γαλήνη: Difference between revisions

m
Text replacement - "({{lxth\n.*\n}})\n\1" to "$1"
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+ [\w]+ [\w]+ [\w]+), ([\w]+)<\/b>" to "$1, $2")
m (Text replacement - "({{lxth\n.*\n}})\n\1" to "$1")
Tag: Manual revert
 
(36 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=galini
|Transliteration C=galini
|Beta Code=galh/nh
|Beta Code=galh/nh
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[stillness of the sea]], [[calm]] (γ. μὲν ἐν θαλάσσῃ νηνεμία δ' ἐν ἀέρι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Top.</span>108b25</span>, but cf. <span class="bibl">Od.5.452</span>, <span class="bibl">12.168</span>), Hom. only in Od., λευκ ὴ δ' ἦν ἀμφὶ γαλήνη <span class="bibl">10.94</span>; <b class="b3">οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην</b> will sail the [[calm sea]], <span class="bibl">7.319</span>; [[stillness]] of deep waters, <span class="bibl">Coluth.360</span>; νηνεμίας τε καὶ γ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>153c</span>; ἐν ταῖς γ. καὶ εὐδίαις <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>533b30</span>: metaph. of the mind, [[calmness]], [[serenity]], φρόνημα νηνέμου γαλάνας <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>740</span> (lyr.); <b class="b3">ἐν γαλήνῃ</b> in [[calm]], [[quiet]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>899</span>; γ. ἐν τῇ ψυχῇ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>791a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[lead sulphide]], [[galena]], <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>33.95</span>, <span class="bibl">34.159</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> name of an [[antidote]], Androm. ap. Gal.14.32. (Aeol.<b class="b3">γελήνη</b> (sic) acc. to Jo.Gramm.<span class="title">Comp.</span> 3.1; perh. akin to <b class="b3">γελάω</b>.)</span>
|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[stillness of the sea]], [[calm]] (γ. μὲν ἐν θαλάσσῃ νηνεμία δ' ἐν ἀέρι Arist.''Top.''108b25, but cf. Od.5.452, 12.168), Hom. only in Od., λευκ ὴ δ' ἦν ἀμφὶ γαλήνη 10.94; <b class="b3">οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην</b> [[will]] [[sail]] the [[calm sea]], 7.319; [[stillness]] of [[deep]] [[water]]s, Coluth.360; νηνεμίας τε καὶ γ. [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''153c; ἐν ταῖς γ. καὶ εὐδίαις [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''533b30: metaph. of the [[mind]], [[calmness]], [[serenity]], [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''740 (lyr.); [[ἐν γαλήνῃ]] = [[in calm]], [[in quiet]], S.''El.''899; γ. ἐν τῇ ψυχῇ [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''791a.<br><span class="bld">II</span> [[lead sulphide]], [[galena]], Plin.''HN''33.95, 34.159.<br><span class="bld">III</span> name of an [[antidote]], Androm. ap. Gal.14.32. (Aeol. [[γελήνη]] (sic) acc. to Jo.Gramm.''Comp.'' 3.1; perhaps akin to [[γελάω]].)
}}
{{DGE
|dgtxt=(γᾰλήνη) -ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[γαλάνα]] A.<i>A</i>.740; beoc. [[γαλάνη]] Corinn.39.1.2; eol. [[γελάννα]] Alc.286a.5; [[γελήνη]] Phlp.<i>Comp</i>.3.1<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[calma de la mar]] λευκὴ δ' ἦν ἀμφὶ γ. <i>Od</i>.10.94, cf. S.<i>Fr</i>.730e.18, οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην remarán con bonanza</i>, <i>Od</i>.7.319, ὅσοι δὲ γαλήνῃ κινδυνεύσειαν, ἡλίσκοντο Th.4.26, ὁπόταν [[γαλήνη]] ᾖ ἐμβιβῶ X.<i>An</i>.5.7.8, γ. μεγάλη <i>Eu.Matt</i>.8.26, cf. Artem.2.23, Aesop.80, D.P.<i>Au</i>.2.8, X.Eph.1.12.3, Longus 3.21.1, Hierocl.