ἀστράγαλος: Difference between revisions

ἀστράγαλος (view source)

Revision as of 06:59, 29 September 2017

3,046 bytes added , 29 September 2017

6

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,240,988

edits

@@ Line 24: / Line 24: @@
 {{DGE
 |dgtxt=(ἀστράγᾰλος) -ου, ὁ<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ρᾰ-]<br /><b class="num">I</b> de huesos de articulaciones<br /><b class="num">1</b> [[vértebra del cuello]] τόν ῥ' ἔβαλεν κεφαλῆς τε καὶ αὐχένος ἐν συνεοχμῷ, νείατον ἀστράγαλον <i>Il</i>.14.466, ἐκ δέ οἱ αὐχὴν ἀστραγάλων ἐάγη y se le quebraron las vértebras del cuello</i>, <i>Od</i>.10.560, 11.65, [[βρέφος]] ... ἑκ δ' ἐάγη καίριον ἀστράγαλον <i>AP</i> 7.632.2 (Diod.), cf. 11.258.4, Nonn.<i>D</i>.11.218.<br /><b class="num">2</b> [[astrágalo]], [[hueso del tobillo]] de pers. ὁ [[γάρ]] οἱ [[ἀστράγαλος]] ἐξεχώρησε ἐκ τῶν ἄρθρων pues el hueso del tobillo se le desencajó de las articulaciones</i> Hdt.3.129, οὐλὴ ἀστραγάλῳ una cicatriz en el tobillo</i>, <i>BGU</i> 193.2.4 (II d.C.), 2086.27 (III d.C.), <i>SB</i> 9916.4 (IV d.C.), cf. Hp.<i>Epid</i>.5.48, Hld.3.3.2, 10.32.2<br /><b class="num">•</b>de anim. [[taba]] ὀκλάζει μὲν τὰ ὁπίσθια έν τοῖς ἀστράγαλοις X.<i>Eq</i>.11.3, cf. 1.15, Hp.<i>Int</i>.20, Plb.26.1.8, Poll.1.213.<br /><b class="num">3</b> [[hueso de la muñeca]] [[ἀστράγαλος]] χειρός LXX <i>Da</i>.5.24.<br /><b class="num">4</b> gener. [[hueso de articulación]], [[coyuntura]] ὅταν τὰ περὶ τῶν ἀστραγάλων λέγωμεν Pl.<i>Tht</i>.155b, cf. Aen.Tact.31.17<br /><b class="num">•</b>como objeto votivo <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.102.58 (Epidauro IV a.C.), 7.2420.21 (Tebas III a.C.)<br /><b class="num">•</b>ἡ ἐκ τῶν ἀστραγάλων μάστιξ un látigo hecho de huesos</i> Luc.<i>Asin</i>.38.<br /><b class="num">5</b> en plu. [[tabas]] para jugar, [[juego de la taba]] ἀμφ' ἀστραγάλοισι χολωθείς <i>Il</i>.23.88, ἀστραγάλους ἐκκόψας Menec.1, ἀστράγαλοι μεμολιβδομένοι tabas emplomadas, amañadas</i> Arist.<i>Pr</i>.913<sup>a</sup>35, ἀντ' ἀστραγάλων κονδύλοισι παίζεται Pherecr.48, ἀμφ' ἀστραγάλοισι δὲ τώ γε χρυσείοις ... ἑψιόωντο A.R.3.117, αὐτοὶ δὲ ἀστραγάλους τοῖς τέκνοις ἔπεμψαν D.C.<i>Epit</i>.9.3.10, cf. Ar.<i>V</i>.295, Hdt.1.94, Orph.<i>Fr</i>.34, Plu.2.148d, 2.177f, Eust.1397.34<br /><b class="num">•</b>en compar. οἱ μὲν πόδες ἀστράγαλοί τευς tus pies son como tabas saltarinas</i> Theoc.10.36.<br /><b class="num">II</b> de objetos parecidos<br /><b class="num">1</b> [[pendientes]] ξύλινοι Anacr.82.2.<br /><b class="num">2</b> arq. [[astrágalo]] moldura de la columna <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.474.137 (V a.C.), cf. <i>Didyma</i> 39.20, Vitr.3.5.7.