3,276,901
edits
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+)<\/b>" to "$1") |
m (Text replacement - "({{lxth\n.*\n}})\n\1" to "$1") Tag: Manual revert |
||
(38 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=gefyra | |Transliteration C=gefyra | ||
|Beta Code=ge/fura | |Beta Code=ge/fura | ||
|Definition=(Boeot. βέφυρα | |Definition=(Boeot. [[βέφυρα]] Stratt.47.5), Lacon. δίφουρα [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]], Cret. [[δέφυρα]] ''GDI''5000 ii<br><span class="bld">A</span> b 6 (Gortyn), ἡ (used by Hom. only in Il., always in plural):—[[dyke]], [[dam]], ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας· τὸν δ' οὔτ' ἄρ τε γέφυραι ἐεργμέναι ἰσχανόωσι Il.5.88; cf. [[γεφυρόω]]: metaph., <b class="b3">πολέμοιο γέφυραι</b>, expld. by Sch.Il. as <b class="b3">αἱ δίοδοι τῶν φαλάγγων</b>, i.e. the [[open space]] between hostile armies, but more prob. [[limits]] of the battlefield, Il.4.371, 11.160, etc.; <b class="b3">πόντου γ.</b> of the Isthmus of Corinth, [[causeway]] through the sea, Pi.''N.''6.39, cf.''I.'' 4(3).20; so, of the [[causeway]] between Athens and Eleusis, ''Carm.Pop.''9; at the Euripus, Str.9.2.2.<br><span class="bld">II</span> after Hom., in sg., [[bridge]], γέφυραν ζευγνύναι [[Herodotus|Hdt.]]4.97, cf. 1.75 (pl.); γ. γαῖν δυοῖν ζευκτηρίαν A. ''Pers.''736; γ. λῦσαι X.''An.''2.4.17; πόρον ὑπὲρ γεφυρῶν ἄγοντες Lib. ''Or.''11.243; also, of a [[tunnel]], ὑποστείχει γ. Philostr.''VA''1.25. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=(γέφῡρα) -ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> cret. [[δέπυρα]] <i>ICr</i>.4.43Bb.6 (Gortina V a.C.); beoc. [[βέφυρα]] Stratt.49.5; lacon. [[δίφουρα]] Hsch.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[terraplén]], [[dique]] ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας <i>Il</i>.5.88.<br /><b class="num">2</b> [[espacio intermedio]] πολέμοιο γέφυραι entre dos ejércitos <i>Il</i>.4.371.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[puente]] πόντου τε γέφυρ' ἀκάμαντος puente infatigable sobre el mar</i> ref. al Istmo de Corinto, Pi.<i>N</i>.6.39, del que se encuentra entre Atenas y Eleusis <i>Carm.Pop</i>.31, γ. γαῖν δυοῖν ζευκτηρία A.<i>Pers</i>.736, γέφυραν ζευγνύναι unir con un puente</i> las orillas de un río, Hdt.4.97, γεφύρᾳ συνεζευγμένος ... διπλέθρῳ Ephor.119, γέφυραν λῦσαι cortar un puente</i> X.<i>An</i>.2.4.17, πόλιν γεφύραις ... καὶ τείχεσιν περιφραγμένην [[LXX]] 2<i>Ma</i>.12.13, κεκόσμηται γεφύραις de Mitilene, Longus 1.1.1, cf. <i>Carm.Pop</i>.31, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1126.41 (IV a.C.), <i>PPetr</i>.2.4.11.6 (III a.C.), [[LXX]] <i>Is</i>.37.25, Luc.<i>VH</i> 2.43, <i>Hist.Cons</i>.15, <i>PRyl</i>.225.51 (II/III d.C.), Lib.<i>Or</i>.11.243<br /><b class="num">•</b>fig. del descenso de [[Cristo]] al Hades γ. πρὸς ἀναβίωσιν Procl.CP <i>Or</i>.M.65.785C.