μέτρον: Difference between revisions

|Definition=τό,<br><span class="bld">A</span> [[that by which anything is measured]]:<br><span class="bld">1</span> [[measure]], [[rule]], μέτρ' ἐν χερσὶν ἔχοντες Il.12.422; ἐν μέτροισι ταμὼν δόνακας ''h.Merc.''47; [[πάντ' ἄνδρα πάντων χρημάτων μέτρον εἶναι]] = man is a [[measure]] of all things, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''183c, cf. Protag. ap. [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1053a36; μ. αὐτῷ οὐχ ἡ [[ψυχή]], ἀλλ' ὁ [[νόμος]] [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.3.18.<br><span class="bld">b</span> Math., [[measure]], [[divisor]], Eratosth. ap. Nicom.''Ar.''1.13, etc.<br><span class="bld">2</span> [[measure of content]], whether solid or liquid, δῶκεν μέθυ, χίλια μ. Il.7.471; εἴκοσι δ' ἔστω μ.… ἀλφίτου Od.2.355; ὕδατος ἀνὰ εἴκοσι μ. χεῦε 9.209, cf. Il.23.268, 741, Hes.''Op.''350, 600, etc.; at Samos, of the [[μέδιμνος]], ''SIG''976.55 (ii B.C.); in [[Egypt]], of the [[ἀρτάβη]], μ. δοχικόν ''PTeb.''11.6 (ii B.C.); also of smaller units, as <b class="b3">μ. ἑξαχοίνικον</b> ib.105.40 (ii B.C.); <b class="b3">μέτροις καὶ σταθμοῖς</b> [[by measure]] and [[weight]], Decr. ap. And.1.83; in the widest sense, either [[weight]] or [[measure]], Φείδωνος τοῦ τὰ μ. ποιήσαντος Πελοποννησίοισι [[Herodotus|Hdt.]]6.127; <b class="b3">μ. οἰνηρά, σιτηρά</b>, [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1135a2; Κιλικίῳ μ. μετρεῖν ''OGI''579.2 (Cilicia).<br><span class="bld">3</span> any [[space]] [[measured]] or [[measurable]], [[length]], [[size]], in plural, [[dimension]]s, <b class="b3">μέτρα κελεύθου</b> the [[length]] of the [[way]], Od.4.389; μέτρα θαλάσσης Hes.''Op.''648, Orac. ap. [[Herodotus|Hdt.]]1.47; <b class="b3">μορφῆς μέτρα</b> [[bodily]] [[dimension]]s, [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''1063; <b class="b3">τὰ μ. τοῦ λίθου</b> its [[distance]]s from a given point in given directions, its [[position]], [[Herodotus|Hdt.]]2.121.ά, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]'' 843e, Plu.''Sol.''23; ἄστρων μέτρα [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''432.8; ἀπέχει… θαλάσσης μέτρον ἑξήκοντα σταδίους Th.8.95; <b class="b3">τῷ Ἴστρῳ ἐκ τῶν ἴσων μ. ὁρμᾶται [ὁ Νεῖλος]</b> starts from the same [[distance]]s as (i.e. the position corresponding to the source of) the Ister, [[Herodotus|Hdt.]]2.33; εἰδέναι τὴν ἑαυτοῦ χώραν μέτρῳ καὶ τόπῳ [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.5.3; ἐντὸς τῶν μ. τετμημένον μέταλλον Hyp.''Eux.''35; later of [[time]], [[duration]], μέτρα βίοιο ἄρκια ''APl.''4.333 (Antiphil.); <b class="b3">ἐτέων μέτρα, ὡράων μέτρον</b>, ''AP''7.334,9.481; <b class="b3">μέτρα ἐνιαυτῶν, νυκτός</b>, Arat.464.731; χρονικὰ μ. Simp. in de An.299.37.<br><span class="bld">b</span> [[limit]], [[goal]], <b class="b3">ὅρμου μ.</b> the [[goal]] which is the [[mooring]]-[[place]], Od.13.101; <b class="b3">ἥβης μ. ἱκέσθαι</b> the [[term]] which is [[puberty]], Il.11.225, Hes. ''Op.''132; but, <b class="b3">ἥβης μ. ἔχειν</b> [[full measure]] of [[youthful]] [[vigour]], ib. 438, Thgn.1119; σοφίης, γνωμοσύνης μ. Sol.13.52, 16.2.<br><span class="bld">4</span> [[due measure]] or [[limit]], [[proportion]], μέτρα [[φυλάσσεσθαι]] Hes.''Op.''694; χρὴ κατ' αὐτὸν παντὸς ὁρᾶν μέτρον Pi.''P.''2.34; μέτρα μὲν γνώμᾳ διώκων, μέτρα δὲ καὶ κατέχων Id.''I.''6(5).71; κατὰ μέτρον Hes.''Op.''720; πίνειν ὑπὲρ μέτρον Thgn.498; προστιθεὶς μ. A.''Ch.''797 (lyr.); <b class="b3">τί μ. κακότατος ἔφυ</b>; S.''El.''236 (lyr.); <b class="b3">μέτρον ἔχει</b> have a [[moderate|moderating]] [[power]], [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''836a; πλέον πίνειν τοῦ μέτρου Id.''R.''621a; μ. ἔχειν Id.''Lg.''957a; [[μέτρῳ]] = [[μετρίως]], [[καταβαίνειν]] Pi.''P.''8.78; οὐδεὶς τῷ μ. τὸ πίνειν ἔστεργε Alciphr. 3.32.<br><span class="bld">5</span> <b class="b3">τίς ἱππείοις ἐν ἔντεσσιν μέτρα… ἐπέθηκ</b>' [[check]]s, i.e. [[bit]]s, Pi.''O.''13.20.<br><span class="bld">II</span> [[metre]], Ar.''Nu.''638, 641, etc.; opp. [[μέλος]] ([[music]]) and [[ῥυθμός]] ([[time]]), [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 502c, etc.; <b class="b3">λόγους ψιλοὺς εἰς μέτρα τιθέντες</b> putting into [[verse]], Id.''Lg.''669d; τὰ ἐν μέτρῳ πεποιημένα ἔπη [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]'' 1.2.21.