3,274,268
edits
πρυτανεῖον: Difference between revisions
m
no edit summary
mNo edit summary |
mNo edit summary |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''πρῠτᾰνεῖον:''' Ιων. -ήϊον, τό ([[πρύτανις]]),<br /><b class="num">I.</b> [[αίθουσα]] του πρυτάνεως, [[δημαρχείο]], Λατ. [[curia]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· ήταν αφιερωμένο στην Εστία (<b>V</b>esta), προς τιμήν της οποίας έκαιγε αέναη [[φωτιά]], η οποία ερχόταν στις αποικίες από το πρυτανείο της μητρόπολης· στην Αθήνα οι πρυτάνεις σιτίζονταν [[εκεί]] και διασκέδαζαν τους ξένους πρέσβεις [[δημοσία]] [[δαπάνη]], σε Αριστοφ., Δημ.· οι πολίτες επίσης που ευεργέτησαν την [[πολιτεία]] [[καθώς]] και τα [[παιδιά]] αυτών που έπεσαν στη [[μάχη]] ανταμείβονταν με [[σίτιση]] στο πρυτανείο, <i>ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν</i>, <i>σιτεῖσθαι</i>, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> δικαστήριο στην Αθήνα, σε Δημ., Πλούτ.<br /><b class="num">2.</b> [[πρυτανεῖα]], <i>τά</i>, [[σύνολο]] χρημάτων που κατατίθεται από τον [[κάθε]] αντίδικο στο δικαστήριο [[πριν]] ξεκινήσει η [[δίκη]], σε Αριστοφ. κ.λπ.· <i>τιθέναι πρυτανεῖά τινι</i>, [[καταθέτω]] χρήματα [[εναντίον]] κάποιου, δηλ. κάνω [[αγωγή]] [[εναντίον]] του, στον ίδ.· <i>ἵν' αἱ θέσεις γίγνοιντο τῇ νουμηνίᾳ</i> (ενν. [[τῶν]] πρυτανείων), στον ίδ.· δέχεσθαι τὰ [[πρυτανεῖα]], [[δέχομαι]] την [[καταβολή]], δηλ. [[επιτρέπω]] την [[εισαγωγή]] της αγωγής, στον ίδ. | |lsmtext='''πρῠτᾰνεῖον:''' Ιων. -ήϊον, τό ([[πρύτανις]]),<br /><b class="num">I.</b> [[αίθουσα]] του πρυτάνεως, [[δημαρχείο]], Λατ. [[curia]], σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· ήταν αφιερωμένο στην Εστία (<b>V</b>esta), προς τιμήν της οποίας έκαιγε αέναη [[φωτιά]], η οποία ερχόταν στις αποικίες από το πρυτανείο της μητρόπολης· στην Αθήνα οι πρυτάνεις σιτίζονταν [[εκεί]] και διασκέδαζαν τους ξένους πρέσβεις [[δημοσία]] [[δαπάνη]], σε Αριστοφ., Δημ.· οι πολίτες επίσης που ευεργέτησαν την [[πολιτεία]] [[καθώς]] και τα [[παιδιά]] αυτών που έπεσαν στη [[μάχη]] ανταμείβονταν με [[σίτιση]] στο πρυτανείο, <i>ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν</i>, <i>σιτεῖσθαι</i>, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> δικαστήριο στην Αθήνα, σε Δημ., Πλούτ.<br /><b class="num">2.</b> [[πρυτανεῖα]], <i>τά</i>, [[σύνολο]] χρημάτων που κατατίθεται από τον [[κάθε]] αντίδικο στο δικαστήριο [[πριν]] ξεκινήσει η [[δίκη]], σε Αριστοφ. κ.λπ.· <i>τιθέναι πρυτανεῖά τινι</i>, [[καταθέτω]] χρήματα [[εναντίον]] κάποιου, δηλ. κάνω [[αγωγή]] [[εναντίον]] του, στον ίδ.· <i>ἵν' αἱ θέσεις γίγνοιντο τῇ νουμηνίᾳ</i> (ενν. [[τῶν]] πρυτανείων), στον ίδ.· δέχεσθαι τὰ [[πρυτανεῖα]], [[δέχομαι]] την [[καταβολή]], δηλ. [[επιτρέπω]] την [[εισαγωγή]] της αγωγής, στον ίδ. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=το / [[πρυτανεῖον]], ΝΜΑ, και [[πρυτάνιον]] και ιων. τ. [[πρυτανήϊον]] και αιολ. τ. [[προτανήϊον]] και αττ. τ. [[προτανεῖον]] και κρητ. τ. [[βρυτανεῖον]] Α<br />(στην [[αρχαιότητα]])<br /><b>1.