ἔσχατος: Difference between revisions

|Definition=[[ἐσχάτη]], [[ἔσχατον]], also [[ἔσχατος]], [[ἔσχατον]] Arat.625 (prob. fr. ἐκ, [[ἐξ]], perhaps eĝhzκατος (cf. [[ἐχθός]])<br><span class="bld">A</span> like [[ἔγκατα]]):<br><span class="bld">I</span> of Space, as always in Hom., [[farthest]], [[uttermost]], [[extreme]], [[θάλαμος]] ἔσχατος = the [[hindmost]] [[chamber]], Od.21.9; ἔσχατοι ἄλλων = [[at the end of the lines]], Il.10.434, cf.8.225; [[ἔσχατοι ἀνδρῶν]], of the [[Aethiopian]]s, Od.1.23; οἰκέομεν..ἔσχατοι 6.205; ἐσχάτη τῶν οἰκεομένων ἡ Ἰνδική [[Herodotus|Hdt.]]3.106, cf. Th.2.96, etc.; τὸ ἔσχατον τῆς ἀγορᾶς X.''HG''3.3.5; ὑπ'..ἐσχάτην στήλην S.''El.''720; [[τάξις ἐσχάτη]] the [[farthest part of the army]], Id.''Aj.''4: pl., ἔσχατα γαίης Hes.''Th.''731; τὰ ἔσχατα τῶν στρατοπέδων Th.4.96; ἐπ' ἔσχατα χθονός [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''956; αἱ ἐπ' ἔσχατα τοῦ ἄστεως οἰκίαι Th.8.95; [[ἐξ ἐσχάτων ἀπικέσθαι]], [[ἐς ἔσχατα ἀπικέσθαι]] = [[go from end to end]], [[Herodotus|Hdt.]]7.100, cf. X.''Vect.''1.6; παρ' ἔσχατα λίμνης [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''113b, cf. Th.3.106:—in various senses, [[uppermost]], ἐ. πυρά S.''El.''900; [[lowest]], [[deepest]], ἀΐδας Theoc.16.52; ἅλς ''AP''13.27 (Phal.); [[innermost]], σάρκες S.''Tr.'' 1053; [[last]], [[hindmost]], ἤλαυνε δ' ἔ. Id.''El.''734; [[ἐπ' ἐσχάτῳ]] = [[at the close of a document]], ''PTeb.''68.54 (ii B.C.), etc.<br><span class="bld">2</span> of Degree, [[uttermost]], [[highest]], τὸ ἔσχατον κορυφοῦται βασιλεῦσι Pi.''O.''1.113; ἀνορέαι ἔ. Id.''I.''4(3).11; σοφία Lib.''Or.''59.88; of misfortunes, sufferings, etc., [[utmost]], [[last]], [[worst]], [[πόνος]], [[ἀδικία]], [[κίνδυνοι]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''247b, ''R.''361a, ''Grg.''511d; ὀδύναι αἱ ἔ. Id.''Prt.''354b; [[δῆμος ἔσχατος]] [[extreme]] [[democracy]], Arist.''Pol.''1296a2.<br><span class="bld">b</span> Subst., [[τὸ ἔσχατον]], [[τὰ ἔσχατα]], [[the utmost]], ἐς τὸ ἔσχατον κακοῦ ἀπιγμένοι [[Herodotus|Hdt.]]8.52; τετρῦσθαι ἐς τὸ ἔσχατον κακοῦ Id.1.22; without Art., ἐπ' ἔσχατα βαίνεις S. ''OC''217 (lyr.); προβᾶσ' ἐπ' ἔσχατον θράσους Id.''Ant.''853 (lyr.); ἐπ' ἔ. [[ἐλθεῖν]] [[ἀηδία]]ς [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''240d, cf. ''R.''361d, etc.; ὃ πάντων κακῶν ἔσχατόν ἐστι, τοῦτο πάσχει Id.''Phd.''83c; οἱ τὰ ἔσχατα πεποιηκότες [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.8.2; [[ζημιοῦσθαι]] πᾶσι τοῖς ἐσχάτοις, Lat. [[extremis suppliciis]], Pl.''Plt.''297e; [[ἔσχατ' ἐσχάτων κακά]] = [[worst of possible]] [[evil]]s, S.''Ph.''65, cf. Philem.178; εἰς τὰ ἔσχατα ἐληλυθώς ''UPZ''60.12 (ii B.C.): Comp.οὔτε γὰρ τοῦ ἐσχάτου ἐσχατώτερον εἴη ἄν τι [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1055a20: Sup. [[ἐσχατώτατος]] [[falsa lectio|f.l.]] in X.''HG''2.3.49, cf. Phryn.51; τὰ [[ἐσχατώτατα]] Phld.''Hom.''p.320.