φρονέω: Difference between revisions

|lstext='''φρονέω''': Ἐπικ. ὑποτ. φρονέῃσι Ὀδ. Η. 75, καὶ πληθ. φρονέωἱ Ἐπιγρ. Κύπρου ἐν Bezzenb. Beitr. z. Kunde etc. VI, σ. 78. ― Ἐπικ. παρατ. φρόνεον Ἰλ. Ρ. 286, φρονέεσκον Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1164. ― μέλλ. -ήσω, ἀόρ. ἐφρόνησα Ἡρόδ., Ἀττ.· ― πρκμ. πεφρόνηκα Διόδ. 18. 66. ― Παθ., μόνον ἐν τῇ προστ. φρονείσθω, Ἐπιστ. πρὸς Φίλιππον β΄, 5. Τὸ [[ῥῆμα]] τοῦτο ἐκφράζει τὴν ἐνέργειαν τῆς φρενὸς ἢ τῶν φρενῶν, δηλ. τὴν ἐνέργειαν οὐ μόνον τῆς διανοίας ἀλλὰ καὶ τὴν τῆς βουλήσεως· ὡς [[περίπου]] ἐν τῷ παρ’ ἡμῖν ῥήματι «[[σκέπτομαι]]», [[ὅπερ]] σημαίνει οὐ μόνον τὴν ἐνέργειαν τῆς διανοίας (= διανοοῦμαι, συλλογίζομαι), ἀλλὰ καὶ τὴν τῆς βουλήσεως ἢ ἐπιθυμίας (= [[σκοπεύω]], ἔχω κατὰ νοῦν, ἐπιθυμῶ νά...). Ὁ Σοφ ἐν τῷ Αἴαντι 941 ποιεῖται χρῆσιν τοῦ ῥήματος ἐπὶ τῆς σημασίας τοῦ αἰσθάνομαί τι [[οὕτως]] ἔχον, εἶμαι [[βέβαιος]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[νομίζω]] ἢ «[[πιστεύω]]», σοὶ μὲν δοκεῖν ταῦτ’ ἔστ’, ἐμοὶ δὲ καὶ φρονεῖν. Ἐντεῦθεν προκύπτουσι ποικίλαι χρήσεις. 1) [[σκέπτομαι]], συλλογίζομαι, ἔχω νοῦν, εἶμαι συνετὸς ἢ [[φρόνιμος]], σπάνιον παρ’ Ὁμ., ἄριστοι... μάχεσθαί τε φρονέειν τε, εἴς τε τὸ μάχεσθαι καὶ εἰς τὸ σκέπτεσθαι ἢ κρίνειν τὰ πράγματα, Ἰλ. Ζ. 79· αὕτη δὲ [[εἶναι]] ἡ συνηθεστάτη [[σημασία]] παρὰ τοῖς Ἀττ., [Ζῆνα] τὸν φρονεῖν βροτοὺς ὁδώσαντα Αἰσχύλ. Ἀγ. 176· [[φρονούντως]] γὰρ πρὸς φρονοῦντας ἐννέπεις ὁ αὐτ. ἐν Ἱκ. 204, πρβλ. 176· φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς Σοφ. Ο. Τ. 617. τὸ φρονεῖν, ὡς τὸ [[φρόνησις]], [[νόησις]], [[κρίσις]] ὀρθή, [[σύνεσις]] ὁ αὐτ. ἐν Ἀντιγ. 1348, 1353· κράτιστοι φρονεῖν Ἀντιφῶν 115. 4· καὶ φρ. καὶ συμπράττειν Ξεν. Κύρου Παιδ. 5. 5, 44· εἰδέναι καὶ φρ. Πλάτ. Ἀλκ. 1. 133 C· τὸ φρ. καὶ νοεῖν ὁ αὐτ. ἐν Φιλήβῳ 11 Β· λέγειν τε καὶ φρ. ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρῳ 266Β, πρβλ. Ἰσοκρ. 50 Ε· ὁ μὴ λέγων ἃ φρονεῖ Δημ. 316. 28. ― σχεδὸν = σωφρονεῖν, Σοφ. Τραχ. 312· αἱ δύο λέξεις συνάπτονται ἐν Πλάτ. Νόμ. 712 Α· τὸ μὴ φρονοῦν, ἐπὶ νηπίου, Αἰσχύλ. Χο. 753· [[ἐπειδὴ]] τάχιστα ἤρχετο φρ. Ἱσαῖος 76. 