3,270,346
edits
m (Text replacement - "Ἡρακλ" to "Ἡρακλ") |
mNo edit summary |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=daio | |Transliteration C=daio | ||
|Beta Code=dai/w | |Beta Code=dai/w | ||
|Definition=(A), Act. only pres. and impf. (but [[ἔδευσε]] may be for [[ἔδαυσε]] aor. 1, cf. infr. ''ΙΙ'', <span class="title">Berl.Sitzb.</span> 1902.1098): —Pass., pres. and impf., Hom.: aor. 2 subj. <span class="sense"><span class="bld">A</span> δάηται <span class="bibl">Il.20.316</span>: also intr. in pf. <span class="bibl">2</span> Act. [[δέδηα]], plpf. [[δεδήειν]] (v. infr.); Ep. part. fem. δεδᾰυῖα <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>6.305</span>: aor. part. δαισθείς <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>914</span> (if not from [[δαίνυμι]]): also aor. 2 subj. [[δαβῇ]], [[ἐκδαβῇ]], Hsch.: pf. Pass. [[δέδαυμαι]] (v. infr. ''ΙΙ''). (<b class="b3">Δαϝ-ψω</b>, cf. | |Definition=(A), Act. only pres. and impf. (but [[ἔδευσε]] may be for [[ἔδαυσε]] aor. 1, cf. infr. ''ΙΙ'', <span class="title">Berl.Sitzb.</span> 1902.1098): —Pass., pres. and impf., Hom.: aor. 2 subj. <span class="sense"><span class="bld">A</span> δάηται <span class="bibl">Il.20.316</span>: also intr. in pf. <span class="bibl">2</span> Act. [[δέδηα]], plpf. [[δεδήειν]] (v. infr.); Ep. part. fem. δεδᾰυῖα <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>6.305</span>: aor. part. δαισθείς <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>914</span> (if not from [[δαίνυμι]]): also aor. 2 subj. [[δαβῇ]], [[ἐκδαβῇ]], Hsch.: pf. Pass. [[δέδαυμαι]] (v. infr. ''ΙΙ''). (<b class="b3">Δαϝ-ψω</b>, cf. [[δεδαυμένος]], [[δαβελός]], Skt. dunō óti '[[burn]]'):—poet. Verb, [[light up]], [[kindle]], <b class="b3">δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον πῦρ</b> she made [[fire]] [[burn]] from... <span class="bibl">Il.5.4</span>, cf. <span class="bibl">7</span>; ἐκ δ' αὐτοῦ δαῖε φλόγα <span class="bibl">18.206</span>, cf. <span class="bibl">227</span>; so πῦρ καὶ φῶς δ. <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>864</span> (lyr.); φλόγα <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>496</span>: metaph., δαῖε δ' ἐν ὀφθαλμοῖς… πόθον <span class="bibl">A.R.4.1147</span>:—Pass., [[blaze]], [[burn fiercely]], ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο καῖε δὲ νεκρούς <span class="bibl">Il.21.343</span>; <b class="b3">πυρὶ ὄσσε δεδήει</b> [[blazed]] with fire, <span class="bibl">12.466</span>; ἐν δέ οἱ ὄσσε δαίεται [[blaze like fire]], <span class="bibl">Od.6.132</span>; σεμνῶν ὀργίων ἐδαίετο φλόξ <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>765</span>: mostly metaph. sense, μάχη πόλεμός τε δέδηεν <span class="bibl">Il.20.18</span>, al., cf. <span class="bibl">12.35</span>, <span class="bibl">17.253</span>; [[ὄσσα δεδήει]] = [[rumour]] [[spread]] like [[wild]]-[[fire]], <span class="bibl">2.93</span>; φιλοφροσύνη δεδήει [[glowed]], <span class="bibl">Emp.130.