ στέφανον ἔχε δάφνινον τοιοῦτον <b class="b3">al hacer la súplica sujeta una corona de laurel de esta manera</b> P II 27 τοὺς δὲ λοιποὺς κλάδους ἄλλους πέντε συνδήσας ἔχε ἐν τῇ χειρὶ τῇ δεξιᾷ εὐχόμενος <b class="b3">ata juntas las otras cinco ramas restantes y sosténlas en la mano derecha mientras realizas la súplica</b> P II 29 P II 31 αὐτῷ ἄλειψον καὶ περίμενε εὐχόμενος, ἕως ἡ θυσία ἀποσβῇ <b class="b3">úngete en su honor y permanece suplicando hasta que la ofrenda se consuma</b> P II 74 μοι τόδε πρᾶγμα τέλεσσον εὐχομένῳ τε ἐπάκουσον ἐμοί <b class="b3">cúmpleme este asunto y escúchame en mis súplicas</b> P IV 2566 P XVIIb 21 εὐχόμενος καὶ κρατῶν <λίθον> ... ὑπὲρ τὸν ἀτμὸν λέγε <b class="b3">suplicando y sosteniendo una piedra di sobre el humo</b> P XII 215 | |esmgtx=[[suplicar]] c. ac. ἐπικαλοῦμαι καὶ εὔχομαι τὴν τελετήν, ὦ θεοὶ οὐράνιοι <b class="b3">os invoco y suplico la consagración, oh dioses celestiales</b> P XII 216 εὔχεσθε πρεσβίας τῆς δεσποίνης ἡμῶν <b class="b3">suplicad la intercesión de Nuestra Señora</b> C 5 38 c. dat. διὰ τῶν ἁγίων μαρτύρων εὔχομαι τῷ κυρίῳ <b class="b3">por medio de los santos mártires suplico al Señor</b> C 16 2 c. dat. y prep. c. gen. εὔχομαι ὑμῖν ... κατὰ τοῦ πατρὸς τῆς θυγατρός <b class="b3">os suplico contra el padre de mi hija</b> P XL 1 abs. εὐχόμενος δὲ στέφανον ἔχε δάφνινον τοιοῦτον <b class="b3">al hacer la súplica sujeta una corona de laurel de esta manera</b> P II 27 τοὺς δὲ λοιποὺς κλάδους ἄλλους πέντε συνδήσας ἔχε ἐν τῇ χειρὶ τῇ δεξιᾷ εὐχόμενος <b class="b3">ata juntas las otras cinco ramas restantes y sosténlas en la mano derecha mientras realizas la súplica</b> P II 29 P II 31 αὐτῷ ἄλειψον καὶ περίμενε εὐχόμενος, ἕως ἡ θυσία ἀποσβῇ <b class="b3">úngete en su honor y permanece suplicando hasta que la ofrenda se consuma</b> P II 74 μοι τόδε πρᾶγμα τέλεσσον εὐχομένῳ τε ἐπάκουσον ἐμοί <b class="b3">cúmpleme este asunto y escúchame en mis súplicas</b> P IV 2566 P XVIIb 21 εὐχόμενος καὶ κρατῶν <λίθον> ... ὑπὲρ τὸν ἀτμὸν λέγε <b class="b3">suplicando y sosteniendo una piedra di sobre el humo</b> P XII 215 | ||
}} | }} |