λέπω: Difference between revisions

|Definition=fut. [[λέψω]] ([[ἀπο]]-) prob. in <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>237</span>; Ep. inf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἀπο-λεψέμεν <span class="bibl">Il.21.455</span>: aor. ἔλεψα <span class="bibl">1.236</span>, Nic.<span class="title">Fr.</span>82:—Med., <span class="bibl">Alex.49</span>:—Pass., fut. [[λᾰπήσομαι]] ([[ἐκ]]-) Hp. (<span class="bibl"><span class="title">Nat.Puer.</span>29</span>) ap.Erot.: aor. 2 [[λᾰπῆναι]] Hsch., ([[ἐκ]]-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>164</span>: pf. [[λέλεμμαι]] ([[ἀπο]]-) <span class="bibl">Epich.158</span>, but λέλαμμαι <span class="title">IG</span>22.463.68:—[[strip off the rind]] or [[husks]], [[peel]], [[bark]], περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε φύλλα τε καὶ φλοιόν <span class="bibl">Il.1.236</span>; κρόμμυον λ. <span class="bibl">Eup.255</span>; <b class="b3">κυάμου κολοκάσιον</b> Nic.l.c.:—Pass., <b class="b3">κάλαμος λελαμμένος</b> <span class="title">IG</span>l.c. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> metaph., in Com. Poets, [[give a hiding to]], i.e. [[thrash]], <span class="bibl">Pl.Com.12</span>, <span class="bibl">Timocl.29</span>, <span class="bibl">Apollod.Car.5.10</span> (Pass.); Ἀφροδίτην <span class="title">PBerol.</span> 13426 (Gercke-Norden <span class="title">Einleitung</span>31(9)p.42). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[eat]], <span class="bibl">Antiph.135</span>; Phot. cites [[λέπτει]] (sic) = [[κατεσθίει]] from Eup. (<span class="title">Fr.</span>427). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Med., = [[δέφομαι]]: hence, [[indulge in indecent gestures]], <span class="bibl">Alex.49</span>, <span class="bibl">Mnesim.4.18</span> (anap.).</span>

|lsmtext='''λέπω:''' μέλ. <i>λέψω</i>, αόρ. <i>ἔλεψα</i> — Παθ., απαρ. αορ. βʹ <i>λᾰπῆναι</i>, παρακ. <i>λέλεμμαι</i>·<br /><b class="num">I.</b> [[αφαιρώ]] τον φλοιό ή το [[κέλυφος]], [[απολεπίζω]], [[ξεφλουδίζω]], <i>περὶ γὰρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψεν φύλλα τε καὶ φλοιόν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., στους Κωμ., [[βγάζω]] το [[δέρμα]], δηλ. [[δέρνω]], [[γδέρνω]], [[ξυλοφορτώνω]], [[ξυλοκοπώ]].

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">peel (off)</b> (Il.)<br />Other forms: aor. [[λέψαι]], fut. [[λέψω]] (Il.), perf. midd. <b class="b3">ἀπο-λέλεμμαι</b> (Epich.), aor. pass. <b class="b3">ἀπελέπη ἀπελεπίσθη</b> H.; also with ablaut [[λέλαμμαι]] (Att. inscr. around 330a), <b class="b3">ἐκ-λαπῆναι</b> (Ar. Fr. 164),<br />Dialectal forms: Myc. <b class="b2">repoto /leptos/</b>.<br />Compounds: Sometimes with <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b> (s. above), <b class="b3">περι-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>.