</b> [[δημόσιο]] [[οικοδόμημα]] που βρισκόταν αρχικά στην επονομαζόμενη [[αγορά]] του Θησέως, η οποία γειτνίαζε με το [[τέμενος]] της Αγλαύρου, και στο οποίο συνέρχονταν οι πρυτάνεις και όπου, [[ιδίως]] στην Αθήνα, [[εκτός]] από τους πρυτάνεις, σιτίζονταν [[δημοσία]] [[δαπάνη]] και άλλοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως γραμματείς, κήρυκες, ξένοι πρεσβευτές, που [[κατά]] το [[διάστημα]] της φιλοξενίας τους θεωρούνταν επίτιμοι προσκεκλημένοι της πόλης, ή, [[τέλος]] Αθηναίοι ή και ξένοι πολίτες που είχαν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην [[πόλη]] (α. «κατὰ πόλεις ἀσκεῖτο πρυτανεῖά τε ἐχούσας καὶ ἄρχοντας», <b>Θουκ.</b><br />β. «ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> (κατ επέκτ.) [[συμπόσιο]] στο οποίο συμμετείχε [[κανείς]] [[χωρίς]] [[καμιά]] χρηματική ή [[άλλη]] [[καταβολή]] («οὗ γὰρ μὴ τίθενται συμβολαί, πρυτανεῖα ταῡτα [[πάντα]] προσαγορεύεται», Τιμοκλ.)<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> τὰ [[πρυτανεία]]<br />(αττ. δίκ.) χρηματικό [[ποσό]] που κατέθετε ο [[ενάγων]] [[κατά]] τις ιδιωτικές δίκες [[μαζί]] με την [[αναφορά]] του για τα αιτήματά του [[πριν]] από τη δικάσιμο, το οποίο ήταν ίσο με την [[κατά]] του αντιδίκου [[απαίτηση]] και καταβαλλόταν για να καλύψει τα έξοδα της δίκης ή πιθανά πρόστιμα σε [[περίπτωση]] ήττας του κατηγόρου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κατώτατο δικαστήριο τών Αθηνών<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[κέντρο]], [[ιδίως]] πνευματικό («τῆς Ἑλλάδος αὐτὸ τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δέχομαι]] τὰ πρυτανεῖα» — [[δέχομαι]] την [[καταβολή]] του [[παραπάνω]] χρηματικού ποσού, [[δηλαδή]] [[επιτρέπω]] την [[εκδίκαση]] της αγωγής<br />β) «[[τίθημι]] πρυτανεῖά τινι» — [[καταθέτω]] χρήματα [[εναντίον]] κάποιου, [[κάνω]] [[αγωγή]] [[εναντίον]] του<br />γ) «πρυτανεῖα ἐκτίνειν» — [[καταβάλλω]] το χρηματικό [[ποσό]] για την [[εκδίκαση]] της αγωγής.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρύτανις]]. Για τους διάφορους διαλεκτικούς τ. <b>βλ. λ.</b> <i>πρύτανη</i>]. | |||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 29: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=πρυτανεῖον -ου, τό, Ion. πρυτανήϊον [πρύτανις] prytaneum, regeringsgebouw:; ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν op staatskosten onderhouden worden Aristoph. Pax 1084; overdr.. τῆς Ἑλλάδος... τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας het prytaneum van Griekenland in wijsheid Plat. Prot. 337d. prytaneum (naam van gerechtshof in Athene). borgsom (voor een proces):. τὰ π. τιθέναι de borgsom betalen Aristoph. Nub. 1136. | |elnltext=πρυτανεῖον -ου, τό, Ion. πρυτανήϊον [πρύτανις] [[prytaneum]], regeringsgebouw:; ἐν πρυτανείῳ δειπνεῖν op staatskosten onderhouden worden Aristoph. Pax 1084; overdr.. τῆς Ἑλλάδος... τὸ πρυτανεῖον τῆς σοφίας het prytaneum van Griekenland in wijsheid Plat. Prot. 337d. prytaneum (naam van gerechtshof in Athene). borgsom (voor een proces):. τὰ π. τιθέναι de borgsom betalen Aristoph. Nub. 1136. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||