<br><span class="bld">2</span> pl., [[verses]], Pl.''Ly.''205a. (I.-E. *métro-m from *métro-m [[measuring]] [[instrument]]', cf. Goth. mitan '[[measure]]'.)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0163.png Seite 163]] τό, 1) das [[Maaß]]; – a) das Werkzeug zum Messen, der Maaßstab, Il. 12, 422; u. im weitern Sinne, Maaß und Gewicht, Her. 6, 127; vgl. Eur. μέτρ' ἀνθρώποισι καὶ μέρη σταθμῶν [[ἰσότης]] ἔταξε, Phoen. 544; πλοίῳ ἐς πεντακόσια τάλαντα ἄγοντι μέτρα, Thuc. 4, 118. – Bes. b) das Maaß für flüssige u. trockene Dinge, auch das damit Gemessene, μέτρα οἴνου, ὕδατος, ἀλφίτου, Il. 7, 471 Od. 2, 355. 9, 209; vgl. Il. 23, 268, τέσσαρα μέτρα κεχανδότα λέβητα, u. 741, ἓξ δ' ἄρα μέτρα χάνδανεν, nämlich ὁ [[κρητήρ]], woraus hervorgeht, daß der Dichter ein Maaß von bestimmter Größe meint. – c) jeder gemessene oder meßbare Raum, μέτρα κελεύθου, die Maaße, die Länge des Weges, Od. 4, 389. 10, 539; [[μέτρον]] ὅρμου, der Raum des Hafens, 13, 101, öfter; [[μέτρον]] ἥβης, z. B. εἰ ἥβης [[μέτρον]] ἵκοντο, 11, 317; [[μέγας]] ἐσσὶ καὶ ἥβης [[μέτρον]] ἱκάνεις, 18, 217. 19, 532, wie Hes., das volle Maaß der Jugend, d. i. die Zeit der vollsten Jugendblüthe erreicht haben, wie Eur. σοὶ ταὐτὸν ἥβης εἶχ' ἂν [[μέτρον]], Ion 354; Sol. 5, 32 σοφίης [[μέτρον]], das volle Maaß der Weisheit, die vollkommne Weisheit; sp. D. – Auch in Prosa gew., Thuc. ἀπέχει τῆς πόλεως θαλάσσης [[μέτρον]] [[ἑξήκοντα]] σταδίους, 8, 95; ἵνα εἴη [[μέτρον]] τι ἐναργὲς πρὸς ἄλληλα βραδυτῆτι καὶ τάχει, Plat. Tim. 39 d; τὴν μέτρῳ ἴσην καὶ σταθμῷ καὶ ἀριθμῷ, Legg. VI, 757 b; πάντων χρημάτων [[μέτρον]] ἄνθρωπον εἶναι, Theaet. 152 a, öfter; ὥσπερ ὑπὲρ σταθμῶν ἢ μέτρων τὸ ἴσον σκοπούμενοι, die Gleichheit in Gewichten und Maaßen, Dem. ep. 3 p. 640, 25. – 2) das rechte Maaß zwischen zu wenig u. zu viel, Ebenmaaß, Gleichmaaß, u. übertr. Mäßigung; ἕπεται ἐν ἑκάστῳ [[μέτρον]], Jegliches hat sein Maaß, Pind. Ol. 13, 46; παντὸς ὁρᾶν [[μέτρον]], in Allem auf das rechte Maaß sehen, P. 2, 34; κερδέων [[μέτρον]] θηρευέμεν χρή, N. 11, 47; vgl. auch I. 5, 67; προστιθεὶς [[μέτρον]], Aesch. Ch. 786; [[καί]] τι [[μέτρον]] κακότητος ἔφυ, Soph. El. 229; [[μέτρον]] ἂν ἔχοι τὰ δικαστήρια, Plat. Legg. XII, 957 a; Sp., [[μέτρον]] [[ἐπακτέον]] πῷ πράγματι, Luc. hist. conscr. 9; τὸ [[μέτρον]] τῆς μιμήσεως ὑπερβαίνειν, salt. 82; – μέτρῳ, κατὰ [[μέτρον]], mäßig, mit Maaß. – 3) das Vers- oder Sylbenmaaß; φράσω δὲ [[ἄνευ]] μέτρου, Plat. Rep. III, 393 d; ἐν μέτρῳ ὡς [[ποιητής]], ἢ [[ἄνευ]] μέτρου ὡς [[ἰδιώτης]], Phaedr. 258 d, öfter; vgl. ἐν [[μέλει]] ἤ τινι ἄλλῳ μέτρῳ, Rep. X, 607 d, wie μέλεσί τε καὶ μέτροις, Conv. 187 d; λόγους ψιλοὺς εἰς μέτρα τιθέντες, in Verse bringen, Legg. II, 669 d; [[οὔτι]] τῶν μέτρων [[δέομαι]] ἀκοῦσαι ἀλλὰ τῆς διανοίας, nicht die Verse, Lys. 205 a; Folgde. Bei den Metrikern ist [[μέτρον]] theils ein einzelner Versfuß im daktylischen u. anapästischen Rhythmus, theils eine Verbindung von zwei Versfüßen im jambischen und trochäischen, dah. [[ἑξάμετρος]], [[δίμετρος]] [[στίχος]].

|elrutext='''μέτρον:''' τό<br /><b class="num">1</b> [[мерило]], [[измерительная линейка]]: μ. ἐν χερσὶν ἔχοντες Hom. с измерительной линейкой в руках;<br /><b class="num">2</b> [[единица измерения]], [[мера емкости]] ([[ὕδατος]] [[εἴκοσι]] μέτρα Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[мера]], [[критерий]] (μ. οὐχ ἡ [[ψυχή]], ἀλλὰ ὁ [[νόμος]] Xen.; φησὶ - ὁ [[Πρωταγόρας]] - πάντων χρημάτων μ. ἄνθρωπον εἶναι Plat.);<br /><b class="num">4</b> (преимущ. pl.) длина, протяжение или размеры, объем (μέτρα κελεύθου Hom.; [[εἰδέναι]] τὴν χώραν μέτρῳ καὶ τόπῳ Xen.): μέτρα θαλάσσης Hes. морские просторы; ὅρμου μ. Hom. обширный порт; μέτρα μορφῆς Eur. внешние очертания, внешность;<br /><b class="num">5</b> (должная) мера, надлежащая степень: μέτρῳ Pind. и ἐν μέτρῳ или κατὰ τὸ μ. NT в меру; ἐκ μέτρου NT в меру, т. е. расчетливо; μέτρα φυλάσσεσθαι Hes. соблюдать (во всем) меру; μ. ἔχειν Plat. умерять;<br /><b class="num">6</b> [[полная мера]], [[высшая степень]] (κακότητος Soph.): μ. ἥβης Hom. расцвет молодости;<br /><b class="num">7</b> стих. [[размер]] (τὸ [[μέλος]] καὶ ὁ ῥυθμὸς καὶ τὸ μ. Plat.; τὰ ἐν μέτρῳ πεποιημένα ἔπη Xen.);<br /><b class="num">8</b> pl. [[стихи]] (τῶν μέτροιν ἀκοῦσαι Plat.).

