3,277,055
edits
μέτρον: Difference between revisions
2a
m (Text replacement - " . ." to "…") |
(2a) |
||
| Line 45: | Line 45: | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[μέτρον]], ου, τό,<br /><b class="num">I.</b> that by [[which]] [[anything]] is [[measured]]:<br /><b class="num">1.</b> a [[measure]] or [[rule]], Il.; ἄνδρα πάντων χρημάτων μ. [[εἶναι]] is a [[measure]] of all things, Plat.<br /><b class="num">2.</b> a [[measure]] of [[content]], [[whether]] [[solid]] or [[liquid]], δῶκεν [[μέθυ]], χίλια μέτρα Il.; [[εἴκοσι]] μέτρα ἀλφίτου Od.<br /><b class="num">3.</b> [[measure]], [[length]], [[size]], μέτρα κελεύθου the [[length]] of the way, Od.; [[μέτρον]] [[ἑξήκοντα]] σταδίους Thuc.; [[μέτρον]] ἥβης [[full]] [[measure]], i. e. the [[prime]], of [[youth]], Il.; μέτρα μορφῆς one's [[size]] and [[shape]], Eur.<br /><b class="num">4.</b> due [[measure]] or [[limit]], [[proportion]], μέτρα φυλάσσεσθαι Hes.; κατὰ [[μέτρον]] Hes. [[ὑπὲρ]] [[μέτρον]] Theogn.; [[πλέον]] μέτρου Plat.;— μέτρῳ= [[μετρίως]], Pind.<br /><b class="num">II.</b> [[metre]], opp. to [[μέλος]] ([[tune]])and [[ῥυθμός]] ([[time]]), Ar., Plat.<br /><b class="num">2.</b> a [[verse]], Plat. | |mdlsjtxt=[[μέτρον]], ου, τό,<br /><b class="num">I.</b> that by [[which]] [[anything]] is [[measured]]:<br /><b class="num">1.</b> a [[measure]] or [[rule]], Il.; ἄνδρα πάντων χρημάτων μ. [[εἶναι]] is a [[measure]] of all things, Plat.<br /><b class="num">2.</b> a [[measure]] of [[content]], [[whether]] [[solid]] or [[liquid]], δῶκεν [[μέθυ]], χίλια μέτρα Il.; [[εἴκοσι]] μέτρα ἀλφίτου Od.<br /><b class="num">3.</b> [[measure]], [[length]], [[size]], μέτρα κελεύθου the [[length]] of the way, Od.; [[μέτρον]] [[ἑξήκοντα]] σταδίους Thuc.; [[μέτρον]] ἥβης [[full]] [[measure]], i. e. the [[prime]], of [[youth]], Il.; μέτρα μορφῆς one's [[size]] and [[shape]], Eur.<br /><b class="num">4.</b> due [[measure]] or [[limit]], [[proportion]], μέτρα φυλάσσεσθαι Hes.; κατὰ [[μέτρον]] Hes. [[ὑπὲρ]] [[μέτρον]] Theogn.; [[πλέον]] μέτρου Plat.;— μέτρῳ= [[μετρίως]], Pind.<br /><b class="num">II.</b> [[metre]], opp. to [[μέλος]] ([[tune]])and [[ῥυθμός]] ([[time]]), Ar., Plat.<br /><b class="num">2.</b> a [[verse]], Plat. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''μέτρον''': {métron}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': ‘Maß, das rechte, volle Maß, Ziel, Länge, Größe, Silben- od. Versmaß’ (seit Il.).<br />'''Composita''' : Viele Kompp., z.B. [[σύμμετρος]] [[das gleiche Maß haltend]], [[abgemessen]], [[angemessen]], [[symmetrisch]] mit [[συμμετρία]] [[Ebenmaß]], [[Symmetrie]] u. a. (ion. att.); [[περίμετρος]] [[über das Maß hinausgehend]], [[übermäßig]] (seit Od.); aber [[περίμετρον]] (Hdt., Arist. usw.), -ος (sc. [[γραμμή]]) f. [[Umkreis]], [[Umfang]] nach [[περίοδος]] u. a. mit verbaler Assoziation ([[περιμετρέω]] Luk.), s. Risch IF 59, 252.