ἔκπαγλος: Difference between revisions

|Definition=ἔκπαγλον, Ep. and Ion. word,<br><span class="bld">A</span> [[terrible]], [[violent]]:<br><span class="bld">I</span> of persons, <b class="b3">ὧδ' ἔκπαγλος ἐών</b>, of [[Achilles]], Il.21.589; <b class="b3">πάντων ἐκπαγλότατ' ἀνδρῶν</b>, also of Achilles, 1.146, 18.170; of other heroes, 20.389, 21.452.<br><span class="bld">2</span> sometimes of things, χειμὼν ἔ. Od.14.522; ἐκπάγλοις ἐπέεσσιν Il.15.198, Od.8.77; ἔδεισεν γὰρ ἐμὴν ἔ. ἐνιπήν 10.448, cf. 17.216.<br><span class="bld">3</span> mostly Adv. [[ἐκπάγλως]] = [[terribly]], [[vehemently]], [[exceedingly]], [[ἐκπάγλως]] ἀπόλεσσαν Il.1.268; κοτέοντο 2.223; <b class="b3">ἐθέλει οἶκόνδε νέεσθαι</b> ib.357; μαίνεται 9.238; ὠδύσατ' ἐ. Od.5.340; ἔχθαιρε 11.437; ὀδύρεται 15.355; αἴθεται Hp.''Mul.''2.171 ([[ἐκπατίως]] Erot.); <b class="b3">ἐκπάγλως πονέει</b> ib.1.3: neut. as adverb, [[ἔκπαγλον]] ἐπεύξατο Il.13.413, cf. Nic. ''Th.''448, etc.; οὐ γὰρ ἐγώ σ' ἔ. ἀεικιῶ Il.22.256: neut. pl., [[ἔκπαγλα]] [[φιλεῖν]] = to [[love]] [[beyond all measure]], 3.415, 5.423; ἢν ἔ. χαλεφθῇ Nic. ''Th.''445.<br><span class="bld">II</span> in later Poets the word freq. signifies merely, [[marvellous]], [[wondrous]], ἀνὴρ ἔκπαγλος Pi.''P.''4.79; σθένει ἔ. Id.''I.''7(6).22; <b class="b3">ἐν πόνοις ἔκπαγλος</b> ib.6(5).54: not freq. in Trag., <b class="b3">ἔκπαγλον κακόν, ἔκπαγλον τέρας</b>, A.''Ag.''862, ''Ch.'' 548; δείπνων ἀρρήτων ἔκπαγλ' ἄχθη S.''El.''204 (lyr.). Adv. [[ἔκπαγλα]] = [[marvellously]], Id.''OC''716 (lyr.): in early Prose only once, ὅπλα τὰ ἐκπαγλότατα X.''Hier.''11.3; in Com., Eup.8.14D. (Sup.). (Metath. for Εκπλαγος ([[ἐκπλήσσω]]) acc. to Eust.68.18; perhaps dissim. from *ἐκπλαγλος.)