|lstext='''μέτρον''': τό, (ἴδε ἐν τέλ.), τὸ δι’ οὗ ἢ πρὸς ὃ μετρεῖταί τι· 1) [[μέτρον]] ἢ [[κανών]], μέτρ’ ἐν χερσὶν ἔχοντες Ἰλ. Μ. 422· ἐν μέτροισι ταμὼν δόνακας Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἑρμ. 47· καὶ [[οὔπω]] συγχωροῦμεν αὐτῷ πάντ’ ἄνδρα πάντων χρημάτων [[μέτρον]] [[εἶναι]], ὅτι πᾶς ἀνὴρ [[εἶναι]] [[μέτρον]] δι’ ὅλα τὰ πράγματα, Πλάτ. Θεαίτ. 183Β, πρβλ. Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 9. 1, 20 μέτρ. αὐτῷ οὐχ ἡ [[ψυχή]], ἀλλ’ ὁ [[νόμος]] Ξεν. Κύρ. 1. 3, 18. 2) [[μέτρον]] χωρητικότητος ὑγρῶν ἢ ξηρῶν, δῶκεν [[μέθυ]], χίλια μέτρα Ἰλ. Η. 471· [[εἴκοσι]] δ’ ἔστω μέτρα... ἀλφίτου Ὀδ. Β. 355· ὕδατος ἀνὰ [[εἴκοσι]] μέτρα χεῦε Ι. 209, πρβλ. Ἰλ. Ψ. 268, 741· - [[ὥστε]], ὡς φαίνεται, τὸ παρ’ Ὁμ. [[μέτρον]] εἶχεν ὡρισμένην χωρητικότητα· οὕτω καὶ ἐν Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 348, 598, Ἡρόδ., καὶ Ἀττ.· μέτροις καὶ σταθμοῖς, διὰ μέτρων καὶ σταθμῶν, Ψήφισμα παρ’ Ἀνδοκ. 11. 25· ἐν τῇ εὐρυτάτῃ σημασίᾳ περιλαμβάνει ἡ [[λέξις]] καὶ τὰ σταθμὰ καὶ τὰ μέτρα, Φείδωνος τοῦ τὰ μέτρα ποιήσαντος Πελοποννησίοισι Ἡρόδ. 6. 127· μ. οἰνηρά, σιτηρὰ Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 5. 7, 2· [[μέτρον]] Ἀθηναῖον Ἑλληνικὰ Ὄστρακα Ι, σ. 774 ἔκδ. Wilcken, μ. δημόσιον σ. 769. 773, μ. [[δρόμων]] σ. 771, μ. ἑξαχοίνικον σ. 750. 772, μ. ἐσφραγισμένον σ. 768, σημ. 1, μ. θησαυρικὸν 745. 770, τετραχοίνικον 750 κἑξ., 771 κἑξ., τετράχουν 772, φορικὸν 747· πρβλ. [[μετρονόμοι]]. 3) [[διάστημα]] μεμετρημένον ἢ δυνάμενον νὰ μετρηθῇ, [[μέτρον]], [[μῆκος]], [[μέγεθος]], ἐν τῷ πληθ., «διαστάσεις», μέτρα κελεύθου, τὸ [[μῆκος]] τῆς ὁδοῦ, Ὀδ. Δ. 389· [[μέτρον]] ὅρμου, [[περίφρασις]] ἀντὶ τοῦ [[ὅρμος]], Ν. 101· οὕτω, μέτρα θαλάσσης Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 646, Χρησμ. παρ’ Ἡροδ. 1. 47· ἄστρων μέτρα Σοφ. Ἀποσπ. 379· διέχει... [[μέτρον]] [[ἑξήκοντα]] σταδίους Θουκ. 8. 95· εἰδέναι τι μέτρῳ καὶ τόπῳ Ξεν. Κύρ. 8. 5, 3· ἐντὸς μέτρων τετμημένον [[μέταλλον]] Ὑπερείδ. [[ὑπὲρ]] Εὐξ. 44· - [[ἐντεῦθεν]] καί, [[μέτρον]] ἥβης, πλῆρες μέτρου, δηλ. ἡ [[ἀκμή]], τὸ [[ἄνθος]], ἐπὶ τῆς νεότητος, ὡς τὸ [[τέλος]], Ἰλ. Λ. 225, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 131, Θέογν. 1119· σοφίης [[μέτρον]], [[πλήρωμα]] σοφίας, Σόλων 12. 52· μέτρα μορφῆς, τὸ [[μέγεθος]] καὶ σχῆμά τινος, Εὐρ. Ἄλκ. 1063· - φράσεις οἷαι αἱ: μέτρα ὀπώρης, βίου, ἐτέων, [[εἶναι]] μεταγενέστεραι, Jac. Ep. Ad. 651. 2, πρβλ. Ἄρατ. 464, 730. - Ἐν Ἡροδ. 2. 33, τῷ Ἴστρῳ ἐκ τῶν αὐτῶν μέτρων ὁρμᾶται, ἡ [[ἔννοια]] φαίνεται οὖσα ἡ ἑξῆς: [ὁ [[Νεῖλος]]] πηγάζει ἐκ σημείου ἀπέχοντος ἴσον [[διάστημα]] [ἀπὸ τῶν ἐκβολῶν του] ὅσον καὶ ὁ [[Ἴστρος]], ἴδε Schweigh. Λεξ. Ἡροδ. 4) τὸ προσῆκον ἢ ἁρμόζον [[μέτρον]] ἢ [[ὅριον]], [[ἀναλογία]], [[συμμετρία]], μέτρα φυλάσσεσθαι· καιρὸς δ’ ἐπὶ πᾶσιν ἄριστος Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 692· χρὴ κατ’ αὐτὸν παντὸς ὁρᾶν [[μέτρον]] Πινδ. Π. 2. 64· μέτρα μὲν γνώμᾳ διώκων, μέτρα δὲ καὶ κατέχων ὁ αὐτ. ἐν. Ι. 6. 103· κατὰ [[μέτρον]] Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 718· πίνειν [[ὑπὲρ]] [[μέτρον]] Θέογν. 498· προστιθεὶς [[μέτρον]] Αἰσχύλ. Χο. 797· τί μ. κακότητος ἔφυ; Σοφ. Ἠλ. 236· [[μέτρον]] ἔχει, ἔχει δύναμιν μετριαστικήν, Πλάτ. Νόμ. 836Α· πλέον μέτρου ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 621Α· μ. ἔχειν ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 957Α· [[ἀλλά]], μέτρα ἐπιτιθέναι, προστιθέναι τὸν τρόπον τοῦ ἐλαύνειν, Πινδ. Ο. 13. 27, [[ἔνθα]] ἴδε σημ. Donalds.· - μέτρῳ = μετρίως, Πινδ. Π. 8. 111· μέτρῳ πίνειν (ἴδε ἀμετρὶ) Ἀλκίφρων 3. 32. II. τὸ [[μέτρον]] τῶν στίχων ἢ συλλαβῶν, Ἀριστοφ. Νεφ. 638, 641 κτλ.· κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[μέλος]] (τὴν μουσικὴν σύνθεσιν) καὶ τὸν ῥυθμὸν (δηλ. τὸν χρόνον), Πλάτ. Γοργ. 502C· εἰς μέτρα τιθέναι, μετατρέπειν εἰς στίχους, ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 669D· τὰ ἐν μέτρῳ πεποιημένα ἔπη Ξεν. Ἀπομν. 1. 2, 21. 2) [[στίχος]], [[ἔμμετρος]] [[στίχος]], Πλάτ. Λῦσ. 205Α. (Ἐντεῦθεν, [[μετρέω]], [[μέτριος]], κτλ.· πρβλ. Σανσκρ. mâ, mâ-mi, mi-mê (metior), mât-ram (mensura)· Λατ. met-are, met-iri, mens-a, mens-ura· Λιθ. mat-úti (metiri), mét-as ([[tempus]], [[annus]])· - ἴδε ἐν λέξ. [[μήν]], [[mensis]]).

|auten=[[measure]], measuring-[[rod]], Il. 12.422; [[then]] of [[any]] [[vessel]] and its contents, Il. 7.471; ὅρμου [[μέτρον]], of the [[proper]] [[point]] [[for]] [[mooring]], Od. 13.101; μέτρα κελεύθου, periphrasis [[for]] [[κέλευθος]], [[κέλευθα]]; [[fig]]., ἥβης, ‘[[full]] [[measure]],’ ‘[[prime]].’