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[burn up]], μῆρ' ἐπὶ βωμῶν <span class="title">Epigr.Gr.</span>1035.20 (Pergam.); <b class="b3">σάρκας ἔδευσε</b> (sic) [[πυρί]] <span class="title">Berl.Sitzb.</span> l.c.; <b class="b3">τὰν χώραν δ</b>. Decr.Byz. ap. <span class="bibl">D.18.90</span>; [[use cautery]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Haem.</span>2</span> (very rare in Prose):—Pass., φλογὶ σῶμα δαισθείς E. l.c.; μηρίων δεδαυμένων <span class="bibl">Semon.30</span>; <b class="b3">ἐν ἔρωτι δεδ</b>., prob. in <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>50</span> (cf. [[δάκνω]] ''III'').</span><br />(B), <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[divide]]:—Act. is not found in this sense (for aor. [[ἔδαισα]] v. [[δαίνυμι]]) <b class="b3">, δαΐζω</b> being used:—Pass., <b class="b3">δαίεται ἦτορ</b> my [[heart]] is torn, [[distract]]ed, <span class="bibl">Od.1.48</span>: Ep. 3pl. pf., <b class="b3">Αἰθίοπας, τοὶ διχθὰ δεδαίαται</b> ib.<span class="bibl">23</span>: —more freq. in Med., [[distribute]], κρέα δαίετο <span class="bibl">15.140</span>; κρέα πολλὰ δαιόμενος <span class="bibl">17.332</span>; πήματα… δαίονται βροτοῖς ἀθάνατοι <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.81</span>; cf. [[δατέομαι]]. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> aor. [[ἔδαισα]], [[feast]], from Hdt. downwards, though formed from [[δαίω]], belongs in sense to [[δαίνυμι]] ([[quod vide|q.v.]]):—Med., [[feast on]], [ἀμβροσίην] δαίονται <span class="bibl">Matro <span class="title">Conv.</span>72</span>. (<b class="b3">δαι-</b> also in [[δαίς]], [[δαίνυμι]], etc.: prob. akin to <b class="b3">δα-</b> in [[δατέομαι]].) </span> | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0518.png Seite 518]] <b class="b2">brennen, anzünden</b>; entstanden entweder aus δα'FΩ (das Digamma in ι übergegangen), oder aus δαFίω (das Digamma ausgeworfen); Wurzel auf jeden Fall δαF-; durchaus verschieden also von [[δαίομαι]] »theilen«, Wurzel δα –. Das Digamma in [[δαίω]] »brennen« bezeugt z. B. die Form δεδαυμένος, μηρίων δεδαυμένων Simonid. (Amorgin.?) in Etym. m. p. 250, 18 und Cram. An. Ox. 1 p. 106, 4 (Bergk L. G. ed. 2 fr 30 p. 587); durch conj. hergestellt δεδαυμένον Callimach. epigr. 