<br />Derivatives: Many derivv. A. With <b class="b3">ε-</b>grade (from the present): 1. [[λεπτός]] (cf. <b class="b3">στρεπ-τός</b> a.o. in Ammann <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 1,17) [[peeled]] = [[unveiled]] (Υ 497), [[thin]], [[meager]], [[weak]], [[fine]], [[delicate]] (Il., often as 1. member. Poet. lengthened <b class="b3">λεπτ-αλέος</b> [[weak]], [[fine]] (Il.; Chantraine Form. 255), <b class="b3">λεπτ-ακινός</b>'id.' (AP; from <b class="b3">*λέπταξ</b> ?, Bechtel Lex. s. [[φυζακινός]]); further [[λεπτίον]] [[beaker]] (pap.) from [[λεπτόν]] (sc. [[κεράμιον]]) [[thin earthenware]] (pap.), [[λεπτάγιον]] kind of vase? (PHib. 1, 47, 13; IIIa; acc. to the edd. perhaps = [[λεπτόγειον]] [[barren land]]), [[λεπτάριον]] name of a medic. instrument (Herm. 38, 282); <b class="b3">λεπτίτιδες κριθαί</b> kind of barley (Gp.; Redard Les noms grecs en <b class="b3">-της</b> 113); [[λεπτότης]] f. <b class="b2">thinness, leanness etc.</b> (IA.), [[λεπτοσύνη]] <b class="b2">id.</b> (AP); [[λεπτύνω]], <b class="b3">-ομαι</b> <b class="b2">make thin etc. resp. become</b> (Hp., X., Arist.) with [[λεπτυσμός]], [[λέπτυνσις]] (Hp.), <b class="b3">-υντικός</b> (Dsc., Gal.). - 2. [[λεπρός]] <b class="b2">scaly, with eruption, uneven, raw</b> (Hp., Hippon., hell.), f. [[λεπράς]] (Theoc., Opp.); [[λέπρα]], ion. <b class="b3">-ρη</b> [[efflorescence]], [[leprosy]] (Ion., Arist., hell.), both prob. first from an <b class="b3">ρ-</b>stem (cf. Schwyzer 481); with [[λεπρώδης]] [[with unevennesses]], [[leprous]] (Ael., Dsc., medic.), [[λεπρικός]] [[regarding efflorescence]] (Dsc., pap.); denomin. verbs [[λεπράω]] [[become scaly]], [[efflorescent]] (Ion.), also <b class="b3">λεπρ-ιάω</b> (Dsc.; after the verbs of disease in <b class="b3">-ιάω</b>); [[λεπρόομαι]] [[become efflorescent]] (LXX, pap.) with [[λέπρωσις]] = [[λέπρα]] (Tz.), [[λεπρύνομαι]] [[besome scaly]], [[uneven]] (Nic.). - 3. [[λέπος]] n. (Alex., Nic., Luc.) with [[λέπιον]] (Hp.), usually [[λεπίς]], <b class="b3">-ίδος</b> f. (Ion. hell.) <b class="b2">scale, shell, pod, metal plate</b> with dimin. [[λεπίδιον]] (Hero), also as plant-name [[pepperwort]] (Dsc., Gal., Ath.; as remedy against efflorescence), [[λεπιδίσκη]] <b class="b2">id.</b> (Imbros IIa); further <b class="b3">λεπιδ-ωτός</b> [[scaly]] (Hdt., Arist.), with [[λεπιδόομαι]] [[become scaly]] (Hp.); other denomin.: [[λεπίζω]] (: [[λέπος]] or [[λεπίς]]) <b class="b2">remove the scale etc., peel off</b> (hell.) with [[λέπισμα]] [[scale]] (LXX, Dsc., Gal.); <b class="b3">ἐλέπουν οἷον ἐλέπιζον</b>. H. (:[[λεπόω]], <b class="b3">-έω</b>); note [[λέπασμα]] [[pod]], [[skin]] (sch. Nic. Th. 184); rather lengthened from [[λέπος]] as from <b class="b3">*λεπάζω</b>. - 4. On [[λεπάς]], [[λέπας]] s. v. - 5. [[λέπυρον]] [[scale]], [[pod]] (LXX, Batr.) with [[λεπυρώδης]] [[like scales]] (Thphr.); <b class="b3">λεπύρ-ιον</b> <b class="b2">id.</b> (Hp., Arist., Theoc.), <b class="b3">-ιώδης</b> <b class="b2">like scales, consisting of ...</b> (Arist., Thphr.), [[λεπυρίζομαι]] [[be enveloped by a scale]] (sch.), <b class="b3">λεπυριῶσαι ἐξαχυριῶσαι</b> H.; besides [[λεπυρός]] [[in a scale]] (Nic.); on the <b class="b3">υ-</b>stem beside <b class="b3">λέπρ-α</b>, [[λέπος]] cf. e. g. [[αἶσχος]]. On itself stands [[λεπύχανον]] <b class="b2">coat (of an onion), fruit-schale</b> (Theopomp. Com., Plu., Dsc.), prob. popular cross with [[λάχανον]], s. Strömberg Wortstudien 52. - B. With <b class="b3">ο-</b>grade. 