πραγματικός: Difference between revisions

|Definition=ή, όν, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[fit for action]] or [[business]], [[businesslike]], [[statesmanlike]], later Greek for [[πρακτικός]], [[βασιλεύς]], [[ἄνδρες]], <span class="bibl">Plb.7.11.2</span>, <span class="bibl">7.12.2</span>, al.; [[pragmatici homines]], men [[of the world]], men [[of affairs]], <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>2.20.1</span>; [[wise and prudent men]], Vett. Val.<span class="bibl">17.22</span>; [[πραγματική]], = [[ἐπιστήμη τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων]], Andronic. Rhod.<span class="bibl">p.574</span> M. Adv. -κῶς <span class="bibl">Cic.<span class="title">QF</span>2.14.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Subst. <b class="b3">πραγματικός, ὁ,</b> [[agent]], [[attorney]], <b class="b3">π. τῆς πόλεως, τοῦ νομοῦ</b>, <span class="title">Inscr.Magn.</span>189 (ii A. D.), <span class="bibl"><span class="title">PAmh.</span>2.107.15</span> (ii A. D.), cf. <span class="title">SIG</span>888.101 (Scaptopara, iii A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> Lat.[[pragmaticus]], [[legal adviser]], Cic.<span class="title">de Or.</span>1.45.59, Quint. <span class="title">Inst.</span>12.3.4, Juv.7.123. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> [[civil official]], opp.military officer, <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>58.18</span> (ii B. C.), <span class="title">OGI</span>139.7 (Egypt, ii B. C.), 669.21, al. (ibid. i A.D.); [[civilian]], opp. [[στρατιωτικός]], <span class="bibl">Plb.14.1.13</span>; ἱερόδουλοι καὶ π. τοῦ ἱεροῦ <span class="bibl">LXX <span class="title">1 Es.</span>8.22</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">π. τύπος, νόμος</b>, = Lat. [[pragmatica sanctio]], <span class="bibl">Just.<span class="title">Nov.</span>7.2.1</span>, <span class="title">Cod.Just.</span>1.3.38.6. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of things, </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> of history, [[political]] (including [[military]]), <span class="bibl">Plb.1.2.8</span>, <span class="bibl">9.2.4</span>, al., <span class="bibl">Plu.<span class="title">Galb.</span>2</span>, etc.; <b class="b3">π. ἀποφάσεις</b> [[political]] utterances, <span class="bibl">Plb.32.2.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of speech or action, [[able]], [[prudent]], [[statesmanlike]], [[ἔργον]], [[λόγοι]], <span class="bibl">Id.3.116.7</span>, <span class="bibl">36.5.1</span>; τρόπος <span class="bibl">Id.23.5.5</span>; <b class="b3">ὥστε μὴ ὑποπτεῦσαί τι περὶ αὐτοῦ πραγματικόν</b> anything [[machiavellian]], <span class="bibl">Id.30.27.2</span>, cf.<span class="bibl">30.19.11</span>. Adv.-κῶς <span class="bibl">Id.2.13.1</span>, al.; [[by statecraft]], <span class="bibl">Id.31.10.6</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> <b class="b2">relating to subject-matter</b>, opp. style, <b class="b3">ὁ π. τόπος</b>, opp. <b class="b3">ὁ λεκτικός</b>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span>1</span>: Sup., -ωτάτη εὕρεσις <span class="bibl">Hermog. <span class="title">Inv.