δόξα: Difference between revisions

|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. -ας Pi.<i>P</i>.1.92]<br /><b class="num">A</b> <b class="num">I</b>c. ref. al suj.<br /><b class="num">1</b> [[esperanza]], [[expectativa]] ref. al futuro:<br /><b class="num">a)</b> gener. κεινὴν ... δόξαν ... [[ἕκαστος]] ἔχει Sol.1.34, δόξης ἐπιβαίνειν S.<i>Ph</i>.1463;<br /><b class="num">b)</b> en giros c. inf. fut. λόγος ... δόξαν φέρει λοιπὸν ἔσσεσθαι ... κλυτάν Pi.<i>P</i>.1.36, c. ὡς y tiempo fut. τοιαύτη δ. παρειστήκει. ὡς ... πολεμήσουσι Lys.2.22, c. ὡς y part., Pl.<i>Sph</i>.216d;<br /><b class="num">c)</b> en giros c. prep., c. ἀπό o παρά [[en contra de lo esperado]] οὐδ' ἀπὸ δόξης <i>Il</i>.10.324, cf. <i>Od</i>.11.344, ἀπὸ τῆς δόξης πεσεῖν Hdt.7.203, οἱ παρὰ δόξαν ἔσχε τὰ πρήγματα Hdt.1.79, cf. Thgn.639, <i>POxy</i>.1873.7 (V d.C.)<br /><b class="num">•</b>ἐν δόξᾳ [[en la esperanza]] op. ἔργῳ: ἀγώνιον ἐν δόξᾳ θέμενος εὖχος, ἔργῳ καθελών Pi.<i>O</i>.10.63<br /><b class="num">•</b>[[previsión]], [[cálculo]] δόξης ... ἁμαρτίᾳ por un error de cálculo</i> Th.1.32.<br /><b class="num">2</b> [[voluntad]], [[determinación]] ψυχῆς εὐτλήμονι δόξῃ por la valiente determinación de su alma</i> A.<i>Pers</i>.28, (δῆμος) δόξαν δὲ φύσας αὐξάνεται Hdt.5.91, δ. μοι παρεστάθη ... ἵκεσθαι S.<i>OT</i> 911, τὴν [[αὐτοῦ]] δόξαν ἐκτίθεσθαι ref. a un testamento, Eus.<i>VC</i> 4.26.6<br /><b class="num">•</b>en or. nominal δόξῃ (ἐστι) c. dat. y suj. inf. [[está en la voluntad de]], e.e., [[está dispuesto a]] ἤν τε γὰρ δόξῃ τῶν πόλεων ταῖς προεχούσαις ἀπέχεσθαι τῶν ἀδικημάτων Isoc.8.138.<br /><b class="num">3</b> [[opinión]], [[creencia]] δόξαν λαμβάνειν [[creer]], [[formarse]] un [[juicio]] οὐ δόξαν ἂν λάβοιμι βριζούσης φρενός A.<i>A</i>.275, δόξαν παρεῖχε τοῖς πολεμίοις μὴ ποιήσεσθαι μάχην dio a creer a los enemigos que no iba a trabar batalla</i> X.<i>HG</i> 7.5.21<br /><b class="num">•</b>τῆς δόξης εἶναι [[ser de la opinión]] ἧς δόξης ἐστὶ καὶ Κάλλιππος Ach.Tat.<i>Intr.Arat</i>.19, κόμψευέ νυν τὴν δόξαν S.<i>Ant</i>.324, δ. δ' ἐχώρει δίχ' ἀν' Ἑλλήνων στρατόν E.<i>Hec</i>.117, c. gen. subjet. βροτῶν δόξαι Parm.B 1.30, cf. 8.51, αἱ τῶν ἁρμονικῶν δόξαι Aristox.