<br />'''Derivative''': Ableitungen: Adj. 1. [[μέτριος]] [[mäßig]], [[maßvoll]], [[passend]] (seit Hes.) mit [[μετριότης]] [[Mäßigkeit]] (ion. att.), -οσύνη [[Armut]] (Pap. VI<sup>p</sup>), -ακός [[mäßig]] (Pap. VI<sup>p</sup>), -άζω [[mäßig sein]] (att. hell.) mit -ασμός (Suid.); μετριεύεται H. s. [[λαγαρίττεται]]. 2. [[μετρικός]] [[metrisch]], [[nach Maß]] (Arist. usw.). 3. Adv. [[μετρηδόν]] [[in metrischer Form]] (Nonn.). 4. Verb: [[μετρέω]], sehr oft mit Präfix, z.B. ἀνα-, δια-, ἐπι-, ἐκ-, ἀπο-, συν-, [[messen]], [[ausmessen]], [[abschätzen]] (seit Hom.); davon (mehrfach mit Präfix) [[μέτρησις]] [[Messung]] (ion. att.)., -ημα [[Maß]] (E., hell. u. sp.), -ητής m. "Messer", Ben. eines Maßes, [[Metretes]] (att. usw.; Fraenkel Nom. ag. 1, 233), -ητίς f. ib. (Amorgos IV<sup>a</sup>), -ητιαῖος ‘einen μ. haltend’ (Karyanda), -ητικός [[auf das Messer bezüglich]] (Pl. u. a.). Dazu als Hinterglied in mehreren Verbalkornpp., z.B. [[γεωμέτρης]] m. ‘Land-, Feldmesser, Geometer’ (Pl., X. usw.) mit [[γεωμετρία]], ion. -ίη (Hdt., Ar. usw.; auch Zusammenbildung von γῆν μετρεῖν?), -ικός (Demokr., Pl. usw.), -έω (att. usw.), [[βουμέτρης]] "Rinderbesser" =ὁ ἐπι θυσιῶν τεταγμένος παρὰ Αἰτωλοῖς H.; vgl. E. Kretschmer Glotta 18, 86. — Rückbildungen wie [[διάμετρος]] (sc. [[γραμμή]]) f. [[Durchmesser]], [[Diagonale]] (Pl., Arist. usw.), [[ἐπίμετρον]] [[Übermaß]], [[Zugabe]] (hell. u. sp.).<br />'''Etymology''' : Neben [[μέτρον]] steht mit demselben Suffix aber im Ablaut abweichend [[μήτρα]] f. [[Ackermaß]] (Kilikien), [[ἐρεσιμήτρην]]· τὴν γεωμετρίαν H. (s. [[ἔρα]]), das zu aind. ''mā́trā'' f. [[Maß]] genau stimmt und auf ein athematisches Präsens, aind. ''mā́''-''ti'' [[mißt]] (aus idg. *''mē''-''ti'') zurückgeht. Die Kürze des ε in [[μέτρον]] gegenüber aind. ''mā́tram'' n. ib. hat dagegen keine außergriechische Entsprechung; sie kann entweder einen thematischen Vokal nach schwundstufiger Wurzel μέ-τρον (Brugmann, z.B. Grundr.<sup>2</sup> II: 1, 342) oder eine Reduktionsstufe von idg. ''mē''- (wie θέ-(σις) von θη-) repräsentieren; im letzteren Falle bietet präkr. ''mettam'' n. [[Maß]] aus aind. *''mitram'' (nach ''mi''-''ta''- u. a. neugebildet) einen direkten Vergleich. Eine Ableitung idg. *''méd''-''tro''-''m'' von ''med''- [[messen]] (vgl. zu [[μέδιμνος]]; de Saussure MSL 6, 246ff.) hätte dagegen *μέστρον gegeben. — Eine andere Ableitung desselben Verbs ist [[μῆτις]], s. d.<br />'''Page''' 2,220-221 | |||
}} | }} | ||