<br><span class="bld">3</span> of Persons, [[lowest]], [[meanest]], [[Diodorus Siculus|D.S.]]8.18, D.C.42.5, Alciphr.3.43: [[proverb|prov.]], [[οὐδείς]], [[οὐδ' ὁ Μυσῶν ἔσχατος]], i.e. the [[meanest]] of [[mankind]], Magnes 5, cf. Philem.77; in [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''209b it seems to mean the [[remotest]] of [[mankind]], cf. πρὸς ἐσχάτην Μυσῶν [[varia lectio|v.l.]] in ''App.Prov.''2.85 (παρὰ τοῖς ἐσχάτοις τῆς Μυσίας Apostol.8.1); similarly οὐδὲ τὸν ἔσχατον Καρῶν Plu.2.871b.<br><span class="bld">4</span> of [[time]], [[last]], [[ἐς τὸ ἔσχατον]] = [[to the end]], [[Herodotus|Hdt.]]7.107, Th.3.46; ἔσχατος [[πλόος]], [[ναυτιλία]]ι, the [[end]] of it, Pi.''P.''10.28, ''N.''3.22; ἐσχάτας ὑπὲρ [[ῥίζα]]ς over [[the last]] [[scion]] of the [[race]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''599 (lyr.); [[ἔσχατος Ἑλλήνων]], [[ἔσχατος Ῥωμαίων]], Plu.''Phil.''1, ''Brut.''44: neut. [[ἔσχατον]], as adverb, [[for the last time]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1550; [[finally]], [[best of all]], ''1 Ep.Cor.''15.8; [[at the latest]], ἔ. ἐν τρισὶ μησίν ''SIG''1219.11 (Gambreion, iii B. C.), cf. ''Inscr.Prien.''4.45 (iv B. C.); [[εἰς τὴν ἐσχάτην]] = [[at the last]], [[LXX]] ''Ec.''1.11; [[ἐπ' ἐσχάτῳ]] ib.''2 Ki.''24.25, al.: Subst. [[ἐσχάτη]], ἡ, [[end]], οὐχ ἕξεις ἐ. καλήν Astramps.''Orac.''21.4, cf. 40.3.<br><span class="bld">5</span> in the Logic of Arist., [[τὰ ἔσχατα]] are the [[last]] or [[lowest]] [[species]], Metaph.1059b26, or [[individual]]s, ib.998b16, cf. ''AP''0.96b12, al.; τὸ ἔσχατον ἄτομον ''Metaph.''1058b10.<br><span class="bld">b</span> [[ὁ ἔσχατος ὅρος]] the [[minor]] [[term]] of a [[syllogism]], ''EN''1147b14.<br><span class="bld">c</span> [[last step]] in geom. [[analysis]] or [[ultimate]] [[condition]] of [[action]], τὸ ἔσχατον ἀρχὴ τῆς πράξεως ''de An.''433a16.<br><span class="bld">II</span> Adv. [[ἐσχάτως]] = [[to the uttermost]], [[exceedingly]], [[πῦρ]] [[ἐσχάτως]] καίει Hp.''de Arte''8; [[ἐσχάτως]] [[διαμάχεσθαι]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''613a11; [[ἐσχάτως]] [[φιλοπόλεμος]] X.''An.''2.6.1; φοβοῦμαί σ' [[ἐσχάτως]] Men.912, cf. Epicur.''Ep.'' 1p.31U.<br><span class="bld">b</span> [[ἐσχάτως]] [[διακεῖσθαι]] = to [[be at the last extremity]], Plb.1.24.2, [[Diodorus Siculus|D.S.]]18.48; ἔχειν ''Ev.Marc.''5.23; [[ἀπορεῖν]] Phld.''Oec.''p.72J.<br><span class="bld">2</span> so [[ἐς τὸ ἔσχατον]] = [[ἐσχάτως]], [[Herodotus|Hdt.]]7.229; [[εἰς τὰ ἔσχατα]] X.''HG''5.4.33; [[εἰς τὰ ἔσχατα]] [[μάλα]] Id.''Lac.''1.2; [[τὸ ἔσχατον]] = [[finally]], [[in the end]], Pl.''Grg.''473c; but, [[τὸ ἔσχατον]] = [[what is worst of all]], ib.508d.