<i>Facet</i>.120<br /><b class="num">•</b>[[tranquilidad]] de las profundidades marinas, Colluth.360, op. [[νηνεμία]] Pl.<i>Tht</i>.153c, hex. en Pl.<i>Smp</i>.197c, Arist.<i>Top</i>.108<sup>b</sup>25<br /><b class="num">•</b>ref. a otros fenómenos naturales y atmosféricos [[calma]] (ὁ κόσμος) τῶν σεισμῶν γαλήνης ἐπιλαβόμενος Pl.<i>Plt</i>.273a, cf. <i>Lg</i>.919a, <i>Ti</i>.44b, εὐκήλῳ δὲ κατείχετο πάντα γαλήνῃ A.R.4.1249, πᾶσα [δὲ γαῖα γ] έλασσε, πάλ[ιν] μείδησε γ. Pamprepius 3.79.<br /><b class="num">2</b> fig. [[calma]], [[serenidad de la mente]] φρόνημα νηνέμου γαλάνας A.l.c., ἐν γαλήνῃ S.<i>El</i>.899, γ. ἐν τῷ σώματι Hp.<i>Flat</i>.14, ἐν εὐδίᾳ σαρκὸς καὶ γαλήνῃ Plu.2.126c, γ. ... ἐν τῇ ψυχῇ Pl.<i>Lg</i>.791a, βιότου <i>Anacreont</i>.50.16, τῆς τύχης Ach.Tat.4.1.3, de la situación política <i>PMasp</i>.89re.b.2 (VI d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[paz]] de Justiniano <i>AP</i> 4.3.98 (Agath.).<br /><b class="num">II</b> [[mineral]].<br /><b class="num">1</b> [[galena]] Plin.<i>HN</i> 33.94, <i>CIL</i> 15.7916, 7917, 7918 (todas Roma).<br /><b class="num">2</b> [[ganga]] Hsch.<br /><b class="num">III</b> medic., un [[antídoto]] Androm.3.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *γαλασνᾱ tema en -s que aparece c. otro vocalismo en [[γέλως]], [[γελαστός]] de *<i>gelH<sup>u̯</sup></i>3-/ *<i>gl̥H<sup>u̯</sup></i>3- ‘[[brillar]]’.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0471.png Seite 471]] ἡ (eigentl. »die Glänzende«, »die heiter Strahlende«, [[γαλερός]], [[ἀγλαός]] = ἀγαλόσ, [[γάλα]] u. s. w.; man beachte λευκὴ [[γαλήνη]] Odyss. 10, 94); 1)<b class="b2"> Wind</b>-, [[Meeresstille]], von Hom. an überall; Odyss. 5, 391. 12, 168 [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο ἠδὲ [[γαλήνη]] ἔπλετο νηνεμίη; 10, 94 οὐ μὲν γάρ ποτ' ἀέξετο κῦμά γ' ἐν αὐτῷ, [[οὔτε]] μέγ' οὔτ' ὀλίγον, λευκὴ δ' ἦν ἀμφὶ [[γαλήνη]]; 5, 452 vom Flußgotte in Scheria ὁ δ' [[αὐτίκα]] παῦσεν ἑὸν [[ῥόον]], ἔσχε δὲ [[κῦμα]], [[πρόσθε]] δέ οἱ ποίησε γαλήνην, τὸν δ' ἐσάωσεν ἐς ποταμοῦ προχοάς; 7, 319 οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην, werden bei Windstille, auf ruhigem Meere fahren; neben [[νηνεμία]] Plat. Theaet. 153 c; übertr., Ruhe, Heiterkeit, Soph. El. 887; γαλήνην ἡσυχίαν τε ἐν τῇ ψυχῇ ἀπεργάσασθαι Plat. Legg. VII, 791 a; βίου Luc. Al. 61; öfter bei Sp., z. B. Plut. Num. 20. – 2) Bleierz, ἱBleiglanz, Plin. H. N. 33, 6. – 3) ein Gegengift, Galen.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0471.png Seite 471]] ἡ (eigentl. »die Glänzende«, »die heiter Strahlende«, [[γαλερός]], [[ἀγλαός]] = ἀγαλόσ, [[γάλα]] u. s. w.; man beachte λευκὴ [[γαλήνη]] Odyss. 10, 94); 1) [[Wind]]-, [[Meeresstille]], von Hom. an überall; Odyss. 5, 391. 12, 168 [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο ἠδὲ [[γαλήνη]] ἔπλετο νηνεμίη; 10, 94 οὐ μὲν γάρ ποτ' ἀέξετο κῦμά γ' ἐν αὐτῷ, [[οὔτε]] μέγ' οὔτ' ὀλίγον, λευκὴ δ' ἦν ἀμφὶ [[γαλήνη]]; 5, 452 vom Flußgotte in Scheria ὁ δ' [[αὐτίκα]] παῦσεν ἑὸν [[ῥόον]], ἔσχε δὲ [[κῦμα]], [[πρόσθε]] δέ οἱ ποίησε γαλήνην, τὸν δ' ἐσάωσεν ἐς ποταμοῦ προχοάς; 7, 319 οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην, werden bei Windstille, auf ruhigem Meere fahren; neben [[νηνεμία]] Plat. Theaet. 153 c; übertr., Ruhe, Heiterkeit, Soph. El. 887; γαλήνην ἡσυχίαν τε ἐν τῇ ψυχῇ ἀπεργάσασθαι Plat. Legg. VII, 791 a; βίου Luc. Al. 61; öfter bei Sp., z. B. Plut. Num. 20. – 2) Bleierz, ἱBleiglanz, Plin. H. N. 33, 6. – 3) ein Gegengift, Galen.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />calme de la mer ; γαλήνην ἑλαύνειν OD sillonner une mer calme ; <i>fig.</i> [[calme]], [[sérénité]].<br />'''Étymologie:''' DELG cf. [[γελάω]], [[γλήνη]], d'un th. exprimant l'éclat.
