εἰσβάλλω: Difference between revisions

|Definition=<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[throw into]], ἄνδρα εἰς ἕρκη <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>60</span>; εἰς πῆμα <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>1075</span>; φάρμακα ἐς φρέατα <span class="bibl">Th.2.48</span>; <b class="b3">ἐς. στρατιὴν ἐς Μίλητον</b> [[throw]] an army [[into]] the Milesian territory, <span class="bibl">Hdt.1.14</span>; ἐς. ὗς ἐς [τὴν ἄρουραν] <span class="bibl">Id.2.14</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>79</span>; πρόβατα <span class="title">IG</span>12(1).677.31 (Rhodes, iii B.C.) : c. dupl. acc., <b class="b3">βοῦς πόντον εἰσεβάλλομεν</b> [[were driving]] them [[to]] the sea, <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>261</span>:— Med., <b class="b2">put on board one's ship</b>, ἐς τὴν νέα <span class="bibl">Hdt.1.1</span>, cf. <span class="bibl">6.95</span> : abs., <span class="bibl">Th. 8.31</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> <b class="b3">ἐς. τὴν στρατιὴν ἐς.</b>., of an invasion, <span class="bibl">Hdt.1.18</span> : but usually without [[στρατιάν]], [[throw oneself]] into, [[make an inroad]] into, <b class="b3">ἐς Μίλητον</b> ib.<span class="bibl">15</span>, cf. <span class="bibl">16</span>, <span class="bibl">Th.2.47</span>, etc.; <b class="b3">ἐσβάλλειν ἐς τοὺς ὁπλίτας</b> [[to fall upon]] them, <span class="bibl">Id.6.70</span>; <b class="b3">πρὸς πόλιν ἐσβάλλειν</b> [[make an assault]] upon it, <span class="bibl">Id.4.25</span> : abs., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>762</span>; of disease, [[come on]], <span class="bibl">Aret. <span class="title">CD</span>1.1</span>, al. : [[enter]] a country, εὶς τὸν τόπον <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>9.7.1</span>: poet. c. acc., χῶρον εἰ. <span class="bibl">E. <span class="title">Hipp.</span>1198</span>; λέπας <span class="bibl">Id.<span class="title">Ba.</span>1045</span>; [[come upon]], [[fall in with]], Βρομίου πόλιν ἔοιγμεν εἰσβαλεῖν <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyc.</span>99</span> : abs., <b class="b3">ἤφιζον, εἰσέβαλλον ἱππικαὶ πνοαί</b> the horse's breath was foaming, [[was close upon them]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>719</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of rivers, [[empty themselves into]], [[fall into]], <b class="b3">ἐς τὰ ἀρχαῖα</b> (sc. [[ῥέεθρα]]) Hdt. <span class="bibl">1.75</span>, cf.