βαθύνω: Difference between revisions

|Definition=—Pass., plpf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> βεβάθυστο <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>39.305</span>: (βαθύς):— [[deepen]], [[hollow out]], <b class="b3">βάθυνε δὲ χῶρον ἅπαντα</b>, of a torrent, <span class="bibl">Il.23.421</span>; <b class="b3">ἔσκαψε καὶ ἐβάθυνε</b> dug and [[dug deep]], Ev.Luc.6.48; <b class="b3">ἐβάθυνε πέδον ταρσῷ</b>, of a dog, <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>47.239</span>: metaph., ὁ λιμὸς βαθύνει ἑαυτόν <span class="bibl">J. <span class="title">BJ</span>5.12.3</span>: esp. as military term, [[deepen]], τὴν φάλαγγα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.3.23</span>, <span class="bibl">8.5.15</span>, cf. <span class="bibl">Arr.<span class="title">Tact.</span>25.11</span>:—Pass., [[become deep]], [[be deepened]], λίμνη β. <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>4.11.3</span>; κρημνὸς βαθύνεται εἰς ἀπορρῶγα <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>1.21.3</span>; <b class="b3">νάσως βαθυνομένας ἀπὸ ῥιζᾶν</b>, of Delos, <span class="title">Hymn.Is.</span>160; τὸ βαθυνόμενον τῆς ῥηγμῖνος <span class="bibl">Agath.2.2</span>; of a deep wound, <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>39.305</span>; <b class="b3">βαθυνομέναις χερσί</b> [[in]] or [[with the hollowed]] hands, ib.<span class="bibl">11.180</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Math., [[add a third dimension]], β. τὰ ἐπίπεδα Procl. [[in R]].2.52 K., cf. <span class="bibl"><span class="title">in Ti.</span>1.146</span> D.:—Pass., κυκλικῶς βαθυνθέντες <span class="bibl">Simp. <span class="title">in Ph.</span>59.17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> intr., [[sink deep]], <span class="bibl">Ph.1.248</span>, <span class="bibl">2.402</span>; [[sink]], [[crumble]], <span class="bibl">Apollod.<span class="title">Poliorc.</span>157.8</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., [[go deeply into a subject]], βαθύνας θεωρῆσαι <span class="bibl">Procl.<span class="title">in Prm.</span>p.622</span> S.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0424.png Seite 424]] vertiefen, aushöhlen, χῶρον Il. 23, 421; [[ποτήριον]] Anacr. 3, 5; sp. D.; βαθύνεται [[λίμνη]] Theophr.; ἕλη Polyaen. 8, 23; φάλαγγα, eine Schlachtordnung vertiefen, mit schmaler Front, viel Mann hoch stellen (vgl. [[βάθος]]), Xen. Cyr. 8, 5, 15; ἐξ ὅσων ἐγὼ τὴν φάλαγγα βαθυνῶ, so hoch ich die Schlachtordnung stellen werde, 6, 3, 23; vgl. Polyaen. 5, 16. – Pass. βαθυνομένη, [[πέτρα]], χεῖρες, Nonn.; hohl, βεβάθυστο D. 39. 305.

|btext=<i>f.</i> βαθυνῶ, <i>ao.</i> ἐβάθυνα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐβαθύνθην;<br />rendre profond, <i>d’où</i><br /><b>1</b> creuser : χῶρον IL un terrain <i>en parl. d’un torrent</i>;<br /><b>2</b> étendre en profondeur : φάλαγγα XÉN donner de la profondeur à une phalange, la former en colonne.<br />'''Étymologie:''' [[βαθύς]].

|auten=[[deepen]], [[hollow]] [[out]], Il. 23.421†.

