δημοτικός: Difference between revisions

9
(big3_11)
(9)
Line 21: Line 21:
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> sent. político, de abstr. [[popular]], [[democrático]] τὸ σόφισμα Ar.<i>Nu</i>.205, γνώμη Ar.<i>Ec</i>.631, παρανομία Th.6.28, οὐδὲν πώποτε δημοτικὸν οὔτε [[αὐτοῦ]] οὔτε τοῦ πατρὸς πράξαντος no habiendo hecho jamás ni él ni su padre nada en favor del sistema democrático</i> X.<i>HG</i> 2.3.39, δημοτικωτέρα πολὺ τῆς Σόλωνος ἐγένετο ἡ πολιτεία Arist.<i>Ath</i>.22.1, cf. <i>Pol</i>.1292<sup>b</sup>13, νόμοι Arist.<i>Pol</i>.1310<sup>a</sup>17, θαρροῦντες τῇ τε φύσει τοῦ βασιλέως δημοτικωτέρᾳ οὔσῃ Philostr.<i>VS</i> 560, cf. 583<br /><b class="num">•</b>de pers. o personif. [[partidario del partido popular]], [[democrático]] ὄρνεα Ar.<i>Au</i>.1584, δ. ἐξ ὀλιγαρχικοῦ γεγονώς Pl.<i>R</i>.572d, δημοτικοὺς μὲν εἶναι νομίζοντες τοὺς συκοφάντας considerando que los sicofantas eran amigos del pueblo</i> Isoc.8.133, Κάτων ... δημοτικώτατος ... τῶν καθ' ἑαυτὸν ἀνθρώπων D.C.43.11.6, βουληθεὶς ... ὣς δ. τις εἶναι δόξαι D.C.53.12.1<br /><b class="num">•</b>subst. ὁ δ. [[el partidario del partido popular]] D.18.122, οἱ δημοτικοί los demócratas</i> Isoc.16.37, Arist.<i>Pol</i>.1298<sup>b</sup>18.<br /><b class="num">II</b> admin.<br /><b class="num">1</b> [[del pueblo]], [[público]] τὸ δ. [[δικαστήριον]] el tribunal público, e.e., que juzga los pleitos entre ciudadanos</i>, <i>Milet</i> 1(3).136.17 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>en las metrópolis de los nomos por op. a los βουλευταί que podían optar a los cargos y magistraturas litúrgicas δημοτικῆς ὢν τύχης <i>POxy</i>.1101.24 (IV d.C.), cf. <i>SB</i> 7261.6 (III d.C.), τὴν ὑπὲρ [[ἑαυτοῦ]] ἐνιαύσιον δημοτικὴν λιτουργίαν ἀποπληρῶσαι <i>PSI</i> 86.11, cf. <i>PLips</i>.65.12 (ambos IV d.C.), ἐκτελοῦντα τὴν ἐγχειρισθεῖσαν τῷ υἱῷ αὐ[τ] οῦ δημοτικὴν λειτουργί[αν <i>PVindob.Sijpesteijn</i> 3.12 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ δημοτικά [[los asuntos públicos]] Alciphr.1.4.1, Hsch.<br /><b class="num">2</b> [[que pertenece a un demo]], [[propio de un demo]] ἱερόν Ley en D.43.71, cf. Hsch.s.u. δημοτελῆ, δεῖπνα Ath.185c.<br /><b class="num">III</b> sent. social<br /><b class="num">1</b> [[del pueblo]], [[de extracción popular]] Σωκράτης ... πένης ἀνὴρ καὶ δ. D.Chr.54.2<br /><b class="num">•</b>en Roma [[plebeyo]] [[ἄνθρωπος]] ... πένης καὶ δ. Plu.<i>Mar</i>.44<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ δημοτικοί [[los de las clases populares]], [[la gente del pueblo]], [[los ciudadanos comunes]] δύο μυριάδ'... τῶν δημοτικῶν Ar.<i>V</i>.709, τῶν μετρίων τινὰ καὶ δημοτικῶν D.21.183, καί τις ὑμῶν τῶν πολλῶν καὶ δημοτικῶν D.21.209, cf. Arist.