6. [[λοπός]] m. [[scale]], [[rind]] (τ 233, Hp.) with [[λόπιμος]] [[easy to peel off]], (Nic., Gal.), <b class="b3">λόπιμα κάστανα</b> ... H.; Arbenz Adj. auf <b class="b3">-ιμος</b> 101; dimin. [[λοπάς]] f. [[dish]], also name of a crustacean and a plant-disease (com., Thphr., Luc.), with <b class="b3">λοπάδ-ιον</b> (com., pap.), <b class="b3">-ίσκος</b> (sch.); [[λοπίς]] <b class="b2">scale, dish etc.</b> (Ar., inscr.) with [[λοπίδιον]] (Delos); denomin. [[λοπάω]] <b class="b2">scale off, let the bark peel off</b> (Thphr.) with [[λοπητός]] m. [[time to be peeled off]] (Thphr.), [[λοπίζω]] [[be peeled off]] (Thphr., pap.). -7. On [[ἔλλοψ]] s. v. - C. With lengthened grade s. [[λώπη]] [[pod]], [[coat]] (Od., Theoc., A. R.), [[λῶπος]] m. <b class="b2">id.</b> (Alc. [?], Hippon., Anacr., Herod.); as 1. member in <b class="b3">λωπο-δύ-της</b> m. "who travels in (foreign) clothes", [[thief of clothes]] with <b class="b3">λωποδυτ-έω</b> etc. (Att.); suffixless form <b class="b3">λώψ χλαμύς</b> H.; cf. Schwyzer 515, Chantraine Form. 424. Dimin. [[λώπιον]] (Arist., inscr.); denomin. <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">περι-λωπίζω</b> [[undress]], [[put off]] (S., Hyp.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: The primary thematic present [[λέπω]], from which all verbal forms were derived ([[λέλαμμαι]], <b class="b3">-λαπῆναι</b> innovations after [[ἔστραμμαι]], [[στραφῆναι]] etc.), has no direct agreements outside Greek. There are a few nominal formations, which resemble the Greek forms: Lith. <b class="b2">lãpas</b> [[leaf]], Alb. <b class="b2">lapë</b> [[rag]], [[leaf]], [[peritoneum]] (: [[λοπός]]), Lith. <b class="b2">lõpas</b> [[rag]], [[piece]] (: [[λῶπος]]; also OE [[lōf]] m. [[band of the forehead]]??, Holthausen IF 32, 340), with Russ. <b class="b2">lápotь</b> [[shoe of bark]] (<b class="b2">lapotók</b> [[rag]], [[piece]]); quite doubtful OE [[leber]], [[læfer]] f. [[rush]], [[cane]], [[metal plate]] (: [[λέπρα]]?; Holthausen IF 48, 255). With [[λέπος]] one compared also Lat. <b class="b2">s-</b>stem [[lepōs]] [[fine-ness]], [[delicacy]], and the Slav. extension in Russ. <b class="b2">lépest</b> <b class="b2">rag, piece, leaf of a flower</b>. Given the productivity of these formations and the varying meanings we may have parallel creations. - Further, partly very doubtful and debated forms in WP. 2, 429f., Pok. 678, W.-Hofmann s. [[lepidus]], Fraenkel Lit. et. Wb. s. <b class="b2">lãpas</b>, <b class="b2">lõpas</b>, also <b class="b2">lèpti</b> [[be coddled]], Vasmer Russ. et. Wb. s. <b class="b2">lépest</b>, <b class="b2">lápotь</b>, <b class="b2">lópotõk</b>; with rich lit. - We can safely conclude that the verb is not IE: there is hardly a formal agreement, nor does the meaning agree well. So the verb will be Pre-Greek. Note the forms [[λεπάγιον]], [[λεπακινός]], [[λέπασμα]], [[λέπυρον]], [[λεπύχανον]], [[λέπρα]], [[λώψ]], [[λῶπος]] etc. The verb may be compared with [[ὀλόπτω]] and [[ὀλούφω]], which would also point to a non-IE word.