|dgtxt=(ἔκπᾰγλος) -ον<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[que inspira miedo]], [[terrible]] de pers., esp. ref. a Aquiles σὺ ... ὧδ' ἔ. ἐών <i>Il</i>.21.589, Πηλεΐδη, πάντων ἐκπαγλότατ' ἀνδρῶν <i>Il</i>.1.146, 18.170, cf. 22.256, a otros guerreros <i>Il</i>.20.389, 21.452, ἐν πόνοις ἔ. Ἐνυαλίου terrible en los trabajos de Ares e.d. en la guerra</i> de Áyax, Pi.<i>I</i>.6.54, de los hombres de la [[raza]] de [[bronce]], Hes.<i>Op</i>.154, de palabras <i>Il</i>.15.198, <i>Od</i>.8.77, 17.216, ἔδεισεν γὰρ ἐμὴν ἔκπαγλον ἐνιπήν <i>Od</i>.10.448, de cosas y abstr. χειμών <i>Od</i>.14.522, ὅπλα X.<i>Hier</i>.11.3, κακόν A.<i>A</i>.862, [[τέρας]] A.<i>Ch</i>.548, [[ἄχθη]] S.<i>El</i>.204<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. como adv. καὶ ἢν ἔκπαγλα χαλεφθῇ Nic.<i>Th</i>.445.<br /><b class="num">2</b> [[extraordinario]], [[fabuloso]] [[ἀνήρ]] Pi.<i>P</i>.4.79, σθένει τ' ἔ. ἰδεῖν τε μορφάεις Pi.<i>I</i>.7.22, πασῶν πόλεων ἐκπαγλοτατ ... Eup.99.36 [[δέμας]] de la [[esfinge]] <i>IMEG</i> 129.1 (imper.)<br /><b class="num">•</b>neutr. como adv. ἔκπαγλον ἐπεύξατο <i>Il</i>.13.413, σ' ἀπεχθήρω ὡς νῦν [[ἔκπαγλα]] φίλησα <i>Il</i>.3.415, cf. 5.423, ἔκπαγλ' ... χερσὶ παραπτομένα πλάτα remo maravillosamente adaptado a nuestras manos</i> S.<i>OC</i> 716, ὧδ' ἔκπαγλον ἐπὶ σφίσι γαυριόωντο Theoc.25.133, Σύροι δ' ἔκπαγλ' ἀπολοῦνται <i>Orac.Sib</i>.13.32.<br /><b class="num">II</b> adv. [[ἐκπάγλως]] = [[de manera terrible]], [[terriblemente]] [[ἐκπάγλως]] ἀπόλεσσαν <i>Il</i>.1.268, [[ἐκπάγλως]] κοτέοντο <i>Il</i>.2.223, μαίνεται [[ἐκπάγλως]] <i>Il</i>.9.238, [[ἐκπάγλως]] ἔχθαιρε <i>Od</i>.11.437, ὠδύσατ' [[ἐκπάγλως]] <i>Od</i>.5.340, cf. <i>Od</i>.15.355, <i>MAMA</i> 1.234.11 (Frigia, imper.), εἰ δέ τις ἐ. ἐθέλει οἶκονδε νέεσθαι <i>Il</i>.2.357, ἐ. αἴθεται Hp.<i>Mul</i>.2.171, ἐ. πονέει Hp.<i>Mul</i>.1.3, ἐ. θαύμαζε Theoc.25.114.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Forma disim. de *ἐκ-πλαγ-λος, rel. [[ἐκπλήσσω]], [[ἐκπλαγῆναι]], cf. [[πλήσσω]].

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0771.png Seite 771]] (durch Metathesis aus [[ἐκπλήσσω]]), Entsetzen erregend, erschrecklich, entsetzlich; von furchtbaren Kriegshelden, καὶ [[θαρσαλέος]] [[πολεμιστής]] Il. 21, 489; πάντων ἐκπαγλότατ' ἀνδρῶν 1, 146, wie Hes. O. 153; Pind. P. 4, 79; σθένει I. 6, 22; ἐν πόνοις 5, 21; von Sachen, wie [[χειμών]], fürchterliches Ungewitter, Od. 14, 522; ἔπεα, Schreckwort, 8, 77, wie [[ἐνιπή]] 10, 448; [[τέρας]], κακόν, Aesch. Ch. 541 Ag. 836; δείπνων ἄχθη Soph. El. 197. In Prosa ὅπλα ἐκπαγλότατα Xen. Hier. 11. 3. – Adv. [[ἐκπάγλως]], ἀπόλεσσαν Il. 1, 268; ὠδύσατο Od. 5, 340; ἐθέλειν, d. i. gar sehr, Il. 2, 357, wie auch ἔκπαγλον, z. B. ἀεικιῶ σε Od. 22, 256; ἐπεύξατο Il. 13, 413; γαυριᾶν Callim. Del. 247; ἔκπαγλα φιλεῖν, erschrecklich lieben, Il. 3, 415. 5, 424 u. a. D.; Soph. O. C. 720, ch.