}}
}}
{{ls
{{elnl
|lstext='''γᾰλήνη''': ἡ, [[ἡσυχία]] τῆς θαλάσσης (ταὐτὸν γ. μὲν ἐν θαλάσσῃ [[νηνεμία]] δ᾽ ἐν ἀέρι Ἀριστ. Τοπ. 1. 17, 1), Ὅμ. μόνον ἐν Ὀδ. ·λευκὴ δ᾽ ἦν ἀμφὶ [[γαλήνη]] 10. 94, πρβλ. 12. 168 (ἐν Ε. 452 σημαίνει μόνον τὴν νηνεμίαν ἢ ἔλλειψιν ἀνέμου, ὡς δεικνύουσι τὰ ἑπόμενα) οἱ δ᾽ [[ἐλόωσι]] γαλήνην, θὰ πλεύσωσι διὰ τῆς γαληνιαίας θαλάσσης. Ὀδ. Η. 319· νηνεμίας τε καὶ γ. Πλάτ. Θεαίτ. 153C· ἐν. γ. καὶ εὐδίαις Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 4. 8, 15·―μεταφ. ἐπὶ ψυχῆς, [[ἡσυχία]], [[ἀταραξία]], πρᾳότης, [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας, [[μεγάλης]] ἀταραξίας, Αἰσχύλ. Ἀγ. 740· ἐν γαλήνῃ, ἐν ἀταραξίᾳ, ἡσύχως, Σοφ. Ἠλ. 899. ΙΙ. [[εἶδος]] ἀρχυρόχρου μολυβδούχου γῆς, «ἀσημόχωμα», Πλίν. 33. 6. ΙΙΙ. ἀντίδοτον κατὰ δηλητηρίου, Γαλην. (ὁ Κούρτ. προτείνει σχέσιν τινὰ πρὸς τὸ [[γάλα]]· [[ἴσως]] [[μᾶλλον]] πρὸς τὸ [[γελάω]]).
|elnltext=[[γαλήνη]] -ης, ἡ, Dor. γαλᾱ́νᾱ [[windstilte op ze]]e, [[kalme zee]]:; ἔσχε... [[κῦμα]], [[πρόσθε]] δέ οἱ ἐποίησε γαλήνην (de riviergod) hield de golven tegen, en maakte het water vóór hem kalm Od. 5.452; [[ἐλόωσι]] γαλήνην zij doorklieven de kalme zee Od. 7.319; overdr.: [[φρόνημα]]... νηνέμου γαλάνας een geeste van kalmte op een windstille zee Aeschl. Ag. 740 (lyr.).