53; vgl. Hesych.<b class="b2"> δεδαυμένον</b> | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0518.png Seite 518]] <b class="b2">brennen, anzünden</b>; entstanden entweder aus δα'FΩ (das Digamma in ι übergegangen), oder aus δαFίω (das Digamma ausgeworfen); Wurzel auf jeden Fall δαF-; durchaus verschieden also von [[δαίομαι]] »theilen«, Wurzel δα –. Das Digamma in [[δαίω]] »brennen« bezeugt z. B. die Form δεδαυμένος, μηρίων δεδαυμένων Simonid. (Amorgin.?) in Etym. m. p. 250, 18 und Cram. An. Ox. 1 p. 106, 4 (Bergk L. G. ed. 2 fr 30 p. 587); durch conj. hergestellt δεδαυμένον Callimach. epigr. 53; vgl. Hesych.<b class="b2"> δεδαυμένον</b>· περιπεφλεγμένον; [[δάβελος]]· [[δαλός]], Λάκωνες; Sanskrit. davas, dâvas = calor, ignis, s. Curtius Grundzüge d. Gr. Etym. 1 S. 197; wahrscheinlich sind [[δαίω]] »brennen«, [[αὔω]] oder αὕω nebst [[αὐαίνω]] oder αὑαίνω, εὕω, [[καίω]] (καύσω, καF-), dem Ursprunge nach identisch; vgl. [[λείβω]] [[εἴβω]], [[δείλη]] [[εἵλη]], [[δαήμων]] [[δαίμων]] [[αἵμων]], [[δνόφος]] [[νέφος]] [[γνόφος]] [[κνέφας]], [[μέλας]] [[μέλαινα]] μελαινός [[κελαινός]], δᾶ γᾶ γέα γῆ [[γαῖα]] αἶα, Verwandt mit [[δαίω]] »brennen« auf jeden Fall [[δαΐς]] »die Fackel« und [[δαλός]]. – Transitiv. werden von [[δαίω]] gebraucht praes. und imperfect. activ.: Hom. πῦρ Il. 9, 211 Od. 7, 7; φλόγα Il. 18, 206, wie Aesch. Ag. 496; π ῦρ καὶ φῶς Ch. 864; übertr., δαῖε δ' ἐν όφθαλμοῖς γλυκερὸν πόθον, Verlangen aus den Augen leuchten lassen, Ap. Rh. 4, 1147. – In Prosa Dem. χώραν δαίοντος καὶ δενδροκοπέοντος in dem Psephisma der Byzantier 18, 90. – Intransitiv wird das medium gebraucht nebst perf. und plusquamperf. act. δέδηα ἐδεδήειν, = brennen, in [[Brand sein]], [[in Flammen stehen]], in Flammen [[gerathen]], [[sich entzünden]]: Hom. Iliad. 18, 227 ἀκάματον πῦρ δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς Πηλείωνος δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ [[γλαυκῶπις]] [[Ἀθήνη]]; vom Blitz Iliad. 8, 75 αὐτὸς δ' ἐξ Ἴδης μεγάλ' [[ἔκτυπε]], δαιόμενον δὲ ἧκε [[σέλας]]; neben [[καίω]] Odyss. 5, 61 πῦρ μὲν ἐπ' [[ἐσχαρόφιν]] μέγα καίετο, [[τηλόθι]] δ' ὀδμ ὴ κέδρου τ' εὐκεάτοιο θύου τ' ἀνὰ νῆσον ὀδώδει δαιομένων; Iliad. 21, 343 [[Ἥφαιστος]] δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ. [[πρῶτα]] μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς πολλούς: hier kann δαίετο Homerisch medium statt des activ. sein, Hephästos Subject zu δαίετο. – Soph. Tr. 762 ἐδαίετο [[φλόξ]]; λύχνοις ἅμα δαιομένοισιν Theocr. 