|sltr=[[μέτρον]] (-ον, -ῳ, -ον; -α acc.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[due]] [[measure]] (in) c. gen. ἕπεται δ' ἐν ἑκάστῳ [[μέτρον]] (O. 13.48) χρὴ δὲ κατ' αὐτὸν αἰεὶ παντὸς ὁρᾶν [[μέτρον]] (P. 2.34) [[δαίμων]] δὲ παρίσχει, ἄλλοτ' ἄλλον [[ὕπερθε]] βάλλων, ἄλλον δ ὑπὸ [[χειρῶν]] μέτρῳ καταβαίνει ( reduces to [[moderation]]: [[post]] [[χειρῶν]] distinxit Bergk, [[varia lectio|v.l.]] [[μέτρον]]) (P. 8.78) κερδέων δὲ χρὴ [[μέτρον]] θηρευέμεν (N. 11.47) ἀγαπᾶται, μέτρα μὲν γνώμᾳ διώκων, μέτρα δὲ καὶ κατέχων (τὰ προσήκοντα Σ. cf. Herakleitos, B 30 D—K, [[but]] v. [[κατέχω]]) (I. 6.71) [[πρίν]] [[τις]] εὐθυμίᾳ σκιαζέτω νόημ' ἄκοτον ἐπὶ μέτρα ([[μετρίως]] Σ.) (Pae. 1.3) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[measure]] of [[time]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[compass]], [[space]] ὁ γὰρ καιρὸς πρὸς ἀνθρώπων βραχὺ [[μέτρον]] [[ἔχει]] (P. 4.286) πάντα δ' ἐξειπεῖν ἀφαιρεῖται βραχὺ [[μέτρον]] ἔχων [[ὕμνος]] (I. 1.62) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> ([[musical]], [[metrical]]) [[measure]]. ἰὴ ἰῆτε [[νῦν]] μέτρα παιηόνων ἰῆτε νέοι (Pae. 6.121) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> [[measure]] of [[distance]]. ἐξεπόνησ' ἐπιτακτὸν ἀνὴρ [[μέτρον]] ''[[sc.]]'' [[Jason]], [[while]] [[ploughing]] [[with]] the oxen of Aietes (P. 4.237) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> [[curb]], [[bridle]] [[τίς]] γὰρ ἱππείοις ἐν ἔντεσσιν μέτρα ἐπέθηκ; (τὰ ἵππεια μέτρα τοῦ χαλινοῦ Σ, a ref. to the cult of [[Ἀθηνᾶ]] Χαλινῖτις at Korinth) (O. 13.20)

|txtha=μέτρου, τό, the Sept. [[chiefly]] for מִדָּה (cf. [[μήτηρ]]), [[measure]];<br /><b class="num">1.</b> an [[instrument]] for measuring;<br /><b class="num">a.</b> a [[vessel]] for receiving and determining the [[quantity]] of things, [[whether]] [[dry]] or [[liquid]]: in [[proverbial]] [[discourse]], μέτρειν μέτρῳ, of the [[measure]] of the benefits [[which]] [[one]] confers on others, [[μέτρον]] πεπιεσμένον καί σεσαλευμένον, [[figuratively]] equivalent to [[most]] [[abundant]] [[requital]], ibid.; πληροῦν τό [[μέτρον]] τῶν πατέρων, to [[add]] [[what]] is [[lacking]] in [[order]] to [[fill]] up [[their]] ancestors' prescribed [[number]] of crimes, [[πληρόω]], 2a.); ἐκ μέτρου (A. V. by [[measure]]; [[see]] ἐκ, V:3) i. e. [[sparingly]], ἐν μέτρῳ, a graduated [[staff]] for measuring, measuring-[[rod]]: ἀνθρώπου added ([[man]]'s [[measure]]), [[such]] as men [[use]], the [[rule]] or [[standard]] of [[judgment]]: [[determined]] [[extent]], [[portion]] [[measured]] [[off]], [[measure]] or [[limit]]: [[with]] a genitive of the [[thing]] [[received]], ἐν μέτρῳ, in [[proportion]] to the [[measure]] (cf. Winer's Grammar, § 48, a. 3b. and [[see]] [[ἐνέργεια]]; others, in [[due]] [[measure]]), the required [[measure]], the [[due]], [[fit]], [[measure]]: τῆς ἡλικίας, the [[proper]] i. e. [[ripe]], [[full]] [[age]] ([[see]] [[ἡλικία]], 1c.) (of a [[man]]), ἡβης, [[Homer]], Iliad 11,225; [[Odyssey]] 11,317; [[Solon]] 5,52 (Poet. Min. Gr. (edited by Gaisford) 3:135)).

|mltxt=και [[μέτρος]], το (ΑΜ [[μέτρον]], Μ και [[μέτρο]] και [[μέτρος]])<br /> <b>1.</b> [[καθετί]] που λαμβάνεται ως [[πρότυπο]] σύγκρισης για τον καθορισμό μεγέθους, έκτασης, μήκους, επιφάνειας, όγκου, έντασης ή αξίας άλλων παρομοίων<br /> <b>2.</b> ο [[κανόνας]], η [[βάση]] με την οποία κρίνεται [[κάτι]] («πάντων χρημάτων [[μέτρον]] [[ἄνθρωπος]]» — για όλα τα πράγματα, το [[μέτρο]], η [[βάση]] σύγκρισης [[είναι]] ο [[άνθρωπος]], <b>Πλάτ.</b>)<br /> <b>3.</b> το [[ορθό]] [[μέσο]] [[μεταξύ]] δύο αντιθέτων, η [[αποφυγή]] ακροτήτων, ο [[μέσος]] όρος, η [[συμμετρία]], η ορθή [[αναλογία]] (α. «το [[κρασί]] [[πρέπει]] να πίνεται με [[μέτρο]]» β. «χρὴ κατ' αὐτὸν παντὸς ὁρᾱν [[μέτρον]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /> <b>4.</b> (στη στιχουργική) η [[εναλλαγή]] τονισμένων και άτονων συλλαβών, στη νεοελληνική παραδοσιακή [[ποίηση]], ή [[μακρών]] και βραχειών, στην αρχαία, που δίνει ρυθμό στον ποιητικό στίχο<br /> <b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> τα [[μέτρα]] α) [[διάστημα]] που μετρήθηκε ή μπορεί να μετρηθεί, [[μήκος]], [[μέγεθος]]<br /> β) οι διαστάσεις ενός σώματος ή αντικειμένου («θα πάρω τα [[μέτρα]] του οικοπέδου»)<br /> <b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πάνω]] από το [[μέτρο]]» ή «[[ὑπέρ]] [[μέτρον]]» ή «ἔξω ἀπὸ τὸ [[μέτρο]]» ή «[[δίχως]] [[μέτρον]]» — υπερβολικά<br /> <b>7.</b> <b>(γνωμ.)</b> «(πᾶν) [[μέτρον]] [[ἄριστον]]» — η [[μεσότητα]], η [[αποφυγή]] των [[άκρων]] [[είναι]] το άριστο και ωφελιμότατο από όλα τά πράγματα<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> <b>1.</b> η βασική [[μονάδα]] του δεκαδικού μετρικού συστήματος, που ισούται [[κατά]] [[προσέγγιση]] με το ένα τεσσαρακοστό εκατομμυριοστό [[τμήμα]] του γήινου μεσημβρινού και η οποία αργότερα είχε οριστεί στο Διεθνές Σύστημα μονάδων ως ίση με 1.650.763,73 μήκη κύματος της πορτοκαλέρυθρης γραμμής του φάσματος του στοιχείου κρυπτόν - 86, ενώ [[σήμερα]], στο ίδιο [[σύστημα]], ορίζεται ως ίση με το [[μήκος]] της διαδρομής που διανύει το φως σε χρόνο 1/299.792.458 δευτερόλεπτα<br /> <b>2.</b> το όργανο για τη [[μέτρηση]] μηκών, το οποίο έχει [[συνήθως]] [[μήκος]] ενός μέτρου<br /> <b>3.</b> <b>μαθημ.</b> [[αριθμός]] που προσδίδεται σε ένα συγκεκριμένο [[σύνολο]] και τηρεί ορισμένα αξιώματα με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί [[κάποιος]] να βρει το [[μήκος]], σε [[περίπτωση]] τμήματος, το [[εμβαδόν]] σε [[περίπτωση]] ορθογωνίου κ.