<br /><b class="num">2</b> [[túnel]] ποταμῷ ... ὃν ... ὑποστείχει γ. Philostr.<i>VA</i> 1.25.<br /><b class="num">3</b> [[acueducto]] τὴν γέφυραν ... ἀνέθηκεν <i>IEphesos</i> 3092 (I d.C.).<br /><b class="num">4</b> n. de un [[impuesto sobre los puentes]], <i>SB</i> 12834 (II/III d.C.) en <i>BL</i> 8.286.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Las formas beoc. [[βέφυρα]], cret. δέφυρα hacen pensar en una forma *<i>g<sup>u̯</sup>ebhūra</i>, aunque [[γέφυρα]] presenta un tratamiento anómalo de <i>g<sup>u̯</sup></i>- inicial. Se ha supuesto que la forma antigua sería *δέφυρα y [[γέφυρα]] sería secundaria por influencia de [[γέργυρα]], [[γόργυρα]] ‘[[conducto de agua]]’: *δέφυρα procedería de *<i>g<sup>u̯</sup>ebh</i>- <*<i>bheg<sup>u̯</sup></i>- por metátesis, cf. lituan. <i>bė́gu</i>, <i>bė́gti</i> ‘[[correr]]’, aisl. <i>běža</i>, <i>běžati</i> ‘[[huir]]’, gr. [[φέβομαι]]. Puede tratarse de una palabra del sustrato. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0487.png Seite 487]] ἡ, wahrscheinl. von γῆ, γέα, und [[φύρω]], = ein künstlicher | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0487.png Seite 487]] ἡ, wahrscheinl. von γῆ, γέα, und [[φύρω]], = ein künstlicher [[Erdwall]], [[ein]] [[Damm]], vgl. Etym. m. 229, 9; Hom. hat das Wort siebenmal; zweimal in eigentlichster Bedeutung, Erdwall, Damm, Iliad. 5, 88 und 89 ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας· τὸν δ' οὔτ' ἄρ τε γέφυραι ἐεργμέναι ἰσχανόωσιν, οὔτ' ἄρα ἕρκεα ἴσχει ἀλωάων ἐριθηλέων. Mehrmals πολέμοιο γέφυραι, plur. Homerisch anstatt des sing., der Raum, durch welchen zwei feindliche Heere vor dem Beginne des Handgemenges wie durch einen Damm getrennt werden, und auf welchem sie nachher kämpfen, schlechtweg = der Wahlplatz, das Schlachtfeld; immer πολέμοιο (πτολέμοιο) γεφύρας accus. Versende: Iliad. 4, 371 τί πτώσσεις, τί δ' ὀπιπεύεις πολέμοιο γεφύρας; 11, 160 ἵπποι κείν' ὄχεα κροτάλιζον ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 20, 427 οὐδ' ἂν ἔτι δὴν ἀλλήλους πτώσσοιμεν ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 8, 378 ἢ νῶι Ἕκτωρ γηθήσει προφανείσα ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 8, 553 οἱ δὲ μέγα φρονέοντες ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας [[εἵατο]] παννύχιοι, πυρὰ δέ σφισι καίετο πολλά, [[varia lectio|v.l.]] ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρας, ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρῃ, ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρῃ, Scholl. Didym. γράφεται [[γεφύρῃ]], Scholl. Nicanor. [[προηγουμένως]] μὲν τοῖς [[ἑξῆς]] [[συναπτέον]]· τὸν γὰρ τόπον ἐν ᾧ ἡ τοῦ πολέμου συμβολὴ γίνεται, γέφυραν εἶπε πολέμου [ἢ τὰς διαβάσεις αὐτὰς αἷς ἐν τοῖς πολέμοις ἐχρῶντο]. λόγον δὲ ἔχει καὶ τοῖς ἄνω συνάπτειν ἵν' ᾖ [[περίφρασις]], πολέμοιο γεφύρῃ ἀντὶ τοῦ τῷ πολέμῳ· ὁ δὲ [[λόγος]], μέγα φρονοῦντες ἐπὶ τῷ πολέμῳ, [[τουτέστι]] τῷ κεκρατηκέναι κατὰ τὸν πόλεμον. Die eingeklammerken Worte sind unächt, s. Friedländer, welcher auch mit Recht annimmt, daß Nicanor im Homer ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρῃ schrieb. – In der Bedeutung [[Erdwall]] gebraucht Pind. das Wort, N. 6, 40, wo der korinthische Isthmus πόντου [[γέφυρα]] heißt, u. I. 4, 20 (3, 38), γέφυραν ποντιάδα πρὸ Κορίνθου τειχέων. Die gewöhnliche Bed. aber nach Hom. ist = B rü che; Her. 4, 85. 97; Att.; γέφυραν ζευγνύναι, γεφύρᾳ ζευγνύναι ποταμόν, eine Brücke über den Fluß schlagen; <span class="ggns">Gegensatz</span> λύειν, sie abbrechen. [ ñ ñ ñ erst Sp., wie Ep. ad. 632 (App. 223).] | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>1</b> [[chaussée]] ; <i>p. anal.</i> espace entre deux armées, sorte de chaussée <i>ou</i> de champ de bataille entre elles <i>touj. au plur.</i><br /><b>2</b> <i>postér.</i> pont : γέφυραν ζευγνύναι HDT relier par un pont (les deux rives d'un fleuve), jeter un pont ; γέφυραν λύειν XÉN rompre un pont.<br />'''Étymologie:''' orig. sémitique. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=γέφῡρα -ας, ἡ<br /><b class="num">1.</b> Hom., altijd plur. dam, dijk, wal; Il. 5.88; uitbr.. πολέμοιο γεφύρας de dijken van de oorlog (d.w.z. het slagveld) Il. 4.371.<br /><b class="num">2.</b> na Hom. brug. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''γέφῡρα:''' ἡ (Anth. тж. ῡ) Hom. только pl.<br /><b class="num">1</b> воен. [[полоса земли между враждебными армиями]], [[предполье]], [[плацдарм]] (πολέμοιο γέφυραι Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[полоса]], [[плотина]]: γ. [[ποντιάς]] или πόντου Pind. = [[Ἰσθμός]];<br /><b class="num">3</b> [[мост]] (γέφυραν ζευγνύναι Her.; γέφυραν λύειν Xen.): γ. γαῖν [[δυοῖν]] [[ζευκτηρία]] Aesch. мост, соединяющий оба материка. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{etym | ||
| | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[bridge]]; on other meanings in Homer s. below (Il.)<br />Other forms: Böot. [[βέφυρα]], Cret. [[δέφυρα]], Lak. [[δίφουρα]] (H.)<br />Derivatives: <b class="b3">γεφυρίς πόρνη τις ἐπὶ γεφύρας</b>, [[ὡς]] `[[Ηρακλέων]] H. (also with another meaning); denomin. [[γεφυρόω]] [[make a bridge]] (Ion.-Att.; Il. [[dam up]] s. below',) with [[γεφύρωσις]] (Str.), [[γεφύρωμα]] [[bridge]] (J.), [[γεφυρωτής]] <b class="b2">builder of b.</b> (Plu.); [[γεφυρίζω]] [[abuse]] (Plu.), acc. to H. "<b class="b3">ἐπεὶ ἐν Ἐλευσῖνι ἐπὶ τῆς γεφύρας τοῖς μυστηρίοις καθεζόμενοι ἔσκωπτον τοὺς παριόντας</b>"; from there [[γεφυρισμός]] (Str.), [[γεφυριστής]] (Plu.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: The variation of the first consonant suggests labiovelar <b class="b2">gʷ-</b>, but then the <b class="b3">γ-</b> cannot be explained. The evidently cognate Arm. <b class="b2">kamurǰ</b> [[bridge]] gives also unsurmountable problems if the word were IE. Beekes, Glotta ?? (2004), ??