<br /><b class="num">3</b> ἀστραγάλους τέ τινας διασείστους unas tabas que se agitan en todos los sentidos</i> especie de cascabeles</i> Aeschin.1.59.<br /><b class="num">4</b> [[guija negra]], [[Lathyrus niger]] Bernh., Dsc.4.61, Gal.11.841.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>astr̥-g-(a)lo</i>- formado por medio de un sufijo en -<i>l</i>- sobre el tema *<i>H3est-(r̥)</i>, que ha dado ὀστέον, ὄστακον, ὄστρεον, etc., y un alargamiento gutural.
+}}
+{{grml
+|mltxt=ο (AM [[ἀστράγαλος]])<br /><b>1.</b> [[κόκαλο]] του ταρσού, το [[σφυρόν]], το [[κότσι]]<br /><b>2.</b> διακοσμητικό [[στοιχείο]] του ιωνικού και του κορινθιακού επιστυλίου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σπόνδυλος]], [[κυρίως]] του τραχήλου<br /><b>2.</b> ο [[καρπός]] του χεριού<br /><b>3.</b> γυναικείο [[κόσμημα]], [[σκουλαρίκι]]<br /><b>4.</b> <b>πληθ.</b> τα καλλίγραμμα πόδια<br /><b>5.</b> <b>πληθ.</b> το [[παιχνίδι]] με κότσια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[αστράγαλος]] προήλθε μέσω ενός επιθήματος σε <i>λ</i>-, από αρχαίο τύπο στον οποίο ανάγεται η λ. <i>οστούν</i>, όπου το αρχικό <i>ο</i>- τράπηκε σε <i>α</i>- με προληπτική [[αφομοίωση]] (<b>[[πρβλ]].</b> [[οστακός]] [[αστακός]]), περιέχει δε [[θέμα]] σε <i>r</i> / <i>n</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>όστρακον</i>, <i>όστρεον</i>, αρχ. ινδ. γεν. <i>asthnάh</i>), το οποίο στον τ. [[αστράγαλος]] εμφανίζεται στη φωνηεντική [[μορφή]] του <i>r</i> (&GT; <i>ρα</i>) με [[παρέκταση]] σε <i>γ</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>άsr</i>-<i>k</i>- «[[αίμα]]»). Η λ. [[αστράγαλος]] απαντά αρχικά με [[σημασία]] «μικρό [[κόκαλο]]», ειδικότερα δε «[[τραχηλικός]] [[σπόνδυλος]]» <b>Όμ.</b>, στον Ηρόδοτο όμως και στον Ξενοφώντα δηλώνει «το [[κοκαλάκι]] του ταρσού» ([[ιδίως]] για άλογα). Στον Όμηρο [[επίσης]] και στην Ιωνική-Αττική η λ. χαρακτηρίζει «το [[παιχνίδι]] με τους αστραγάλους, τα κότσια», απ' όπου προέκυψε η [[σημασία]] «διακοσμητικό [[στοιχείο]] κολώνας ιωνικού ρυθμού». Τέλος, ο τ. [[αστράγαλος]] χρησιμοποιείται για να δηλώσει [[είδος]] φυτού, ενώ το θηλ. [[αστραγάλη]] με [[σημασία]] «[[κοκαλάκι]], [[κότσι]]» απαντά στον Ανακρέοντα και στον Ηρώνδα.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αστραγάλειος]], [[αστραγαλίζω]], [[αστραγαλίσκος]], [[αστραγαλωτός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αστραγαλώδης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αστραγαλόμαντις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αστραγαλεκτομή]], [[αστραγαλομαντεία]]].
 }}