}}
{{elru
|elrutext='''γᾰλήνη:''' дор. γᾰλάνᾱ (λᾱ) <br /><b class="num">1</b> [[безветрие]], [[штиль]] (λευκὴ γ. Hom.; [[νηνεμία]] τε καὶ γ. Plat.; γαλῆναι καὶ εὐδίαι Arst.);<br /><b class="num">2</b> [[спокойное море]], [[морская гладь]] (γ. [[ὁμαλότης]] θαλάττης, ''[[sc.]]'' ἐστίν Arst.): [[ἐλάαν]] γαλήνην Hom. плыть по спокойному морю;<br /><b class="num">3</b> [[спокойствие]], [[безмятежность]], [[ясность]] ([[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας Aesch.; ἐν γαλήνῃ ποιεῖν τι Soph.; γ. [[ἡσυχία]] τε Plat.; [[σοφία]] καὶ γ. Plut.);<br /><b class="num">4</b> [[гален]], [[сернистый свинец]] Plin.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[stillness of the seaStille]] (Od.); also [[lead sulphite]] (Plin.; s. Chantr. RPh. 1965, 203-5).<br />Other forms: Dor. [[γαλάνα]]<br />Derivatives: [[γαλήνεια]] ([[γαλάνεια]]) = [[γαλήνη]] (Eur.), after [[σαφήνεια]]?; not from [[γαληνής]] (only Arist. Phgn. 811b 38); [[γαληναίη]] (A. R.; cf. [[ἀναγκαίη]] beside [[ἀνάγκη]]), [[γαληναῖος]] (AP). - [[γαληνός]] [[still]] (E.). After the numerous <b class="b3">ρο-</b>adjectives (not old [[r]]/[[n-]]stem) [[γαληρός]] H.; after the adj. in <b class="b3">-ερος</b>, [[γαλερός]] H.<br />Origin: IE [Indo-European] [366] <b class="b2">*glh₂-es-</b> [[aughter]]<br />Etymology: [[γαλήνη]], [[γαλάνα]], like [[σελήνη]], from <b class="b3">*γαλασ-να</b> from an <b class="b3">σ-</b>stem, seen also in [[γέλως]], <b class="b3">γελασ-τός</b> etc. and in Aeol. [[γελήνη]] (Jo. Gramm. Comp. 3, 1) for <b class="b3">*γελάννα</b> like <b class="b3">σελάννα</b>?). Orig. [[Heiterkeit]], cf. <b class="b3">γελεῖν λάμπειν</b>, [[ἀνθεῖν]] H. For the ablaut, <b class="b2">*glh₂-es-</b>, cf Arm. [[caɫr]] [[laughter]]; s. [[γελάω]]. Cf. [[γλήνη]], [[γλῆνος]].
}}
}}
{{bailly
{{mdlsj
|btext=ης (ἡ) :<br />calme de la mer ; γαλήνην ἑλαύνειν OD sillonner une mer calme ; <i>fig.</i> calme, sérénité.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. [[γελάω]], [[γλήνη]], d’un th. exprimant l’éclat.
|mdlsjtxt=[deriv. uncertain]: perhaps [[akin]] to [[γελάω]].]<br />[[stillness]] of the sea, [[calm]], Od.; λευκὴ γ. Od.; [[ἐλόωσι]] γαλήνην [[will]] [[sail]] the [[calm]] sea, i. e. [[over]] it, Od.:—metaph., [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας [[spirit]] of serenest [[calm]], Aesch.; ἐν γαλήνηι in [[calm]], Soph.
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
|auten=ης: [[calm]] [[surface]] of the [[sea]]; [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο, ἡ δὲ [[γαλήνη]] &#x007C; [[ἔπλετο]] [[νηνεμίη]], κοίμησε δὲ κύματα [[δαίμων]], Od. 12.168.
|auten=ης: [[calm]] [[surface]] of the [[sea]]; [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο, ἡ δὲ [[γαλήνη]] &#x007C; [[ἔπλετο]] [[νηνεμίη]], κοίμησε δὲ κύματα [[δαίμων]], Od. 12.168.
}}
{{DGE