24, 51. – Übertr., δαίεται [[ὄσσε]], die Augen funkeln, Od. 6, 132. – Δάηται. conjunct. aor . 2. med., in auffallender Verbindung, δάηται δαιομένη, zwei Mal dieselbe Stelle: μή ποτ' ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν [[ἦμαρ]], μηδ ὁπότ' ἄν Τροίη μαλερῷ πυρὶ [[πᾶσα]] δάηται δαιομένη, δαίωσι δ' ἀρήιοι υἷες Ἀχαιῶν, Iliad. 20, 316. 21, 375. – Perf. u. plusqpft. act., intransitiv, übertr.: πυρὶ δ' [[ὄσσε]] δεδήει Iliad. 12, 466; [[μάχη]] πόλεμός τε δέδηεν Iliad. 20, 18, die Schlacht [[ist entbrannt]]; 35, wohl Tmesis; [[πάντῃ]] γάρ σε περὶ στέ φανος πολέμοιο δέδηεν Iliad. 13, 736, wohl Tmesis; τόσση γὰρ [[ἔρις]] πολέμοιο δἔδηεν Iliad. 17, 253; μετὰ δέ σφισιν [[ὄσσα]] δεδήει ότρύνουσ' ἰέναι, Διὸς [[ἄγγελος]] Iliad 2, 93, vergl. das Deutsche »ein Gerücht verbreitet sich wie ein Lauffeuer«; οἰμωγὴ δὲ [[δέδηε]], hat sich<b class="b2"> erhoben, flammt auf</b>, Odyss. 20, 853. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=(1), perf. [[δέδηα]], plup. δεδήειν, [[mid]]. aor. subj. [[δάηται]]: I. trans. ([[act]]. exc. perf.), [[kindle]], [[set]] in a [[blaze]]; δαῖέ οἱ ἐκ κορυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον [[πῦρ]], the [[goddess]] ‘made [[fire]] [[blaze]]’ [[from]] his [[helmet]], etc., Il. 5.5, 7, so [[pass]]., Il. 21.376.—II. intrans. ([[mid]]. and perf.), [[blaze]], Il. 21.375, Il. 18.227, etc.; met. [[ὄσσε]], [[πόλεμος]], [[ἔρις]], [[μάχη]] [[ἐνοπή]] τε, Il. 12.35; [[Ὄσσα]], Il. 2.93; [[οἰμωγή]], Od. 20.353.<br />(2), only pres. and ipf. [[mid]]. and [[pass]]., and perf. [[δεδαίαται]]: [[divide]], [[mid]]. [[distribute]], Od. 15.140 and Od. 17.332 | |auten=(1), perf. [[δέδηα]], plup. δεδήειν, [[mid]]. aor. subj. [[δάηται]]: I. trans. ([[act]]. exc. perf.), [[kindle]], [[set]] in a [[blaze]]; δαῖέ οἱ ἐκ κορυθός τε καὶ ἀσπίδος ἀκάματον [[πῦρ]], the [[goddess]] ‘made [[fire]] [[blaze]]’ [[from]] his [[helmet]], etc., Il. 5.5, 7, so [[pass]]., Il. 21.376.—II. intrans. ([[mid]]. and perf.), [[blaze]], Il. 21.375, Il. 18.227, etc.; met. [[ὄσσε]], [[πόλεμος]], [[ἔρις]], [[μάχη]] [[ἐνοπή]] τε, Il. 12.35; [[Ὄσσα]], Il. 2.93; [[οἰμωγή]], Od. 20.353.<br />(2), only pres. and ipf. [[mid]]. and [[pass]]., and perf. [[δεδαίαται]]: [[divide]], [[mid]]. [[distribute]], Od. 15.140 and Od. 17.332 ; [[ἀλλά]] μοι ἀμφ' Ὀδυσῆι δαΐφρονι δαίεται [[ἦτορ]], my [[heart]] is ‘[[rent]]’ (cf. [[δαΐζω]]), Od. 1.48. | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
