τεύχω: Difference between revisions

4,156 bytes added ,  1 January 2019
4b
(6)
(4b)
Line 30: Line 30:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''τεύχω:''' μέλ. [[τεύξω]], αόρ. <i>ἔτευξα</i>, Επικ. <i>τεῦξα</i>· παρακ. [[τέτευχα]]· Επικ. με αναδιπλ. αορ. <i>τετῠκεῖν</i> — Μέσ., μέλ. [[τεύξομαι]]· Επικ. με αναδιπλ. απαρ. αορ. βʹ <i>τετῠκέσθαι</i> — Παθ., γʹ μέλ. [[τετεύξομαι]], αόρ. [[ἐτύχθην]], παρακ. [[τέτυγμαι]], υπερσ. <i>ἐτετύγμην</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[τετεύχαται]], [[ἐτετεύχατο]], [[τετεύχατο]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> φτιάχνω, [[κατασκευάζω]], [[οικοδομώ]], [[εργάζομαι]], σε Όμηρ., Ησίοδ., Τραγ.· λέγεται για μάγειρα, [[δεῖπνον]] [[τετυκεῖν]], [[παρασκευάζω]] [[δείπνο]], σε Ομήρ. Οδ.· και στη Μέσ., [[δεῖπνον]] τετυκέσθαι, έχω το [[δείπνο]] παρασκευασμένο, σε Όμηρ. — Παθ., δώματα [[τετεύχαται]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[θεῶν]] [[ἐτετεύχατο]] βωμοί, στο ίδ.· με γεν., χρυσοῖο [[τετεύχαται]], είναι κατειργασμένος από χρυσό, στο ίδ.· επίσης, <i>τετυγμένα δώματα λάεσσιν</i>, οικοδομημένα από πέτρες, σε Ομήρ. Οδ.· [[αλλά]], [[δόμος]] αἰθούσῃσι τετυγμένος, οικοδομημένος ή κατασκευασμένος με προθαλάμους, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> η μτχ. παρακ. <i>τετυγμένος</i>, [[συχνά]] μεταβαίνει σε [[σημασία]] επιθέτου = [[τυκτός]], [[καλώς]] κατασκευασμένος, [[καλώς]] κατειργασμένος, σε Όμηρ.· <i>ἀγρὸς καλὸν τετυγμένος</i>, [[καλώς]] οργωμένος, [[καλώς]] καλλιεργημένος, σε Ομήρ. Οδ.· μεταφ., [[νόος]] τετυγμένος, σταθερό, ευσταθές [[πνεύμα]], στο ίδ.<br /><b class="num">3.</b> η μτχ. του Ενεργ. παρακ. απαντά μια [[φορά]] με Παθ. [[σημασία]], <i>ῥινοῖο τετευχώς</i>, κατασκευασμένος από [[δέρμα]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για γεγονότα, [[προξενώ]], φτιάχνω, [[παράγω]], [[επιφέρω]], <i>ὄμβρον ἠὲ χάλαζαν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[τεύχω]] βοήν, [[παράγω]] [[κραυγή]], [[βγάζω]] [[φωνή]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>τεύχωγάμον</i>, [[παντρεύω]], [[ετοιμάζω]] γάμο, στο ίδ. — Παθ., [[ιδίως]] στον παρακ., [[προξενούμαι]], και ομοίως, [[συμβαίνω]], [[γίνομαι]], [[υπάρχω]], σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">III.</b> με αιτ. προσ., [[καθιστώ]], ἄγνωστον [[τεύχω]] τινά, σε Ομήρ. Οδ.· [[τεύχω]] τινὰ μέγαν, <i>εὐδαίμονα</i>, σε Αισχύλ., Ευρ.· με διπλ. αιτ., τί σε [[τεύξω]]; τί να σε κάνω; σε Σοφ.· [[έπειτα]] στον Παθ. παρακ. [[απλώς]] αντί <i>[[γίγνεσθαι]]</i> ή [[εἶναι]], [[Ζεὺς]] [[ταμίης]] πολέμοιο τέτυκται, σε Ομήρ. Ιλ.· γυναικὸς ἄρ' ἀντὶ [[τέτυξο]], ήσουν όμοιος με [[γυναίκα]], στο ίδ.