</span>1.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[relating to fact]], [[θεωρήματα]], [[ζήτησις]], <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Nat.</span>28</span> <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>4</span> (<span class="bibl">p.5</span> V.), Demetr.Lac.<span class="title">Herc.</span>1014.62; πίστις Syrian.<span class="title">in Hermog.</span> i<span class="bibl">p.57</span> R. (v.l.): <b class="b3">-κή, ἡ,</b> [[deliberation on matter of fact]] or [[on action]], ib.ii<span class="bibl">p.161</span> R.; <b class="b3">π.ἔγγραφος, ἄγραφος</b>, ib.<span class="bibl">p.162</span> R. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[material]] (opp. formal, verbal), διαφωνία <span class="bibl">Simp. <span class="title">in Cael.</span>640.28</span>. Adv. -κῶς, ζητεῖν Phld.<span class="title">Rh.</span>2.238 S., cf. Plu.2.960b; [[διαφέρεσθαι]] ib.1113c; <b class="b3">τὸ π. ἀπορούμενον</b> difficulty [[arising from facts]] (opp. verbal), <span class="bibl">Simp.<span class="title">in Ph.</span>1289.35</span>: Sup., ἐν τοῖς Στωικοῖς - ώτατα φιλοσοφῆσαι <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>4.8</span>: opp. [[ψυχικῶς]], [[στοιχειακῶς]], Anon.in Westermann <span class="title">Mythogr.</span>p.328. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> <b class="b3">πραγματικόν, τό,</b> in Magic, [[effective spell]], PMag.Par.1.2432. </span><span class="sense"><span class="bld">V</span> [[troublesome]], [[formidable]], of a citadel, <span class="bibl">Plb.4.70.10</span>; λίαν δυσάλωτος καὶ π. πόλις Beros. ap. <span class="bibl">J.<span class="title">Ap.</span>1.20</span>; of an attack, <span class="bibl">Plb.5.5.4</span>; ἀήττητα καὶ π. πλήθη <span class="bibl">Id.1.35.5</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0693.png Seite 693]] geschäftig, ὁ [[πραγματικός]], in Geschäften erfahren, Geschäftsmann, bes. bei Sp. Rechtsgelehrter, Anwalt, Quint. 3, 6, 58. 12, 3, 4; der den Rednern u. Sachwaltern die Rechtsgründe an die Hand gab, auf welche sie ihre Reden gründeten, Cic. de orat. 1, 45, überh. sachkundig, erfahren, ad Att. 2, 20; öffentliche, Staatsgeschäfte betreibend, Pol. 7, 12, 2 u. öfter; bes. in Staatsgeschäften erfahren, εἰ βασιλέως πραγματικοῦ φρένας ἔχεις, 7, 11, 2; aber auch die römische Legion nennt er ἀήττητα καὶ πραγματικὰ πλήθη, 1, 35, 5. Er vrbdt auch ὁ πραγματικὸς [[τρόπος]] τῆς ἱστορίας, 9, 2, 4, wie ὁ τῆς πραγματικῆς ἱστορίας [[τρόπος]], 1, 2, 8, u. bezeichnet. seine Geschichte als eine pragmatische, im Ggstz der Geschichte der fabelhaften u. Heroenzeit (vgl. Plut. Galb. 2); auch = thatkräftig, Etwas auszurichten im Stande, [[ἐπίθεσις]], 5, 5, 4, λόγοι ἀνδρώδεις καὶ πραγματικοί, 36, 3, 1, u. öfter; auch das adv. braucht er häufig, geschickt, kundig, kräftig, λογίζεσθαι, διανοεῖσθαι, 3, 80, 5. 4, 50, 11, καὶ νουνεχῶς, 2, 13, 1.