Line 29: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''δαίω:''' (Α), Ενεργ. μόνο στον ενεστ. και παρατ. — Παθ., | |lsmtext='''δαίω:''' (Α), Ενεργ. μόνο στον ενεστ. και παρατ. — Παθ., γʹ ενικ. υποτ. αορ. βʹ [[δάηται]]· ομοίως επίσης Ενεργ. παρακ. βʹ [[δέδηα]] (χρησιμ. ως ενεστ.), υπερσ. <i>δεδήειν</i> (ως παρατ.)· μτχ. αορ. αʹ [[δαισθείς]]·<br /><b class="num">I.</b> [[ανάβω]], [[πυρπολώ]], [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]], [[αναφλέγω]], [[εξάπτω]], [[φλογίζω]], Λατ. [[accendo]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ. — Παθ., [[φλέγω]], [[κατακαίω]] με [[αγριότητα]], σε Ομήρ. Ιλ.· πυρὶ [[ὄσσε]] [[δεδήει]], φλέγονταν, λαμπάδιαζαν, σε Ομήρ. Οδ.· μεταφ., [[πόλεμος]], [[μάχη]] [[δέδηε]], ο [[πόλεμος]] φούντωνε, βρισκόταν σε [[ακμή]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ὄσσα]] [[δεδήει]], η [[φήμη]] εξαπλώθηκε σαν [[φωτιά]], με γοργό ρυθμό, Λατ. flagrat [[rumor]], στο ίδ.·<br /><b class="num">II.</b> [[καίω]], [[κατακαίω]], [[φλογίζω]], Λατ. [[uro]] — Παθ., [[δαισθείς]], σε Ευρ. (√<i>ΔΑϜ</i>, η οποία εμφανίζεται στην μτχ. Παθ. παρακ. <i>δε-δαυμένος</i>, σε Σιμων.).<br /><b class="num">• [[δαίω]]:</b> (Β), [[διαχωρίζω]], [[διαμοιράζω]], [[διαιρώ]]· για την Ενεργ., χρησιμ. το <i>δαΐζω</i> — Παθ., δαίεται [[ἦτορ]], σε Ομήρ. Οδ.· γʹ πληθ. Επικ. παρακ., διχθὰ [[δεδαίαται]], έχουν χωριστεί στα δυο, στο ίδ. — Μέσ., [[διανέμω]], [[μοιράζω]], [[κρέα]], στο ίδ.· ο αόρ. αʹ [[ἔδαισα]], <i>ἐδαισάμην</i> ανήκει στο [[δαίνυμι]]· μέλ. [[δάσομαι]], αόρ. αʹ [[ἐδασάμην]] στο [[δατέομαι]]. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext= | |elnltext=δαίω, aor. alleen conj. med. 3 sing. δάηται; perf. 3 sing. δέδηεν, plqperf. 3 sing. δεδήει met acc. in brand steken, aansteken:; πῦρ δέ... δαῖεν μέγα hij stak een groot vuur aan Il. 9.211; ook med.: Ἥφαιστος... πῦρ δαίετο Hephaestus stak een vuur aan Il. 21.343. intrans. med.-pass., met perf. δέδη- in brand staan, branden:; ὁπότ ’ ἂν Τροίη... πᾶσα δάηται wanneer heel Troje brandt Il. 20.316; overdr. (vurig) stralen:; δαῖέ οἱ ἐκ κόρυθος... πῦρ vuur straalde van zijn helm Il. 5.4; ὄσσε δαίεται zijn beide ogen schitteren Od. 6.132; perf. overdr. zich (als vuur) verspreiden:. Ὄσσα δεδήει het Gerucht gaat als een lopend vuurtje Il. 2.93; πόλεμος... δέδηε de oorlog is opgelaaid Il. 20.18. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[kindle]],<br />Other forms: intr. perf. [[δέδηα]] [[burn]], ptc. [[δεδαυμένος]] (Semon. 30 B), [[δάηται]] (Υ 316, Φ 375), aor. [[δαῆναι]], <b class="b3">ἐκδαβῃ̃</b> (= <b class="b3">-Ϝῃ̃</b>) <b class="b3">ἐκκαυθῃ̃</b>. [[Λάκωνες]] H. (Il.).<br />Compounds: Compp. <b class="b3">ἀνα-</b> (A.) <b class="b3">κατα-</b> (H.). <b class="b3">θεσπι-δαές</b> ([[πῦρ]], Μ 177 etc.) [[flaming godlike]] (rather to aor. [[δαῆναι]] then to [[δάος]]?). [[δᾳδοῦχος]] [[holding a torch]].