|dgtxt=(γᾰλήνη) -ης, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[γαλάνα]] A.<i>A</i>.740; beoc. γαλάνη Corinn.39.1.2; eol. γελάννα Alc.286a.5; γελήνη Phlp.<i>Comp</i>.3.1<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[calma de la mar]] λευκὴ δ' ἦν ἀμφὶ γ. <i>Od</i>.10.94, cf. S.<i>Fr</i>.730e.18, οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην remarán con bonanza</i>, <i>Od</i>.7.319, ὅσοι δὲ γαλήνῃ κινδυνεύσειαν, ἡλίσκοντο Th.4.26, ὁπόταν [[γαλήνη]] ᾖ ἐμβιβῶ X.<i>An</i>.5.7.8, γ. μεγάλη <i>Eu.Matt</i>.8.26, cf. Artem.2.23, Aesop.80, D.P.<i>Au</i>.2.8, X.Eph.1.12.3, Longus 3.21.1, Hierocl.<i>Facet</i>.120<br /><b class="num">•</b>[[tranquilidad]] de las profundidades marinas, Colluth.360, op. νηνεμία Pl.<i>Tht</i>.153c, hex. en Pl.<i>Smp</i>.197c, Arist.<i>Top</i>.108<sup>b</sup>25<br /><b class="num">•</b>ref. a otros fenómenos naturales y atmosféricos [[calma]] (ὁ κόσμος) τῶν σεισμῶν γαλήνης ἐπιλαβόμενος Pl.<i>Plt</i>.273a, cf. <i>Lg</i>.919a, <i>Ti</i>.44b, εὐκήλῳ δὲ κατείχετο πάντα γαλήνῃ A.R.4.1249, πᾶσα [δὲ γαῖα γ] έλασσε, πάλ[ιν] μείδησε γ. Pamprepius 3.79.<br /><b class="num">2</b> fig. [[calma]], [[serenidad de la mente]] φρόνημα νηνέμου γαλάνας A.l.c., ἐν γαλήνῃ S.<i>El</i>.899, γ. ἐν τῷ σώματι Hp.<i>Flat</i>.14, ἐν εὐδίᾳ σαρκὸς καὶ γαλήνῃ Plu.2.126c, γ. ... ἐν τῇ ψυχῇ Pl.<i>Lg</i>.791a, βιότου <i>Anacreont</i>.50.16, τῆς τύχης Ach.Tat.4.1.3, de la situación política <i>PMasp</i>.89re.b.2 (VI d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[paz]] de Justiniano <i>AP</i> 4.3.98 (Agath.).<br /><b class="num">II</b> mineral.<br /><b class="num">1</b> [[galena]] Plin.<i>HN</i> 33.94, <i>CIL</i> 15.7916, 7917, 7918 (todas Roma).<br /><b class="num">2</b> [[ganga]] Hsch.<br /><b class="num">III</b> medic., un [[antídoto]] Androm.3.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *γαλασνᾱ tema en -s que aparece c. otro vocalismo en [[γέλως]], [[γελαστός]] de *<i>gelH<sup>u̯</sup></i>3-/ *<i>gl̥H<sup>u̯</sup></i>3- ‘brillar’.
}}
}}
{{Abbott
{{Abbott
|astxt=* [[γαλήνη]], -ης, ἡ, <br />a [[calm]]: Mt 8:26, Mk 4:39, Lk 8:24.†
|astxt=[[γαλήνη]], -ης, ἡ, <br />a [[calm]]: Mt 8:26, Mk 4:39, Lk 8:24.†
}}
}}
{{StrongGR
{{StrongGR
|strgr=of [[uncertain]] [[derivation]]; tranquillity: [[calm]].
|strgr=of [[uncertain]] [[derivation]]; [[tranquility]]: [[calm]].
}}
}}
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=γαληνης, ἡ (adjective ὁ, ἡ, [[γαληνός]] [[calm]], [[cheerful]]), [[calmness]], [[stillness]] of the [[sea]], a [[calm]]: [[Homer]] [[down]].)
|txtha=γαληνης, ἡ (adjective ὁ, ἡ, [[γαληνός]] [[calm]], [[cheerful]]), [[calmness]], [[stillness]] of the [[sea]], a [[calm]]: Homer down.)
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=η (AM [[γαλήνη]])<br /><b>1.</b> η [[ησυχία]] της [[τελείως]] ακύμαντης θάλασσας, [[νηνεμία]]<br /><b>2.</b> [[ησυχία]], [[αταραξία]], [[πραότητα]] (α. «ψυχική [[γαλήνη]]» <br />β) «[[γαλήνη]] ἐν τῇ ψυχῇ», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ασημόχωμα, [[είδος]] μολυβδούχας γης<br /><b>2.</b> [[φάρμακο]] που χορηγείται ως [[αντίδοτο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το σιγμόληκτο θ. που απαντά στα [[γέλως]], [[γελαστός]] εμφανίζεται και στη λ. [[γαλήνη]] <span style="color: red;"><</span> <i>γαλάσνᾱ</i> με συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<b>[[πρβλ]].</b> αρμ. <i>cα r</i> «[[γελώ]]»). Ανάλογο σχηματισμό βρίσκουμε στα [[σελήνη]] - [[σέλας]].