|lstext='''ἔσχατος''': -η, -ον, [[ὡσαύτως]], ος, ον, Ἄρατ. 625: (πιθαν. ἐκ τῆς προθ. ἐκ, ἐξ, ὡς εἰ ἦν ἔξατος, [[ἐξώτατος]]): Ι. ἐπὶ τόπου, ὡς ἀείποτε παρ’ Ὁμ., ὁ [[μάλιστα]] ἀπέχων, [[ἐξώτατος]], [[τελευταῖος]], [[θάλαμος]] ἔσχ., ὁ [[τελευταῖος]] πρὸς τὰ [[ὀπίσω]] θαλ., Ὀδ. Φ. 9· ἔσχατοι ἄλλων, ἐπὶ τῶν Θρακῶν, οἵτινες ἦσαν οἱ τελευταῖοι ἐν ταῖς τάξεσι τῶν Τρώων, Ἰλ. Κ. 434, πρβλ. Θ. 225, Λ. 8· ἔσχατοι ἀνδρῶν, ἐπὶ τῶν Αἰθιόπων, Ὀδ. Α. 23· οἰκέομεν... ἔσχατα, λέγουσιν οἱ Φαίακες, Ζ. 205· ἐσχάτη τῶν οἰκουμένων ἡ Ἰνδικὴ Ἡρόδ. 3. 106, πρβλ. Θουκ. 2. 96, καὶ συχν. παρ’ Ἀττ., τὸ ἔσχατον τῆς ἀγορᾶς Ξεν. Ἑλλ. 3. 3, 5, κτλ.· ἀλλὰ συχν. ἐν συμφωνίᾳ πρὸς τὸ [[ὄνομα]], ὑπ᾿... ἐσχάτην στήλην Σοφοκλ. Ἠλ. 720· τάξιν ἐσχ., τὸ ἀπώτατον [[μέρος]] τοῦ στρατοῦ, ὁ αὐτ. ἐν Αἴαντ. 4: ― ἐν τῷ πληθυντ., ἔσχατα γαίης Ἡσ. Θ. 731· τὰ ἔσχατα τοῦ ἄστεως, τοῦ στρατοπέδου Θουκ. 8. 95., 4. 96· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἄρθρου, ἐπ’ ἔσχατα χθονὸς Σοφ. Τρ. 655· ἐξ ἐσχάτων ἐς ἔσχατα ἐπικέσθαι, ἀπὸ ἄκρου εἰς [[ἄκρον]], Ἡρόδ. 7. 100, πρβλ. Ξεν. Πόρ. 1. 6· παρ’ ἔσχατα λίμνης Πλάτ. Φαίδων 113Β, πρβλ. Θουκ. 3. 106. ― [[Κατὰ]] τὰς διαφόρους ἀποστάσεις πράγματός τινος ἔχει καὶ διαφόρους σημασ., ὡς π.χ., ἐσχάτη [[πυρά]], τὸ ἀνώτατον [[μέρος]] αὐτῆς, ἡ κορυφὴ τῆς πυρᾶς, Σοφ. Ἠλ. 900· [[κατώτατος]], βαθύτατος, Λατ. imus, ἀΐδαν τ’ εἰς ἔσχατον ἐλθών, εἰς τὰ κατώτατα τοῦ ᾅδου, Θεόκρ. 16. 52· ἐσχάτην ἅλα Ἀνθ. Π. 13. 27: [[ἐσώτατος]], Λατ. intimus, σάρκες Σοφ. Τρ. 1053· ἐπὶ ἀνθρώπου, [[τελευταῖος]], ἔλαυνε δ’ ἔσχ. ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 734. 2) ἐπὶ βαθμοῦ, [[ἀνώτατος]], [[ὕψιστος]], Πινδ. Ο. 1. 182, Ι. 4. 19 (3. 29)· ἐπὶ παθημάτων, κλ., δεινότατος, [[χείριστος]], κάκιστος, [[πόνος]], [[ἀδικία]], [[κίνδυνος]] Πλάτ. Φαῖδρ. 247Β, Πολ. 361Α· ὀδύναι αἱ ἔσχ. ὁ αὐτ. ἐν Πρωτ. 354Β· [[δῆμος]] ἔσχ., ἡ χειρίστη [[δημοκρατία]], Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 11, 11. β) ὡς οὐσιαστ., τὸ ἔσχατον, τὰ ἔσχατα, ὁ [[ὕψιστος]] βαθμός, ἐς τὸ ἔσχ. κακοῦ ἀπικέσθαι Ἡρόδ. 8. 52· τετρῦσθαι ἐς τὸ ἔσχ. κακοῦ ὁ αὐτ. 1. 22· διακαρτερέειν ἐς τὸ ἔσχ. ὁ αὐτ. 7. 107· ἐπ’ ἔσχατα βαίνεις Σοφ. Ο. Κ. 217· προβᾶσ’ ἐπ’ ἔσχατον θράσους ὁ αὐτ. ἐν Ἀντιγ. 753· ἐπ’ ἔσχ. ἐλθεῖν ἀηδίας Πλάτ. Φαῖδρ. 240D, πρβλ. Πολ. 301D, κτλ.· ὃ πάντων... ἔσχατόν ἐστι, πάσχειν ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 83C· τὰ ἔσχατα πονεῖν Ξεν. Κύρ. 8. 8, 2· πᾶσι τοῖς ἐσχάτοις ζημιοῦσθαι, extremis suppliciis, Πλάτ. Πολιτικ. 297Ε· ἔσχατ’ ἐσχάτων κακά, τὰ χείριστα τῶν χειρίστων κακῶν, Σοφ. Φιλ. 65, πρβλ. Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 87 (Meineke σ. 423)· [[οὕτως]] ἐν τῷ Ὑπερθ., τὰ πάντων ἐσχατώτατα παθεῖν, τὰ χείριστα..., Ξεν. Ἑλλ. 2. 3, 49· ἂν καὶ τοῦτο δὲν [[εἶναι]] ὀρθόν, ὡς παρατηρεῖ ὁ Ἀριστ., οὐ γὰρ τοῦ ἐσχάτου ἐσχατώτερον εἴη ἄν τι Μετὰ τὰ Φυσ. 9. 