37· οἱ φρονοῦντες Σοφ. Αἴ. 1252· ἡ φρονοῦσα [[ἡλικία]] Αἰσχίν. 19. 34· οὕτω, 2) μετ’ ἐπιρρημάτων, εὖ φρονεῖν Ἡρόδ. 2. 16· κέρδιστον εὖ φρονοῦντα μὴ φρονεῖν δοκεῖν Αἰσχύλ. Πρ. 385, πρβλ. Σοφ. Ἡλ. 394, Εὐρ. κ. ἀλλ.· ἀλλὰ εὖ φρονῶ [[ὡσαύτως]] = εἶμαι [[καλῶς]] διατεθειμένος, ἴδε κατωτ.· [[καλῶς]] φρ. Ὀδ. Σ. 168, Σοφ. Ο. Τ. 600. ὀρθῶς φρ. Ἀνδοκ. 22. 32· ὀρθῶς φρ. [[πρός]] τι Αἰσχύλ. Πρ. 1000· μῶρα, πλάγια φρ. Σοφ. Αἴ. 594, Εὐρ. Ι. Α. 332. 3) φρ. ὥς..., ὅτι..., Σοφ. Ἀντιγ. 49, Ο. C. 872· φρόνει νιν ὡς ἥξοντα ὁ αὐτ. ἐν Τραχ. 288. ΙΙ. [[σκέπτομαι]], κατά τινα τρόπον, ἔχω κατὰ νοῦν, [[σκοπεύω]], μελετῶ, μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., Ἰλ. Γ. 98 μετ’ ἀπαρ., ἔχω κατὰ νοῦν νὰ πράξω τι, Ρ. 286, πρβλ. Ι. 608· [[οὕτως]] [[ἄνευ]] ἀπαρ., οἱ δ’ ἰθὺς φρόνεον [ἰέναι], εἶχον κατὰ νοῦν νὰ χωρήσωσι πρὸς τὰ ἐμπρός, Μ. 124, Ν. 135· ᾗ περ δὴ [[φρονέω]] [τελέσαι] Ι. 310. ― φρονῶν ἔπρασσον, prudens faciebam, Σοφ. Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 272· ― οὕτω παρὰ πεζογράφοις, πειρεώμενος ὅ τι φρονέοιεν [τὰ μαντήια] Ἡρόδ. 1. 46· φρονεῖν τι, [[σημαίνω]], δηλῶ, τοῦτο φρονεῖ ἡ ἀγωγὴ ἡμῶν, τοῦτο δηλοῖ τὸ ὅτι ἠνάγετε ἡμᾶς [[ἐνταῦθα]], Θουκ. 5. 85. 2) συχνότατα μετ’ οὐδ. ἐπιθ. α) φρ. τινί τινα, (οὐδ. πληθ.), ἔχω σκέψεις τινὰς ἢ διαθέσεις [[πρός]] τινα, εἶμαι διατεθειμένος, κατά τινα τρόπον πρὸς αὐτόν, πατρὶ φίλα φρονέων, ἔχων καλὰς διαθέσεις πρὸς τὸν πατέρα του, Ἰλ. Δ. 219, πρβλ. Ὀδ. Ζ. 213, κλπ.· [[ὡσαύτως]], κακὰ φρονέουσι... ἀλλήλοισιν Ἰλ. Χ. 264· τῷ ὀλοὰ φρονέων Π. 701· μαλακὰ φρ. τινι Πινδ. Ν. 4. 155· πιστά τινι ὁ αὐτ. Ο. 3. 30· τὰ ἄριστά τινι Ἀριστοφ. Πλ. 577· οὕτω μετ’ ἐπιρρ., εὖ φρονεῖν τινι (ἴδε ἀνωτ. Ι. 2), Ὀδ. Ζ. 74, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1436, κλπ.· φρονεῖς εὖ τοῖς ἠγγελμένοις, χαίρεις διὰ τά..., ὁ αὐτ. ἐν Χο. 774·― [[ὡσαύτως]], εὖ φρ. εἴς τινα Ἀνδοκ. 20. 16· τοιαῦτα φρ. [[περί]] τινος Ἰσοκρ. 