-?? follows Fur. 97 etc. in connecting Hattic [[hammuruwa]] [[beam]]. The word is an Anatolian loan (or Pre-Greek?). An original meaning [[beam]] fits all passages in Homer, and notably the expression <b class="b3">πολέμοιο γεφύρας</b>, where it has the same meaning as phalanx (`tree, beam'). The form with <b class="b3">-ι-</b> and <b class="b3">-ου-</b> point to Pre-Greek. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b>γέφῡρα</b> <br /> | |sltr=<b>γέφῡρα</b> <br /><b>1</b> [[bridge]] met. πόντου τε γέφυῤἀκάμαντος ἐν ἀμφικτιόνων ταυροφόνῳ τριετηρίδι Κρεοντίδαν τίμασε Ποσειδάνιον ἂν [[τέμενος]] i. e. the [[Isthmus]] (N. 6.39) ὁ κινητὴρ δὲ γᾶς Ὀγχηστὸν οἰκέων καὶ γέφυραν ποντιάδα πρὸ Κορίνθου τειχέων the [[Isthmus]] (I. 4.20) | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η και γεφύρι και [[γιοφύρι]], το (AM [[γέφυρα]], η και [[γεφύριον]], το)<br /><b>1.</b> τεχνητή [[κατασκευή]] για τη [[διάβαση]] ποταμού, χαράδρας, πορθμού κ.λπ.<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[μέσο]] επικοινωνίας ή διασύνδεσης<br /><b>2.</b> (στη [[γυμναστική]]) σωματική [[άσκηση]] στην οποία ο [[κορμός]] από την ύπτια [[θέση]] ανασηκώνεται και [[καθώς]] κάμπτεται αποκτά το συμβατικό [[σχήμα]] της γέφυρας<br /><b>3.</b> <b>(οδοντ.)</b> προσθετική [[εργασία]] για την [[αποκατάσταση]] μέρους της οδοντοστοιχίας<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «της Τρίχας το γεφύρι» — γεφύρι το οποίο μόνο οι δίκαιοι μπορούν να περάσουν πηγαίνοντας στον Παράδεισο<br /><b>αρχ.</b><br /><b>πληθ.</b><br /><b>1.</b> [[φράγμα]], [[ανάχωμα]] ποταμού, [[πρόχωμα]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> το [[διάστημα]] [[μεταξύ]] τών στρατιωτικών μονάδων που μάχονται ή και τα όρια του πεδίου της μάχης<br /><b>3.</b> υπόγεια [[σήραγγα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <i>γέφῡρα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>γεφυρ</i>-<i>yᾰ</i> (η [[μακρότητα]] του -<i>υ</i>- οφείλεται σε [[αντέκταση]]<br / | |mltxt=η και γεφύρι και [[γιοφύρι]], το (AM [[γέφυρα]], η και [[γεφύριον]], [[το]])<br /><b>1.</b> τεχνητή [[κατασκευή]] για τη [[διάβαση]] ποταμού, χαράδρας, πορθμού κ.λπ.<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[μέσο]] επικοινωνίας ή διασύνδεσης<br /><b>2.</b> (στη [[γυμναστική]]) σωματική [[άσκηση]] στην οποία ο [[κορμός]] από την ύπτια [[θέση]] ανασηκώνεται και [[καθώς]] κάμπτεται αποκτά το συμβατικό [[σχήμα]] της γέφυρας<br /><b>3.</b> <b>(οδοντ.)</b> προσθετική [[εργασία]] για την [[αποκατάσταση]] μέρους της οδοντοστοιχίας<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «της Τρίχας το γεφύρι» — γεφύρι το οποίο μόνο οι δίκαιοι μπορούν να περάσουν πηγαίνοντας στον Παράδεισο<br /><b>αρχ.</b><br /><b>πληθ.</b><br /><b>1.