4, 4, πρβλ. Φρύν. 135 Lob. 3) ἐπὶ προσώπων, ταπεινότατος, προστυχώτατος, μηδαμινώτατος, Διοδ. Ἐκλογ. Βατ. σ. 9, Δίων Κ. 42. 5, Ἀλκίφρων 3. 43: ― παροιμ., [[οὐδείς]], οὐδ’ ὁ Μυσῶν [[ἔσχατος]], ἐπὶ τῶν εὐτελεστάτων ἀνθρώπων, [[Μάγνης]] ἐν «Ποαστρίᾳ» 1, πρβλ. Φιλήμονα ἐν τῷ «Σικελικῷ» 3, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 481· τὸ ἐν Πλάτ. Θεαίτ. 209Β [[χωρίον]], Μυσῶν τῶν ἔσχατον, φαίνεται ὅτι σημαίνει τὸν [[μάλιστα]] ἀπομεμακρυσμένον κάτοικον τῆς γῆς. Ἴδε Παροιμιογρ. σ. 38 ἔκδ. Gaisf. 4) ἐπὶ χρόνου, [[τελευταῖος]], ἐς τὸ ἔσχ., [[μέχρι]] τέλους, Ἡρόδ. 7. 107· Θουκ. 3. 46· ἔσχ. [[πλοῦς]], [[ναυτιλία]], τὸ [[τέλος]] αὐτῆς, Πινδ. Π. 10. 45, Ν. 3. 39· ἐσχάτας [[ὑπὲρ]] ῥίζας, [[ὑπεράνω]] τῆς τελευταίας ῥίζης τοῦ γένους, Σοφ. Ἀντ. 599· ἔσχ. Ἑλλήνων, Ρωμαίων Πλούτ. Φιλοπ. 1, Βροῦτ. 44: ― οὐδ., ἔσχατον, ὡς Ἐπίρρ., διὰ τελευταίαν φοράν, Σοφ. Ο. 1550· τὸ ἔσχ. Πλάτ. Γοργ. 473C. 5) ἐν τῇ Λογικῇ τοῦ Ἀριστ. τὰ ἔσχατα [[εἶναι]] τὰ τελευταῖα τῶν κατωτάτων ὑποδιαιρέσεων, τὰ ἄτομα, Μετὰ τὰ Φυσ. 2. 3, 5, πρβλ. Ἀναλυτ. Ὕστ. 2. 13, 5, π. Ζ. Μορ. 1. 3, 20, κ. ἀλλ.· οὕτω, τὸ ἔσχ. ἀρχὴ τῆς πράξεως π. Ψυχῆς 3. 10, 2, κτλ. β) ὁ ἔσχ. ὅρος, ἐν τῷ συλλογισμῷ, Ἠθ. Νικ. 7. 10, 13. ΙΙ. -τως, μέχρις ἐσχάτων, καθ’ ὑπερβολήν, Ἱππ. 5. 33· ἐσχ. διαμάχεσθαι Ἀριστοτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 7, 6· ἐσχ. [[φιλοπόλεμος]] Ξεν. Ἀν. 2. 6, 1. 2) [[οὕτως]], ἐς τὸ ἔσχ. = ἐσχάτως, Ἡρόδ. 7. 229, Ξεν. Ἑλλ. 5. 4, 33· εἰς τὰ ἔσχ. [[μάλα]] ὁ αὐτ. ἐν Λακ. 1. 2· οὕτω, τὸ ἔσχατον Πλάτ. Γοργ. 473 κ. ἀλλ.

|sltr=<b>ἔσχᾰτος</b> (-ον; -ων, -οις: -ας; -αις（ιν); -ον nom., acc.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> the [[end]] of, [[limit]] of ὅσαις δὲ βροτὸν [[ἔθνος]] ἀγλαίαις ἁπτόμεσθα, περαίνει πρὸς ἔσχατον πλόον (P. 10.28) κιόνων [[ὕπερ]] Ἡρακλέος [[ἥρως]] θεὸς ἃς ἔθηκε ναυτιλίας ἐσχάτας μάρτυρας κλυτούς (N. 3.22) Αἰγυπτίαν Μένδητα, πὰρ κρημνὸν θαλάσσας ἔσχατον Νείλου [[κέρας]] ([[join]] [[with]] [[κέρας]]) fr. 201. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[extreme]], i. e. [[supreme]] [[ὅστις]] ἁμιλλᾶται [[πέρι]] ἐσχάτων ἀέθλων κορυφαῖς (N. 10.32) ἀνορέαις δ' ἐσχάταισιν [[οἴκοθεν]] στάλαισιν ἅπτονθ Ἡρακλείαις (I. 4.11) προμάχων ἀν' ὅμιλον, ἔνθ ἄριστοι [[ἔσχον]] πολέμοιο [[νεῖκος]] ἐσχάταις ἐπίσιν (I. 7.36) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> [[final]], at the [[last]] ἁ δ' Ψμέναιον (''[[sc.]]'' ὕμνει), ὃν ἐν γάμοισι χροιζόμενον ([[Μοῖρα]]) σύμπρωτον λάβεν, ἐσχάτοις ὕμνοισιν (Hermann, Schneidewin: ἔσχατον ὕμνον cod.: i. e. at the [[end]] of his [[life]], opp. to σύμπρωτον) Θρ. 3. 9.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>d</b> subs., [[summit]], [[crown]] τὸ δ' ἔσχατον κορυφοῦται βασιλεῦσι (O. 1.113)