|mltxt=η (AM [[γαλήνη]])<br /><b>1.</b> η [[ησυχία]] της [[τελείως]] ακύμαντης θάλασσας, [[νηνεμία]]<br /><b>2.</b> [[ησυχία]], [[αταραξία]], [[πραότητα]] (α. «ψυχική [[γαλήνη]]» <br />β) «[[γαλήνη]] ἐν τῇ ψυχῇ», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ασημόχωμα, [[είδος]] μολυβδούχας γης<br /><b>2.</b> [[φάρμακο]] που χορηγείται ως [[αντίδοτο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το σιγμόληκτο θ. που απαντά στα [[γέλως]], [[γελαστός]] εμφανίζεται και στη λ. [[γαλήνη]] <span style="color: red;"><</span> <i>γαλάσνᾱ</i> με συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] ([[πρβλ]]. αρμ. <i>cα r</i> «[[γελώ]]»). Ανάλογο σχηματισμό βρίσκουμε στα [[σελήνη]] - [[σέλας]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''γᾰλήνη:''' ἡ, [[ηρεμία]] της θάλασσας, [[ησυχία]], [[γαλήνη]], σε Ομήρ. Οδ.· λευκὴ [[γαλήνη]], στο ίδ.· [[ἐλόωσι]] γαλήνην, θα πλεύσουν στην ήρεμη [[θάλασσα]], δηλ. πάνω σ' αυτή, στο ίδ.· μεταφ., [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας, [[πνεύμα]] [[μεγάλης]] αταραξίας, σε Αισχύλ.· <i>ἐνγαλήνῃ</i>, σε [[ηρεμία]], σε [[αταραξία]], σε Σοφ. (αμφίβ. προέλ.· πιθ. συγγενές προς το [[γελάω]]).
|lsmtext='''γᾰλήνη:''' ἡ, [[ηρεμία]] της θάλασσας, [[ησυχία]], [[γαλήνη]], σε Ομήρ. Οδ.· λευκὴ [[γαλήνη]], στο ίδ.· [[ἐλόωσι]] γαλήνην, θα πλεύσουν στην ήρεμη [[θάλασσα]], δηλ. πάνω σ' αυτή, στο ίδ.· μεταφ., [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας, [[πνεύμα]] [[μεγάλης]] αταραξίας, σε Αισχύλ.· <i>ἐνγαλήνῃ</i>, σε [[ηρεμία]], σε [[αταραξία]], σε Σοφ. (αμφίβ. προέλ.· πιθ. συγγενές προς το [[γελάω]]).
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''γᾰλήνη:''' дор. γᾰλάνᾱ (λᾱ) <br /><b class="num">1)</b> безветрие, штиль (λευκὴ γ. Hom.; [[νηνεμία]] τε καὶ γ. Plat.; γαλῆναι καὶ εὐδίαι Arst.);<br /><b class="num">2)</b> спокойное море, морская гладь (γ. [[ὁμαλότης]] θαλάττης, sc. ἐστίν Arst.): [[ἐλάαν]] γαλήνην Hom. плыть по спокойному морю;<br /><b class="num">3)</b> спокойствие, безмятежность, ясность ([[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας Aesch.; ἐν γαλήνῃ ποιεῖν τι Soph.; γ. [[ἡσυχία]] τε Plat.; [[σοφία]] καὶ γ. Plut.);<br /><b class="num">4)</b> гален, сернистый свинец Plin.
|lstext='''γᾰλήνη''': ἡ, [[ἡσυχία]] τῆς θαλάσσης (ταὐτὸν γ. μὲν ἐν θαλάσσῃ [[νηνεμία]] δ᾽ ἐν ἀέρι Ἀριστ. Τοπ. 1. 17, 1), Ὅμ. μόνον ἐν Ὀδ. ·λευκὴ δ᾽ ἦν ἀμφὶ [[γαλήνη]] 10. 94, πρβλ. 12. 168 (ἐν Ε. 452 σημαίνει μόνον τὴν νηνεμίαν ἢ ἔλλειψιν ἀνέμου, ὡς δεικνύουσι τὰ ἑπόμενα) οἱ δ᾽ [[ἐλόωσι]] γαλήνην, θὰ πλεύσωσι διὰ τῆς γαληνιαίας θαλάσσης. Ὀδ. Η. 319· νηνεμίας τε καὶ γ. Πλάτ. Θεαίτ. 