</b> [[φράγμα]], [[ανάχωμα]] ποταμού, [[πρόχωμα]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> το [[διάστημα]] [[μεταξύ]] τών στρατιωτικών μονάδων που μάχονται ή και τα όρια του πεδίου της μάχης<br /><b>3.</b> υπόγεια [[σήραγγα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <i>γέφῡρα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>γεφυρ</i>-<i>yᾰ</i> (η [[μακρότητα]] του -<i>υ</i>- οφείλεται σε [[αντέκταση]]<br />[[πρβλ]]. και <i>αγκυρ</i>-<i>yᾰ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>αγκῡρα</i>). Λέξη που μαρτυρείται ήδη από την ομηρική [[ποίηση]], και [[μάλιστα]] μόνον [[κατά]] πληθυντικό στην [[Ιλιάδα]], με τη [[σημασία]] «υψώματα της γης που συγκρατούν [[ρεύμα]] νερού» ([[πρβλ]]. τη μεταφορική [[έκφραση]] «πολέμοιο <i>γεφύρας</i>», ερμηνευμένη από σχολιαστές ως «τάς [[διόδους]] τῶν φαλάγγων»). Η [[εναλλαγή]] του αρκτικού φθόγγου διαλεκτικώς ([[πρβλ]]. [[βέφυρα]], βοιωτ. [[δέφυρα]], κρητ. <i>δίφουρα</i>, λακων. οδήγησε στην [[υπόθεση]] χειλοϋπερωικού φθόγγου <i>g</i><sup>w </sup>([[ρίζα]] <i>g</i><sup>w</sup><i>bh</i>-). Δυσερμήνευτο παραμένει το <i>γ</i>- του τ. [[γέφυρα]], που πιθανόν να προήλθε [[κατόπιν]] ανομοιωτικής ή αφομοιωτικής αποβολής του χειλικού στοιχείου (<sup>w</sup>) Από απόπειρες συσχετισμού της λ. με άλλους ινδοευρ. τύπους, όπως το αρμ. <i>Kamurj</i> «[[γέφυρα]]», που εμφανίζουν δυσχέρειες (το ελλ. -<i>φ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>bh</i> θα έπρεπε λ.χ. να αντιστοιχεί σε αρμ. -<i>w</i>-), υποστηρίχτηκε ότι πρόκειται για λ. μη ινδοευρ. (κρητικής, αιγαιακής ή σημιτικής) προελεύσεως. Το νεοελλ. <i>γεφύρι</i> <span style="color: red;"><</span> <b>μτγν.</b> [[γεφύριον]], υποκορ. του [[γέφυρα]]<br />νεοελλ. [[γιοφύρι]] <span style="color: red;"><</span> <b>μσν.</b> <i>γιοφύριν</i> <span style="color: red;"><</span> [[γεφύριον]] (για τον σχηματισμό του τ. <i>γιοφύριν</i><br />[[πρβλ]]. [[γεμάτος]] -[[γιομάτος]], [[γεμίζω]]- [[γιομίζω]], [[γέμα]]- [[γιόμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[γεφυρώνω]] (AM [[γεφυρώ]])<br /><b>αρχ.</b><br />[[γεφυρίζω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γεφυριάτικα]], [[γεφυρικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[γεφυροποιός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[γεφυρεργάτης]], [[γεφυρουργία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[γεφυροδοποιός]], [[γεφυροειδής]], [[γεφυρόζευγμα]], [[γεφυροθύρωμα]] [[γεφυροσκευή]], [[γεφυρόστρωση]]. (Β' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[αερογέφυρα]], [[γερανογέφυρα]], [[οδογέφυρα]], [[πεζογέφυρα]], [[τροχιογέφυρα]], [[υδρογέφυρα]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''γέφῡρα:''' ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[ανάχωμα]], [[φράγμα]] ή [[σωρός]] χώματος για την [[ανάσχεση]] ποταμού, στον πληθ. σε Ομήρ. Ιλ.· η [[έκφραση]] <i>πολέμοιο γέφυραι</i>, φαίνεται να σημαίνει, το [[έδαφος]] [[μεταξύ]] των [[δύο]] γραμμών της μάχης = <i>μεταίχμιον</i>, στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> [[γέφυρα]] για τη [[διάβαση]] ποταμού, σε Ηρόδ., Αττ.