|elrutext='''ἔκπαγλος:'''<br /><b class="num">1</b> [[страшный]], [[ужасный]], [[грозный]] ([[πολεμιστής]], [[χειμών]], ἔπεα Hom.; ''[[sc.]]'' γένους χαλκείου ἄνθρωποι Hes.; [[τέρας]] Aesch.; ἄχθη Soph.; [[ὅπλα]] Xen.);<br /><b class="num">2</b> [[поразительный]], [[изумительный]] (ἐν πόνοις Pind.).

|lstext='''ἔκπαγλος''': -ον, παλαιὰ Ἐπ. [[λέξις]], πιθανῶς (κατὰ τὴν ἑρμηνείαν τοῦ Εὐστ.) κατὰ μετάθεσιν ἀντὶ τοῦ ἔκπλαγος (παρὰ τὸ [[ἐκπλήσσω]]), [[φοβερός]], [[φρικτός]], [[ἐκπληκτικός]]: Ι. ἐπὶ προσώπων, ὧδ’ [[ἔκπαγλος]] ἐὼν καὶ [[θαρσαλέος]] [[πολεμιστής]], περὶ τοῦ Ἀχιλλέως, Ἰλ. Φ. 589· πάντων ἐκπαγλότατ’ ἀνδρῶν, περὶ τοῦ Ἀχιλλέως [[πάλιν]], Α. 146, Σ. 170· περὶ ἄλλων ἡρώων, Υ. 389, Φ. 452. 2) [[ἐνίοτε]] ἐπὶ πραγμάτων, ὡς χειμὼν [[ἔκπαγλος]] Ὀδ. Ξ. 522· ἐκπάγλοις ἐπέεσσι Ἰλ. Ο. 198, Ὀδ. Θ. 77· ἔδδεισεν γὰρ ἐμὴν ἔκπαγλον ἐνιπὴν Κ. 448, πρβλ. Ρ. 216. 3) τὸ πλεῖστον ὡς ἐπίρρ., φοβερῶς, ἐκπληκτικῶς, [[ἐκπάγλως]] ἀπόλεσσαν, «[[ἤγουν]], ὡς ἂν ἐκπλαγείῃ τις» Εὐστ., Ἰλ. Λ. 268· [[μεγάλως]], ὑπερβολικῶς, ἐκπάγλως κοτέοντο Β. 223· εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἰκόνδε νέεσθαι [[αὐτόθι]] 357· μαίνεται Ι. 238· ὠδύσατ’ ἐκπάγλως Ὀδ. Ε. 340· ἐκπάγλως ἤχθηρε Λ. 437· [[ἐκπάγλως]]... ὀδύρεται Ο. 355: - [[ὡσαύτως]] κατ’ οὐδέτ. ὡς ἐπίρρ., ἔκπαγλον ἐπεύξατο Ἰλ. Ν. 413, κτλ.· οὐ γὰρ ἐγώ σ’ ἔκπ. ἀεικιῶ, Χ. 256· καὶ κατὰ πληθ., ἔκπαγλα φιλεῖν, ὑπερμέτρως ἀγαπᾶν, Ἰλ. Γ. 415, Ε. 423. ΙΙ. παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς ἡ [[λέξις]] σημαίνει [[ἁπλῶς]]: [[θαυμαστός]], [[θαυμάσιος]], ἀνὴρ ἔκπ. Πινδ. Π. 4. 140· σθένει [[ἔκπαγλος]] Ι. 7 (6). 30· ἐν πόνοις [[ἔκπαγλος]] Ι. 6 (5). 80: - οὐχὶ συχν. παρ’ Ἀττ. ποιητ., ἔκπ. κακόν, [[τέρας]] Αἰσχύλ. Ἀγ. 862, Χο. 548· δείπνων ἀρρήτων ἔκπαγλ’ ἄχθη Σοφ. Ἠλ. 204. - Ἐπίρρ. ἔκπαγλα, θαυμαστῶς, ὑπερφυῶς, Σοφ. Ο. Κ. 719, καὶ (κατὰ τὸν Δινδ.) Ἀντ. 1137· ἐν τῷ Ἀττ. πεζῷ λόγῳ μόνον [[ἅπαξ]], ὅπλα τὰ ἐκπαγλότατα Ξεν. Ἱέρ. 11, 3: - πρβλ. [[ἐκπαγλέομαι]].