|txtha=ἐσχάτῃ, ἔσχατον (from [[ἔχω]], [[ἔσχον]] adhering, clinging [[close]]; (according to others ([[Curtius]], § 583b.) [[superlative]] from ἐξ, the [[outermost]])), the Sept. for אַחֲרון, אַחֲרִית; (from Homer down); [[extreme]], [[last]] in [[time]] or in [[place]];<br /><b class="num">1.</b> joined to nouns: [[τόπος]], the [[last]] in a [[series]] of places (A. V. lowest), the [[last]]: [[ἔσχατος]] [[ἐχθρός]], [[that]] [[remains]] [[after]] the [[rest]] [[have]] been conquered, [[κοδράντης]], [[that]] [[remains]] [[when]] the [[rest]] [[have]] [[one]] [[after]] [[another]] been spent, [[λεπτόν]], ἡ ἐσχάτῃ [[σάλπιγξ]], the [[trumpet]] [[after]] [[which]] no [[other]] [[will]] [[sound]], αἱ ἔσχαται πληγαί, ἡ ἐσχάτῃ [[ἡμέρα]] τῆς ἑορτῆς, the [[latter]], opposed to ὁ [[πρῶτος]] the [[former]] (τά ἔργα (opposed to τῶν πρώτων), ἡ [[πλάνη]], Isaiah, '[[lest]] the [[latter]] [[deception]], caused by the false [[story]] of his [[resurrection]], do [[more]] [[harm]] [[than]] the [[former]], [[which]] [[was]] [[about]] to [[produce]] [[belief]] in a false Messiah'); ὁ [[ἔσχατος]] [[Ἀδάμ]], the [[latter]] Adam, i. e. the Messiah ([[see]] [[Ἀδάμ]], 1), ἡ ἐσχάτῃ [[ἡμέρα]], the [[last]] [[day]] (of [[all]] days), denotes [[that]] [[with]] [[which]] the [[present]] [[age]] (הַזֶּה הָעולָם, [[see]] [[αἰών]], 3) [[which]] precedes the times of the Messiah or the [[glorious]] [[return]] of Christ from [[heaven]] [[will]] be closed: ἐσχάτῃ [[ὥρα]], ἐν καιρῷ ἐσχάτῳ ἐν ἐσχάτῳ χρόνῳ, ἐπ' ἐσχάτου χρόνου Tr WH; ἐν ἐσχάταις ἡμέραις, ἐπ' ἐσχάτων τῶν χρόνων, R G, [[see]] [[below]].<br /><b class="num">2.</b> ὁ, ἡ, τό ἔσχατον [[absolutely]] or [[with]] the genitive,<br /><b class="num">a.</b> of [[time]]: οἱ ἔσχατοι, [[who]] had [[come]] to [[work]] [[last]], ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καί ἔσχατοι πρῶτοι is [[not]] [[always]] the [[same]]: in ὁ [[πρῶτος]] καί ὁ [[ἔσχατος]] i. e. the [[eternal]], [[ἔσχατος]] as a [[predicate]] joined to a [[verb]] adverbially (cf. Winer's Grammar, 131 (124); § 54,2): ἐσχάτῃ (R G; [[but]] [[see]] [[below]]) πάντων ἀπέθανε, ἔσχατον, ἔσχατα, used substantively (cf. Buttmann, 94 (82) § 125,6) in phrases, of the [[time]] [[immediately]] [[preceding]] Christ's [[return]] from [[heaven]] and the [[consummation]] of the [[divine]] [[kingdom]]: ἐπ' ἐσχάτου or ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν, τῶν χρόνων, ἐπ' ἐσχάτου τοῦ χρόνου, L T ([[see]] 1above, and [[ἐπί]], A. II. at the [[end]]), cf. Riehm, Lehrbegr. d. Hebrärbriefes, p. 205f τά ἔσχατα [[with]] the genitive of [[person]] the [[last]] [[state]] of [[one]]: ἔσχατον, adverb, [[lastly]]: ([[with]] the genitive of [[person]], L T Tr WH); τό ἔσχατον τῆς γῆς, the [[uttermost]] [[part]], the [[end]], of the [[earth]], [[last]] i. e. lowest: 1 Corinthians 4:9.