<i>Harm</i>.7.3, αἱ τῶν ἐπιστημῶν δόξαι Aristid.Quint.68.17, τῶν πολλῶν δ. Ach.Tat.<i>Intr.Arat</i>.15, c. περὶ y gen. σκοτόεσσα θεῶν πέρι δ. una idea oscura sobre dioses</i> Emp.B 132<br /><b class="num">•</b>usos adverb. en dat. δόξῃ o giro prep. [[en la opinión]], [[según el parecer]], [[conjeturalmente]] δόξῃ [[γοῦν]] ἐμῇ S.<i>Tr</i>.718, Σάμον ἐπιστέατο δόξῃ ... ἀπέχειν Hdt.8.132, op. σαφῶς: ἃ δὲ δόξῃ τοπάζω, ταῦτ' ἰδεῖν σαφῶς θέλω S.<i>Fr</i>.235, ἡγούμεθα γὰρ τό τε θεῖον δόξῃ, τὸ ἀνθρώπειόν τε σαφῶς Th.5.105, τὰ μὲν τεκμηρίοις σαφέσι ... τὰ δὲ καὶ δόξῃ μετὰ λόγου Ocell.1, κατὰ ... τὴν ἐμὴν δόξαν Pl.<i>Grg</i>.472e, παρὰ δόξαν en contra de mi opinión</i> Pl.<i>Tht</i>.162a<br /><b class="num">•</b>[[opinión común]], [[principio]], [[axioma]] λέγω δὲ ἀποδεικτικὰς τὰς κοινὰς δόξας ἐξ ὧν ἅπαντες δεικνύουσιν Arist.<i>Metaph</i>.996^b28, μὴ νόμοις καὶ δόξαις δουλεύοντα ζῆν no vivir sometido ciegamente a leyes y principios</i> Epicur.<i>Fr</i>.[61]<br /><b class="num">•</b>[[sentencia]] Κύριαι δόξαι Máximas Capitales</i> tít. de una obra de Epicur., D.L.10.27.<br /><b class="num">4</b> como término fil. [[opinión]], [[apariencia]] op. ‘realidad’ o ‘verdad’ μηδὲν φαίνεσθαι κατ' ἀλήθειαν, ἀλλὰ μόνον κατὰ δόξαν Democr.B 9, μὴ κατὰ δόξαν [[ἀλλά]] κατ' οὐσίαν Pl.<i>R</i>.534c, cf. Parm.B 19, ref. a la persuasión sofística ligada a la palabra, Gorg.B 11 <i>passim</i>, νοῦς ἐπιστήμη [[δόξα]] [[αἴσθησις]] los cuatro componentes del alma, Pythag.B 15, cf. Arist.<i>de An</i>.428^a4, negativa para la ciencia τὰς [[ἄνευ]] ἐπιστήμης δόξας Pl.<i>R</i>.506c, ἡ ... ἐπιστήμη ποιέει τὸ ἐπίστασθαι, ἡ δὲ δ. τὸ ἀγνοεῖν Hp.<i>Lex</i> 4, μὴ νομίζειν εἰδέναι τὸ συμβησόμενον, ἀλλ' ὡς δόξῃ χρωμένους Isoc.8.8; op. νόησις y compuesta de πίστις y [[εἰκασία]] Pl.<i>R</i>.534a, ταῖς ἀναποδείκτοις φάσεσι καὶ δόξαις Arist.<i>EN</i> 1143^b13, δόξαν πρὸ ἀληθείας τετιμηκόσι a los que han valorado más la opinión que la verdad</i> Ph.1.76, κενὴ καὶ θνητὴ δ. Ph.<i>ib</i>.<br /><b class="num">•</b>[[opinión]], [[aprehensión]] basada en la sensación, dif. de la imaginación ἡ φαντασία καὶ ἡ δ. κινήσεις τινὲς εἶναι δοκοῦσιν Arist.<i>Ph</i>.254^a29, puede ser verdadera o falsa δόξαι ἀληθεῖς ἢ ψευδεῖς Pl.