<i>Pol</i>.1266<sup>a</sup>22, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1329.13 (II a.C.), ὅπως] ... τῷ δημοτικωτάτῳ πρὸς τὸν εὐπο[ρώ] τατον ἡ ἴση ὑπάρ[χῃ δικα] ιο[δ] ο[σί] α <i>IG</i> 4.1.15 (Egina II a.C.), cf. D.Chr.31.74, 50.2, Zos.5.23.5<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δ. [[el pueblo]] τοῦ μὲν βουλευτικοῦ καὶ δημοτικοῦ μέσον τάττεται τὸ πολεμικόν el ejército se sitúa equidistante del Senado y el pueblo</i> Aristid.Quint.107.1, [[Διονύσιος]] δὲ τὸ δ. εἶχεν εὔνουν Charito 5.4.1, πᾶν δὲ τὸ δ. ... ἐφίλει D.C.37.22.2, ἔπειτα ἐπιμελήσεται (el gobernador de Arabia) καὶ τοῦ δημοτικοῦ καὶ τῆς εὐταξίας Iust.<i>Nou</i>.102.2, ἀπαριθμεῖσθαι προστέταχε τὸ δ. Cyr.Al.M.68.845B, cf. Iust.<i>Nou</i>.102.2.<br /><b class="num">2</b> [[popular]], [[común]] de escritura y lengua διφασίοισι δὲ γράμμασι χρέωνται, καὶ τὰ μὲν αὐτῶν ἱρά, τὰ δε δημοτικά καλέεται (los egipcios) hacen uso de dos tipos de escritura, a una la llaman sagrada (la jeroglífica) y a la otra demótica</i> Hdt.2.36, cf. Hld.4.8.1, ποιήματα D.Chr.2.5, ὀνόματα δημοτικά palabras comunes</i> op. al lenguaje poético, Luc.<i>Hist.Cons</i>.22, ἡ γὰρ Ἀττικὴ [[γλῶσσα]] συνεστραμμένον τι ἔχει καὶ δημοτικόν Demetr.<i>Eloc</i>.177<br /><b class="num">•</b>gener. δ. ὑπόληψις [[opinión popular, común]] Arist.<i>Metaph</i>.989<sup>a</sup>11, ἐπὶ πράγμασι μικροῖς καὶ δημοτικοῖς Plu.2.408c, ἐκ δημοτικῆς καὶ ταπεινῆς ὑποθέσεως Plb.15.35.2, οἶνος ... [[δημοτικός]] vino común</i> Plu.<i>Mar</i>.44, ὕλη Max.Tyr.4.7, ἐν ταῖς δημοτικαῖς καθέδραις Synes.<i>Ep</i>.66 (p.119), δημοτικοὶ θόρυβοι disturbios populares</i> Iust.<i>Nou</i>.13.4.1, cf. 103.3.1<br /><b class="num">•</b>de pers., peyor. [[populachero]] δημοτικοί, ὀχλαγωγοί de los que están bajo el signo de Ares, Vett.Val.15.22.<br /><b class="num">3</b> [[llano]], [[amable]], [[civil]] de pers. Σωκράτης ... δ. καὶ φιλάνθρωπος ὤν X.<i>Mem</i>.1.2.60, cf. Numen.24.78, πρᾷόν τινα καὶ δημοτικόν Plb.10.26.1 del carácter δημοτικόν τι καὶ πρᾷον ἐν τοῖς λόγοις Pl.<i>Euthd</i>.303d, δημοτικόν γε τοῦτο δρᾷ Antiph.188.19, πολλὰ δημοτικὰ καὶ φιλάνθρωπα διαλεχθείς Plu.<i>Oth</i>.1, τρόπος Eun.<i>VS</i> 481, ψυχή <i>IEphesos</i> 43.21 (IV d.C.), δ. παιδεία una educación cívica</i>, <i>UPZ</i> 144.18 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>compar. neutr. como adv. δημοτικώτερον ἐξελαύνειν marchar con un aspecto más amable</i> Plu.<i>Demetr</i>.42.<br /><b class="num">IV</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[democráticamente]] de una ley καλῶς καὶ δ. λέγων D.24.59, φιλανθρώπως καὶ δ. ... πράττειν actuar humanitaria y democráticamente</i> D.24.24, πολιτεύεσθαι Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>b</sup>14, τῷ χρῆσθαι ἀλλήλοις δ. Arist.<i>Pol</i>.1308<sup>a</sup>11, πεπαιδευομένοι ἐν τῇ πολιτείᾳ ... δ. Arist.<i>Pol</i>.1310<sup>a</sup>17, διαιτᾶσθαι Plu.<i>Ant</i>.21, [[αὐτοῦ]] ... δ. ἐρίζοντος Luc.<i>Ner</i>.9.<br /><b class="num">2</b> [[a la manera del pueblo]], [[como un hombre del pueblo]], [[sencillamente]] γέροντα ... δ. ἐσταλμένον Luc.<i>Scyth</i>.5, ἔσκωπτε δ. καὶ ἀντεσκώπτετο ἡδέως D.C.66.11.1.