|mltxt=-η, -ο (ΑΜ [[ἔσχατος]], -η, -ον<br />Α και [[ἔσχατος]], -ον)<br /><b>1.</b> (για τόπους) ο πιο απομακρυσμένος, ο [[απώτατος]], αυτός που βρίσκεται στο ακρότατο [[σημείο]], ο [[τελευταίος]] («[[ἔσχατος]] [[θάλαμος]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[χειρότερος]], [[κατώτερος]] («ο [[έσχατος]] τών μαθητών»)<br /><b>3.</b> [[τελευταίος]], τελευταίου βαθμού («εσχάτη [[πενία]]»)<br /><b>4.</b> (για χρόνο) ο [[τελευταίος]] [[κατά]] τον οποίο συντελείται [[κάτι]], ο ύστατος («η έσχατη [[ημέρα]] της ζωής μου»)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «μέχρις εσχάτων» — [[μέχρι]] τέλους<br />β) «επ' εσχάτων» — προ ολίγου, πρόσφατα, τελευταία<br />γ) <b>(λογ.)</b> «έσχατοι όροι» — ο [[μείζων]] και ο [[ελάσσων]] όρος του συλλογισμού σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τον [[μέσο]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[υπέρτατος]], [[ανώτατος]], βαρύτατος (α. «η εσχάτη τών ποινών» — η ανώτατη [[ποινή]], η [[ποινή]] του θανάτου<br />β. «εσχάτη [[προδοσία]]» — η πιο [[βαριά]], η μεγαλύτερη [[προδοσία]])<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «εσχάτη [[επίκληση]]» — [[επίκληση]] ([[σήμα]]) βοήθειας από [[πλοίο]] που κινδυνεύει, με μεσίστια [[έπαρση]] της σημαίας την [[ημέρα]] ή με πυραύλους και βολές πυροβόλου τη [[νύχτα]]<br />β) «στα έσχατα» — στα τελευταία, στα πιο επικίνδυνα, στα πιο απονενοημένα («με το παραμικρό φθάνει στα έσχατα»)<br />γ) «βρίσκομαι στα έσχατα» — βρίσκομαι στο τελευταίο όριο του βίου, στα τελευταία<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[ταπεινός]]<br /><b>2.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>ἡ ἐσχάτη</i><br />η τελευταία [[μέρα]] του [[μήνα]] («τῆ ἐσχάτη Ἰουλίου»)<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ἔσχατον</i><br />ο [[θάνατος]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «ἀπὸ ριζῶν ἐσχάτων» — από τα θεμέλια<br />β) «[[ἐμπνέω]] τὰ ἔσχατα» — [[είμαι]] [[ετοιμοθάνατος]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />τελευταῖος («ἤλαυνεν [[ἔσχατος]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για άψυχα ή καταστάσεις) ο [[ανώτερος]] ή [[κατώτερος]] στον βαθμό («ἐσχάτη [[πυρά]]» — η [[κορυφή]] της πυράς)<br /><b>2.</b> (για βαθμό) [[ανώτατος]], ύψιστος<br /><b>3.</b> (για δεινοπαθήματα) ο [[χειρότερος]] («[[ἔσχατος]] [[πόνος]]»)<br /><b>4.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>τὸ ἔσχατον</i><br />α) για τελευταία [[φορά]]<br />β) τελικά<br /><b>5.</b> (το ουδ. εν. ή πληθ. ως ουσ.) <i>τo ἔσχατον</i> ή <i>τὰ ἔσχατα</i><br />α) το πιο απομακρυσμένο [[μέρος]] ενός τόπου («τὸ ἔσχατον τῆς ἀγορᾱς», <b>Ξεν.</b>)<br />β) ο [[ανώτατος]] [[βαθμός]]<br /><b>6.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ ἔσχατα</i><br />(στην Αριστοτελική λογ.) α) τα τελευταία τών κατώτερων υποδιαιρέσεων, τα είδη<br />β) τα άτομα<br /><b>7.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οἱ ἔσχατοι</i><br />α) οι νεοφώτιστοι [[μεγάλης]] ηλικίας<br />β) οι εθνικοί<br />γ) οι άνθρωποι σε [[αντιδιαστολή]] με τους αγγέλους<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) «ἔσχατοι ἀνδρῶν» — οι Αιθίοπες<br />β) «τάξιν ἐσχάτην» — το πιο απομακρυσμένο [[μέρος]] του στρατού<br />γ) «ἐξ ἐσχάτων εἰς ἔσχατα» — από το ένα [[άκρο]] στο [[άλλο]]<br />δ) <b>παροιμ.</b> «οὐδεὶς οὐδ' ὁ Μυσῶν [[ἔσχατος]]» — λέγεται για ευτελείς ανθρώπους ή κακοποιούς<br />ε) «ἐς τὸ ἔσχατον» — [[μέχρι]] τέλους, τελευταία<br />στ) «ἐσχάτας [[ὑπὲρ]] ῥίζας» — [[υπεράνω]] της τελευταίας ρίζας του γένους<br />ζ) <b>(λογ.)</b> «ὁ [[ἔσχατος]] [[ὅρος]]» — ο [[τελευταίος]] όρος. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>εσχάτως</i> (ΑΜ ἐσχάτως)<br />προ ολίγου, πρόσφατα, τελευταία<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> ώς το ανώτατο [[σημείο]], υπερβολικά<br /><b>2.</b> σε [[μεγάλη]], σε έσχατη [[ανάγκη]] («ἐσχάτως διακεῖσθαι» — [[φθάνω]] σε [[απόγνωση]], <b>Πολ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Παράγωγο επίθ. της προθέσεως <i>ἐξ</i> με [[προσθήκη]] καταλήξεως -<i>κατος</i> η οποία περιλαμβάνει ένα υπερωικό [[στοιχείο]] ([[πρβλ]]. [[επίθημα]] -<i>κα</i> στο αρχ. ελλ. <i>προ</i>-<i>κα</i> «[[ευθύς]]» και το λατ. <i>reci</i>-<i>pro</i>-<i>cus</i> «[[παλίνδρομος]], [[αντίστροφος]]») κι ένα οδοντικό ([[πρβλ]]. τις καταλήξεις τών <i>μεσ</i>(<i>σ</i>)-<i>ατος</i>, <i>τρίτ</i>-<i>ατος</i>). Ο [[σχηματισμός]] του επιθ. προήλθε αναλογικά [[προς]] το <i>έγκατος</i> (από την [[πρόθεση]] <i>εν</i>). Έχουμε [[έτσι]] αρχικό τ. <i>έχσ</i>-<i>κατος</i> (<span style="color: red;"><</span> IE <i>eghs</i> «ἐξ») > <i>έσχ</i>-<i>κατος</i> > [[έσχατος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[εσχατιά]], <i>εσχάτως</i><br /><b>αρχ.</b><br />[[εσχατεύω]], [[εσχατίζω]], <i>εσχάτως</i>, [[εσχατώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[εσχατόγηρος]] (-<i>ως</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[εσχατοκόλλιον]], [[εσχατόμοιρος]]. (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[δευτερέσχατος]], [[πανέσχατος]], [[παρέσχατος]].