39C· ― εἶμαι διατεθειμένος κατά τινα τρόπον, σκοπῶ ἢ [[σχεδιάζω]] τοιαῦτα καὶ τοιαῦτα, ἀγαθὰ φρ. Ἰλ. Ζ. 162, Ὀδ. Α. 43· φίλα φρ. [[αὐτόθι]] 307· κακὰ Ρ. 596· κρυπτάδια φρ., ἔχω κρυπτοὺς σκοπούς, κεκρυμμένα σχέδια, Ἰλ. Α. 542· ἀταλὰ φρ., εἶμαι εὐθύμως διατεθειμένος, Σ. 567, Ἡσ. Θεογ. 989, πρβλ. Ἰλ. Ζ. 400· πυκνὰ ἢ πυκινὰ φρ., ἔχω συνετὰς σκέψεις, εἶμαι συνετὸς ἢ [[πανοῦργος]], Ὀδ. Ι. 445· ἐφημέρια φρονέοντες, «τὸ παρὸν μόνον καὶ [[παραυτίκα]] σκοπούμενοι» (Εὐστ.), Φ. 85· οὕτω θεοῖσιν ἴσα φρ. Ἰλ. Ε. 441· θνητὰ φρ. Σοφ. Ἀποσπ. 515, Εὐρ. Ἄλκ. 799· ἀθάνατα Πλάτ. Τίμ. 90C· οὐ κατ’ ἄνθρωπον φρ. Αἰσχύλ. Θήβ. 425, Σοφ. Αἴ. 777· [[ὑπὲρ]] ἄνθρωπον ἐπί τινι Ξεν Κύρου Παιδ. 8. 7, 3· μηδὲν [[ὑπὲρ]] τὴν πήραν φρ. Λουκ. Τίμ. 57· ― οὕτω καί, καίρια φρ. Σοφ. Ἠλ. 228· σώφρονα ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 62· τυραννικὰ φρ. Ἀριστοφ. Σφ. 507· ἀρχαϊκὰ φρ., ἔχειν πεπαλαιωμένας ἰδέας, ὁ αὐτ. ἐν Νεφ. 821· τὰ τῆς σαρκὸς φρ. Ἐπιστ. πρὸς Ῥωμ. η΄, 5· [[ὡσαύτως]] οὐ παρδάλιος τόσσον [[μένος]] ὅσσον Πάνθου υἷες φρενέουσιν, τὸ [[μένος]] τῆς παρδάλεως δὲν [[εἶναι]] τόσον ὅσον [[εἶναι]] τὸ [[φρόνημα]] τῶν υἱῶν τοῦ Πάνθου, Ἰλ. Ρ. 23· ― [[ἀλλά]], β) ἡ συνηθεστάτη [[φράσις]] τοῦ εἴδους τούτου [[παρά]] τε Ὁμήρῳ καὶ τοῖς Ἀττ. [[εἶναι]] τὸ μέγα φρονῶ, μεγαλοφρονῶ, ἔχω μεγάλα ἢ ὑψηλὰ φρονήματα, «μεγάλας ἰδέας», ἔχω μέγα θάρρος, εἶμαι [[θαρραλέος]] καὶ [[ὑπερήφανος]], Ἰλ. Λ. 296, Ν. 156· λέγεται ἐπὶ λεόντων καὶ κάπρων ἀγρίων, Π. 758, Λ. 325, πρβλ. Ξεν. Κύρου Παιδ. 7. 5, 62· φρονεῖ γὰρ ὡς γυνὴ μέγα Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 1078, πρβλ. Λυσίαν 195. 14, Ἰσοκρ. 67Ε· ― ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐπὶ κακῆς σημασίας, ἔχω μεγάλας ἰδέας, εἶμαι [[ὑπερήφανος]] ἢ ἀλαζών, [[ἀλαζονεύομαι]], [[ὑπερηφανεύομαι]], ἐπί τινι, διά τι [[πρᾶγμα]], ὡς τὸ ἁβρύνεσθαι, καλλωπίζεσθαι, Πλάτ. Συμπ. 217Α, Πρωταγ. 342D· (οὕτω, μεγάλα φρ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 988) ― [[ὡσαύτως]], ἐφ’ ἑαυτῷ μέγα φρ. Θουκ. 6. 16, Ξεν. Ἑλλ. 7. 1, 27· (ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας οἱ μεταγενέστεροι χρῶνται [[ἁπλῶς]] τῷ φρ. ἐπί τινι, [[ἄνευ]] τοῦ μέγα, Παυσ. 1. 12, 5)· ― μετὰ συγκρ., μεῖζον φρ., μεγαλοφρονῶ [[ὑπὲρ]] τὸ [[δέον]], Ξεν. Ἀν. 5. 6, 8· ἀλλ’ [[ἁπλῶς]] καί, [[λαμβάνω]] θάρρος, ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 3. 