ά.<br /> <b>4.</b> <b>μουσ.</b> μικρό [[τμήμα]] ενός μουσικού έργου, το οποίο αρχίζει από μια [[θέση]] και τελειώνει [[εκεί]] ακριβώς που εμφανίζεται η επόμενη [[θέση]] και το οποίο στα γραπτά μουσικά [[κείμενα]] βρίσκεται [[ανάμεσα]] σε δύο διαστολές, [[δηλαδή]] σε δύο κάθετες γραμμές του πενταγράμμου<br /> <b>5.</b> [[κάθε]] [[βήμα]] ή [[κίνηση]] του χορευτή σύμφωνα με τον χρόνο της μουσικής που συνοδεύει τον χορό<br /> <b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> τα [[μέτρα]]<br /> το [[σύνολο]] των ενεργειών για την [[επίτευξη]] ορισμένου σκοπού και [[ιδίως]] για [[άμυνα]] ή [[αποτροπή]] κακού, [[πρόνοια]], [[προφύλαξη]] (α. «έπρεπε να πάρω τα [[μέτρα]] μου, όπως μέ είχαν προειδοποιήσει» β. «τα οικονομικά [[μέτρα]] της κυβέρνησης αποδείχθηκαν πολύ σκληρά για τον λαό»)<br /> <b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[μέτρα]] και [[σταθμά]]»<br /> <b>μετρολ.</b> το [[σύνολο]] των μονάδων που έχει διαμορφωθεί για τη [[μέτρηση]] μεγεθών<br /> β) «εφαρμόζει δύο [[μέτρα]] και δύο [[σταθμά]]» — μεροληπτεί, [[είναι]] [[αυστηρός]] στους μεν και [[επιεικής]] στους δε<br /> γ) «[[μέτρο]] αριθμού»<br /> <b>μαθημ.</b> η απόλυτη [[τιμή]] ενός πραγματικού ή μιγαδικού αριθμού<br /> δ) «[[μέτρο]] ανά [[δευτερόλεπτο]]» — [[μονάδα]] μέτρησης ταχυτήτων<br /> ε) «[[μέτρο]] ανά [[δευτερόλεπτο]] στο [[τετράγωνο]]» — [[μονάδα]] μέτρησης της επιτάχυνσης<br /> στ) «[[μέτρο]] ελαστικότητας» — [[σταθερά]] της ελαστικότητας ενός σώματος, το αντίστροφο του συντελεστή ελαστικότητας, η οποία εξαρτάται από τη [[φύση]] του σώματος, την προηγούμενη [[κατεργασία]], τη [[θερμοκρασία]] κ.ά.<br /> ζ) «κυβικό [[μέτρο]]» — [[μονάδα]] μέτρησης όγκου η οποία ισοδυναμεί με τον όγκο ενός κύβου που έχει [[πλευρά]] ίση με ένα [[μέτρο]] και συμβολίζεται με m³<br /> η) «τετραγωνικό [[μέτρο]]» — [[μονάδα]] μέτρησης επιφανειών η οποία ισοδυναμεί με το [[εμβαδόν]] ενός τετραγώνου που έχει [[πλευρά]] ίση με ένα [[μέτρο]] και συμβολίζεται με m²<br /> θ) «προσωρινά [[μέτρα]]» — [[προσωρινός]] [[διακανονισμός]] διαφοράς ή διασφάλισης δικαιώματος με δικαστική [[επέμβαση]]<br /> ι) «συντηρητικά [[μέτρα]]» ή «προφυλακτικά [[μέτρα]]» — [[μέσα]] που παρέχονται από την [[πολιτική]] [[δικονομία]] για [[εξασφάλιση]] ή [[συντήρηση]] έννομων δικαιωμάτων<br /> ια) «εν τινι μέτρω» — ώς έναν βαθμό, [[κάπως]], μέτρια<br /> ιβ) «του παίρνουν [[μέτρα]]» — [[είναι]] [[ετοιμοθάνατος]]<br /> <b>8.</b> <b>παροιμ.</b> «όποιος περπατά με [[μέτρα]] στέκει [[πάντα]] σαν την [[πέτρα]]» — αυτός που αντιμετωπίζει τα πράγματα με [[σύνεση]] ευδοκιμεί<br /> <b>νεοελλ.-μσν.</b><br /> <b>1.</b> [[υπολογισμός]], [[απαρίθμηση]], [[καταμέτρηση]], [[μέτρημα]] («έκανα [[λάθος]] στα [[μέτρα]]»)<br /> <b>2.</b> [[σκεύος]] ή [[δοχείο]] που χρησιμοποιείται για τη [[μέτρηση]] χωρητικότητας υγρών ή στερεών<br /> <b>3.</b> [[σκέψη]], [[εκτίμηση]] («κι εσύ [[είντα]] [[μέτρος]] ήκαμες σε τούτα και μού λέεις», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /> <b>4.</b> το ανώτατο δυνατό το [[άκρο]] όριο, («αυτό που μου λες υπερβαίνει το [[μέτρο]] των δυνατοτήτων μου»)<br /> <b>5.</b> [[κατάσταση]], [[περίσταση]] («[[ποτέ]] μου δεν το λόγιαζα νά 'ρθω στο [[μέτρος]] τούτο», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /> <b>6.</b> <b>φρ.</b> «με [[μέτρο]]»<br /> i) εμμέτρως<br /> ii) με [[φρόνηση]], με [[περίσκεψη]], [[χωρίς]] [[υπερβολή]], μετρημένα<br /> <b>μσν.</b><br /> <b>1.</b> [[στρατιωτικός]] [[σχηματισμός]], [[παράταξη]]<br /> <b>2.</b> (για εμπορικές συναλλαγές, σε επιρρμ. εκφράσεις) [[συναλλαγή]] με [[μετρητά]]<br /> <b>3.</b> [[τρόπος]] μέτρησης<br /> <b>4.</b> [[αριθμός]], [[πλήθος]]<br /> <b>5.</b> ορισμένη [[ποσότητα]]<br /> <b>6.</b> [[δυναμικότητα]], [[δύναμη]]<br /> <b>7.</b> [[μετριοπαθής]] [[τρόπος]] συμπεριφοράς<br /> <b>8.</b> κοινωνική [[θέση]]<br /> <b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «ἄνθρωποι (τοῦ) μέτρου»<br /> i) λίγοι, λιγοστοί<br /> ii) [[πάμπολλοι]], αναρίθμητοι<br /> β) «εἰς [[μέτρο]] ψυχές» — σύμφωνα με τον αριθμό των ατόμων<br /> γ) «[[βάνω]] εἰς [[μέτρον]]» — [[προσθέτω]], [[συνυπολογίζω]]<br /> δ) «[[παίρνω]] εἰς τὸ [[μέτρο]]» — [[συγκαταριθμώ]] ε) «δὲν ἔχω [[μέτρον]]» — [[είμαι]] [[αναρίθμητος]]<br /> στ) «μέρες μέτρου» — ορισμένος [[αριθμός]] ημερών<br /> ζ) «εἰς [[μέτρος]]» — υπολογίζοντας τον αριθμό<br /> η) «μέ (τὸ) [[μέτρος]]»<br /> i) σε περιορισμένη [[ποσότητα]], μετρημένα<br /> ii) αναλογικά, σύμφωνα με... iii) με πλήρη [[αντιστοιχία]]<br /> θ) «[[μπαίνω]] εἰς τὸ [[μέτρος]] μέ κάποιον» μετρούμαι με κάποιο [[μέτρο]] συγκρίσεως, συγκρίνομαι με κάποιον, (<b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /> <b>μσν.-αρχ.</b><br /> <b>1.</b> το [[χρονικό]] [[διάστημα]], η [[διάρκεια]] («[[μέτρα]] βίοιο», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /> <b>2.</b> όριο («[[νῆες]] ἐΰσσελμοι, ὅτ' ἂν ὅρμου [[μέτρον]] ἵκωνται», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /> <b>3.</b> [[απόσταση]]<br /> <b>4.</b> [[μονάδα]] χωρητικότητας υγρών και στερεών («[[μέτρον]] γὰρ ἔχων μελτηδέος οίνου», <b>Θέογν.</b>)<br /> <b>αρχ.</b><br /> <b>1.</b> (σχετικά με τη [[νεότητα]]) [[ακμή]], [[άνθος]]<br /> <b>2.</b> (σε [[ηθική]] [[έννοια]]) το [[μέγεθος]], το ύψος («ἱμερτῆς σοφίης [[μέτρον]]», Σόλ.)<br /> <b>3.</b> η [[απόσταση]] («ἀπέχει θαλάσσης [[μέτρον]] [[ἑξήκοντα]] σταδίους», <b>Θουκ.