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> sent. político, de abstr. [[popular]], [[democrático]] τὸ σόφισμα Ar.<i>Nu</i>.205, γνώμη Ar.<i>Ec</i>.631, παρανομία Th.6.28, οὐδὲν πώποτε δημοτικὸν οὔτε [[αὐτοῦ]] οὔτε τοῦ πατρὸς πράξαντος no habiendo hecho jamás ni él ni su padre nada en favor del sistema democrático</i> X.<i>HG</i> 2.3.39, δημοτικωτέρα πολὺ τῆς Σόλωνος ἐγένετο ἡ πολιτεία Arist.<i>Ath</i>.22.1, cf. <i>Pol</i>.1292<sup>b</sup>13, νόμοι Arist.<i>Pol</i>.1310<sup>a</sup>17, θαρροῦντες τῇ τε φύσει τοῦ βασιλέως δημοτικωτέρᾳ οὔσῃ Philostr.<i>VS</i> 560, cf. 583<br /><b class="num">•</b>de pers. o personif. [[partidario del partido popular]], [[democrático]] ὄρνεα Ar.<i>Au</i>.1584, δ. ἐξ ὀλιγαρχικοῦ γεγονώς Pl.<i>R</i>.572d, δημοτικοὺς μὲν εἶναι νομίζοντες τοὺς συκοφάντας considerando que los sicofantas eran amigos del pueblo</i> Isoc.8.133, Κάτων ... δημοτικώτατος ... τῶν καθ' ἑαυτὸν ἀνθρώπων D.C.43.11.6, βουληθεὶς ... ὣς δ. τις εἶναι δόξαι D.C.53.12.1<br /><b class="num">•</b>subst. ὁ δ. [[el partidario del partido popular]] D.18.122, οἱ δημοτικοί los demócratas</i> Isoc.16.37, Arist.<i>Pol</i>.1298<sup>b</sup>18.<br /><b class="num">II</b> admin.<br /><b class="num">1</b> [[del pueblo]], [[público]] τὸ δ. [[δικαστήριον]] el tribunal público, e.e., que juzga los pleitos entre ciudadanos</i>, <i>Milet</i> 1(3).136.17 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>en las metrópolis de los nomos por op. a los βουλευταί que podían optar a los cargos y magistraturas litúrgicas δημοτικῆς ὢν τύχης <i>POxy</i>.1101.24 (IV d.C.), cf. <i>SB</i> 7261.6 (III d.C.), τὴν ὑπὲρ [[ἑαυτοῦ]] ἐνιαύσιον δημοτικὴν λιτουργίαν ἀποπληρῶσαι <i>PSI</i> 86.11, cf. <i>PLips</i>.65.12 (ambos IV d.C.), ἐκτελοῦντα τὴν ἐγχειρισθεῖσαν τῷ υἱῷ αὐ[τ] οῦ δημοτικὴν λειτουργί[αν <i>PVindob.Sijpesteijn</i> 3.12 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. τὰ δημοτικά [[los asuntos públicos]] Alciphr.1.4.1, Hsch.<br /><b class="num">2</b> [[que pertenece a un demo]], [[propio de un demo]] ἱερόν Ley en D.43.71, cf. Hsch.s.u. δημοτελῆ, δεῖπνα Ath.185c.<br /><b class="num">III</b> sent. social<br /><b class="num">1</b> [[del pueblo]], [[de extracción popular]] Σωκράτης ... πένης ἀνὴρ καὶ δ. D.Chr.54.2<br /><b class="num">•</b>en Roma [[plebeyo]] [[ἄνθρωπος]] ... πένης καὶ δ. Plu.<i>Mar</i>.44<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ δημοτικοί [[los de las clases populares]], [[la gente del pueblo]], [[los ciudadanos comunes]] δύο μυριάδ'... τῶν δημοτικῶν Ar.<i>V</i>.709, τῶν μετρίων τινὰ καὶ δημοτικῶν D.21.183, καί τις ὑμῶν τῶν πολλῶν καὶ δημοτικῶν D.21.209, cf. Arist.