|ftr='''λέπω''': {lépō}<br />'''Forms''': Aor. λέψαι, Fut. λέψω (alles seit Il.), Perf. Med. ἀπολέλεμμαι (Epich.), Aor. Pass. ἀπελέπη· ἀπελεπίσθη H.; auch mit Ablaut [[λέλαμμαι]] (att. Inschr. um 330^a), ἐκλαπῆναι (Ar. ''Fr''. 164),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[schälen]], [[abschälen]].<br />'''Composita''' : vereinzelt mit ἀπο-, ἐκ- (s. oben), περι-, ἐπι-,<br />'''Derivative''': Sehr zahlreiche Ableitungen. A. Mit ε-Stufe (vom Präsens): 1. [[λεπτός]] (vgl. [[στρεπτός]] u.a. bei Ammann Μνήμης [[χάριν]] 1,17) [[geschält]] = [[enthülst]] (Υ 497), [[dünn]], [[mager]], [[schwach]], [[zart]], [[fein]], [[feinsinnig]] (seit Il., myk. ''re''-''po''-''to''), oft als Vorderglied. Davon die poet. Erweiterungen [[λεπταλέος]] [[schwach]], [[fein]] (ep. poet. seit Il.; Chantraine Form. 255), [[λεπτακινός]]’ds.’ (''AP''; von *λέπταξ ?, Bechtel Lex. s. [[φυζακινός]]); außerdem [[λεπτίον]] [[Krug]] (Pap.) von [[λεπτόν]] (sc. [[κεράμιον]]) [[dünne Tonware]] (Pap.), [[λεπτάγιον]] Gefäßbezeichnung? (''PHib''. 1, 47, 13; III^a; nach den Hgbb. viell. = λεπτόγειον [[barren land]]), [[λεπτάριον]] Ben. eines mediz. Instruments (Herm. 38, 282); [[λεπτίτιδες]] κριθαί Art Gerste (Gp.; Redard Les noms grecs en -της 113); [[λεπτότης]] f. [[Dünnheit]], [[Magerkeit]] (ion. att.), [[λεπτοσύνη]] ib. (''AP''); [[λεπτύνω]], -ομαι ‘dünn usw. machen bzw. werden’ (Hp., X., Arist. usw.) mit [[λεπτυσμός]], [[λέπτυνσις]] (Hp. u. a.), -υντικός (Dsk., Gal. u. a.). — 2. [[λεπρός]] [[schuppig]], [[aussätzig]], [[uneben]], [[rauh]] (Hp., Hippon., hell.), f. [[λεπράς]] (Theok., Opp.); [[λέπρα]], ion. -ρη [[Aussatz]], [[Lepra]] (ion., Arist., hell.), beide wohl zunächst von einem ρ-Stamm (vgl. Schwyzer 481). Davon [[λεπρώδης]] [[voll Unebenheiten]], [[lepraartig]] (Ael., Dsk., Mediz.), [[λεπρικός]] [[den Aussatz betreffend]] (Dsk., Pap.); denominative Verba [[λεπράω]] [[schuppig]], [[aussätzig werden]] (ion. usw.), auch [[λεπριάω]] (Dsk. u.a.; nach den Krankheitsverba auf -ιάω); [[λεπρόομαι]] [[aussätzig werden]] (LXX, Pap.) mit [[λέπρωσις]] = [[λέπρα]] (Tz.), [[λεπρύνομαι]] ‘schup- pig, uneben werden’ (Nik.). — 3. [[λέπος]] n. (Alex., Nik., Luk. u. a.) mit [[λέπιον]] (Hp.), gewöhnlicher [[λεπίς]], -ίδος f. (ion. hell.) [[Schuppe]], [[Schale]], [[Hülse]], [[Metallplatte]] mit den Demin. [[λεπίδιον]] (Hero), auch als Pflanzenname [[Pfefferwurz]] (Dsk., Gal., Ath.; als Heilmittel gegen Aussatz), [[λεπιδίσκη]] ib. (Imbros II^a); ferner [[λεπιδωτός]] [[schuppig]] (Hdt., Arist. u. a.), wozu [[λεπιδόομαι]] [[schuppig werden]] (Hp. u. a.); andere Denommativa : [[λεπίζω]] ( : [[λέπος]] oder [[λεπίς]]) ‘die Schuppe usw. entfernen, abschälen’ (hell. u. sp.) mit [[λέπισμα]] [[Schale]] (LXX, Dsk., Gal.); ἐλέπουν· [[οἷον]] ἐλέπιζον .. H. (:λεπόω, -έω); zu bemerken noch [[λέπασμα]] [[Hülle]], [[Häutchen]] (Sch. Nik. ''Th''. 