153C· ἐν. γ. καὶ εὐδίαις Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 4. 8, 15·―μεταφ. ἐπὶ ψυχῆς, [[ἡσυχία]], [[ἀταραξία]], πρᾳότης, [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας, [[μεγάλης]] ἀταραξίας, Αἰσχύλ. Ἀγ. 740· ἐν γαλήνῃ, ἐν ἀταραξίᾳ, ἡσύχως, Σοφ. Ἠλ. 899. ΙΙ. [[εἶδος]] ἀρχυρόχρου μολυβδούχου γῆς, «ἀσημόχωμα», Πλίν. 33. 6. ΙΙΙ. ἀντίδοτον κατὰ δηλητηρίου, Γαλην. (ὁ Κούρτ. προτείνει σχέσιν τινὰ πρὸς τὸ [[γάλα]]· [[ἴσως]] [[μᾶλλον]] πρὸς τὸ [[γελάω]]).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[stillness of the seaStille]] (Od.); also [[lead sulphite]] (Plin.; s. Chantr. RPh. 1965, 203-5).<br />Other forms: Dor. <b class="b3">γαλάνα</b><br />Derivatives: <b class="b3">γαλήνεια</b> (<b class="b3">γαλάνεια</b>) = <b class="b3">γαλήνη</b> (Eur.), after <b class="b3">σαφήνεια</b>?; not from <b class="b3">γαληνής</b> (only Arist. Phgn. 811b 38); <b class="b3">γαληναίη</b> (A. R.; cf. <b class="b3">ἀναγκαίη</b> beside <b class="b3">ἀνάγκη</b>), <b class="b3">γαληναῖος</b> (AP ). - <b class="b3">γαληνός</b> [[still]] (E.). After the numerous <b class="b3">ρο-</b>adjectives (not old [[r]]\/<b class="b2">n-</b>stem) <b class="b3">γαληρός</b> H.; after the adj. in <b class="b3">-ερος</b>, <b class="b3">γαλερός</b> H.<br />Origin: IE [Indo-European] [366] <b class="b2">*glh₂-es-</b> [[aughter]]<br />Etymology: <b class="b3">γαλήνη</b>, <b class="b3">γαλάνα</b>, like <b class="b3">σελήνη</b>, from <b class="b3">*γαλασ-να</b> from an <b class="b3">σ-</b>stem, seen also in <b class="b3">γέλως</b>, <b class="b3">γελασ-τός</b> etc. and in Aeol. <b class="b3">γελήνη</b> (Jo. Gramm. Comp. 3, 1) for <b class="b3">*γελάννα</b> like <b class="b3">σελάννα</b>?). Orig. [[Heiterkeit]], cf. <b class="b3">γελεῖν λάμπειν</b>, <b class="b3">ἀνθεῖν</b> H. For the ablaut, <b class="b2">*glh₂-es-</b>, cf Arm. [[caɫr]] [[laughter]]; s. [[γελάω]]. Cf. [[γλήνη]], <b class="b3">γλῆνος</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[deriv. uncertain]: perh. [[akin]] to [[γελάω]].]<br />[[stillness]] of the sea, [[calm]], Od.; λευκὴ γ. Od.; [[ἐλόωσι]] γαλήνην [[will]] [[sail]] the [[calm]] sea, i. e. [[over]] it, Od.:—metaph., [[φρόνημα]] νηνέμου γαλάνας [[spirit]] of serenest [[calm]], Aesch.; ἐν γαλήνηι in [[calm]], Soph.
}}
{{elnl
|elnltext=[[γαλήνη]] -ης, ἡ, Dor. γαλᾱ́νᾱ windstilte op zee, kalme zee:; ἔσχε... [[κῦμα]], [[πρόσθε]] δέ οἱ ἐποίησε γαλήνην (de riviergod) hield de golven tegen, en maakte het water vóór hem kalm Od. 5.452; [[ἐλόωσι]] γαλήνην zij doorklieven de kalme zee Od. 7.319; overdr. : [[φρόνημα]]... νηνέμου γαλάνας een geeste van kalmte op een windstille zee Aeschl. Ag. 740 (lyr.).