<i>Phlb</i>.36c, cf. <i>Tht</i>.161d, 187b, γίνεται δ. καὶ ἀληθὴς καὶ ψευδής. ἀλλὰ δόξῃ μὲν ἕπεται πίστις Arist.<i>de An</i>.428^a19, (τὴν δυάδα) δόξαν δὲ ὠνόμαζον, ὅτι τὸ ἀληθὲς καὶ τὸ ψεῦδος ἐν δόξῃ <i>Theol.Ar</i>.8, οὐχ ὑπὸ τῶν πραγμάτων ... ἀλλ' ὑπὸ ... τῆς ψευδοῦς δόξης Bio Bor.21, ref. sólo a la verdadera, equiv. a ‘conocimiento’ τὸ ἐπισκοπεῖν ... τὰς ἀλλήλων φαντασίας τε καὶ δόξας, ὀρθὰς ἕκαστου οὔσας Pl.<i>Tht</i>.161e, κινδυνεύει δὲ ἡ ἀληθὴς δ. ἐπιστήμη εἶναι Pl.<i>Tht</i>.187b, τὰς συλλαβὰς ... ἀληθεῖ δόξῃ δοξαστάς Pl.<i>Tht</i>.202b, δόξης δ' ὀρθότης ἀλήθεια Arist.<i>EN</i> 1142^b11.<br /><b class="num">5</b> teol. [[opinión]], [[doctrina]] τὸ μὲν ὑμῶν ἐπαινετόν ἐστι τῆς δόξης, τὸ δ' [[ἔμπαλιν]] ψεκτόν Ph.1.320, τὰς περὶ τοῦ ἀγενήτου ... δόξας Ph.1.466, cf. 2.489<br /><b class="num">•</b>[[creencia]] ἃ δὲ δόξῃ νενόμισται Ph.1.631, ἡ περὶ τοῦ ἑνὸς θεοῦ δ. Ph.2.381, οἱ ἄνθρωποι οὕτω δόξαν τῷ θεῷ ἀναμάρτητοι ζητοῦσιν Cyr.Al.<i>Io</i>.17.1, ἱερεὺς τῆς παλαιᾶς δόξης Procop.Pers.1.25.10, πάτριος δ. Procop.<i>Arc</i>.11.21<br /><b class="num">•</b>[[doctrina]] τῆς ἀποστολικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς δόξης ὑπερμαχούντων Eus.<i>HE</i> 4.7.5, εὐσεβῆ δόξαν περί τε Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος Basil.M.31.676C, τὴν ἄθεον εἴλετο δόξαν Eus.<i>VC</i> 2.5.2.<br /><b class="num">6</b> [[sensación]] δόξαν ἔχω τίν' ἐπὶ γλώσσᾳ λιγυρᾶς ἀκόνας tengo la sensación de una piedra de afilar sobre la lengua</i> Pi.<i>O</i>.6.82.<br /><b class="num">7</b> [[aparición]], [[visión]] τίνες σε δόξαι ... στροβοῦσιν; A.<i>Ch</i>.1051, οὐκ εἰσὶ δόξαι τῶνδε πημάτων ἐμοί ref. a las Erinis, A.<i>Ch</i>.1053, μοι καθ' ὕπνον δ. τις παρίσταται E.<i>Rh</i>.780, δ. ἐνυπνίου Philostr.<i>VA</i> 1.23<br /><b class="num">•</b>medic. [[alucinación]] δόξας ἔχουσι καὶ προλέγειν τὰ μέλλοντα οἴονται Alex.Trall.1.591.13.<br /><b class="num">II</b> c. ref. a pers. ajenas al suj.<br /><b class="num">1</b> c. valoración posit. [[reputación]], [[fama]], [[gloria]] οὐδ' εἰ πᾶσαν ἔχοι δόξαν πλὴν θούριδος ἀλκῆς Tyrt.8.9, [[αὔχημα]] δόξας Pi.<i>P</i>.1.92, αἰδὼς ... ἃ φέρει δόξαν Pi.