</b>)<br /> <b>4.</b> μετριαστική [[δύναμη]] («τὰ μὲν ἴδια δικαστήρια [[ταύτῃ]] πῃ. γιγνόμενα [[μέτρον]] ἂν ἔχοι», <b>Πλάτ.</b>)<br /> <b>5.</b> [[χαλινός]], [[επιστόμιο]]<br /> <b>6.</b> <b>στον πληθ.</b> η [[θέση]] [[ὅπου]] βρίσκεται [[κάτι]] σχετικά με την [[απόσταση]] από ορισμένα [[σταθερά]] [[σημεία]] («ἄστρων [[μέτρα]]» — οι θέσεις των άστρων στο [[στερέωμα]], <b>Σοφ.</b>)<br /> <b>7.</b> (στη [[μετρική]]) α) [[καθετί]] που δεν [[είναι]] πεζό, [[ποίημα]]<br /> β) το [[είδος]] του μέτρου του ποιήματος (α. «ἰαμβικόν [[μέτρον]]» β. «τροχαϊκόν [[μέτρον]]»)<br /> γ) ο [[στίχος]]<br /> δ) η [[συζυγία]], [[δηλαδή]] η [[διποδία]] ορισμένων μέτρων, όπως π.χ. του ιαμβικού<br /> ε) ο [[πους]]<br /> στ) ο [[χρόνος]]<br /> <b>8.</b> (η δοτ. εν. ως επίρρ.) <i>μέτρῳ</i> ή τῷ <i>μέτρῳ</i><br /> [[μετρίως]], με [[μέτρο]]<br /> <b>9.</b> <b>φρ.</b> «ἐκ τῶν ἴσων μέτρων ὁρμῶμαι»<br /> (για ποταμό) [[πηγάζω]] από [[σημείο]] που απέχει ίσα από τις εκβολές, όσο και...<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>μέ</i>-<i>τρον</i> ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>m</i><i>ә</i>₁ της μακρόφωνης ΙΕ ρίζας <i>m</i><i>ē</i> «[[μετρώ]], [[χαράζω]], [[ορίζω]]» που εμφανίζεται στη λ. [[μήτρα]] (ΙΙ) «[[κτηματολόγιο]]» ([[πρβλ]]. <i>τί</i>-<i>θη</i>-<i>μι</i>: <i>θε</i>-<i>τός</i>) με [[επίθημα]] -<i>τρον</i> ([[πρβλ]]. [[κάλυπτρον]], [[φύλακτρον]]) και συνδέεται με <i>mettam</i> «[[μέτρο]]» (<span style="color: red;"><</span> αρχ. ινδ. <i>mitram</i> «όριο, [[μέτρο]]»). Η [[άποψη]], [[τέλος]], ότι η λ. ανάγεται σε ΙΕ τ. <i>med</i>-<i>trom</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ρίζα]] <i>med</i>- «[[μετρώ]]», [[πρβλ]]. [[μέδιμνος]]) θεωρείται αβάσιμη, μια και ο τ. <i>med</i>-<i>trom</i> θα έδινε τ. <i>μέστρον</i>. Η λ. [[μέτρο]] στον πληθ. «[[σύνολο]] ενεργειών για την [[επίτευξη]] ορισμένου σκοπού», λ.χ., [[μέτρα]] ασφάλειας κ.λπ., [[είναι]] [[απόδοση]] στην ελλ. των γαλλ. <i>prendre de mesures</i>, <i>mesures conservatoire</i> κ.λπ. και μαρτυρείται από το 1824 στην [[εφημερίδα]] <i>Ελληνικά Χρονικά</i>. Τη λ. δανείστηκε η λατ. ([[πρβλ]]. λατ. <i>metrum</i>) και από αυτήν οι άλλες ξένες γλώσσες ([[πρβλ]]. γαλλ. <i>metre</i>, αγγλ. <i>meter</i> και τα σύνθ. <i>diametre</i>, <i>geometre</i>). Η λ. εμφανίζεται ως β' συνθετικό με τις μορφές: α) -<i>μετρον</i>, στην οποία εντάσσονται νεοελλ. αντιδάνειες λέξεις [[είτε]] και στα δύο συνθετικά τους (<i>ανεμό</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>anemo</i>-<i>metre</i><br /> <i>βαρό</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>baro</i>-<i>metre</i><br /> <i>θερμό</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>thermo</i>-<i>metre</i>) [[είτε]] μόνο στο β' συνθετικό τους (<i>οινοπνευματό</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>alcoo</i>-<i>metre</i><br /> <i>ηχό</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>sono</i>-<i>metre</i>). Επίσης, στην [[κατηγορία]] αυτή ανήκει μια [[σειρά]] ξεν. όρων που έχουν εισαχθεί στην ελλ. ως αντιδάνειοι και αναφέρονται στο δεκαδικό μετρικό [[σύστημα]] (<i>μεγά</i>-<i>μετρο</i>, [[πρβλ]]. γαλλ. <i>mega</i>-<i>metre</i>). β) -[[μέτρος]] και γ) -<i>μέτρης</i> (<b>βλ.</b> και λ. -<i>μετρία</i>).<br /> <b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μετρικός]], [[μέτριος]], [[μετρώ]]<br /> <b>αρχ.</b><br /> [[μετρήδην]], [[μετρηδόν]], [[μετρίον]]<br /> <b>μσν.</b><br /> <i>μετριώ</i>, [[μετροσύνη]].Σύνθ. με α' συνθετικό <i>μετρο</i>-: [[μετρολογία]], [[μετρονόμος]]<br /> <b>αρχ.</b><br /> [[μετροειδής]], [[μετροποιός]]<br /> <b>μσν.</b><br /> [[μετρόκροτος]], [[μετρολογώ]], [[μετροσύνθετος]]<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> [[μετρογραφία]], [[μετροδείκτης]], [[μετροδίκτυα]], [[μετροεικόνα]], [[μετρολόγος]], [[μετρομανής]], [[μετροταινία]], [[μετροτράπεζα]], [[μετροφυλλώ]], [[μετροφωτογραφία]], [[μετροφωτοθάλαμος]], [[μετροφωτομηχανή]].Σύνθ. με β' συνθετικό -<i>μετρο</i>(<i>ν</i>): <i>επίμετρον</i>, <i>ημίμετρον</i>, <i>οδόμετρον</i>, [[περίμετρον]]<br /> <b>αρχ.</b><br /> <i>απόμετρον</i>, [[διάμετρον]], [[δικαιόμετρον]], <i>ενδεκάμετρον</i>, <i>πρόμετρον</i>, [[σιτόμετρον]]<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> <i>αεριόμετρο</i>, <i>αζωτόμετρο</i>, <i>αισθησιόμετρο</i>, [[ακτινόμετρο]], <i>αλατόμετρο</i>, [[αλευρόμετρο]], [[αμπερόμετρο]], <i>ανεμόμετρο</i>, [[αντίμετρο]], <i>αξονόμετρο</i>, <i>αποστασιόμετρο</i>, [[αραιόμετρο]], <i>ατμόμετρο</i>, [[αυξησίμετρο]], [[βαθύμετρο]], [[βαρόμετρο]], [[βλακόμετρο]], <i>βολτάμετρο</i>, <i>βολτόμετρο</i>, [[βροχόμετρο]], [[γαλακτόμετρο]], <i>γαλβανόμετρο</i>, <i>γλυκόμετρο</i>, <i>γωνιόμετρο</i>, [[διαθλασίμετρο]], [[διαστημόμετρο]], <i>δίμετρο</i>, [[δρομόμετρο]], [[δυναμόμετρο]], [[εκατόμετρο]], [[εκατοστόμετρο]], [[ελαιόμετρο]], [[εμβαδόμετρο]], <i>επιπεδόμετρο</i>, [[ζυμόμετρο]], [[ηλιόμετρο]], [[ηχόμετρο]], [[θερμιδόμετρο]], [[θερμόμετρο]], [[ιππόμετρο]], [[καμπυλόμετρο]], [[κλισίμετρο]], [[κλωστόμετρο]], [[κρανιόμετρο]], [[κυβόμετρο]], [[κυκλόμετρο]], [[κυματόμετρο]], [[κυτταρόμετρο]], [[μαγνητόμετρο]], [[μανόμετρο]], [[μεγάμετρο]], <i>μικροβιόμετρο</i>, <i>μιλίμετρο</i>, [[μνημόμετρο]], [[μυριάμετρο]], [[ογκόμετρο]], [[οινόμετρο]], <i>οινοπνευματόμετρο</i>, [[οξύμετρο]], [[οπτικόμετρο]], <i>οργανόμετρο</i>, [[οσμόμετρο]], [[ουρόμετρο]], [[παλιρροιόμετρο]], [[πλημμυρόμετρο]], [[ποταμόμετρο]], [[προσωπόμετρο]], [[πυκνόμετρο]], [[πυρόμετρο]], [[ρυθμόμετρο]], [[σεισμόμετρο]], [[σταγονόμετρο]], [[σταδιόμετρο]], [[σταλαγμόμετρο]], [[στιγμόμετρο]], [[στιχόμετρο]], [[στροφόμετρο]], [[συχνόμετρο]], [[σφαιρόμετρο]], [[σφυγμόμετρο]], [[ταξίμετρο]], [[ταχόμετρο]], [[ταχύμετρο]], <i>τετράμετρο</i>, [[τηλέμετρο]], [[υγρόμετρο]], [[υδατόμετρο]], [[υποδεκάμετρο]], [[υψόμετρο]], [[φακόμετρο]], [[φασεόμετρο]], [[φωνόμετρο]], [[φωτόμετρο]], [[χιλιόμετρο]], [[χιλιοστόμετρο]], [[χιονόμετρο]], [[χρονόμετρο]], <i>χρωματόμετρο</i>, [[χρωμόμετρο]], [[ψυχρόμετρο]], [[ωμόμετρο]].