5, 21· φρ. μεῖζον ἢ κατ’ ἄνδρα Σοφ. Ἀντ. 768· μεῖζον τοῦ δέοντος Ἰσοκρ. 141Β, πρβλ. 122Ε· σπανίως ἐν τῷ πληθ., μείζω τῆς τύχης φρ. Εὐρ. ἐν [[Ἡρακλ]]. 933· μετὰ ὑπερθ., οἱ μέγιστον φρονοῦντες Πλάτ. ἐν Φαίδρῳ 257Ε· ἐπὶ τινι Ξεν Ἀγησ. 2. 5· [[ὡσαύτως]], [[μάλιστα]] φρ. ἐπί τινι Δημ. 836. 11· οὐ [[μεῖον]] φρ. ἐπί τινι Ξεν. Ἰππαρχ. 7. 3· πρβλ. Ἀπολ. 24· ― ὁμοίως, φρ. μέγα ἔς τινα Εὐρ. Ἱππόλ. 6· [[περί]] τι Αἰσχίν. 44. 36· μέγα φρ. ὅτι… Ξεν. Κύρου Παιδ. 2. 3, 13· μέγα φρ. ὡς εἰδὼς Πλάτ. Συμπ. 198D· μέγα φρ. μὴ ὑπείξειν Ξενοφ. Ἑλλην. 5. 4, 45· [[ὡσαύτως]] καὶ μόνον τὸ φρονεῖν = μέγα φρονεῖν, Παυσ. 4. 1, 2· ― οὕτω καί, φρ. ἐπί τινι θαυμάσιον ὅσον Πλάτ. Συμπ. 217Α, πρβλ. Δημ. 534. 28· ― ἀντίθετοι πρὸς τάς φράσεις ταύτας [[εἶναι]] αἱ ἑξῆς: ― σμικρὸν φρ., ἔχω ταπεινὸν [[φρόνημα]], εἶμαι [[ἄνευ]] θάρρους, [[δειλός]], Σοφ. Αἴ. 1120· μικρὸν φρον. Ἰσοκρ. 72C, Δημ., κλπ.· ἧσσον, ἔλασσον φρ. τινος Εὐρ. Ἀνδρ. 313, Φοιν. 1128, Ἰσοκρ., κλπ.· οὐ σμικρὸν φρ. ἔς τινα Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 387· ― καὶ μεταξὺ αὐτῶν ἔχομεν τό: μέτριον φρ., ἔχω μέτρια φρονήματα, εἶμαι [[ἀπαθής]], [[ἤρεμος]], μετριώτερον φρ. [[πρός]] τινα Ξεν. Κύρ. Παιδ. 4. 3, 7· ― πρβλ. [[σωφρονέω]], [[ὑπερφρονέω]]. γ) ἐπὶ τῶν ἐχόντων τὴν αὐτὴν γνώμην, τά τινος φρονεῖν, ἔχω τὰ αὐτὰ [[ἅπερ]] καὶ [[ἄλλος]] τις φρονήματα, [[λαμβάνω]] τὸ [[μέρος]] τινός, Ἡρόδ. 2. 162, κλπ.· τὰ σὰ φρ. ὁ αὐτ. 7. 102· εὖ φρ. τὰ σὰ Σοφ. Αἴ. 491· φρ. τὰ Βρασίδου Ἀριστοφ Εἰρ 623· ἄριστα φρ. τινι ὁ αὐτ. ἐν Πλ. 577· [[ὡσαύτως]], τὰ [[πρός]] τινα Φρ. Ξεν. Ἀν. 7. 7, 30· (ὁ Ὅμηρ. ἔχει καί, τὰ φρονέεις, ἃ τ’ ἐγώ περ Ἰλ. Δ. 361)· τὰ ἀμείνω φρ. περὶ τὴν Ἑλλάδα Ἡρόδ. 7. 145, 172, πρβλ. Θουκ. 2. 22· [[χεῖρον]] φρ. Ἰσοκρ. 184D· [[ὡσαύτως]], ἴσον ἐμοὶ φρονέουσα, φρονοῦσα ὡς ἐγώ, ἔχουσα τὸ αὐτὸ καὶ ἐγὼ [[φρόνημα]], Ἰλ. Ο. 50, πρβλ. Σοφ. Ἀντιγ. 374· τὰ αὐτά, κατὰ τωυτὸ φρ., ἔχω τὸ αὐτὸ [[φρόνημα]], Ἡρόδ. 1. 60., 5. 3· ξυνῳδὰ φρ. τινι Ἀριστοφ. Ὄρν. 634· ― ἀντίθετα πρὸς τάς φράσεις ταύτας [[εἶναι]] τά: ἀμφὶς φρον., [[σκέπτομαι]], [[νομίζω]], φρονῶ κατὰ διάφορον τρόπον. Ἰλ. Ν. 345· [[ἄλλῃ]] φρονῶ, [[σκέπτομαι]] κατ’ ἄλλον τρόπον, ἔχω [[ἄλλο]] [[φρόνημα]], Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 469· [[ἄλλο]] φρονέειν καὶ ἄλλα λέγειν Ἡρόδ. 9. 