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''γαλήνη''': {galḗnē}<br />'''Forms''': dor. [[γαλάνα]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Stille]], bes. [[Meeresstille]] (seit Od.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen: [[γαλήνεια]] ([[γαλάνεια]]) = [[γαλήνη]] (Eur. in lyr.), vielleicht nach dem sinnverwandten [[σαφήνεια]]; nicht von [[γαληνής]] (nur Arist. ''Phgn''. 811b 38, nach den Adj. auf -(ην)ής); [[γαληναίη]] (A. R. 1, 1156; vgl. [[ἀναγκαίη]] neben [[ἀνάγκη]]); daneben das Adj. [[γαληναῖος]] (''AP'', ''Epigr''.); Demin. [[γαληνίδιον]] (Gloss.). — [[γαληνός]] [[still]], [[ruhig]] (E., Pl., Arist. usw.; eher nach den Adj. auf -ηνός zu [[γαλήνη]] neugebildet als mit Schwyzer 514 eine davon unabhängige νο-Ableitung von einem σ-Stamm) mit [[γαληνότης]] (S. E.); [[γαλήνιος]] (Luk.), [[γαληνώδης]] (Schol.). Durch Vermischung mit den zahlreichen ρο-Adjektiva (nicht alter ''r''-''n''-Wechsel) entstand [[γαληρός]] H.; daneben, nach den Adj. auf -ερος, [[γαλερός]] H., vgl. [[γελανής]] und [[γελαρής]] s. [[γελάω]]. — Denominative Verba: [[γαληνίζω]] [[Meeresstille hervorrufen]], intr. [[still sein]] (Hp., E. usw.) mit [[γαληνισμός]] (Epikur.); [[γαληνιάζω]] [[still sein]] (Hp. u. a.), [[γαληνιάω]] ib. (Epikur. usw.).<br />'''Etymology''' : [[γαλήνη]], [[γαλάνα]], wie das sinnverwandte [[σελήνη]] gebildet, steht für *γαλασνα und geht somit von einem nominalen σ-Stamm aus, der mit anderem Ablaut in [[γέλως]], [[γελαστός]] usw. und auch in dem bei Jo. Gramm. ''Comp''. 3, 1 als äolisch bezeichneten γελήνη (für *γελάννα wie σελάννα?) vorliegt. Zur Bedeutung, eig. [[Heiterkeit]], vgl. γελεῖν· λάμπειν, ἀνθεῖν H. Ablautsmäßig stimmt [[γαλήνη]] zu arm. ''caɫr'' [[Gelächter]]; weiteres s. [[γελάω]]. Vgl. noch [[γλήνη]], [[γλῆνος]].<br />'''Page''' 1,285-286
|ftr='''γαλήνη''': {galḗnē}<br />'''Forms''': dor. [[γαλάνα]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Stille]], bes. [[Meeresstille]] (seit Od.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen: [[γαλήνεια]] ([[γαλάνεια]]) = [[γαλήνη]] (Eur. in lyr.), vielleicht nach dem sinnverwandten [[σαφήνεια]]; nicht von [[γαληνής]] (nur Arist. ''Phgn''. 811b 38, nach den Adj. auf -(ην)ής); [[γαληναίη]] (A. R. 1, 1156; vgl. [[ἀναγκαίη]] neben [[ἀνάγκη]]); daneben das Adj. [[γαληναῖος]] (''AP'', ''Epigr''.); Demin. [[γαληνίδιον]] (Gloss.). — [[γαληνός]] [[still]], [[ruhig]] (E., Pl., Arist. usw.; eher nach den Adj. auf -ηνός zu [[γαλήνη]] neugebildet als mit Schwyzer 514 eine davon unabhängige νο-Ableitung von einem σ-Stamm) mit [[γαληνότης]] (S. E.); [[γαλήνιος]] (Luk.), [[γαληνώδης]] (Schol.). Durch Vermischung mit den zahlreichen ρο-Adjektiva (nicht alter ''r''-''n''-Wechsel) entstand [[γαληρός]] H.; daneben, nach den Adj. auf -ερος, [[γαλερός]] H., vgl. [[γελανής]] und [[γελαρής]] s. [[γελάω]]. — Denominative Verba: [[γαληνίζω]] [[Meeresstille hervorrufen]], intr. [[still sein]] (Hp., E. usw.) mit [[γαληνισμός]] (Epikur.); [[γαληνιάζω]] [[still sein]] (Hp. u. a.), [[γαληνιάω]] ib. (Epikur. usw.).<br />'''Etymology''': [[γαλήνη]], [[γαλάνα]], wie das sinnverwandte [[σελήνη]] gebildet, steht für *γαλασνα und geht somit von einem nominalen σ-Stamm aus, der mit anderem Ablaut in [[γέλως]], [[γελαστός]] usw. und auch in dem bei Jo. Gramm. ''Comp''. 3, 1 als äolisch bezeichneten γελήνη (für *γελάννα wie σελάννα?) vorliegt. Zur Bedeutung, eig. [[Heiterkeit]], vgl. γελεῖν· λάμπειν, ἀνθεῖν H. Ablautsmäßig stimmt [[γαλήνη]] zu arm. ''caɫr'' [[Gelächter]]; weiteres s. [[γελάω]]. Vgl. noch [[γλήνη]], [[γλῆνος]].<br />'''Page''' 1,285-286
}}
}}
{{Chinese
{{Chinese
Line 60: Line 60:
{{WoodhouseReversedUncategorized
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[calm]], [[peace]], [[lull in a storm]]
|woodrun=[[calm]], [[peace]], [[lull in a storm]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[νηνεμία]], [[ἡσυχία]]). Εἶναι συγγενικό μέ τό [[γελάω]] -ῶ.
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[maris tranquillitas]]'', [[calmness of the sea]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.26.7/ 4.26.7].
}}
}}