<br />Derivatives: [[δάος]] n. (< <b class="b3">*δάϜος</b>) [[torch]] (Hom.) with [[δανός]] < <b class="b3">*δαϜεσ-νός</b> [[good for a torch]], [[dry]] (ο 322, Ar. Pax 1134 [lyr.]). [[δαλός]] m. [[fire-brand]] (Il.) < <b class="b3">*δαϜελός</b> (= <b class="b3">δαβελός δαλός</b>. [[Λάκωνες]] H.), [[δαελός]] (Sophr.); <b class="b3">*δάϜος</b> :* <b class="b3">δαϜελ-ός</b> like [[νέφος]] : <b class="b3">νεφέλ-η</b>; further <b class="b3">δαῦλον ἡμίφλεκτον ξύλον</b> H. Demin. [[δαλίον]] (Ar.); [[δαλός]] also = <b class="b3">μελάνουρος ἰχθύς</b> H. (from the light-organs, Strömberg Fischnamen 55f., or because of the black tail?), metaph. <b class="b2">burnt out = old man</b> (AP), with hypocoristic gemination <b class="b3">δαλλώ ἡ ἀπόπληκτος</b>. <b class="b3">οἱ δε την ἔξωρον παρθένον η γυναῖκα καὶ πρεσβυτέραν</b> H. [[δαΐς]] (< <b class="b3">*δαϜίς</b>), <b class="b3">-ίδος</b>, Att. [[δᾳς]], [[δᾳδός]] (s. below) f. [[torch]] (Il.), from where the demin. [[δᾳδίον]] (Ar.), [[δᾳδίς]] [[torch-feast]] (Luc.), [[δᾳδινος]] <b class="b2">to the torch, of pine-wood</b> (Gal.), [[δᾳδώδης]] [[resinous]] (Thphr., Plut.) to [[δᾳς]] [[fire-brand]], <b class="b2">disease in pines, resin-glut</b> (Thphr.); [[δᾳδόομαι]] <b class="b2">become afflicted with resin-glut</b> with [[δᾳδωσις]] (Thphr.), s. Strömberg Theophrastea 167. <b class="b3">δαύακες θυμάλωπες</b> H., cf. Bechtel Dial. 1, 118, Grošelj | |etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[kindle]],<br />Other forms: intr. perf. [[δέδηα]] [[burn]], ptc. [[δεδαυμένος]] (Semon. 30 B), [[δάηται]] (Υ 316, Φ 375), aor. [[δαῆναι]], <b class="b3">ἐκδαβῃ̃</b> (= <b class="b3">-Ϝῃ̃</b>) <b class="b3">ἐκκαυθῃ̃</b>. [[Λάκωνες]] H. (Il.).<br />Compounds: Compp. <b class="b3">ἀνα-</b> (A.) <b class="b3">κατα-</b> (H.). <b class="b3">θεσπι-δαές</b> ([[πῦρ]], Μ 177 etc.) [[flaming godlike]] (rather to aor. [[δαῆναι]] then to [[δάος]]?). [[δᾳδοῦχος]] [[holding a torch]].<br />Derivatives: [[δάος]] n. (< <b class="b3">*δάϜος</b>) [[torch]] (Hom.) with [[δανός]] < <b class="b3">*δαϜεσ-νός</b> [[good for a torch]], [[dry]] (ο 322, Ar. Pax 1134 [lyr.]). [[δαλός]] m. [[fire-brand]] (Il.) < <b class="b3">*δαϜελός</b> (= <b class="b3">δαβελός δαλός</b>. [[Λάκωνες]] H.), [[δαελός]] (Sophr.); <b class="b3">*δάϜος</b> :* <b class="b3">δαϜελ-ός</b> like [[νέφος]] : <b class="b3">νεφέλ-η</b>; further <b class="b3">δαῦλον ἡμίφλεκτον ξύλον</b> H. Demin. [[δαλίον]] (Ar.); [[δαλός]] also = <b class="b3">μελάνουρος