· ο Όμηρ. επίσης φαίνεται να αναγνωρίζει αυτή τη [[σημασία]] στο [[ρήμα]] [[γεφυρόω]] (άγν. προέλ.). | |lsmtext='''γέφῡρα:''' ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[ανάχωμα]], [[φράγμα]] ή [[σωρός]] χώματος για την [[ανάσχεση]] ποταμού, στον πληθ. σε Ομήρ. Ιλ.· η [[έκφραση]] <i>πολέμοιο γέφυραι</i>, φαίνεται να σημαίνει, το [[έδαφος]] [[μεταξύ]] των [[δύο]] γραμμών της μάχης = <i>μεταίχμιον</i>, στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> [[γέφυρα]] για τη [[διάβαση]] ποταμού, σε Ηρόδ., Αττ.· ο Όμηρ. επίσης φαίνεται να αναγνωρίζει αυτή τη [[σημασία]] στο [[ρήμα]] [[γεφυρόω]] (άγν. προέλ.). | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''γέφῡρα''': (Βοιωτ. [[βέφυρα]] ἢ βλέφυρα, Στράττις Φοιν. 3), ἡ, ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. (μόνον ἐν Ἰλ.) ἀείποτε κατὰ πληθ. Εἶναι ἄδηλον ἂν ἡ πρώτη [[σημασία]] [[εἶναι]] ἡ τοῦ φραγμοῦ, προχώματος πρὸς παρακώλυσιν τοῦ ῥεύματος ἢ γεφύρας πρὸς διάβασιν αὐτοῦ. Τὸ πρῶτον [[εἶναι]] τὸ φυσικώτατον ἐν Ἰλ. Ε. 88 κἑξ. (ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ· ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας· τὸν δ’ οὔτ’ ἄρ τε γέφυραι ἐερμέναι ἰσχανόωσιν), καὶ ὑποστηρίζεται ὑπὸ τῆς χρήσεως τοῦ [[ἀπογεφυρόω]] παρ’ Ἡροδ. καὶ [[γεφυρόω]] ἐν τῷ Χρον. Εὐσεβ.· τὸ δὲ τελευταῖον δεικνύει ἡ παρ’ Ὁμήρῳ [[χρῆσις]] τοῦ [[γεφυρόω]].-Ὑπάρχει δὲ ἡ αὐτὴ [[ἀδηλότης]] περὶ τοῦ ἂν πολέμοιο γέφυραι σημαίνει τὸ [[ἔδαφος]] τὸ μεταξὺ τῶν ἀντιμαχομένων μερῶν ἢ τὴν μεταξὺ τῶν φαλάγγων δίοδον, ἀλλ’ ἡ γενικὴ [[ἔννοια]] [[εἶναι]] ἡ αὐτὴ καὶ τοῦ μετὰ [[ταῦτα]] ἐν χρήσει μεταιχμίου, τὸ [[πεδίον]] τῆς μάχης, Ἰλ. Δ. 371, Λ. 160, κτλ.· [[οὕτως]], [[ὅταν]] ὁ Πίνδ. Ν. 6. 67 καλῇ τὸν Ἰσθμὸν τῆς Κορίνθου πόντου γέφυραν, ἀμφότεραι αἱ σημασίαι [[εἶναι]] δυναταί, πρβλ. Ι. 4. 34 (5. 38). ΙΙ. μεθ’ Ὅμ. καθ’ ἑνικ., βεβαίως ἐπὶ τῆς ἐννοίας γεφύρας, γέφυραν ζευγνύναι Ἡρόδ. 4. 97· γ. γαῖν δυοῖν ζευκτηρίαν Αἰσχύλ. Πέρσ. 73· γ. λῦσαι Ξεν. Ἀν. 2. 4, 17· πόρον [[ὑπὲρ]] γεφυρῶν ἄγοντες Λιβάν. 1. 353·-[[ὡσαύτως]] ἐπὶ ὑπογείου δρόμου ἢ διόδου, ὑποστείχει γ. Φιλόστρ. 33. (Παραγωγὴ [[ἄδηλος]].) [υ [[μακρόν]]· βραχὺ μόνον παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, Ἀνθ. Π. παραρτ. 223, Orell. Inscr. Lat. 1. 1949.] | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mdlsj | ||
| | |mdlsjtxt=[Deriv. [[unknown]].]<br /><b class="num">I.</b> a [[dyke]], dam or [[mound]] to bar a [[stream]], in plural, Il.; the [[phrase]] πολέμοιο γεφύραι seems to [[mean]] the [[ground]] [[between]] two lines of [[battle]], = μεταίχμιον, Il.<br /><b class="num">II.</b> a [[bridge]], to [[cross]] a [[stream]], Hdt., Attic; Hom. also seems to [[recognise]] [[this]] [[sense]] in the Verb [[γεφυρόω]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{FriskDe | ||
