ἀπήνη: Difference between revisions

1,471 bytes added ,  29 September 2017
5
(big3_5)
(5)
Line 24: Line 24:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. ἀπήνα, -ας Pi.<i>P</i>.4.94<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[carro de cuatro ruedas]] para transportar cargas οὐκ ἂν δή μοι ἐφοπλίσσειας ἀπήνην ... ἵνα εἵματα ... ἄγωμαι; <i>Od</i>.6.57, cf. 69, 75, el cadáver de Héctor τόν γ' ... ἤειραν ἐϋξέστην ἐπ' ἀπήνην <i>Il</i>.24.590, cf. Plu.2.31b, esp. para viajar: del de Agamenón ἔκβαιν' ἀπήνης τῆσδε A.<i>A</i>.906, 1039, del utilizado por Layo, S.<i>OT</i> 753, 803, 812, esp. para llevar ancianos ἐς δ' ἄγαγε Πρίαμόν τε καὶ ἀγλαὰ δῶρ' ἐπ' ἀπήνης <i>Il</i>.24.447 y mujeres, Stesich.148.2.5<i>S</i>., E.<i>IA</i> 618, para llevar a la novia ritualmente el día de la boda ἐπ' ἀπήνης ἤγοντ' ἀνδρὶ γυναῖκα Hes.<i>Sc</i>.273, νυμφιδίην ... ἔζευξεν ἀπήνην Nonn.<i>D</i>.11.278, gener. tirado por mulas <i>Il</i>.24.578, <i>Od</i>.6.73, en competiciones ἀνὰ δ' ἡμιόνοις ξεστᾷ τ' ἀπήνᾳ Pi.<i>P</i>.4.94, cf. <i>O</i>.5.3, Paus.5.9.2, en sacrificios τὴν ἀπήνην κόσμου Plb.31.26.4<br /><b class="num">•</b>como tít. de una comedia de Filónides, Sud.s.u.<br /><b class="num">2</b> [[carro]] o [[tartana]] usado por los nómadas como vivienda Γλακτοφάγων ... ἀπήνας οἰκί' ἐχόντων Hes.<i>Fr</i>.151.<br /><b class="num">3</b> [[carro de guerra]] Str.4.5.2.<br /><b class="num">4</b> fig. de un barco ναΐα ἀ. E.<i>Med</i>.1123, πλωταῖς ἀπήνῃσι <i>Lyr.Adesp</i>.109f<br /><b class="num">•</b>del caballo de Troya τετραβάμονος ὡς ὑπ' ἀπήνας E.<i>Tr</i>.517.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[tiro]] fig. ἀ. ὁμόπτερος el par de iguales alas</i> e.e. la pareja de hermanos (Etéocles y Polinices)</i>, E.<i>Ph</i>.328.<br /><b class="num">2</b> ἀπῆναι, αἱ [[aletas de la nariz]] Poll.2.80.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra de origen semítico, de <i>’apan</i> ‘rueda’ (cf. ugarítico <i>’apu</i>, hebr. <i>sōfān</i>).
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. ἀπήνα, -ας Pi.<i>P</i>.4.94<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[carro de cuatro ruedas]] para transportar cargas οὐκ ἂν δή μοι ἐφοπλίσσειας ἀπήνην ... ἵνα εἵματα ... ἄγωμαι; <i>Od</i>.6.57, cf. 69, 75, el cadáver de Héctor τόν γ' ... ἤειραν ἐϋξέστην ἐπ' ἀπήνην <i>Il</i>.24.590, cf. Plu.2.31b, esp. para viajar: del de Agamenón ἔκβαιν' ἀπήνης τῆσδε A.<i>A</i>.906, 1039, del utilizado por Layo, S.<i>OT</i> 753, 803, 812, esp. para llevar ancianos ἐς δ' ἄγαγε Πρίαμόν τε καὶ ἀγλαὰ δῶρ' ἐπ' ἀπήνης <i>Il</i>.24.447 y mujeres, Stesich.148.2.5<i>S</i>., E.<i>IA</i> 618, para llevar a la novia ritualmente el día de la boda ἐπ' ἀπήνης ἤγοντ' ἀνδρὶ γυναῖκα Hes.<i>Sc</i>.273, νυμφιδίην ... ἔζευξεν ἀπήνην Nonn.<i>D</i>.11.278, gener. tirado por mulas <i>Il</i>.24.578, <i>Od</i>.6.73, en competiciones ἀνὰ δ' ἡμιόνοις ξεστᾷ τ' ἀπήνᾳ Pi.<i>P</i>.4.94, cf. <i>O</i>.5.3, Paus.5.9.2, en sacrificios τὴν ἀπήνην κόσμου Plb.31.26.4<br /><b class="num">•</b>como tít. de una comedia de Filónides, Sud.s.u.<br /><b class="num">2</b> [[carro]] o [[tartana]] usado por los nómadas como vivienda Γλακτοφάγων ... ἀπήνας οἰκί' ἐχόντων Hes.<i>Fr</i>.151.<br /><b class="num">3</b> [[carro de guerra]] Str.4.5.2.<br /><b class="num">4</b> fig. de un barco ναΐα ἀ. E.<i>Med</i>.1123, πλωταῖς ἀπήνῃσι <i>Lyr.Adesp</i>.109f<br /><b class="num">•</b>del caballo de Troya τετραβάμονος ὡς ὑπ' ἀπήνας E.<i>Tr</i>.517.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[tiro]] fig. ἀ. ὁμόπτερος el par de iguales alas</i> e.e. la pareja de hermanos (Etéocles y Polinices)</i>, E.<i>Ph</i>.328.<br /><b class="num">2</b> ἀπῆναι, αἱ [[aletas de la nariz]] Poll.2.80.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra de origen semítico, de <i>’apan</i> ‘rueda’ (cf. ugarítico <i>’apu</i>, hebr. <i>sōfān</i>).
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀπήνη]], η (Α)<br /><b>1.</b> [[άμαξα]] με [[τέσσερεις]] τροχούς που σύρεται από μουλάρια<br /><b>2.</b> [[κάθε]] [[είδος]] άμαξας ή άρματος<br /><b>3.</b> [[κάθε]] [[μέσο]] μεταφοράς<br /><b>4.</b> το [[ζευγάρι]], δύο άνθρωποι ή [[ζευγάρι]] από ζώα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Ο [[συσχετισμός]] με τον τ. [[πήνος]] «ύφασμα, [[ιστός]]», λατ. <i>pannus</i> «ύφασμα» δεν [[είναι]] [[ικανοποιητικός]]. Η [[σύνδεση]] με Μυκην. γεν. πλ. <i>apenewo</i> <span style="color: red;"><</span> <i>απηνεύς</i> «[[υποζύγιο]] για όχημα με [[τέσσερεις]] τροχούς» δικαιολογεί το <i>η</i> της δεύτερης συλλαβής ως κοινό ελληνικό. Πιθ. [[πήνα]] (<b>Ησύχ.</b>) <span style="color: red;"><</span> [[απήνη]], με [[αποκοπή]] του αρχικού <i>α</i>. Ο τ. [[είναι]] [[συνώνυμος]] της λ. [[άμαξα]], απαντά στον Όμηρο και στους άλλους ποιητές, ενώ [[είναι]] [[άγνωστος]] στην [[πεζογραφία]]. Μαρτυρείται [[παράλληλος]] θεσσαλ. τ. <i>καπᾱνᾱ</i>].
}}
}}