ἰχθύς</b> H. (from the light-organs, Strömberg Fischnamen 55f., or because of the black tail?), metaph. <b class="b2">burnt out = old man</b> (AP), with hypocoristic gemination <b class="b3">δαλλώ ἡ ἀπόπληκτος</b>. <b class="b3">οἱ δε την ἔξωρον παρθένον η γυναῖκα καὶ πρεσβυτέραν</b> H. [[δαΐς]] (< <b class="b3">*δαϜίς</b>), <b class="b3">-ίδος</b>, Att. [[δᾳς]], [[δᾳδός]] (s. below) f. [[torch]] (Il.), from where the demin. [[δᾳδίον]] (Ar.), [[δᾳδίς]] [[torch-feast]] (Luc.), [[δᾳδινος]] <b class="b2">to the torch, of pine-wood</b> (Gal.), [[δᾳδώδης]] [[resinous]] (Thphr., Plut.) to [[δᾳς]] [[fire-brand]], <b class="b2">disease in pines, resin-glut</b> (Thphr.); [[δᾳδόομαι]] <b class="b2">become afflicted with resin-glut</b> with [[δᾳδωσις]] (Thphr.), s. Strömberg Theophrastea 167. <b class="b3">δαύακες θυμάλωπες</b> H., cf. Bechtel Dial. 1, 118, Grošelj Živa Ant. 2, 206. <b class="b3">δαερόν μέλαν</b>. <b class="b3">καὶ τὸ καιόμενον</b> H., perhaps also Emp. 90 for [[δαλερός]]. <b class="b3">δαηρόν θερμόν</b>, [[καυματηρόν]], [[λαμπρόν]], [[προφανές]] H. <b class="b3">δαηθμόν ἐμπρησμόν</b> H., on the formation s. Chantr. Form. 137f.; Latte with Voß for it [[δαιθμόν]]. <b class="b3">δαῦκος ὁ θρασύς</b>. <b class="b3">καὶ βοτάνη τις Κρητική</b> H., s. s. v. Here also [[δαΐ]] [[in battle]] < <b class="b3">*δαϜ-ί</b>, loc. of a root noun <b class="b3">*δαῦς</b> (Schwyzer 578)?.<br />Origin: IE [Indo-European] [179] <b class="b2">*deh₂u-</b> [[burn]]<br />Etymology: As shown by [[δεδαυμένος]], [[δαίω]] is from <b class="b3">*δαϜ-ι̯ω</b>. From metathesized (cf Kor. [[ΔιδαίϜων]]) <b class="b3">*δαίϜω</b> originates Att. [[δᾳς]] ([[δαις]] < <b class="b3">*δαιϜ-ις</b>). The perfect [[δέδηα]] < <b class="b3">*δέ-δαϜ-α</b> resembles Skt. <b class="b2">du-dāv-a</b> (gramm.), to which present <b class="b2">du-nó-ti</b> [[burn]]. Further Skt. forms in Pok. 179f. So IE <b class="b2">*d(e)h₂u̯-</b>? Further perhaps OIr. [[dōim]] [[burn]], OHG [[zuscen]] <b class="b2">id.</b>. See [[δύη]]; and [[δήϊος]]. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''δαίω''': {daíō}<br />'''Forms''': intr. Perf. [[δέδηα]] [[lodern]], [[brennen]], Ptz. [[δεδαυμένος]], Aor. [[δαῆναι]], [[ἐκδαβῇ]] (= -ϝῇ) | |ftr='''δαίω''': {daíō}<br />'''Forms''': intr. Perf. [[δέδηα]] [[lodern]], [[brennen]], Ptz. [[δεδαυμένος]], Aor. [[δαῆναι]], [[ἐκδαβῇ]] (= -ϝῇ)· ἐκκαυθῇ. Λάκωνες H. (poet. seit Il.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[anzünden]],<br />'''Composita''' : Kompp. ἀνα- (A., Ar.) κατα- (H.).<br />'''Derivative''': Viele Ableitungen. 