|lsmtext='''ἔσχᾰτος:''' -η, -ον (πιθ. από την <i>ἐκ</i>, <i>ἐξ</i>, όπως αν προερχόταν από το <i>ἔξατος</i>, [[ακραίος]], ο πιο [[μακρινός]])·<br /><b class="num">I.</b> λέγεται για [[τόπο]], όπως [[πάντοτε]] στον Όμηρ., ο πιο [[μακρινός]], [[απώτατος]], [[έσχατος]], [[υπέρτατος]], [[τελευταίος]], [[άκρος]], [[ακραίος]], στον ίδ., Ηρόδ., Αττ.· <i>ἔσχατοι ἄλλων</i>, λέγεται για τους Θράκες που ήταν οι τελευταίοι στις τάξεις των Τρώων, σε Ομήρ. Ιλ.· ἔσχατοι [[ἀνδρῶν]], λέγεται για τους Αιθίοπες, σε Ομήρ. Οδ.· <i>ἔσχατα</i>, <i>τά</i>, τα πέρατα, <i>ἐσχ. γαίης</i>, σε Ησίοδ.· <i>τὰ ἔσχ. τοῦ στρατοπέδου</i>, σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> διάφορες σημασίες:<br /><b class="num">1.</b> [[ανώτερος]], υψηλότερος, δεσπόζων, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[κατώτατος]], βαθύτατος, Λατ. [[imus]], <i>ἀΐδας</i>, σε Θεόκρ.<br /><b class="num">3.</b> [[εσώτατος]], Λατ. [[intimus]], σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> [[τελευταίος]], [[έσχατος]], ου ραγός, [[στερνός]], στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> λέγεται για βαθμό, [[υπέρτατος]], ύψιστος, ύστατος, [[έσχατος]], [[χείριστος]], [[κάκιστος]], [[πόνος]], [[κίνδυνος]], σε Πλάτ.· ως ουσ., <i>τὸ ἔσχατον</i>, <i>τὰ ἔσχατα</i>, ο ύψιστος [[βαθμός]], σε Ηρόδ.· λέγεται για βάσανα, [[πάθη]], πόνους, ταλαιπωρίες κ.λπ., στον ίδ., σε Αττ.· <i>ἐπ' ἔσχατα βαίνεις</i>, σε Σοφ.· <i>ἔσχατ' ἐσχάτων [[κακά]]</i>, τα χείριστα των πιθανότερων κακών, στον ίδ.· ομοίως, στον υπερθ., <i>τὰ πάντων ἐσχατώτατα</i>, τα χείριστα όλων, σε Ξεν.<br /><b class="num">IV.</b>λέγεται για χρόνο, [[τελευταίος]], <i>ἐς τὸ ἔσχ</i>., [[μέχρι]] τέλους, σε Ηρόδ., Θουκ.· ἐσχάτας [[ὑπὲρ]] ῥίζας, πάνω από το τελευταίο [[παρακλάδι]] της γενιάς, σε Σοφ.· ουδ. <i>ἔσχατον</i> και ως επίρρ., για τελευταία [[φορά]], στον ίδ.<br /><b class="num">V.</b> επίρρ., <i>-τως</i>, [[μέχρις]] εσχάτων, καθ' υπερβολήν, σε Ξεν.· ομοίως και, <i>ἐς τὸ ἔσχ</i>., σε Ηρόδ., Ξεν.

|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[the uttermost]], [[last]] (Il.).<br />Compounds: Rarely in compp. like <b class="b3">ἐσχατό-γηρως</b> (<b class="b3">-ος</b>) [[in the last age]] (hell.), <b class="b3">παρ-έσχατος</b> [[the last but one]] (Ph.).<br />Derivatives: [[ἐσχατιά]], <b class="b3">-ιή</b> [[uttermost part]], [[frontier]], [[extreme position]] (Ion.Hes., Att.; cf. Scheller Oxytonierung 81f. (Tenos; Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 9); poet. enlargement [[ἐσχάτιος]] (Nic.). Denomin. verbs. [[ἐσχατάω]] [[be the uttermost]], [[the last]], only in ptc. [[ἐσχατάων]], <b class="b3">-όων</b> (Il.; cf. Shipp Studies 62). [[ἐσχατεύω]] <b class="b2">id.</b> (Arist.). [[ἐσχατίζω]] [[come too late]] (LXX).<br />Origin: IE [Indo-European] [292] <b class="b2">*h₁eǵʰs</b> [[out]]<br />Etymology: Adjectival deriv. of [[ἐξ]], but in detail unclear. The opposite <b class="b3">ἔγ-κατα</b>, to [[ἐν]], presupposes a formation <b class="b3">*ἔξ-κατος</b>; the tenuis aspirata [[χ]] then requires as protoform <b class="b3">*ἔχσ-κατος</b>, what seems to give for [[ἐξ]] an IE basis <b class="b2">*eǵʰs</b>; but note in older alphabets the notation [[χσ]] = [[ξ]] (Schwyzer 210), which suggests aspiration of a velar before [[σ]]. - The suffix <b class="b3">-κατος</b> would have a velar element (cf. <b class="b3">πρό-κα</b>, Lat. [[reci-pro-cus]]; <b class="b3">*ἐχσ-κο-</b> [[what is outside]]) and a dental (<b class="b3">μέσ(σ)-ατος</b>, <b class="b3">τρίτ-ατος</b> a. o.). Wackernagel KZ 33, 40f. = Kl. Schr. 1, 719f., Leumann Hom. Wörter 158 n. 1. On the phonetics also Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 29ff.