<i>N</i>.9.34, cf. <i>I</i>.6.12, B.13.61, ἄφρονι πολλάκι δ. ἕσπετο Thgn.665, με ... ἔβλαψε δ. E.<i>Med</i>.293, τὴν ... δόξαν ἀντὶ τοῦ ζῆν ἀσφαλῶς ᾑρημένος D.2.15, κωφὴ δ. καὶ τυφλὸς πλοῦτος Ph.1.657, δόξαν φέρειν dar fama</i> Pi.<i>O</i>.8.64, δόξαν ἐμποιεῖν Arist.<i>Pol</i>.1314^b22, δόξαν λαμβάνειν adquirir fama</i> Isoc.4.46, δόξης πείρατα ... ἐνέπειν <i>Eleg.Alex.Adesp.Halic</i>.56, δόξαν ... ἐζηλωκότες <i>SEG</i> 34.558.57 (Larisa II a.C.), cf. Luc.<i>DMort</i>.27.2, τοὺς τὴν δόξαν ἀποβαλλομένους a los que rechazan la reputación</i> Luc.<i>Nec</i>.5, ἀπετάξατο ... δόξῃ <i>Const.App</i>.5.5.8, ἐν τιμῇ καὶ δόξῃ Manes 14.10, εἰς δόξαν ἀφῖκτο τὰ ἀργυρεῖα Str.12.3.23, ὁρίζονται εἶναι δόξαν τὸν ἀπὸ τῶν πολλῶν ἔπαινον Origenes <i>Io</i>.32.26, cf. Gr.Naz.M.35.920B, Chrys.M.59.45<br /><b class="num">•</b>c. adj. pos. o gen. subjet. πατρῴα δ. E.<i>Heracl</i>.325, τὰς Ἑλληνικὰς δόξας καλλίστας ἡγούμενοι estimaban en mucho las glorias griegas</i> LXX 2<i>Ma</i>.4.15, c. gen. subjet., de pers. δόξαι δ' ἀνδρῶν ... σεμναί A.<i>Eu</i>.368, μὴ τὸ [[εἶδος]] ἀλλὰ τὴν δόξαν ... τῆς γυναικός Gorg.B 22, ἡμῶν αὐτῶν τῆς δόξης ἐνδεεστέρους (mostrarnos) inferiores a nuestra propia reputación</i> Th.2.11, τεταπείνωται μὲν ἡ τῶν Ἀθηναίων δ. πρὸς τοὺς Βοιωτούς X.<i>Mem</i>.3.5.4, πρὸς δόξαν Ῥωμαίων <i>SEG</i> 30.1073.31 (Quíos II d.C.), ἡ τοῦ Χριστοῦ δ. Thdt.M.83.433C, cf. Amph.<i>Seleuc</i>.91, c. gen. y dat. Κλεωνύμου [[δόξα]] ... ἅρμασιν la fama de Cleónimo con el carro</i> Pi.<i>I</i>.3.16, c. gen. de cosa ἡ δ. τοῦ ὄρους la notoriedad del monte</i> ref. al Cáucaso, Str.11.5.5, ἡ δ. τῶν κτημάτων Luc.<i>Ind</i>.28, σῶν ἐπέων δ. <i>AP</i> 16.293<br /><b class="num">•</b>c. rég. prep. ἐν τοῖς πολλοῖσι δ. Protag.B 9, ἡ ἐκ τῆς Βρεττανίας δ. la gloria ganada en Bretaña</i> D.C.65.8.3², μεγίστην ἐπί σοφίᾳ δόξαν εἰληφώς Isoc.13.2, ἐπὶ τοῖς ἔργοις δόξαν ... κατέλιπον D.3.24, ἡ ἐπ' ἀσεβείᾳ δ. Plb.15.22.4, ἡ ἐν ταῖς στρατείαις ... δ. Plu.2.26C, ἐν ὕδασι δ. <i>AP</i> 11.404 (Luc.), ἡ ἐν β[ί] ῳ δ. <i>PAgon</i>.10.5 (III d.C.), οἱ ἀπὸ τῶν ἄλλων ἀγώνων δόξαις κεκοσμημένοι <i>PAgon</i>.8.13 (III d.C.).