δυναστεύω: Difference between revisions

{{DGE

|dgtxt=<b class="num">I</b> <b class="num">1</b>c. suj. de pers. o colect. [[tener poder]], [[ser poderoso o preminente]] en el orden político, económico o social οἱ δυναστεύοντες ἄνδρες ἐν τῇσι πόλισι Hdt.9.2, cf. Th.2.102, ἡ τῶν δυναστευόντων ἡγεμονία Pl.<i>Lg</i>.711c, cf. <i>R</i>.498e, (δαπάναι) αἷς νῦν ἅπαντες δυναστεύουσιν Isoc.12.82, μονάρχῳ ἢ στρατηγῷ ἢ φυγάδι δυναστεύοντι Aen.Tact.10.16, οὐ γὰρ ἐν τῷ δυναστεύειν ἡ ἀρετὴ οὐδ' ὁ νοῦς en efecto, ni la virtud ni el entendimiento (radican) en el poder</i> Arist.<i>EN</i> 1176^b18, cf. 1124^a22, Theopomp.Hist.312, <i>OGI</i> 56.12 (Tanis III a.C.), Plot.2.9.9<br /><b class="num">•</b>esp. [[establecerse en el poder]], de gobernantes y tiranos [[gobernar]] κατοικισθεὶς ἐς τοὺς περὶ Οἰνιάδας τόπους ἐδυνάστευσε Th.2.102, δυναστεῦσαι δὲ τετταράκοντα καὶ δύο (ἐτῶν) de Dionisio el Viejo, Plb.12.4a.3, c. gen. Οἰχαλίας D.S.4.31, τῶν ... ἐθνῶν Eus.<i>HE</i> 1.13.2, c. dat. αὐτοῖς Ath.624d<br /><b class="num">•</b>part. neutr. subst. τὸ δυναστεῦον [[el poder absoluto]] op. δῆμος Th.6.89<br /><b class="num">•</b>tb. c. ac. int. πᾶσαν δυναστείαν δυναστεύοντι al que ostenta cualquier poder</i> Pl.<i>Lg</i>.777e<br /><b class="num">•</b>[[gobernar]] c. ac. de pers. τίς με δυναστεύσει; LXX <i>Si</i>.5.3, cf. 1<i>Pa</i>.16.21.<br /><b class="num">2</b> de ciu. [[ser dominante]], [[prevalecer]], [[ser principal o hegemónico]] αὕτη γὰρ ἡ πόλις τῶν λοιπέων ἐδυνάστευε μέγιστον de Atenas, Hdt.5.97, διὰ τὸ μεσογαίους εἶναι τὰς δυναστεύουσας ... πόλεις Plb.2.5.2<br /><b class="num">•</b>p. ext. en fisiol. mismo sent., ref. las cualidades (cf. [[δύναμις]] C II 1) ψυχρότητα ... καὶ θερμότητα ... ἥκιστα ... δυναστεύειν ἐν τῷ σώματι Hp.<i>VM</i> 16, cf. Herophil.59b, tb. de otros fenóm. naturales ὁκόταν οὗτος (ὁ νότος) δυναστεύῃ Hp.<i>Aph</i>.3.5, c. gen. ὁκόταν μηδὲν ᾖ ἐπικρατέον ... ἀλλὰ παντὸς ἰσομοιρίη δυναστεύῃ Hp.<i>Aër</i>.12, οἱ μὲν χειμῶνος, ὥσπερ οἱ νότοι, δυναστεύοντες Arist.<i>Mu</i>.395^a2.<br /><b class="num">3</b> gener. [[poder]], [[dominar]] c. ac. de cosa ὁ πάντα δυναστεύων θεός LXX <i>Es</i>.8.12t, c. gen. ἐὰν ... αἱ ἄλογοι ἡδοναὶ ψυχῆς δυναστεύσωσι Ph.1.19, en v. pas. τὰ μὲν (ἡμέτερα σώματα) ... δυναστεύεται πρὸς μυρίων ὑφ' ὧν βλάπτεται Ph.2.503, ὁ τῇ φθορᾷ δεδυναστευμένος [[ἄνθρωπος]] Meth.<i>Porph</i>.1<br /><b class="num">•</b>part. neutr. subst. τὸ δυναστεῦον el elemento dominante</i> en una conjunción astrológica, Clem.Al.<i>Ex.Thdot</i>.71<br /><b class="num">•</b>[[destacar]], [[ser el principal exponente]] τοὺς δυναστεύσαντας ἐν αὐτοῖς de autores en función de sus estilos, D.H.<i>Dem</i>.8.1.<br /><b class="num">II</b> mat., en v. pas. [[estar en relación con las potencias]] αὐξήσεις δυνάμεναί τε καὶ δυναστευόμεναι multiplicaciones o incrementos dominantes y dominados</i> e.e. incrementos de las raíces y potencias de los números</i> Pl.<i>R</i>.546b.

}}