<i>Pol</i>.1266<sup>a</sup>22, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1329.13 (II a.C.), ὅπως] ... τῷ δημοτικωτάτῳ πρὸς τὸν εὐπο[ρώ] τατον ἡ ἴση ὑπάρ[χῃ δικα] ιο[δ] ο[σί] α <i>IG</i> 4.1.15 (Egina II a.C.), cf. D.Chr.31.74, 50.2, Zos.5.23.5<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δ. [[el pueblo]] τοῦ μὲν βουλευτικοῦ καὶ δημοτικοῦ μέσον τάττεται τὸ πολεμικόν el ejército se sitúa equidistante del Senado y el pueblo</i> Aristid.Quint.107.1, [[Διονύσιος]] δὲ τὸ δ. εἶχεν εὔνουν Charito 5.4.1, πᾶν δὲ τὸ δ. ... ἐφίλει D.C.37.22.2, ἔπειτα ἐπιμελήσεται (el gobernador de Arabia) καὶ τοῦ δημοτικοῦ καὶ τῆς εὐταξίας Iust.<i>Nou</i>.102.2, ἀπαριθμεῖσθαι προστέταχε τὸ δ. Cyr.Al.M.68.845B, cf. Iust.<i>Nou</i>.102.2.<br /><b class="num">2</b> [[popular]], [[común]] de escritura y lengua διφασίοισι δὲ γράμμασι χρέωνται, καὶ τὰ μὲν αὐτῶν ἱρά, τὰ δε δημοτικά καλέεται (los egipcios) hacen uso de dos tipos de escritura, a una la llaman sagrada (la jeroglífica) y a la otra demótica</i> Hdt.2.36, cf. Hld.4.8.1, ποιήματα D.Chr.2.5, ὀνόματα δημοτικά palabras comunes</i> op. al lenguaje poético, Luc.<i>Hist.Cons</i>.22, ἡ γὰρ Ἀττικὴ [[γλῶσσα]] συνεστραμμένον τι ἔχει καὶ δημοτικόν Demetr.<i>Eloc</i>.177<br /><b class="num">•</b>gener. δ. ὑπόληψις [[opinión popular, común]] Arist.<i>Metaph</i>.989<sup>a</sup>11, ἐπὶ πράγμασι μικροῖς καὶ δημοτικοῖς Plu.2.408c, ἐκ δημοτικῆς καὶ ταπεινῆς ὑποθέσεως Plb.15.35.2, οἶνος ... [[δημοτικός]] vino común</i> Plu.<i>Mar</i>.44, ὕλη Max.Tyr.4.7, ἐν ταῖς δημοτικαῖς καθέδραις Synes.<i>Ep</i>.66 (p.119), δημοτικοὶ θόρυβοι disturbios populares</i> Iust.<i>Nou</i>.13.4.1, cf. 103.3.1<br /><b class="num">•</b>de pers., peyor. [[populachero]] δημοτικοί, ὀχλαγωγοί de los que están bajo el signo de Ares, Vett.Val.15.22.<br /><b class="num">3</b> [[llano]], [[amable]], [[civil]] de pers. Σωκράτης ... δ. καὶ φιλάνθρωπος ὤν X.<i>Mem</i>.1.2.60, cf. Numen.24.78, πρᾷόν τινα καὶ δημοτικόν Plb.10.26.1 del carácter δημοτικόν τι καὶ πρᾷον ἐν τοῖς λόγοις Pl.<i>Euthd</i>.303d, δημοτικόν γε τοῦτο δρᾷ Antiph.188.19, πολλὰ δημοτικὰ καὶ φιλάνθρωπα διαλεχθείς Plu.<i>Oth</i>.1, τρόπος Eun.<i>VS</i> 481, ψυχή <i>IEphesos</i> 43.21 (IV d.C.), δ. παιδεία una educación cívica</i>, <i>UPZ</i> 144.18 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>compar. neutr. como adv. δημοτικώτερον ἐξελαύνειν marchar con un aspecto más amable</i> Plu.<i>Demetr</i>.42.<br /><b class="num">IV</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[democráticamente]] de una ley καλῶς καὶ δ. λέγων D.24.59, φιλανθρώπως καὶ δ. ... πράττειν actuar humanitaria y democráticamente</i> D.24.24, πολιτεύεσθαι Arist.<i>Pol</i>.1292<sup>b</sup>14, τῷ χρῆσθαι ἀλλήλοις δ. Arist.<i>Pol</i>.1308<sup>a</sup>11, πεπαιδευομένοι ἐν τῇ πολιτείᾳ ... δ. Arist.<i>Pol</i>.1310<sup>a</sup>17, διαιτᾶσθαι Plu.<i>Ant</i>.21, [[αὐτοῦ]] ... δ. ἐρίζοντος Luc.<i>Ner</i>.9.<br /><b class="num">2</b> [[a la manera del pueblo]], [[como un hombre del pueblo]], [[sencillamente]] γέροντα ... δ. ἐσταλμένον Luc.<i>Scyth</i>.5, ἔσκωπτε δ. καὶ ἀντεσκώπτετο ἡδέως D.C.66.11.1.
