νόμισμα: Difference between revisions

|Definition=ατος, τό, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[anything sanctioned by current]] or [[established usage]], [[custom]], Ἑλληνικὸν ν. <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>269</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>1471</span>; [[institution]], οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν ν. ἔβλαστε <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 296</span>; θεοὶ ἡμῖν ν. οὐκ ἔστι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>248</span>, with a play on signf. ''ΙΙ'' (do not [[pass current]] with us). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> esp. [[current coin]], <b class="b3">ν. κόψαι</b> or [[κόψασθαι]], coin [[money]], <span class="bibl">Hdt.3.56</span>, <span class="bibl">4.166</span>; τἀρχαῖον ν. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>720</span>; ν. σύμβολον τῆς ἀλλαγῆς ἕνεκα <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>371b</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1133b11</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pol.</span>1257a11</span>, <span class="bibl">D.L.6.20</span>; τάλαντα νομίσματος <span class="bibl">And.3.8</span>; ν. ἡμεδαποῦ <span class="title">IG</span>12.91.4; τὸ ἐπιχώριον ν. <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>21.12</span> (iii B.C.): pl. νομίσματα [[pieces of money]], [[coins]], <span class="bibl">Hdn.1.9.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[full legal measure]], τοῦ χοῶς ἢ τῶν κοτυλῶν τὸ ν. διαλυμαίνεται <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>348</span>.</span>

|lstext='''νόμισμα''': τό, ([[νομίζω]]) πᾶν ὅ, τι καθιερώθη ἐκ (παλαιᾶς) συνηθείας, τὸ νενομισμένον [[ἔθος]], ἔθιμον, Αἰσχύλ. Θήβ. 269, Πέρσ. 859 (ἐκ διορθώσεως τοῦ Ἑρμάνν.), Εὐρ. Ι. Τ. 1471· [[πρᾶγμα]] οὗ ἡ [[χρῆσις]] καθιερώθη, οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν [[οἷον]] ἄργυρος κακὸν ν. ἔβλαστεν Σοφ. Ἀντ. 296· θεοὶ ἡμῖν ν. οὐκ. ἔστι Ἀριστοφ. Νεφ. 248, [[μετὰ]] λογοπαιγνίου ἐπὶ τῆς σημ. ΙΙ («δὲν περνοῦν ἐδῶ», «δὲν ἔχουν πέρασιν»). ΙΙ. τὸ ἰσχῦον ἢ ἐν χρήσει [[νόμισμα]] ἐν κράτει τινί, Λατ. numisma, numus, Ἡρόδ. 1. 94., 3. 56· ν. κόπτεσθαι, κόπτειν, ὁ αὐτ. 4. 166· τἀρχαῖον ν. Ἀριστοφ. Βάτρ. 720· ν. ξύμβολον τῆς ἀλλαγῆς [[ἕνεκα]] Πλάτ. Πολ. 371Β, πρβλ. Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 5. 5, 14, Πολιτικ. 1. 9, 9 κἑξ., Διογ. Λ. 6. 20· τάλαντα... νομίσματος Ἀνδοκ. 24. 28· ν. ἡμεδαποῦ Συλλ. Ἐπιγρ. 76. 4, κτλ. ΙΙΙ. τὸ πλῆρες νόμιμον [[μέτρον]], τοῦ χοὸς ἢ τῶν κοτυλῶν τὸ ν. διαλυμαίνεται Ἀριστοφ. Θεσμ. 348. ΙV. = [[νόμος]] Ἀλκαίου Ἀποσπ. 66.

|btext=ατος (τό) :<br /><b>1</b> coutume, règle;<br /><b>2</b> monnaie ayant cours.<br />'''Étymologie:''' [[νομίζω]].

|txtha=νομισματος, τό ([[νομίζω]], [[which]] [[see]]);<br /><b class="num">1.</b> [[anything]] [[received]] and sanctioned by [[usage]] or [[law]] (Tragg., [[Aristophanes]]).<br /><b class="num">2.</b> [[money]] ([[current]]) [[coin]] (cf. [[our]] [[lawful]] [[money]]): [[Euripides]], and [[Aristophanes]] [[down]]).

|mltxt=το (ΑΜ [[νόμισμα]], Μ και [ὀ]νόμισμαν και νούμισμα) [[νομίζω]]<br />η βασική νομισματική [[μονάδα]] [[κάθε]] χώρας, το [[χρήμα]] που κυκλοφορεί και ισχύει σε μία [[επικράτεια]] («λέγεσθαι, Πολυκράτεα ἐπιχώριον [[νόμισμα]] κόψαντα πολλὸν μόλυβδον καταχρυσώσαντα δοῡναί σφι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κέρμα]] από [[μέταλλο]] το οποίο εκδίδεται από το [[κράτος]], φέρει αναγεγραμμένη την [[αξία]] του και χρησιμοποιείται ως [[μέσο]] διεξαγωγής αγοραπωλησιών<br /><b>2.</b> [[χαρτονόμισμα]] σε [[αντικατάσταση]] κερμάτων<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «τον πλήρωσα με το ίδιο [[νόμισμα]]» — του ανταπέδωσα τα ίσα<br />β) «η μία [[πλευρά]] του νομίσματος» — η μία [[άποψη]] ενός ζητήματος<br />γ) «[[μετατρεψιμότητα]] νομίσματος» — η [[ικανότητα]] ενός νομίσματος να ανταλλάσσεται με χρυσό ή με νομίσματα άλλων χωρών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[καθετί]] το καθιερωμένο από [[παλιά]] [[συνήθεια]], [[έθιμο]] («καὶ νόμισμ' ἐς ταυτό γε νικᾱν [[ἰσήρης]] [[ὅστις]] ἂν ψήφους λάβῃ», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> [[πράγμα]] του οποίου η [[χρήση]] καθιερώθηκε, το καθιερωμένο, ο [[θεσμός]] («οὐδὲν ἀνθρώποισιν [[οἷον]] [[ἄργυρος]] κακὸν νόμισμ' ἔβλαστε», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> το πλήρες νόμιμο [[μέτρο]] («τῶν κοτυλῶν τὸ [[νόμισμα]] διαλυμαίνεται», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> ο [[νόμος]].

|lsmtext='''νόμισμα:''' -ατος, τό ([[νομίζω]])·<br /><b class="num">I.</b> οτιδήποτε καθιερώνεται από τη [[μακρά]] [[χρήση]], [[συνήθεια]], [[θεσμός]], σε Τραγ., Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> το ισχύον [[νόμισμα]] (χρηματική [[μονάδα]]) μιας πολιτείας, σε Ηρόδ.

|elrutext='''νόμισμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1)</b> установившийся обычай, общепринятый порядок, сложившаяся традиция, правовая норма Aesch., Eur.;<br /><b class="num">2)</b> монета (ν. ἀργυροῦν καὶ χρυσοῦν Plat.);<br /><b class="num">3)</b> (о мерах и весах) законная норма, полная мера (τῶν κοτυλῶν Arph.).