<span class="bibl">4.48</span>, al., <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>351a10</span>, <span class="bibl">Plb.4.41.1</span>; ἐς. ἐς τὸν Εὐφρήτην ποταμὸν τὸ ῥέεθρον <span class="bibl">Hdt.1.179</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of ships, [[make entrance]] (sc. <b class="b3">εἰς Πόντον</b>), Syngr. ap. <span class="bibl">D.35.13</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> abs., [[begin]], <b class="b3">ἀπό τινος</b> Sch.<span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span> 7.1</span>; εἰς λόγον <span class="bibl">Olymp.<span class="title">in Mete.</span>102.12</span>; κατὰ τὸ ἔαρ εἰσβάλλον Gal. 18(1).470.</span>

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> ἐσ- Ibyc.6.4, Hdt.2.14, Th.2.47, E.<i>El</i>.79<br /><b class="num">• Morfología:</b> [aor. inf. ἐσβάλην Alc.117(b).27, εἰσβαλέειν A.R.4.639]<br /><b class="num">A</b> tr., gener. c. εἰς<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[arrojar]], [[echar]] πόρνᾳ δ' ὄ κέ τις δίδ[ῳ ἴ] σα κἀ[ς] πολίας κῦμ' ἄλ[ο] ς ἐσβ[ά] λην lo que da uno a una puta es como arrojarlo a la ola del mar canoso</i> Alc.l.c., Ἔρος αὖτέ με ... ἐς ἄπειρα δίκτυα Κύπριδος ἐσβάλλει Ibyc.l.c., τὴν φιάλην ἐς τὸν Ἑλλήσποντον Hdt.7.54, Ζεὺς ὑμᾶς εἰς ... πῆμ' εἰσέβαλεν A.<i>Pr</i>.1075, φάρμακα ... ἐς τὰ φρέατα Th.l.c., ἐσβάλλει ἐς τὸν Εὐφρήτην ποταμὸν τὸ ῥέεθρον (el río Is) vierte su caudal en el río Éufrates</i> Hdt.1.179<br /><b class="num">•</b>fig. ἄνδρα ... εἰσέβαλλον εἰς ἕρκη κακά yo empujé al hombre a funestas trampas</i> S.<i>Ai</i>.60, cf. Isoc.12.55.<br /><b class="num">2</b> [[llevar]], [[conducir]] στρατιὴν ... ἔς τε Μίλητον Hdt.1.14, cf. 18<br /><b class="num">•</b>[[hacer entrar]], [[introducir]] σπείρας ... τὴν [[ἑαυτοῦ]] ἄρουραν ἐσβάλλει ἐς αὐτὴν ὗς Hdt.2.14, βοῦς εἰς ἀρούρας ἐσβαλών E.l.c., βοῦς ... πόντον εἰσεβάλλομεν E.<i>IT</i> 261, εἰ δέ κα πρόβατα ἐσβάλῃ (ἐς τὸ τέμενος) <i>IG</i> 12(1).677.31 (Yaliso IV/III a.C.).<br /><b class="num">3</b> [[introducir]] mercancías, [[importar]] op. [[ἐκβάλλω]] <i>SEG</i> 39.1180.54 (Éfeso I d.C.).<br /><b class="num">4</b> [[lanzarse a]], [[abordar]] c. ac. de abstr. ἀπροοιμιάστως ποτὲ εἰσέβαλε τὴν διήγησιν ἀρχὴν λαβών a veces se lanza sin ningún preámbulo a la exposición, haciendo de ésta su parte inicial</i> D.H.<i>Lys</i>.17.6.<br /><b class="num">II</b> en v. med. [[embarcar]], [[hacer embarcar]], [[subir a bordo]] (φασί) ἐσβαλομένους (τὰς γυναῖκας) ἐς τὴν νέα οἴχεσθαι dicen que, tras haber embarcado a las mujeres, partieron</i> Hdt.1.1, τοὺς ἵππους ... ἐς ταύτας (τὰς νέας) Hdt.6.95, τὰ δὲ ἐσβαλόμενοι ἀπέπλευσαν Th.8.31.<br /><b class="num">B</b> intr., gener. c. εἰς o ac. direcc.<br /><b class="num">I</b> indic. mov. hacia o llegada<br /><b class="num">1</b> [[llegar]] c. giro prep. ἐς τὸ πεδίον Hdt.9.39, ἀμφὶ νῶτα ... εἰσέβαλλον ἱππικαὶ πνοαί llegaba el aliento de los caballos</i> S.