|lsmtext='''τεύχω:''' μέλ. [[τεύξω]], αόρ. <i>ἔτευξα</i>, Επικ. <i>τεῦξα</i>· παρακ. [[τέτευχα]]· Επικ. με αναδιπλ. αορ. <i>τετῠκεῖν</i> — Μέσ., μέλ. [[τεύξομαι]]· Επικ. με αναδιπλ. απαρ. αορ. βʹ <i>τετῠκέσθαι</i> — Παθ., γʹ μέλ. [[τετεύξομαι]], αόρ. [[ἐτύχθην]], παρακ. [[τέτυγμαι]], υπερσ. <i>ἐτετύγμην</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[τετεύχαται]], [[ἐτετεύχατο]], [[τετεύχατο]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> φτιάχνω, [[κατασκευάζω]], [[οικοδομώ]], [[εργάζομαι]], σε Όμηρ., Ησίοδ., Τραγ.· λέγεται για μάγειρα, [[δεῖπνον]] [[τετυκεῖν]], [[παρασκευάζω]] [[δείπνο]], σε Ομήρ. Οδ.· και στη Μέσ., [[δεῖπνον]] τετυκέσθαι, έχω το [[δείπνο]] παρασκευασμένο, σε Όμηρ. — Παθ., δώματα [[τετεύχαται]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[θεῶν]] [[ἐτετεύχατο]] βωμοί, στο ίδ.· με γεν., χρυσοῖο [[τετεύχαται]], είναι κατειργασμένος από χρυσό, στο ίδ.· επίσης, <i>τετυγμένα δώματα λάεσσιν</i>, οικοδομημένα από πέτρες, σε Ομήρ. Οδ.· [[αλλά]], [[δόμος]] αἰθούσῃσι τετυγμένος, οικοδομημένος ή κατασκευασμένος με προθαλάμους, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> η μτχ. παρακ. <i>τετυγμένος</i>, [[συχνά]] μεταβαίνει σε [[σημασία]] επιθέτου = [[τυκτός]], [[καλώς]] κατασκευασμένος, [[καλώς]] κατειργασμένος, σε Όμηρ.· <i>ἀγρὸς καλὸν τετυγμένος</i>, [[καλώς]] οργωμένος, [[καλώς]] καλλιεργημένος, σε Ομήρ. Οδ.· μεταφ., [[νόος]] τετυγμένος, σταθερό, ευσταθές [[πνεύμα]], στο ίδ.<br /><b class="num">3.</b> η μτχ. του Ενεργ. παρακ. απαντά μια [[φορά]] με Παθ. [[σημασία]], <i>ῥινοῖο τετευχώς</i>, κατασκευασμένος από [[δέρμα]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για γεγονότα, [[προξενώ]], φτιάχνω, [[παράγω]], [[επιφέρω]], <i>ὄμβρον ἠὲ χάλαζαν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[τεύχω]] βοήν, [[παράγω]] [[κραυγή]], [[βγάζω]] [[φωνή]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>τεύχωγάμον</i>, [[παντρεύω]], [[ετοιμάζω]] γάμο, στο ίδ. — Παθ., [[ιδίως]] στον παρακ., [[προξενούμαι]], και ομοίως, [[συμβαίνω]], [[γίνομαι]], [[υπάρχω]], σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">III.</b> με αιτ. προσ., [[καθιστώ]], ἄγνωστον [[τεύχω]] τινά, σε Ομήρ. Οδ.· [[τεύχω]] τινὰ μέγαν, <i>εὐδαίμονα</i>, σε Αισχύλ., Ευρ.· με διπλ. αιτ., τί σε [[τεύξω]]; τί να σε κάνω; σε Σοφ.· [[έπειτα]] στον Παθ. παρακ. [[απλώς]] αντί <i>[[γίγνεσθαι]]</i> ή [[εἶναι]], [[Ζεὺς]] [[ταμίης]] πολέμοιο τέτυκται, σε Ομήρ. Ιλ.