<br /><b class="num">2</b> sin implicar valoración posit., c. una cualificación [[fama]] πρὸς ἁπάντων ἀνθρώπων αἰεὶ δόξαν ἔχειν ἀγαθήν Sol.1.4, cf. <i>CEG</i> 396 (Metaponto VI a.C.), [[ἀρίγνωτος]] B.10.37, cf. 9.1, τελέα Pi.<i>P</i>.8.25, χρηστή D.20.10, ψευδής X.<i>Smp</i>.8.43, φαῦλην δόξαν ἡ πόλις λαμβάνει D.<i>Ep</i>.3.5<br /><b class="num">•</b>c. gen. de cualidades δόξαν ἔχουσ' ἀγαθῶν Thgn.572, δ. ... εὐκλείας E.<i>Fr</i>.659.10, cf. <i>HF</i> 157, μαλακίας καὶ ἀνανδρίας ἐκφερέσθω δόξαν Ph.2.304<br /><b class="num">•</b>c. dat. σωφροσύνῃ δόξαν ὁμολογουμένην πεποιημένος habiendo obtenido una reconocida reputación por su sensatez</i> Plb.35.4.8, c. inf. u otra complet. δόξαν εἶχον ... ἄμαχοι εἶναι tenían fama de ser invencibles</i> Pl.<i>Mx</i>.241b, δόξαν ἔχουσιν ὡς εἰσὶ θαυμαστοί D.2.17, κατὰ τοιαύτην ... δόξαν, ὅτι ... Str.13.3.6, c. ὡς y part. κατέσχεν οὖν δόξαν, ὡς ὀψὲ ᾐσθημένων ... Str.<i>ib</i>.<br /><b class="num">3</b> [[motivo de orgullo]] δ. γὰρ πατέρων ὁσιότης παίδων <i>Const.App</i>.7.24.3.<br /><b class="num">4</b> [[estimación]], [[apreciación]] c. gen. obj. ἀπὸ τῆς δόξης ὧν ὁ πατήρ μοι κατέλιπεν de la estimación de los bienes que me dejó mi padre</i> D.21.157.<br /><b class="num">B</b> jud.-crist., Manes<br /><b class="num">I</b> ref. a Dios<br /><b class="num">1</b> en el aspecto externo [[gloria]], [[esplendor]] trad. hebr. <i>kābōd</i> ἡ δ. κυρίου ὤφθη ἐν νεφέλῃ LXX <i>Ex</i>.16.10, cf. 33.18, ἱκετεύω δὲ τὴν [[γοῦν]] περὶ σὲ δόξαν θεάσασθαι Ph.2.218, ἀπὸ τῆς δόξης τοῦ φωτός <i>Act.Ap</i>.22.11, τὴν εὐχαριστίαν ... εἰς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ 2<i>Ep.Cor</i>.4.15, οἱ ἄγγελοι τῆς δόξης τοῦ προσώπου Κυρίου χαρίσονται ἐν αὐτῷ <i>T.Leu</i>.18.5, cf. Epiph.Const.<i>Mens</i>.M.43.276C, Manes 49.14, [[ἀπαύγασμα]] ... τῆς δόξης (τοῦ Θεοῦ) Origenes <i>Io</i>.13.25, cf. Gr.Nyss.<i>Eun</i>.1.636, 637<br /><b class="num">•</b>δόξαν διδόναι [[reconocer la gloria divina]] δοῦναι δόξαν τῷ θεῷ <i>Eu.Luc</i>.17.18, δόξαν δὸς τῷ μεγίστῳ τῆς τιμῆς βασιλεῖ Manes 56.1, en plu. δόξας οὐ τρέμουσιν βλασφημοῦντες 2<i>Ep.Petr</i>.2.10, cf. <i>Ep.Iud</i>.8, ὁ θρόνος τῆς δόξης σου <i>Apoc.En</i>.9.4, εἰς ἐπίγνωσιν δόξης ὀνόματος [[αὐτοῦ]] 1<i>Ep.Clem</i>.59.2, τὴν εὐχαριστίαν ... εἰς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ 2<i>Ep.Cor</i>.4.15, δ. τοῦ Μονογενοῦς Basil.