Σύνθ. με β' συνθετικό -<i>μέτρης</i>: [[γεωμέτρης]], [[χωρομέτρης]]<br /> <b>αρχ.</b><br /> <i>αστρολογομέτρης</i>, [[βουμέτρης]], [[βυσσομέτρης]], [[γαιομέτρης]], [[θαλασσοδομέτρης]], [[κρουσιμέτρης]], [[ξυλομέτρης]], [[προμέτρης]], [[πυρομέτρης]], [[σιτομέτρης]], [[στερεομέτρης]], [[σχοινομέτρης]], [[φιλογεωμέτρης]], [[χοινικομέτρης]]<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> <i>αεριομέτρης</i>, <i>αερομέτρης</i>, [[ακριβομέτρης]], [[ορομέτρης]], [[χρονομέτρης]].Σύνθ. με β' συνθετικό -[[μέτρος]]: [[άμετρος]], [[ανισόμετρος]], [[ασύμμετρος]], [[δεκάμετρος]], [[διάμετρος]], [[δίμετρος]], [[έμμετρος]], [[εξάμετρος]], [[ισόμετρος]], [[ισοπερίμετρος]], [[μονόμετρος]], [[πεντάμετρος]], [[περίμετρος]], [[σύμμετρος]], [[τετράμετρος]], [[τρίμετρος]], [[υπέρμετρος]]<br /> <b>αρχ.</b><br /> <i>αυτόμετρος</i>, <i>αυτοσύμμετρος</i>, [[βραχύμετρος]], [[διχάμετρος]], <i>εικοσίμετρος</i>, [[έκμετρος]], <i>έξμετρος</i>, [[επτάμετρος]], [[ετερόμετρος]], [[εύμετρος]], [[κακόμετρος]], <i>κοντάμετρος</i>, <i>οδόμετρος</i>, [[οκτάμετρος]], [[ομοιόμετρος]], [[πάμμετρος]], [[πολύμετρος]], [[πρόμετρος]], [[σιτόμετρος]], [[τανύμετρος]]<br /> <b>νεοελλ.</b><br /> [[ημιδιάμετρος]], [[παράμετρος]].

|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[measure]], the [[right]], [[full]] [[measure]], [[goal]], [[length]], [[size]], [[syllable]]- or [[verse]]-[[measure]] (Il.).<br />Compounds: Many compp., e.g. [[σύμμετρος]] = [[with the same measure]], [[maesured]], [[becoming]], [[symmetrical]] with [[συμμετρία]] [[harmony]], [[symmetry]] a. o. (IA.); [[περίμετρος]] = [[exceeding]] (the [[measure]]) (Od.); but [[περίμετρον]] (Hdt., Arist.), [[περίμετρος]] (''[[sc.]]'' [[γραμμή]]) f. [[circumference]], [[extent]] after [[περίοδος]] a. o. with verbal association ([[περιμετρέω]] Luc.), s. Risch IF 59, 252.<br />Derivatives: Adj. 1. [[μέτριος]] = [[moderate]], [[suitable]] (Hes.) with [[μετριότης]] = [[moderation]] (IA.), [[μετριοσύνη]] [[poverty]] (pap. VIp), [[μετριακός]] = [[moderate]] (pap. VIp), [[μετριάζω]] = [[be moderate]] (Att. hell.) with [[μετριασμός]] (Suid.); [[μετριεύεται]] H. s. [[λαγαρίττεται]]. 2. [[μετρικός]] = [[metrical]], acc. to [[measure]] (Arist.). 3. Adv. [[μετρηδόν]] = [[in metrical form]] (Nonn.). 4. Verb: [[μετρέω]], very often with prefix, e.g. [[ἀναμετρέω]], [[διαμετρέω]], [[ἐπιμετρέω]], [[ἐκμετρέω]], [[ἀπομετρέω]], [[συμμετρέω]], [[measure]], [[measure off]], [[estimate]] etc. (Hom.); from this (often with prefix) [[μέτρησις]] [[measurement]] (IA.)., [[μέτρημα]] [[measure]] (E., hell.), [[μετρητής]] m. "[[measurer]]", name of a measure, metretes (Att.; Fraenkel Nom. ag. 1, 233), [[μετρητίς]] f. [[id.]] (Amorgos IVa), [[μετρητιαῖος]] [[stick]]ing to a μέτρον (Karyanda), [[μετρητικός]] = [[regarding measurement]] (Pl.). As 2. member in several verbal cornpp., e.g. [[γεωμέτρης]] m. [[land-measurer]], [[field measurer]], [[geometrist]] (Pl., X.) with [[γεωμετρία]], Ion. [[γεωμετρίη]] (Hdt., Ar.; also compound of [[γῆν μετρεῖν]]?), [[γεωμετρικός]] (Democr., Pl.), [[γεωμετρέω]] (Att.), [[βουμέτρης]] "[[cow measurer]]" = ὁ ἐπι θυσιῶν τεταγμένος παρὰ Αἰτωλοῖς H.; cf. E. Kretschmer Glotta 18, 86. -- Backformations like [[διάμετρος]] (''[[sc.]]'' [[γραμμή]]) f. [[diameter]], [[diagonal]] etc. (Pl., Arist.), [[ἐπίμετρον]] [[excess]], [[addition]] (hell.).<br />Origin: IE [Indo-European] [703] <b class="b2">*meh₁-</b> [[measure]]<br />Etymology: Beside [[μέτρον]] we have with the same suffix but diff. ablaut [[μήτρα]] f. [[landmeasure etc.]] (Cilicia), [[ἐρεσιμήτρην την γεωμετρίαν]] H. (s. [[ἔρα]]), which agrees exactly with Skt. mā́trā f. [[measure]] and goes back on an athematic present, Skt. mā́ti [[measure]] (< IE <b class="b2">*meh₁-ti</b>). The shortness of the ε in [[μέτρον]] as opposed to Skt. mā́tram n. [[id.]] [[finds however no agreement outside Greek]]; one might think of a thematic vowel after zero grade root [[μέτρον]] (Brugmann, e.g. Grundr.2 II: 1, 342); a reduced grade of IE <b class="b2">*meh₁--</b> (as θέ-(σις) from [[θη-]]) is difficult: it would require <b class="b2">*mh₁tr-</b> to become (*)μετρ- and not rather <b class="b2">*m̥h₁tr-</b> > μητρ-; in the latter case Prakr. mettam n. [[measure]] from Skt. <b class="b2">*mitram</b> (innovated after [[mi-ta-]]?) would give a direct parallel (note that mh₁etr- might rather have givem <b class="b2">*m̥h₁etr-</b> > <b class="b3">*αμετρ-</b>); the question has not been solved yet, Beekes Laryngeals 183. I now think that at the beginning of the word the <b class="b2">*m-</b> could have remained consonantal. A derivation IE <b class="b2">*méd-tro-m</b> from <b class="b2">*med-</b> [[measure]] (not here [[μέδιμνος]], s.v., with de Saussure MSL 6, 246ff.) would have given <b class="b3">*μέστρον</b>. -- An other derivation of the same verb is [[μῆτις]], s. v.