<i>El</i>.719, εἰς τὸν τόπον Thphr.<i>HP</i> 9.7.1<br /><b class="num">•</b>c. ac. direcc. ἔρημον τόπον εἰσεβάλλομεν E.<i>Hipp</i>.1198, πόλιν ... ἐσβαλεῖν E.<i>Cyc</i>.99<br /><b class="num">•</b>de barcos [[arribar a puerto]] ἐὰν δὲ μὴ εἰσβάλωσι D.35.13.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de ríos o fuentes [[desembocar]], [[afluir]] c. giro prep. ὁ Νάπαρις καὶ ὁ Ὀρδησσὸς ... ἐσβάλλουσι ἐς τὸν Ἴστρον Hdt.4.48, cf. 1.75, Arist.<i>Mete</i>.351^a10, 359^b19, Plb.4.41.1.<br /><b class="num">3</b> [[empezar]], [[dar comienzo]] abs. σπείρονται μὲν οὗτοι πυροὶ κατὰ τὸ [[ἔαρ]] εἰσβάλλον esos granos se siembran cuando empieza la primavera</i> Gal.18(1).470.<br /><b class="num">II</b> c. sent. hostil [[ir contra]], [[atacar]] ciudades o ejércitos, c. prep. y ac. ἐς Μίλητόν τε ἐσέβαλε Hdt.1.15, cf. 16, Th.2.47, ἐς τοὺς ὁπλίτας Th.6.70, πρὸς τὴν πόλιν ἐσέβαλλον atacaban la ciudad</i> Th.4.25, πρὶν εἰσβαλεῖν τοῦ βασιλέως τὸ στράτευμα εἰς τὴν Ιουδαίαν antes de que el ejército del rey atacase Judea</i> LXX 2<i>Ma</i>.13.13<br /><b class="num">•</b>fig. μῶν ὑστριχὶς εἰσέβαλέν σοι εἰς τὰς πλευρὰς πολλῇ στρατιᾷ ...; ¿acaso un látigo te ha atacado los costados con mucha hueste?</i> e.d. ¿te han azotado?, Ar.<i>Pax</i> 746<br /><b class="num">•</b>abs. [[invadir]] ὅκκ' εἰσβάλητε cada vez que invadís</i> Ar.<i>Ach</i>.762, χώρα ᾗ ... πολλοὺς εἰσβάλλειν Aen.Tact.16.17<br /><b class="num">•</b>fig. de enfermedades ἢν [[ἀρχῆθεν]] ἡ νοῦσος εἰσβάλλῃ Aret.<i>CA</i> 1.2.7, ἢν ἐσβάλῃ [[ἅπαξ]] Aret.<i>CD</i> 1.1.1.<br /><b class="num">III</b> astrol. [[caer en]] e.e. [[estar situado]] c. prep. y dat. βλέπε ἐν ποίᾳ μοίρᾳ τοῦ ζωδίου εἰσβάλλει ὁ ὡροσκόπος Vett.Val.454.18.

|elrutext='''εἰσβάλλω:''' ион. и староатт. [[ἐσβάλλω]]<br /><b class="num">1)</b> бросать, ввергать (τινά εἰς ἕρκη Soph.; τινὰ εἰς ἀπρόοπτον [[πῆμα]] Aesch.): ἐλέχθη φάρμακα ἐσβεβλήκοιεν ἐς τὰ φρέατα Thuc. был пущен слух, что (пелопоннесцы) отравили колодцы;<br /><b class="num">2)</b> вводить (на корабль), грузить (τοὺς ἵππους ἐς [[νέας]] Her.); med. грузиться (ἐσβαλόμενοι ἀπέπλευσαν Thuc.);<br /><b class="num">3)</b> вести (στρατιὴν ἐς Σμύρνην Her.; [[βοῦς]] εἰς ἀρούρας Eur.);<br /><b class="num">4)</b> вливаться, впадать (αἱ διώρυχες εἰσβάλλουσι εἰς τὸν Εὐφράτην Xen.; ποταμὸς εἰς ὃν εἰσβάλλει ἡ [[κρήνη]] Arst.);<br /><b class="num">5)</b> вторгаться (στόλῳ μεγάλῳ ἐς Ἐλευσῖνα Her.; εἰς χώραν τινά Thuc., Plut.; χῶρόν τινα Eur.);<br /><b class="num">6)</b> (случайно или нечаянно) попадать, оказываться (Βρομίου πόλιν εἰσβαλεῖν Eur.);<br /><b class="num">7)</b> нападать, атаковать (ἐς τοὺς ὁπλίτας Thuc.): εἰσέβαλλον ἱππικαὶ πνοαί Soph. (их) обдавало дыханием коней.