· γυναικὸς ἄρ' ἀντὶ [[τέτυξο]], ήσουν όμοιος με [[γυναίκα]], στο ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''τεύχω:''' (fut. [[τεύξω]], aor. ἔτευξα - эп. τεῦξα, pf. [[τέτευχα]], эп. aor. 2 τέτῠκον - inf. [[τετυκεῖν|τετῠκεῖν]]; pass.: fut. 3 [[τετεύξομαι]], aor. [[ἐτύχθην]] и ἐτεύχθην, pf. [[τέτυγμαι]] - эп. 3 л. pl. [[τετεύχαται]], ppf. ἐτετύγμην - эп. 3 л. pl. τετεύχᾰτο)<br /><b class="num">1)</b> строить, сооружать, воздвигать (δώματα, νηὸν Ἠελίῳ Hom.);<br /><b class="num">2)</b> изготовлять, делать (θώρηκα, εἵματα τετυγμένα χερσὶ γυναικῶν Hom.): [[ἐπίτονος]] ῥινοῖο τετευχώς (со знач. pass.) Hom. ремень, сделанный из кожи;<br /><b class="num">3)</b> готовить, приготовлять, стряпать ([[δεῖπνον]] Hom.): τ. ἄλφιτα καὶ [[ἀλείατα]] Hom. готовить ячменную и пшеничную муку; τ. [[φάρμακον]] Aesch. приготовлять яд;<br /><b class="num">4)</b> искусно делать (χρητὴρ τετυγμένος Hom.): [[τεῖχος]] τετυγμένον Hom. прочный или высокий вал;<br /><b class="num">5)</b> обрабатывать (ἀγρὸς τετυγμένος Hom.);<br /><b class="num">6)</b> сажать, насаждать ([[ἄλσος]] Pind.);<br /><b class="num">7)</b> создавать, творить ([[εἴδωλον]] Hom.; τὰ πάντα Pind.): [[νόος]] ἐν στήθεσσι τετυγμένος Hom. природный характер (досл. вложенная в грудь душа); [[ταῦτα]] ἑτοῖμα [[τετεύχαται]] Hom. это действительно произошло; τῷ δὲ πατὴρ [[τοιόσδε]] τέτυκται Hom. у него такой же отец; ἴδωμ᾽, ὅτιν᾽ ἔργα τέτυκται Hom. посмотрю, что случилось;<br /><b class="num">8)</b> приводить в (какое-л.) состояние, делать: τινὰ ἄγνωστον τεῦξαι Hom. сделать кого-л. неузнаваемым; τινὰ εὐδαίμονα τεῦξαι Eur. осчастливить кого-л.; τὸ [[πόλισμα]] τεῦξαι [[μέγα]] Aesch. возвеличить город; τί σε [[τεύξω]]; Soph. что сделать мне с тобой?; ὃς Διὸς ἱρεὺς ἐτέτυκτο Hom. который был жрецом Зевса; θνητὸς δέ νυ καὶ σὺ [[τέτυξαι]] Hom. ведь и ты родился смертным; Διὸς [[ἵμερος]] οὐκ [[εὐθήρατος]] ἐτύχθη Aesch. воля Зевса неуловима; ἐν πρώτοισι ἐτέτυκτο Hom. он оказался в числе первых;<br /><b class="num">9)</b> вызывать (ὄμβρον, [[γέλων]] τινί Hom.);<br /><b class="num">10)</b> возбуждать (φιλότητα μετ᾽ ἀμφοτέροισι Hom.; στάσιν ἔν τισι Aesch.); pass. вспыхивать, возникать (Ἠλείοισι καὶ [[ἡμῖν]] [[νεῖκος]] ἐτύχθη Hom.);<br /><b class="num">11)</b> устраивать (γάμον Hom.; σφαγάς Soph.; τάφον τινί Eur.): τεῦξαι βοήν Hom. поднять крик; εἰ δή μοι ὁμοίη [[μοῖρα]] τέτυκται Hom. если мне суждена такая же участь;<br /><b class="num">12)</b> доставлять ([[γέρας]] τινί Pind.);<br /><b class="num">13)</b> причинять (θάνατόν τινι Hom.): κακὰ κήδεά τινι τεῦξαι Hom. причинить кому-л. великие горести; τεύχων φόβον Aesch. внушающий страх; τ. ἀοιδήν τινι Hom. вдохновлять кого-л. на песнопения;<br /><b class="num">14)</b> слагать, сочинять ([[μέλος]] τύμβῳ Aesch.).
}}
}}