χροιά: Difference between revisions

|mltxt=η, ΝΜΑ, και αττ. τ. [[χρόα]] και επικ. και ιων. τ. χροιή Α<br /><b>1.</b> [[χρώμα]], [[χρωματισμός]] (α. «αυτό το [[πλακάκι]] έχει παράξενη [[χροιά]]» β. «αἱ χρόαι ἅπασαι μεμιγμέναι ἐκ τριῶν, τοῡ φωτός, καὶ δι' ὧν φαίνεται τὸ φῶς, καὶ τῶν ὑποκειμένων χρωμάτων», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> (<b>[[λόγιος]] τ.</b>) [[επιδερμίδα]] (α. «[[ερύθημα]] αιδούς επεχύθη επί της απαλής χροιάς της», Καλλιγ.<br />β. «ἡ βαφὴ τῆς χρόας ἐνάερον καὶ ἀχλυώδη ποιοῡσα τὴν ἐπιφάνειαν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> <b>μουσ.</b> το [[ποιόν]] του ήχου, που καθιστά δυνατή τη [[διάκριση]] δύο ή περισσότερων ήχων με την [[ίδια]] [[οξύτητα]] και [[ένταση]], [[αλλά]] με διαφορετική [[προέλευση]], ηχόχρωμα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[απόχρωση]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[μορφή]], [[χαρακτήρας]] (α. «[[πολιτική]] [[χροιά]]» β. «τα [[λόγια]] του είχαν [[χροιά]] προσταγής»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />το [[χρώμα]] της ανθρώπινης επιδερμίδας, του δέρματος<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[δέρμα]]<br /><b>2.</b> το ανθρώπινο [[σώμα]]<br /><b>3.</b> (στους Πυθαγορείους) η [[επιφάνεια]] [[κάθε]] σώματος.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>χροιή</i> /[[χροιά]] έχει σχηματιστεί από το θ. <i>χροFοσ</i>- της λ. [[χρώς]] «[[χρώμα]], [[επιδερμίδα]]» με κατάλ. -<i>ιᾱ</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[ῥοιά]] / [[ῥοιή]] / <i>ῥόα</i>), με σίγηση τών ενδοφωνηεντικών -<i>F</i>- και -<i>σ</i>- και [[υφαίρεση]]: <i>χροFoσ</i>-<i>ια</i> &GT; <i>χρο</i>-<i>ο</i>-<i>ια</i> &GT; [[χροιά]] (για τη [[μορφή]] του θ. και τον σχηματισμό <b>βλ.</b> και λ. [[χρώς]])].