|mdlsjtxt=ἔσχᾰτος, η, ον [prob. from ἐκ, ἐξ, as if ἔξατος,]<br />[[outermost]]<br /><b class="num">I.</b> of Space, as [[always]] in Hom. the [[furthest]], [[uttermost]], [[extreme]], Hom., Hdt., Attic; ἔσχατοι ἄλλων, of the Thracians who were the [[last]] in the [[Trojan]] lines, Il.; ἔσχατοι [[ἀνδρῶν]], of the Aethiopians, Od.: ἔσχατα, τά, extremities, ἐσχ. γαίης Hes.; τὰ ἔσχ. τοῦ στρατοπέδου Thuc.<br /><b class="num">II.</b> the [[furthest]] in [[each]] [[direction]].<br /><b class="num">2.</b> the [[uppermost]], Soph.<br /><b class="num">3.</b> lowest, deepest, Lat. [[imus]], ἀΐδας Theocr.<br /><b class="num">4.</b> innermost, Lat. [[intimus]], Soph.<br /><b class="num">5.</b> the [[last]], hindmost, Soph.<br /><b class="num">III.</b> of Degree, the [[uttermost]], [[utmost]], [[last]], [[worst]], [[πόνος]], [[κίνδυνος]] Plat.:—as [[substantive]], τὸ ἔσχατον, τὰ ἔσχατα, the [[utmost]], Hdt.; of [[suffering]], [[pain]], etc., Hdt., Attic; ἐπ' ἔσχατα βαίνεις Soph.; ἔσχατ' ἐσχάτων κακά [[worst]] of [[possible]] evils, Soph.; so in Sup., τὰ πάντων ἐσχατώτατα the extremest of all, Xen.<br /><b class="num">IV.</b> of [[time]], [[last]], ἐς τὸ ἔσχ. to the end, Hdt., Thuc.; ἐσχάτας [[ὑπὲρ]] ῥίζας [[over]] the [[last]] [[scion]] of the [[race]], Soph.: —neut. ἔσχατον as adv., for the [[last]] [[time]], Soph.<br /><b class="num">V.</b> adv. -τως, to the [[uttermost]], [[exceedingly]], Xen.:—so, ἐς τὸ ἔσχ. Hdt., Xen.

|ftr='''ἔσχατος''': {éskhatos}<br />'''Meaning''': [[der äußerste]], [[letzte]] (seit Il.).<br />'''Composita''': Vereinzelt in Kompp. wie [[ἐσχατόγηρως]] (-ος) [[im äußersten Alter]] (hell. u. sp.), [[παρέσχατος]] [[der nächstletzte]] (Ph.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἐσχατιά]], -ιή [[äußerster Teil]], [[Grenze]], [[Grenzgut]] (ion. poet. seit Hes., att.; vgl. Scheller Oxytonierung 81f.) mit Ἐσχατιῶτις f. ‘Bewohnerin einer ἐσχ.’ (Tenos; Redard Les noms grecs en -της 9); poet. Erweiterung [[ἐσχάτιος]] (Nik. u. a.). Denominative Verba. 1. [[ἐσχατάω]] [[der äußerste]], [[letzte sein]], nur im Ptz. ἐσχατάων, -όων (Il., Theok., Kall. u. a.; vgl. Shipp Studies 62). 2. [[ἐσχατεύω]] ib. (Arist., Thphr. usw.). 3. [[ἐσχατίζω]] [[zu spät kommen]] (LXX).<br />'''Etymology''': Adjektivische Ableitung von ἐξ, aber im einzelnen nicht ganz klar. Das Oppositum [[ἔγκατα]], zu ἐν, legt eine Bildung *ἔξκατος nahe; die Tenuis aspirata χ erheischt aber dann als Grundform *ἔχσκατος, was für ἐξ eine indogerm. Grundlage *''eĝhs'' zu erfordern scheint; zu beachten bleibt indessen die in älteren Alphabeten auftretende Schreibung χσ = ξ (Schwyzer 210), die für Aspiration eines Gutturals vor σ spricht. -Das Suffix -κατος wäre in ein gutturales Element (vgl. [[πρόκα]], lat. ''reci''-''pro''-''cus''; *ἐχσκο- [[außen befindlich]]) und in einen hinzutretenden Dental (μέσ(σ)-ατος, [[τρίτατος]] u. a.) zu zerlegen. Wackernagel KZ 33, 40f. = Kl. Schr. 1, 719f., Leumann Hom. Wörter 158 A. 1 mit Lit. Zum Lautlichen noch Pisani Ist. Lomb. 73: 2, 29ff.<br />'''Page''' 1,578