<i>Eunom</i>.501B, δ. πατρὶ καὶ υἱῷ <i>PSI</i> 719 (IV/V d.C.?)<br /><b class="num">•</b>ref. a Cristo τὴν περὶ αὐτὸν δόξαν <i>A.Io</i>.88.7, cf. <i>A.Petr.et Paul</i>.1.22, τὰ εἰς Χριστὸν παθήματα καὶ τὰς μετὰ ταῦτα δόξας 1<i>Ep.Petr</i>.1.11<br /><b class="num">•</b>ref. al Espíritu Santo δόξαν δὲ λέγεσθαι τὸ πνεῦμα τὸ [[ἅγιον]] Gr.Nyss.<i>Hom.in Cant</i>.467.6.<br /><b class="num">3</b> [[poder divino]] como castigo ὀφθεῖσα ἡ δ. τοῦ Θεοῦ τοὺς μὲν εἰς γῆν κατήνεγκεν, τοὺς δὲ πυρὶ κατέφλεξεν <i>Const.App</i>.6.3.2.<br /><b class="num">4</b> [[respeto]] a las cosas divinas δόξαν ἀπομερίζειν respetar</i> un día sagrado, LXX 2<i>Ma</i>.15.2.<br /><b class="num">II</b> ref. a los hombres<br /><b class="num">1</b> [[gloria]] proporcionada por Dios οὐκ ἐν μικρᾷ δόξᾳ ὑπάρχουσιν 1<i>Ep.Clem</i>.32.2, δίδως τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων δόξαν καὶ τιμὴν καὶ ἐξουσίαν 1<i>Ep.Clem</i>.61.2, cf. <i>Const.App</i>.3.13.1<br /><b class="num">•</b>como [[don divino]] αὐτοῖς δ. τις θεοῦ καὶ [[δύναμις]] [[αὐτοῦ]] ... ἐγγίνεται Origenes <i>Or</i>.23.5, cf. <i>Apoc.Bar</i>.4.16<br /><b class="num">•</b>[[gloria]] ante Dios τὰ δὲ τῶν πενήτων ταμιεῖα ... δόξαν παρὰ Θεῷ, καὶ τιμὴν παρὰ ἀνθρώποις οἴσει Chrys.M.59.420, obtenida tras la resurrección σώματι τῷ μογερῷ δόξαν ἐφεσσομένη <i>AP</i> 8.55 (Gr.Naz.), αἰώνιον [[βάρος]] δόξης κατεργάζεται ἡμῖν 2<i>Ep.Cor</i>.4.17, cf. 1<i>Ep.Clem</i>.5.4.<br /><b class="num">2</b> [[magnificencia]], [[esplendor]] τὸν πλοῦτον καὶ τὴν δόξαν LXX <i>Ge</i>.31.16, τὰς βασιλείας τοῦ κόσμου καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν <i>Eu.Matt</i>.4.8, οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ [[αὐτοῦ]] περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων <i>Eu.Matt</i>.6.29<br /><b class="num">•</b>[[vanagloria]] φυσώμενοι μὲν διὰ δόξης Tat.<i>Orat</i>.26, cf. Chrys.M.60.572.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Una formación en -σᾰ (cf. [[δίψα]], Μοῦσα) sobre [[δοκέω]] q.u. es más verosímil que considerarla forma rehecha a partir de locuciones c. part. aor. neutr. παρὰ (τὸ) δόξαν.