184); eher Erweiterung von [[λέπος]] als von *[[λεπάζω]]. — 4. Zu [[λεπάς]], [[λέπας]] s. bes. — 5. [[λέπυρον]] [[Schale]], [[Hülse]] (LXX, Batr. u. a.) mit [[λεπυρώδης]] [[schalenähnlich]] (Thphr.); [[λεπύριον]] ib. (Hp., Arist., Theok.), -ιώδης [[schalenähnlich]], [[aus Schalen bestehend]] (Arist., Thphr.), [[λεπυρίζομαι]] [[von einer Schale umschlossen sein]] (Sch.), λεπυριῶσαι· ἐξαχυριῶσαι H.; daneben [[λεπυρός]] [[in einer Schale befindlich]] (Nik.); zum υ-Stamm neben [[λέπρα]], [[λέπος]] vgl. z. B. zu [[αἶσχος]]. Für sich steht [[λεπύχανον]] [[Zwiebeldecke]], [[Fruchtschale]] (Theopomp. Kom., Plu., Dsk. u. a.), wohl volkstümliche Kreuzung mit [[λάχανον]], s. Strömberg Wortstudien 52. — B. Mit ο-Abtönung. 6. [[λοπός]] m. [[Schale]], [[Rinde]], [[Schuppe]] (τ 233, Hp.) mit [[λόπιμος]] [[leicht abzuschälen]], auf [[λέπω]] bezogen (Nik., Gal. u. a.), λόπιμα· [[κάστανα]] ... H.; Arbenz Adj. auf -ιμος 101; davon die Demin. [[λοπάς]] f. [[Schale]], [[Schüssel]], auch N. eines Schaltiers und einer Pflanzenkrankheit (Kom., Thphr., Luk. u.a.), mit [[λοπάδιον]] (Kom., Pap.), -ίσκος (Sch.); [[λοπίς]] [[Schuppe]], [[Schüssel]] (Ar., Inschr. u. a.) mit [[λοπίδιον]] (Delos); Denominativa [[λοπάω]] [[sich abschuppen]], [[abrinden]] (Thphr.) mit [[λοπητός]] m. ‘Ab- rindungszeit’ (Thphr.), [[λοπίζω]] [[abrinden]] (Thphr., Pap.). —7. Zu [[ἔλλοψ]] s. bes. — C. Mit Dehnstufe. 8. [[λώπη]] [[Hülle]], [[Mantel]], [[Gewand]] (Od., Theok., A. R.), [[λῶπος]] m. ib. (Alk. [?], Hippon., Anakr., Herod.u.a.); als Vorderglied in der Zusammenbildung [[λωποδύτης]] m. "wer in (fremde) Kleider fährt", [[Kleiderdieb]] mit [[λωποδυτέω]] usw. (att.); suffixlose Form λώψ·[[χλαμύς]] H.; vgl. Schwyzer 515, Chantraine Form. 424. Demin. [[λώπιον]] (Arist., Inschr.); Denominativum ἀπο-, [[περιλωπίζω]] [[entkleiden]], [[ausziehen]] (S., Hyp.).<br />'''Etymology''' : Das primäre thematische Präsens [[λέπω]], von dem alle übrigen Verbalformen ausgehen ([[λέλαμμαι]], -λαπῆναι Neubildungen nach [[ἔστραμμαι]], [[στραφῆναι]] u. dgl.), hat kein unmittelbares außergriechisches Seitenstück. Dagegen gibt es einige nominale Bildungen, die zu den griechischen formal stimmen: lit. ''lãpas'' [[Blatt]], alb. ''lapë'' [[Lappen]], [[Blatt]], [[Bauchfell]] (: [[λοπός]]), lit. ''lõpas'' [[Flick]], [[Lappen]] (: [[λῶπος]]; auch ags. ''lōf'' m. [[Stirnband]], [[Kopfbinde]]??, Holthausen IF 32, 340), wozu russ. ''lápotь'' [[Bastschuh]] (''lapotók'' [[Fetzen]], [[Lappen]]); ganz fraglich ags. ''leber'', ''læfer'' f. [[Binse]], [[Ried]], [[Metallplatte]] (: [[λέπρα]]?; Holthausen IF 48, 255). Zu [[λέπος]] vgl. noch den lat. ''s''-Stamm ''lepōs'' [[Feinheit]], [[Anmut]] und die slav. Weiterbildung in russ. ''lépest'' [[Lappen]], [[Stück]], [[Blumenblatt]]. Bei der Produktivität der betreffenden Bildungen und den wechselnden Bedeutungen kann es sich selbstredend um parallele Schöpfungen handeln. — Weitere, z. T. sehr fragliche und umstrittene Formen bei WP. 2, 429f., Pok. 678, W.-Hofmann s. ''lepidus'', Fraenkel Lit. et. Wb. s. ''lãpas'', ''lõpas'', auch ''lèpti'' [[verzärtelt werden]], Vasmer Russ. et. Wb. s. ''lépest'', ''lápotь'', ''lópotõk''; daselbst auch reiche Lit.<br />'''Page''' 2,105-107