|sltr=[[ἔκπαγλος]] [[terrible]], [[awe]] inspiring of heroes. ἀνὴρ [[ἔκπαγλος]] [[Jason]] (P. 4.79) τὸν μέγαν πολεμιστὰν ἔκπαγλον Ἀλκυονῆ (N. 4.27) “Αἴαντα, λαῶν ἐν πόνοις ἔκπαγλον Ἐνυαλίου” (I. 6.54) Ἐνυαλίου ἔκπαγλον υἱὸν Diomedes. fr. 169. 13. of a [[victor]] σθένει τ' [[ἔκπαγλος]] [[ἰδεῖν]] τε μορφάεις Strepsiades (I. 7.22)

|mltxt=-η, -ο (AM [[ἔκπαγλος]], -ον)<br />αυτός που αφήνει κάποιον έκπληκτο με την [[ομορφιά]], τη [[δύναμη]] ή [[άλλο]] [[προτέρημα]] (α. «εκπάγλου κάλλους» β. «σθένει [[ἔκπαγλος]]» — με εκπληκτική [[δύναμη]]<br />γ. «ἐν πόνοις [[ἔκπαγλος]]» — [[θαυμαστός]] για τα κατορθώματά του)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[εκπληκτικός]], [[φοβερός]] («[[ἔκπαγλος]] ἐὼν και [[θαρσαλέος]] [[πολεμιστής]]», «χειμὼν [[ἔκπαγλος]]»)<br /><b>2.</b> (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.) εκπληκτικά, υπερβολικά («ἔκπαγλ' ἐφίλησα» — σ' αγάπησα υπερβολικά).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>έκ</i>-<i>πλαγ</i>-<i>λος</i> (με [[ανομοίωση]] τών δύο -<i>λ</i>-) <span style="color: red;"><</span> θ. <i>εκ</i>-<i>πλαγ</i>- ([[πρβλ]]. <i>εκπλαγήναι</i>, [[απαρέμφατο]] παθ. αορ. του ρ. <i>εκπλήσσομαι</i>). Χρησιμοποιήθηκε [[κυρίως]] στην [[ποίηση]]].

|etymtx=Grammatical information: Adj.<br />Meaning: [[terrible]], [[surprising]], [[violent]] (Il.).<br />Derivatives: [[ἐκπαγλέομαι]] [[be surprised]] (Hdt., trag.).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Through metathesis of <b class="b3">ἐκπλαγότητα ἐξαισιότητα</b> H. - From <b class="b3">*ἔκπλαγ-λος</b> from <b class="b3">ἐκπλαγῆναι</b> [[frighten]] with dissimilatory loss of the first [[λ]]. Buttmann Lexilogus 1, 76. Possible.

|mdlsjtxt=[[ἔκπαγλος]], ον [metath. for ἔκπλαγος from [[ἐκπλήσσω]]<br /><b class="num">I.</b> [[terrible]], [[fearful]], of persons; superl. ἐκπαγλότατος Il.:—of things, Od.<br /><b class="num">2.</b> as adv. [[terribly]], [[vehemently]], [[exceedingly]], Hom.:—also neut. as adv., ἔκπαγλον and ἔκπαγλα, Il.<br /><b class="num">II.</b> in [[later]] Poets, [[marvellous]], [[wondrous]], Aesch., Soph.; adv. [[ἔκπαγλα]] = [[marvellously]], Soph.

|ftr='''ἔκπαγλος''': -ως, -α<br />{ékpaglos}<br />'''Grammar''': Adv.<br />'''Meaning''': [[erschrecklich]], [[erstaunlich]], [[gewaltig]] (seit Il., fast nur poet.).<br />'''Derivative''': Davon [[ἐκπαγλέομαι]] [[staunen]], [[sich höchlich verwundern]] (Hdt., Trag., auch sp. Prosa).<br />'''Etymology''': Durch Metathese ἐκπλαγότητα· ἐξαισιότητα H. — Aus *ἔκπλαγλος von ἐκπλαγῆναι [[erschrecken]] mit dissimilatorischem Schwund des ersten λ. Buttmann Lexilogus 1, 76.<br />'''Page''' 1,477