|dgtxt=(βᾰθύνω)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [plusperf. βεβάθυστο Nonn.<i>D</i>.39.305]<br /><b class="num">A</b> tr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[ahondar]], [[horadar]] de torrentes χῶρον <i>Il</i>.23.241, τὴν ἀμάραν Poll.1.224, φρεατίαν Hld.9.4.1, de un perro ἐβάθυνε πέδον ... τάρσῳ Nonn.<i>D</i>.47.239, del artífice ποτήριον δὲ κοῖλον ... βαθύνας haciendo bien hondo el vaso</i> para el buen bebedor <i>Anacreont</i>.4.6, en v. pas. πέτραι βαθυνόμεναι D.P.1035, Nonn.<i>Par.Eu.Io</i>.19.41, cf. <i>D</i>.34.234, βαθυνομένου κενεῶνος de un pozo, Nonn.<i>D</i>.34.234, cf. 12.333, pero βαθυνομένῳ κενεῶνι en un cuenco bien ahondado</i> Nonn.<i>D</i>.19.132, βαθυνομένης παλάμης ληίστορι καρπῷ con mano ladrona de palma ahondada</i> Nonn.<i>D</i>.25.35, χερσὶ βαθυνομέναις con las manos en forma de cuenco</i> Nonn.<i>D</i>.2.443<br /><b class="num">•</b>fig. [[profundizar]] βαθύνας αὑτὸν ὁ λιμός abriéndose paso hasta el fondo (de los estómagos de los judíos) el hambre</i> I.<i>BI</i> 5.512<br /><b class="num">•</b>mentalmente ὁ τῆς διανοίας ὀφθαλμὸς ... βαθύνας τὰ ... ἐγκεκρυμμένα κατεῖδε Ph.1.248, cf. Didym.<i>Tr.in</i>.1.7.13, τις ... βαθύνας θεωρήσειεν Procl.<i>in Prm</i>.801.<br /><b class="num">2</b> [[labrar]], [[grabar]] γράμματα Poll.5.149, en v. pas. βαθυνομένῳ ... τοίχῳ (signos) en un muro labrado en altorrelieve</i> Nonn.<i>D</i>.4.274.<br /><b class="num">3</b> [[hundir]], [[hendir]] τοὺς ὀφθαλμούς Poll.2.62, en v. pas. ὠτειλὴ βεβάθυστο ... καρήνου Nonn.<i>D</i>.39.305, βαθυνομένοιο ... μηροῦ del muslo hendido</i> Nonn.<i>D</i>.30.218<br /><b class="num">•</b>νάσως ... βαθυνομένας islas hundidas</i>, <i>Hymn.Is</i>.160 (Andros), τὸ βαθυνόμενον τῆς ῥηγμῖνος Agath.2.2.6.<br /><b class="num">4</b> [[bajar]] ὁ λόγος καὶ κατὰ γῆν ἑαυτὸν βαθύνας Eus.<i>LC</i> 11 (p.228.26)<br /><b class="num">•</b>en v. pas. βαθυνομένοιο χιτῶνος del quitón bajado (para dar de mamar)</i>, Nonn.<i>D</i>.3.401.<br /><b class="num">II</b> usos esp.<br /><b class="num">1</b> milit. [[formar en profundidad]] τὴν φάλαγγα X.<i>Cyr</i>.6.3.23, cf. 8.5.15, ἐφ' ἑπτὰ βαθύνας τὴν φάλαγγα formó la falange en siete escalones</i> I.<i>BI</i> 5.130, cf. Arr.<i>Tact</i>.25.11.<br /><b class="num">2</b> geom. [[dar profundidad]], [[añadir la tercera dimensión]] τὰ ἐπίπεδα Procl.<i>in R</i>.2.52, en v. pas., Simp.<i>in Ph</i>.59.17.<br /><b class="num">3</b> [[adensar]] καπνὸς ... βαθύνει ... τὸν ἀέρα Gr.Nyss.<i>Eun</i>.2.12.338.<br /><b class="num">B</b> intr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[ahondar]], [[profundizar]] en una excavación ἔσκαψεν καὶ ἐβάθυνεν <i>Eu.Luc</i>.6.48, sent. obsc., Luc.<i>Asin</i>.10<br /><b class="num">•</b>[[zapar]] ὁ βαθύνων Apollod.<i>Poliorc</i>.144.8.<br /><b class="num">2</b> [[hundirse]], [[desmoronarse]] ἡ μαλακότης τῆς πλίνθου Apollod.<i>Poliorc</i>.157.8<br /><b class="num">•</b>fig. [[rebajarse]] Cyr.Al.M.69.473B.<br /><b class="num">II</b> en v. med.-pas. [[ahondarse]], [[rebajarse]] ἔφασαν ... βαθυνθῆναι τὴν λίμνην dicen que el lecho del lago se ahondó</i> Thphr.<i>HP</i> 4.11.3<br /><b class="num">•</b>fig. ἐβαθύνθησαν οἱ διαλογισμοί σου muy profundos se hicieron tus pensamientos</i> LXX <i>Ps</i>.91.6<br /><b class="num">•</b>[[ahondarse]] εἰς ἀμέτρητον ἀπορρῶγα βαθύνεται I.<i>BI</i> 1.405, βαθυνομένην χθονὸς ἕδρην hundiéndose el suelo de la tierra (al paso de Tifón)</i>, Nonn.<i>D</i>.2.34, cf. 14.375<br /><b class="num">•</b>(ὕδωρ) βαθυνόμενον abriéndose paso (el agua)</i> Hld.9.8.2<br /><b class="num">•</b>fig. de una barba [[alargarse]], [[crecer]] τὸ [[γένειον]] λάσιον καὶ σεμνότερον βαθυνόμενον la barba crecida densa y venerable</i> Hld.2.21.2.

|astxt=[[βαθύνω]] (< [[βαθύς]]), [in LXX for עמד: Ps 91 (92):5, Je 29 (49):8 30(49)30*;] <br />to [[deepen]]: Lk 6:48.†

|txtha=(impf ἐβαθυνον); ([[βαθύς]]); to [[make]] [[deep]]: ἔσκαψε καί ἐβάθυνε is [[not]] used for [[βαθέως]] ἔσκαψε, [[but]] ἐβάθυνε expresses the [[continuation]] of the [[work]] (he dug and deepened i. e. went [[deep]]); cf. Winer s Grammar, § 54,5. (In Greek writings from [[Homer]] [[down]].)

|elrutext='''βᾰθύνω:'''<br /><b class="num">1)</b> углублять, рыть, выдалбливать ([[ὕδωρ]] βάθυνε χῶρον Hom.; [[ποτήριον]] Anacr.);<br /><b class="num">2)</b> воен. вытягивать в глубину (τὴν φάλαγγα Xen.).

|elnltext=[[βαθύνω]] [[βαθύς]] aor. ἐβάθυνα, pass. ἐβαθύνθην ; fut. βαθυνῶ, diep maken, verdiepen, uitdiepen; milit., van de hoplietenfalanx. Xen. Cyr.