1. [[δάος]] n. (aus *δάϝος) [[Fackel]] (Hom., Q. S.) mit [[δανός]] aus *δαϝεσνός [[zur Fackel geeignet]], [[trocken]] (ο 322, Ar. Pax 1134 [lyr.]). 2. [[δαλός]] m. [[Feuerbrand]] (poet. seit Il.) aus δαϝελός (= δαβελός· [[δαλός]]. Δάκωνες H.), [[δαελός]] (Sophr.); δάϝος : δαϝελός wie [[νέφος]] : [[νεφέλη]]; daneben [[δαῦλον]]· ἡμίφλεκτον [[ξύλον]] H. Deminutiv [[δαλίον]] (Ar.); [[δαλός]] auch = [[μελάνουρος]] [[ἰχθύς]] H. (nach den Leuchtorganen, Strömberg Fischnamen 55f., oder wegen des schwarzen Schwanzes?), metaphorisch ‘ausgebrannter = alter Mann’ (''AP''), mit hypokoristischer Gemination [[δαλλώ]]· ἡ [[ἀπόπληκτος]]. οἱ δὲ τὴν ἔξωρον παρθένον ἢ γυναῖκα πρεσβυτέραν ... H. 3. [[δαΐς]] (aus *δαϝίς), -ίδος, att. [[δᾴς]], [[δᾳδός]] (vgl. unten) f. [[Fackel]] (seit Il.), wovon das Deminutivum [[δᾳδίον]] (Ar., Hp. usw.), [[δᾳδίς]] [[Fackelfest]] (Luk.), [[δᾴδινος]] [[zur Fackel gehörig]], [[aus Kienholz]] (Gal., Aët.), [[δᾳδώδης]] [[harzig]] (Thphr., Plut.) zu [[δᾴς]] ‘Harz(überfülle)’ als N. einer Pflanzenkrankheit (Thphr.); ebenso [[δᾳδόομαι]] [[von Harzüberfülle befallen werden]] mit [[δᾴδωσις]] (Thphr.), s. Strömberg Theophrastea 167. 4. [[δαύακες]]· θυμάλωπες H., vgl. Bechtel Dial. 1, 118, Grošelj Živa Ant. 2, 206. 5. δαερόν· [[μέλαν]]. καὶ τὸ καιόμενον H., vielleicht auch Emp. 90 für [[δαλερός]]. 6. [[δαηρόν]]· θερμόν, καυματηρόν, λαμπρόν, προφανές H. 7. [[δαηθμόν]]· ἐμπρησμόν H., zur Bildung vgl. Chantraine Formation 137f.; Latte mit Voß dafür δαιθμόν. 8. [[δαῦκος]]· ὁ [[θρασύς]]. καὶ [[βοτάνη]] [[τις]] Κρητική H., s. s. v. 9. Hierher wahrscheinlich auch in übertragener Bed. δαΐ [[im Kampf]] aus *δαϝί, Lok. von einem Wurzelnomen *δαῦς (Schwyzer 578). — Zu erwähnen auch das Kompositum θεσπιδαές ([[πῦρ]], Μ 177 usw.) [[göttlich flammend]], eher zum Aor. [[δαῆναι]] als zu [[δάος]].<br />'''Etymology''' : Wie u. a. aus [[δεδαυμένος]] hervorgeht, steht [[δαίω]] als Jotpräsens für *δαϝι̯ω; auf das daraus durch Metathese (wie in kor. Διδαίϝων) entstandene *δαίϝω muß att. [[δᾴς]] (δαις aus *δαιϝις) zurückgehen. Das Perfekt [[δέδηα]] aus *δέδαϝα entspricht bis auf den Reduplikationsvokal aind. ''du''-''dāv''-''a'' (Gramm.), wozu mit regelmäßiger Schwundstufe das Präsens ''du''-''nó''-''ti'' [[brennen]], [[quälen]]. Weitere aind. Formen bei WP. 1, 767, Pok. 179f. Die Sippe hat zahlreiche Vertreter im Keltischen, z. B. air. ''dōim'' [[sengen]], [[brennen]]; aus dem Germanischen gehört hierher das schwundstufige ''sk''-Präsens ahd. ''zuscen'' [[brennen]]. Weitere Verwandte s. [[δύη]]; auch [[δήϊος]].<br />'''Page''' 1,342-343 | ||
}} | }} |