| | |ftr='''γέφυρα''': (ion. att.),<br />{géphūra}<br />'''Forms''': böot. [[βέφυρα]], kret. [[δέφυρα]], lak. δίφουρα (H.)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Brücke]], in der Il. oft als [[Damm]], [[Erdwall]] erklärt (dagegen Lamer, s. unten).<br />'''Derivative''': Davon das Deminutivum [[γεφύριον]] (Ael.) und γεφυρίς· [[πόρνη]] [[τις]] ἐπὶ γεφύρας, ὡς Ἡρακλέων H. (auch mit einer anderen Deutung); ferner die Denominativa 1. [[γεφυρόω]] [[eine Brücke schlagen]] (ion. att.; Il. [[aufdämmen]]?, vgl. oben) mit [[γεφύρωσις]] [[Überbrückung]] (Str., Arr. u. a.), [[γεφύρωμα]] [[Brücke]] (J.), [[γεφυρωτής]] [[Brückenbauer]] (Plu.). 2. [[γεφυρίζω]] [[verunglimpfen]], [[verhöhnen]] (Plu.), nach H. "επεὶ ἐν [[Ἐλευσῖνι]] ἐπὶ τῆς γεφύρας τοῖς μυστηρίοις καθεζόμενοι ἔσκωπτον τοὺς παριόντας"; davon [[γεφυρισμός]] (Str.), [[γεφυριστής]] (Plu., H.).<br />'''Etymology''': In der Bildung mit dem sicher idg. [[ἄγκυρα]] übereinstimmend, macht [[γέφυρα]] auch durch den Anlautswechsel, der auf labiovelares ''g<sup>u̯</sup>''- schließen läßt (evtl. ''gu̯''-, s. Schwyzer 298 und 301), den Eindruck eines Erbworts. Dunkel bleibt indessen γ-; gegen dissimilatorischen Verlust des labialen Elements wegen des folgenden φ (Schwyzer 298f. m. Lit.) Lejeune Traité de phonétique 38 A. 2. — Angesichts der nahen Beziehungen zwischen Griechisch und Armenisch kann die auffallende Ähnlichkeit mit arm. ''kamurǰ'' [[Brücke]] (Meillet BSL 22, 17 und 36, 122 mit Bugge; von Hübschmann Armen. Gramm. 1, 457 abgelehnt) trotz der lautlichen Unregelmäßigkeit (φ aus idg. ''bh'' wäre arm. ''w''; umgekehrt [[ἦμαρ]] gegenüber arm. ''awr'') kaum zufällig sein. — Oft als vorgriechisch erklärt, so von Lamer IF 48, 230 A. 4, PhilWoch 1932 = Festschrift Poland 123ff. (dazu Kretschmer Glotta 21, 158 und 22, 259), Krahe Die Antike 15, 181. — Verfehlt Loewenthal WuS 10, 182f. (eig. [[Flechtwerk]], zu [[γύψος]] usw.).<br />'''Page''' 1,302-303 | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mantoulidis | ||
| | |mantxt=Ἄγνωστη ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Ἴσως νά σχετίζεται μέ τό γαμφή (=[[σαγόνι]], [[ρύγχος]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[γεφυρόω]] -ῶ, [[γεφύρωσις]], [[γεφυρωτής]], [[γεφύρωμα]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{lxth | ||
| | |lthtxt=''[[pons]]'', [[bridge]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.137.4/ 1.137.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.51.3/ 3.51.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.103.4/ 4.103.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%204.103.5/ 4.103.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.108.1/ 4.108.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.118.4/ 4.118.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.66.2/ 6.66.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.101.4/ 6.101.4]. | ||
}} | }} |