{{ls

|lstext='''πραγμᾰτικός''': -ή, -όν, (πράγμα) ὁ [[ἐπιτήδειος]] εἰς ἐνέργειαν ἢ ἀσχολίαν [[ἐνεργητικός]], [[δραστήριος]], ἐν χρήσει ἐν τῇ μεταγενεστ. Ἑλλην. ἀντὶ τοῦ [[πρακτικός]], [[μάλιστα]] ἐπὶ ἀνθρώπων ἐμπείρων τῶν πολιτικῶν πραγμάτων, Πολύβ. 7. 11, 2., 7. 12, 2, κ. ἀλλ., πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 4897C, 7· οἱ πρ., ἀντίθετον τῷ οἱ στρατιωτικοὶ ὁ αὐτ. 14. 4, 13, πρβλ. 24. 5, 5, Κικ, πρ. Ἀττ. 2. 20· ― [[ἐνίοτε]] [[ὡσαύτως]] ἐπὶ στρατιωτῶν καὶ τῶν ὁμοίων, ἄνδρες ἐνεργητικοί, Πολύβ. 1. 35, 5, πρβλ. 7. 11, 2· ― [[ἐντεῦθεν]] ἡ νομικὴ [[φράσις]] pragmatica sanctio ἢ jussio, αὐτοκρατορικὸν [[διάταγμα]] ἐπὶ δημοσίων ὑποθέσεων, Κῶδ. Ἰουστ., κτλ. 2) παρὰ τοῖς Ρωμ. συγγραφεῦσι pragmaticus ἐκαλεῖτο ὁ ὑποβάλλων ἐπιχειρήματα εἰς τοὺς ῥήτορας καὶ δικηγόρους, ὁ διευθύνων δίκας κτλ., Cic de Orat. 1. 45, 59, Ἰουβεν. 7. 123, Quintil 12. 3, 4. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, 1) ἐπὶ ἱστορίας, συστηματικὴ [[ἔκθεσις]] τῶν γεγονότων, Πολύβ. 1. 2. 8, κτλ.· πρβλ. [[πραγματεία]] ΙΙΙ. 2) [[ἰσχυρός]], ἐπὶ φρουρίου, ὁ αὐτ. 4. 70, 10. 3) ἐπὶ λόγου, ὁμιλίας, διαγωγῆς, κτλ., [[ἱκανός]], [[φρόνιμος]], ὁ αὐτ. 3. 116, 7., 36. 3, 1, κτλ.· ― [[οὕτως]] ἐν τῷ ἐπιρρ. -κῶς, ὁ αὐτ. 2. 13, 1, κτλ. ΙΙΙ. ὁ ἀναφερόμενος εἰς πραγματικὰ πράγματα, ὁ πρ. [[τόπος]] κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ ὁ [[λεκτικός]], Διον. Ἁλ. π. Συνθ. 1· ― [[οὕτως]] ἐπίρρ. -κῶς, ἀντίθετον τῷ ψυχικῶς, Script. Myth. σ. 328 Westerm.

{{bailly

|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> propre au maniement des affaires, prudent, avisé ; <i>particul.</i> habile politique;<br /><b>2</b> qui concerne les affaires politiques.<br />'''Étymologie:''' [[πρᾶγμα]].

