κελεύω: Difference between revisions

|mltxt=(ΑΜ [[κελεύω]])<br />[[παραγγέλλω]], [[διατάζω]], [[προστάζω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(για νόμους) [[θεσπίζω]], [[ορίζω]], [[καθορίζω]] («θα [[κάνω]] ό,τι κελεύει ο [[νόμος]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (αντίθ. του επιτάττω) [[ζητώ]], [[ικετεύω]], [[παρακαλώ]]<br /><b>2.</b> (για ανώτερον [[προς]] κατώτερον) [[επιβάλλω]] [[κάτι]] σε κάποιον, [[δίνω]] [[εντολή]]<br /><b>3.</b> [[σπρώχνω]] [[προς]] τα [[εμπρός]], ωθώ, [[οδηγώ]] με βία, [[βιάζω]] («ἴπποι, τοὺς ὁ [[γέρων]] ἐφέπων μάστιγι κέλευεν κατὰ [[ἄστυ]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>4.</b> (για ναύκληρο) [[δίνω]] τον ρυθμό στους κωπηλάτες<br /><b>5.</b> [[διευθύνω]]<br /><b>6.</b> [[προτείνω]] («συνηγόρευσες τοῑς κελεύουσιν ἀποκτεῑναι», Λυσ.)<br /><b>7.</b> [[τραγουδώ]] ρυθμικό [[άσμα]]<br /><b>8.</b> (το ουδ. μτχ. ενεστ. ως ουσ.) <i>κελευόμενον</i><br />η [[παραγγελία]], η [[διαταγή]]<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> <b>εκκλ.</b> «κέλευσον, δέσποτα» — [[προσφώνηση]] διακόνου ή αναγνώστη [[προς]] τον αρχιερέα για να αρχίσει να ψάλλει.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>κελ</i>-<i>εύ</i>-<i>ω</i> συνδέεται με τα ρ. [[κέλλω]] «[[οδηγώ]], [[ξεκινώ]]» και [[κέλομαι]] «[[παροτρύνω]], [[διατάζω]]» και εμφανίζει [[παρέκταση]] -<i>ευ</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[κέλευθος]]), η οποία όμως [[είναι]] ανερμήνευτη. Το ρ. [[κελεύω]] είχε αρχικά τη σημ. «[[κατευθύνω]] [[προς]], ωθώ [[προς]]», από την οποία έφθασε να χρησιμοποιείται με τη σημ. «[[διατάζω]], [[παρακαλώ]]». Διακρίνεται από τα συνώνυμά του [[εντέλλομαι]], [[επιτάσσω]], [[προστάσσω]], [[γιατί]] τα τελευταία έχουν εντονότερη την [[έννοια]] της προσταγής.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κέλευση]], [[κέλευσμα]], [[κελευστής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κελευσμός]], [[κελευσμοσύνη]], [[κελευστικός]], [[κελευστός]], [[κελεύστωρ]], [[κελευτής]], [[κελευτιώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[αντικελεύω]], [[εγκελεύω]], [[επεγκελεύω]], [[επικελεύω]], [[κατακελεύω]], [[προκελεύω]], [[συγκελεύω]], [[συνεπικελεύω]], [[υποκελεύω]]].