}}
{{grml
|mltxt=-ή και -ιά, -ό (AM [[δημοτικός]], -ή, -όν)<br />Ι. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον δήμο, στον λαό<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει στον δήμο ή υπάγεται στη [[δικαιοδοσία]] της δημοτικής αρχής (σε [[αντιδιαστολή]] με αυτόν που υπάγεται στο [[δημόσιο]] ή σε ιδιώτες)<br /><b>2.</b> [[δημοφιλής]], [[λαοφιλής]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δημοτική]] [[εκπαίδευση]]» — πρωτοβάθμια [[εκπαίδευση]]<br />β) «δημοτικό [[σχολείο]]» — [[σχολείο]] πρωτοβάθμιας στοιχειώδους εκπαίδευσης<br />γ) «δημοτικό [[συμβούλιο]]» — το αιρετό, βουλευόμενο όργανο [[κάθε]] δήμου<br />δ) «[[δημοτικός]] και [[κοινοτικός]] [[κώδικας]]» — κωδικοποιημένο [[σύνολο]] διατάξεων που ρυθμίζουν τα θέματα τών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης<br /><b>7.</b> «δημοτικά τραγούδια» — λαϊκά δημιουργήματα από ανώνυμους [[συνήθως]] στιχουργούς που αναφέρονται σε όλο τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής και εκφράζουν καθολικότερα αισθήματα και αρχές του λαού για τον κοινωνικό και τον εθνικό βίο<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>(συγκρ.)</b> <i>δημοτικώτερος</i>, -α, -ον<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει σε κατώτερη λαϊκή [[τάξη]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[λόγος]] [[δημοτικός]]» — [[παροιμία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κοινός]], [[συνήθης]]<br /><b>2.</b> [[γνωστός]]<br /><b>3.</b> ο λαϊκής καταγωγής<br /><b>4.</b> [[φτωχός]]<br /><b>5.</b> [[δημοκρατικός]] στα φρονήματα<br /><b>6.</b> [[καταδεχτικός]], [[ευπροσήγορος]]<br />II. <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η [[δημοτική]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η απλή εξελιγμένη [[μορφή]] της ελληνικής γλώσσας, την οποία χρησιμοποιεί [[φυσικά]] και [[αβίαστα]] ο [[ελληνικός]] [[λαός]]<br /><b>2.</b> ([[κατά]] τους αρχαϊστές και τους καθαρολόγους) η χυδαία [[γλώσσα]] τών αμόρφωτων λαϊκών στρωμάτων<br /><b>αρχ.</b><br />η [[γραφή]] που προήλθε από την [[απλοποίηση]] της ιερατικής, ιερογλυφικής [[γραφής]] τών αρχαίων Αιγυπτίων<br />III. <b>το ουδ. εν. ως ουσ.</b> <i>το δημοτικό</i> (Μ δημοτικό)<br /><b>νεοελλ.</b><br />το δημοτικό [[σχολείο]]<br /><b>μσν.</b><br />ο [[λαός]] ως [[σύνολο]]<br />IV. (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τα δημοτικά</i> (Α δημοτικά)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> τα δημοτικά τραγούδια<br /><b>2.</b> οι υποθέσεις, τα θέματα του δήμου, τών δημοτικών αρχών<br /><b>αρχ.</b><br />οι δημόσιες υποθέσεις.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[δημότης]]<br /><b>βλ.</b> και [[δημόσιος]].
}}
}}