|ftr='''μέτρον''': {métron}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': ‘Maß, das rechte, volle Maß, Ziel, Länge, Größe, Silben- od. Versmaß’ (seit Il.).<br />'''Composita''': Viele Kompp., z.B. [[σύμμετρος]] [[das gleiche Maß haltend]], [[abgemessen]], [[angemessen]], [[symmetrisch]] mit [[συμμετρία]] [[Ebenmaß]], [[Symmetrie]] u. a. (ion. att.); [[περίμετρος]] [[über das Maß hinausgehend]], [[übermäßig]] (seit Od.); aber [[περίμετρον]] (Hdt., Arist. usw.), -ος (''[[sc.]]'' [[γραμμή]]) f. [[Umkreis]], [[Umfang]] nach [[περίοδος]] u. a. mit verbaler Assoziation ([[περιμετρέω]] Luk.), s. Risch IF 59, 252.<br />'''Derivative''': Ableitungen: Adj. 1. [[μέτριος]] [[mäßig]], [[maßvoll]], [[passend]] (seit Hes.) mit [[μετριότης]] [[Mäßigkeit]] (ion. att.), -οσύνη [[Armut]] (Pap. VI^p), -ακός [[mäßig]] (Pap. VI^p), -άζω [[mäßig sein]] (att. hell.) mit -ασμός (Suid.); μετριεύεται H. s. [[λαγαρίττεται]]. 2. [[μετρικός]] [[metrisch]], [[nach Maß]] (Arist. usw.). 3. Adv. [[μετρηδόν]] [[in metrischer Form]] (Nonn.). 4. Verb: [[μετρέω]], sehr oft mit Präfix, z.B. ἀνα-, δια-, ἐπι-, ἐκ-, ἀπο-, συν-, [[messen]], [[ausmessen]], [[abschätzen]] (seit Hom.); davon (mehrfach mit Präfix) [[μέτρησις]] [[Messung]] (ion. att.)., -ημα [[Maß]] (E., hell. u. sp.), -ητής m. "Messer", Ben. eines Maßes, [[Metretes]] (att. usw.; Fraenkel Nom. ag. 1, 233), -ητίς f. ib. (Amorgos IV^a), -ητιαῖος ‘einen μ. haltend' (Karyanda), -ητικός [[auf das Messer bezüglich]] (Pl. u. a.). Dazu als Hinterglied in mehreren Verbalkornpp., z.B. [[γεωμέτρης]] m. ‘Land-, Feldmesser, Geometer’ (Pl., X. usw.) mit [[γεωμετρία]], ion. -ίη (Hdt., Ar. usw.; auch Zusammenbildung von γῆν μετρεῖν?), -ικός (Demokr., Pl. usw.), -έω (att. usw.), [[βουμέτρης]] "Rinderbesser" =ὁ ἐπι θυσιῶν τεταγμένος παρὰ Αἰτωλοῖς H.; vgl. E. Kretschmer Glotta 18, 86. — Rückbildungen wie [[διάμετρος]] (''[[sc.]]'' [[γραμμή]]) f. [[Durchmesser]], [[Diagonale]] (Pl., Arist. usw.), [[ἐπίμετρον]] [[Übermaß]], [[Zugabe]] (hell. u. sp.).<br />'''Etymology''': Neben [[μέτρον]] steht mit demselben Suffix aber im Ablaut abweichend [[μήτρα]] f. [[Ackermaß]] (Kilikien), [[ἐρεσιμήτρην]]· τὴν γεωμετρίαν H. (s. [[ἔρα]]), das zu aind. ''mā́trā'' f. [[Maß]] genau stimmt und auf ein athematisches Präsens, aind. ''mā́''-''ti'' [[mißt]] (aus idg. *''mē''-''ti'') zurückgeht. Die Kürze des ε in [[μέτρον]] gegenüber aind. ''mā́tram'' n. ib. hat dagegen keine außergriechische Entsprechung; sie kann entweder einen thematischen Vokal nach schwundstufiger Wurzel μέ-τρον (Brugmann, z.B. Grundr.² II: 1, 342) oder eine Reduktionsstufe von idg. ''mē''- (wie θέ-(σις) von θη-) repräsentieren; im letzteren Falle bietet präkr. ''mettam'' n. [[Maß]] aus aind. *''mitram'' (nach ''mi''-''ta''- u. a. neugebildet) einen direkten Vergleich. Eine Ableitung idg. *''méd''-''tro''-''m'' von ''med''- [[messen]] (vgl. zu [[μέδιμνος]]; de Saussure MSL 6, 246ff.) hätte dagegen *μέστρον gegeben. — Eine andere Ableitung desselben Verbs ist [[μῆτις]], s. d.<br />'''Page''' 2,220-221

|sngr='''原文音譯'''：mštron 姆特朗<br />'''詞類次數'''：名詞（14）<br />'''原文字根'''：量 相當於： （[[מִדָּה]]&#x200E; / [[מָדִין]]&#x200E;）  （[[מְשׂוּרָה]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：分量*，度量，測量，量尺，尺寸，大小，長短，多少，量器，貫。這字一面說到實際的量器（ 太7:2； 路6:38）；另一面也隱喻屬靈的事（ 弗4:7,13）。參讀 （[[κόρος]]）同義字<br />'''同源字'''：1） （[[ἄμετρος]]）無節制的 2） （[[ἀντιμετρέω]]）量還，償還 3） （[[μετρέω]]）量 4） （[[μετρητής]]）量器 5） （[[μετριοπαθέω]]）適度的同情 6） （[[μετρίως]]）適度地 7） （[[μέτρον]]）分量 8） （[[σιτομέτριον]]）定量食糧<br />'''出現次數'''：總共（15）；太（2）；可（1）；路（2）；約（1）；羅（1）；林後（2）；弗（3）；彼前（1）；啓（2）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 度量（6） 羅12:3； 林後10:13； 弗4:7； 弗4:13； 弗4:16； 啓21:17；<br />2） 量器（4） 太7:2； 可4:24； 路6:38； 路6:38；<br />3） 量尺（1） 啓21:15；<br />4） 那（1） 彼前4:14；<br />5） 度量的（1） 林後10:13；<br />6） 貫（1） 太23:32；<br />7） 測量的（1） 約3:34