3,273,743
edits
τέλομαι: Difference between revisions
2b
(41) |
(2b) |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=και [[κυπριακός]] τ. γ' εν. [[τένται]] Α<br />(ενεστ. με σημ. μέλλ.) θα [[είμαι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ενεστωτικός τ. με σημ. μέλλοντα, που χρησιμοποιήθηκε ως [[μέλλοντας]] του [[εἰμί]] στην κρητική διάλεκτο (<b>πρβλ.</b> [[εἶμι]], [[νέομαι]] «θα επανέλθω»). Ο τ. [[τέλομαι]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>k</i><sup>w</sup><i>el</i>- «[[στρέφω]], περιφέρομαι» και [[είναι]] [[ταυτόσημος]] με τον ομηρικό ενεστ. [[πέλομαι]] (που εμφανίζει αρκτικό χειλικό <i>π</i>- [[αντί]] του αναμενόμενου <i>τ</i>-, [[κατά]] τα ισχύοντα στην αιολ. διάλεκτο). Στην κυπριακή, [[ωστόσο]], διάλεκτο μαρτυρείται τ. γ' ενικού προσώπου [[τένται]], [[αθέματος]] τ. ο [[οποίος]] έχει προέλθει φωνητικά από αμάρτυρο <i>τέλται</i> <span style="color: red;"><</span> <i>τέλεται</i>, πιθ. [[κατά]] το γ' ενικό <i>ἔσται</i>-, του μέλλ. <i>ἔσομαι</i>. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], λιγότερο πιθανή, ο τ. έχει προέλθει από [[συγκοπή]]. Για την [[εξέλιξη]] της σημ. του ρ. αναφορικά [[προς]] τη σημ. της ρίζας <b>πρβλ.</b> και [[πέλομαι]] «[[γυρίζω]] περιφέρομαι» [[αλλά]] και «[[υπάρχω]], [[είμαι]], [[γίνομαι]]»]. | |mltxt=και [[κυπριακός]] τ. γ' εν. [[τένται]] Α<br />(ενεστ. με σημ. μέλλ.) θα [[είμαι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ενεστωτικός τ. με σημ. μέλλοντα, που χρησιμοποιήθηκε ως [[μέλλοντας]] του [[εἰμί]] στην κρητική διάλεκτο (<b>πρβλ.</b> [[εἶμι]], [[νέομαι]] «θα επανέλθω»). Ο τ. [[τέλομαι]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>k</i><sup>w</sup><i>el</i>- «[[στρέφω]], περιφέρομαι» και [[είναι]] [[ταυτόσημος]] με τον ομηρικό ενεστ. [[πέλομαι]] (που εμφανίζει αρκτικό χειλικό <i>π</i>- [[αντί]] του αναμενόμενου <i>τ</i>-, [[κατά]] τα ισχύοντα στην αιολ. διάλεκτο). Στην κυπριακή, [[ωστόσο]], διάλεκτο μαρτυρείται τ. γ' ενικού προσώπου [[τένται]], [[αθέματος]] τ. ο [[οποίος]] έχει προέλθει φωνητικά από αμάρτυρο <i>τέλται</i> <span style="color: red;"><</span> <i>τέλεται</i>, πιθ. [[κατά]] το γ' ενικό <i>ἔσται</i>-, του μέλλ. <i>ἔσομαι</i>. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], λιγότερο πιθανή, ο τ. έχει προέλθει από [[συγκοπή]]. Για την [[εξέλιξη]] της σημ. του ρ. αναφορικά [[προς]] τη σημ. της ρίζας <b>πρβλ.</b> και [[πέλομαι]] «[[γυρίζω]] περιφέρομαι» [[αλλά]] και «[[υπάρχω]], [[είμαι]], [[γίνομαι]]»]. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''τέλομαι''': {télomai}<br />'''Forms''': 3. sg. τέλεται, auch m. συν-,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': = [[ἔσομαι]], [[ἔσται]] (Kreta).<br />'''Etymology''' : Mit äol. [[πέλομαι]] (s. d.) identisch, somit eig. [[ich werde]] mit Futurbedeutung (vgl. Schwyzer-Debrunner 265). Dazu τένται ib. (Kyrene), zunächst aus *τέλται (Schwyzer 213), nach Meillet BSL 32, 198 alte athemat. Form wie [[ἔσται]] (dazu [[τέλομαι]] nach Schwyzer 780 mit Bechtel Dial. 2, 792 u.a. kurzvokalischer Konjunktiv; ganz unwahrscheinlich), was sehr auffallend wäre; eher mit Fraenkel Glotta 20, 89 ff. zu [[τέλομαι]] nach dem synonymen Formenpaar [[ἔσομαι]]: [[ἔσται]]. Nach Szemerényi Syncope 165ff. (m. ausführlicher Beh.) dagegen aus τέλεται synkopiert. Mit θ-Erweiterung (Schw. 703) [[τελέθω]] [[hervorkommen]], [[erscheinen]], [[werden]], [[sein]] (ep. poet. seit Il., auch ion. u. dor. Prosa); zur terminativen Bed. Chantraine Gramm. hom. 1, 327. — Daneben als alte Primärbildungen 1. [[τέλος]] (s. d.) und [[τελετή]] f. [[feierlicher Ritus]], [[Weihe]] (Pi., ion. att.) mit [[τελετάρχης]] m. [[Vorsteher der τελεταί]] (sp.), [[τελετής]] = [[τελεστής]] [[der die Weihe vollbringt]] (hell. u. sp.; vgl. zu Euphron. 1 [''Coll''. ''Alex''. 177]), eig. Bed. ‘(feierliche) Verrichtung, Vollbringung’ ?; vgl. lat. ''cultus'' zu ''colō'', aind. ''cáraṇam'' n. auch ‘(liturgische) Verrichtung, religiöse Zeremonie’ (zu ''cárati'', -''te'' = ''colit'', τέλεται); andere Hypothesen von Harrison Class-Rev. 28, 36ff.: eig. [[Ritus der Reife]] (vgl. [[τέλειος]]), von Kretschmer Glotta 26, 68 (m. Lit.): eig. [[Beendigung]], [[Vollziehung]]: S. noch 3. [[τέλλω]] und [[τελέω]] (zu 1. [[τέλος]]). Das Paar [[τέλος]] : [[τελετή]] wie [[γένος]] : [[γενετή]].<br />'''Page''' 2,870-871 | |||
}} | }} | ||