54· ἕτερα φρον. Δείναρχ. 96. 15. ΙΙΙ. ἔχω τι ἐν τῇ διανοίᾳ μου, [[σκέπτομαι]], [[φροντίζω]], [[προσέχω]], [[γιγνώσκω]], [[φρονέω]] Ὀδ. Π. 136, Ρ. 193, 281· ὁρώντων, φρονούντων, βλεπόντων Αἰσχίν. 67. 11· ― μετ’ αἰτιατ. πράγματος, [[σκέπτομαι]] [[περί]] τίνος, συλλογίζομαι, [[κρίνω]] ἢ [[σταθμίζω]] τι ἐν τῇ διανοίᾳ μου, τὰ φρονέουσ’ ἀνὰ θυμόν, ἅ… Ὀδ. Β. 116, πρβλ. Ἰλ. Β. 36· οὐκ ὄπιδα φρονέοντες ἐπὶ φρεσί, [[μηδόλως]] προσέχοντες, Ὀδ. Ξ. 82· πολλὰ φρονέοντα μηδενὸς κρατέειν Ἡρόδ. 9. 16· φρ. τὴν ἡμέραν, [[προσέχω]], «δίδω προσοχήν» ἢ [[σημασία]] ἀποδίδω, Ἐπιστ. πρὸς Ρωμ. ιδ΄, 6. IV. [[κατέχω]] τὰς φρένας μου καὶ οὕτω διατελῶ ζῶν, ἔχω τὰς αἰσθήσεις μου, διατελῶ ἐν τῇ ζωῇ, ἐμὲ τὸν δύστηνον ἔτι φρονέοντ’ ἐλέησον, ἀντὶ ἔτι ζῶντα, Ἰλ. Χ. 59· θανόντι δ’, οὐ φρονοῦντι, δειλαία [[χάρις]] ἐπέμπετο Αἰσχύλ, Χο. 517· ἐν τῷ φρον. γὰρ μηδὲν [[ἥδιστος]] [[βίος]] Σοφ. Αἴ. 554· [[μηδὲ]] ζῆν…, [[μηδὲ]] φρονεῖν Πλάτ. Σοφ. 249Α· ― ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], ἔχω τὰς φρένας μου, εἶμαι [[ἔμφρων]], ἔχω σώας τὰς φρένας, φρονοῦντα, ἀντίθετον τῷ μεμηνότα. Σοφ. Αἴ. 82, πρβλ. 341· ἔξω ἐλαύνειν τινὰ τοῦ φρονεῖν Εὐρ. Βάκχ. 853· ὀρθὰ φρ. ὁ αὐτ. ἐν Μηδ. 1129· ἐξέστηκα τοῦ φρονεῖν Ἰσοκρ 85Ε, πρβλ. Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 12· κέρδιστον εὖ φρονοῦντα μὴ δοκεῖν φρον. Αἰσχύλ. Πρ. 385, πρβλ. Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1666. Ἀντιγ. 557· ἐγὼ νῦν φρονῶ τότ’. οὐ φρονῶν Εὐρ. Μήδ 1329· φρονῶν... οὐδὲν φρονεῖς, εἰ καὶ ἔχεις τὰς φρένας σου, [[ὅμως]] δὲν εἶσαι [[φρόνιμος]] ὁ αὐτ. ἐν Βάκχ. 332· [[οὕτως]], εὖ φρ. [[αὐτόθι]] 851, Ἀριστοφ. Νεφ 817, κ. ἀλλ.· ― [[ἄγαν]] φρονῶ, εἶμαι [[ὑπὲρ]] τὸ [[δέον]] [[φρόνιμος]], Σοφ. Αἴ. 942· [[λίαν]] φρ. Εὐρ. Ἰφ ἐν Εὐλ. 924· πλέον φρ. Πλάτ. Ἱππ. Ἐλάττ. 371Α· ― ζῶν καὶ φρονῶν, διατελῶν ἐν ζωῇ καὶ σώας ἔχων τὰς φρένας, [[συχν]]. ἐν Ἐπιγραφαῖς, [[οἷον]] Συλλ. Ἐπιγρ. 2026, -32, -43, 3292, κ. ἀλλ.· νοῶν καὶ φρονῶν [[αὐτόθι]] 2448. 1, 1. ― Ἴδε Κόντον ἐν Ἀθηνᾶς τόμ. Δ΄, σ. 76.