|mltxt=-ή, -ό / [[πραγματικός]], -ή, -όν, ΝΜΑ [[πρᾱγμα]], -ατος<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην [[πραγματικότητα]], που συμφωνεί με την [[πραγματικότητα]]<br /><b>2.</b> αυτός που υπάρχει πραγματικά, ο [[αληθινός]], ο [[αντικειμενικός]] («πραγματική [[ιστορία]]»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>(νομ.)</b> αυτός που αναφέρεται ή ανήκει ή υπάγεται σε περιουσιακό [[αντικείμενο]], [[δηλαδή]] σε εμπράγματη [[σχέση]] δικαίου ή σε εμπράγματο [[δικαίωμα]] (α. «πραγματική [[δουλεία]]» — η [[δουλεία]] που βαρύνει ορισμένο ακίνητο<br />β. «πραγματικό [[δίκαιο]]» — το καλούμενο εμπράγματο [[δίκαιο]])<br /><b>2.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η πραγματική</i><br /><b>(λογ.)</b> [[τομέας]] της μεταλογικής ή γενικής σημειωτικής στον οποίο εξετάζονται οι σχέσεις [[μεταξύ]] γλωσσικών σημείων και του ανθρώπου που τά χρησιμοποιεί<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «πραγματικοί αριθμοί»<br /><b>μαθημ.</b> συνοπτική [[ονομασία]] τών θετικών και τών αρνητικών αριθμών, [[καθώς]] και του μηδενός, οι οποίοι υποδιαιρούνται σε ρητούς και άρρητους και ονομάστηκαν [[έτσι]] σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους φανταστικούς αριθμούς, [[δηλαδή]] τους μιγαδικούς ή τους υπερμιγαδικούς<br />β) «πραγματικό [[είδωλο]]» — το [[είδωλο]] που σχηματίζεται με την [[εστίαση]] τών φωτεινών ακτίνων που προέρχονται [[κατευθείαν]] από το πραγματικό [[αντικείμενο]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] το φανταστικό [[είδωλο]], που σχηματίζεται έμμεσα από την [[προέκταση]] τών ακτίνων αυτών [[πίσω]] από την ανακλώσα [[επιφάνεια]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>φρ.</b> «πραγματική [[κύρωση]]»<br /><b>(νομ.)</b> [[ονομασία]] τών διαταγμάτων για τη [[ρύθμιση]] θεμελιωδών θεμάτων της πολιτείας, όπως τών σχέσεων της με την Εκκλησία, προβλημάτων διαδοχής, ζητημάτων φορολογίας, οργάνωσης της διοίκησης, ιδιοκτησίας κ.ά.<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ικανός]], [[επιτήδειος]], [[πρακτικός]]<br /><b>2.</b> [[ενεργητικός]], [[δραστήριος]] («εἰ δὲ βασιλέως πραγματικοῡ τηρεῖν αὐτήν», Πολύθ.)<br /><b>3.</b> [[συνετός]], [[μυαλωμένος]], σώφρονος<br /><b>4.</b> [[πολιτικός]] («πέφυκε τοῖς φιλομαθοῡσιν ὁ τῆς πραγματικῆς ἱστορίας [[τρόπος]]», Πολύβ.)<br /><b>5.</b> [[υλικός]], σε [[αντιδιαστολή]] με τον προφορικό<br /><b>6.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται σε ένα [[γεγονός]] που έχει συμβεί<br /><b>7.</b> [[αποτελεσματικός]], [[δραστικός]]<br /><b>8.</b> (για [[τόπο]]) οχυρωμένος από τη [[φύση]] («[[δυσάλωτος]] καὶ πραγματικὴ [[πόλις]]», <b>Ιώσ.</b>)<br /><b>9.</b> (για [[επίθεση]]) [[ορμητικός]], [[ακάθεκτος]] («αἰφνίδιον καὶ πραγματικήν... συνίστασαν τὴν... ἐπίθεσιν», Πολύβ.)<br /><b>10.</b> [[υλικός]]<br /><b>11.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[πραγματικός]]<br />α) [[αντιπρόσωπος]], [[πληρεξούσιος]], [[επίτροπος]] («πραγματικὸς τῆς πόλεως», <b>επιγρ.</b>)<br />β) [[νομικός]] [[σύμβουλος]] ρητόρων και δικηγόρων<br />γ) [[πολιτικός]] [[υπάλληλος]]<br />δ) [[πολίτης]], [[ιδιώτης]] («ἱερόδουλοι καὶ πραγματικοὶ τοῦ ἱεροῡ», ΠΔ)<br /><b>12.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>ἡ πραγματική</i><br />α) [[επιστήμη]] τών ανθρώπινων πραγμάτων<br />β) [[συζήτηση]] για ένα [[γεγονός]] ή [[ζήτημα]]<br /><b>13.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ πραγματικόν</i><br />(για [[μαγεία]]) αποτελεσματική [[επωδός]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πραγματικά</i> / <i>πραγματικῶς</i>, ΝΜΑ<br />ουσιαστικά<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πράγματι]], όντως, αληθινά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ενεργητικά, με [[δραστηριότητα]]<br /><b>2.</b> συνετά, [[φρόνιμα]] («νουνεχῶς καὶ πραγματικῶς χειρίζων τὰ κατὰ τὴν [[ἀρχήν]]», Πολύβ.)<br /><b>3.</b> από [[πολιτική]] [[ικανότητα]].

{{elru

|elrutext='''πραγμᾰτικός:'''<br /><b class="num">1)</b> сведущий в государственных делах, политически опытный ([[βασιλεύς]] Polyb.);<br /><b class="num">2)</b> дельный, т. е. боевой (πλήθη Polyb.);<br /><b class="num">3)</b> укрепленный, крепкий ([[τάξις]] Polyb.);<br /><b class="num">4)</b> сильный, энергичный ([[αἰφνίδιος]] καὶ πραγματικὴ [[ἐπίθεσις]] Polyb.);<br /><b class="num">5)</b> деловой, разумный ([[λόγος]] Polyb.);<br /><b class="num">6)</b> основанный на фактах, прагматический ([[τρόπος]] τῆς ἱστορίας и [[ἱστορία]] Polyb.).<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1)</b> опытный государственный деятель, искусный политик Polyb.;<br /><b class="num">2)</b> законовед, поверенный, адвокат Cic., Juv.

|elnltext=πραγματικός -ή -όν [πραγματεύομαι] efficiënt. Plut. Lyc. 21.1. politiek:. πραγματικὴ ἱστορία politieke geschiedenis Plut. Galb. 2.5.