περίοδος: Difference between revisions

|mltxt=<b>(I)</b><br />η, ΝΜΑ, δωρ. τ. [[πέροδος]] Α<br /><b>1.</b> κυκλική [[περιστροφή]] του χρόνου, σταθερό [[χρονικό]] [[διάστημα]] (α. «θερινή [[περίοδος]]», β. «[[περίοδος]] εξετάσεων» γ. «ἐν πολλαῑς χρόνου καὶ μακραῑς περιόδους», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> η μηνιαία [[ρύση]] τών [[γυναικών]], τα [[έμμηνα]]<br /><b>3.</b> <b>αστρον.</b> το [[χρονικό]] [[διάστημα]] [[κατά]] το οποίο ένα [[ουράνιο]] [[σώμα]] συμπληρώνει μια πλήρη [[περιφορά]] [[γύρω]] από το έλκον [[σώμα]]<br /><b>4.</b> <b>γραμμ.</b> [[τμήμα]] λόγου το οποίο εκφράζει ένα ολοκληρωμένο [[νόημα]] και στον γραπτό λόγο αρχίζει και τελειώνει με [[τελεία]] («δεῑ δὲ τὴν περίοδον καὶ τῇ διανοίᾳ τετελειῶσθαι καὶ μή διακόπτεσθαι», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>μουσ.</b> [[ενότητα]] της μελωδικής οργάνωσης που απαρτίζεται από αριθμό συσχετισμένων μουσικών φράσεων<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>γραμμ.</b> α) ([[κατά]] τη [[δομική]] [[γλωσσολογία]]) η μέγιστη [[ενότητα]] λόγου που επιδέχεται [[ανάλυση]] σε άμεσα συστατικά, [[χωρίς]] η [[ίδια]] να αποτελεί συστατικό άλλης ευρύτερης ενότητας<br />β) ([[κατά]] τη γενετική μετασχηματιστική) η συντακτική [[δομή]] που προκύπτει από τον συνδυασμό τών κανόνων της βαθύτερης δομής και τών κανόνων μετασχηματισμού<br /><b>2.</b> <b>γεωλ.</b> [[μονάδα]] του γεωλογικού χρόνου που αντιπροσωπεύει το [[χρονικό]] [[διάστημα]] [[κατά]] το οποίο αποτέθηκε μια [[αλληλουχία]] πετρωμάτων<br /><b>3.</b> <b>μαθημ.</b> ο [[μικρότερος]] [[σταθερός]] [[αριθμός]] που μπορεί να προστεθεί στη μεταβλητή ορισμένων συναρτήσεων [[έτσι]] που αυτές να πάρουν [[πάλι]] την [[ίδια]] [[τιμή]]<br /><b>4.</b> <b>φυσ.</b> α) σταθερό [[χρονικό]] [[διάστημα]] με [[σύμβολο]] <i>Τ</i>, [[πέραν]] του οποίου, [[κατά]] την [[εξέλιξη]] ενός περιοδικού φαινομένου, ένα [[φυσικό]] [[μέγεθος]] που συνδέεται άμεσα με αυτό το [[φαινόμενο]] επανέρχεται στην [[ίδια]] [[πάντοτε]] [[τιμή]]<br />β) το [[χρονικό]] [[διάστημα]] [[μέσα]] στο οποίο ο [[αριθμός]] τών νετρονίων που υπάρχουν στην [[καρδιά]] ενός πυρηνικού αντιδραστήρα πολλαπλασιάζεται ή διαιρείται με τη [[βάση]] τών φυσικών λογαρίθμων <i>e</i>, δηλ. -2,715..., με την [[προϋπόθεση]] ότι δεν γίνεται [[καμιά]] ρυθμιστική [[επέμβαση]] στον αντιδραστήρα<br /><b>5.</b> <b>χημ.</b> (στο περιοδικό [[σύστημα]]) [[κάθε]] οριζόντια [[σειρά]] χημικών στοιχείων<br /><b>6.</b> (σχετικά με νόσο) [[στάδιο]], [[φάση]] («ο [[ασθενής]] εισήλθε στην κρίσιμη περίοδο»)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «βουλευτική [[περίοδος]]» — το τετραετές [[διάστημα]] [[κατά]] το οποίο λειτουργεί η [[βουλή]] που έχει προέλθει από τις τελευταίες εκλογές<br />β) «αστρική [[περίοδος]]»<br /><b>αστρον.</b> ο [[χρόνος]] που απαιτείται ώσπου [[ένας]] [[πλανήτης]], όπως παρατηρείται από τον Ήλιο, να επανέλθει σε σύνοδο με τον ίδιο αστέρα<br />γ) «[[περίοδος]] μεταβλητού αστέρα»<br /><b>αστρον.</b> ο [[χρόνος]] που μεσολαβεί [[ανάμεσα]] σε δύο διαδοχικά μέγιστα ή ελάχιστα της λαμπρότητας ενός μεταβλητού αστέρα<br />δ) «συνοδική [[περίοδος]]»<br /><b>αστρον.</b> ο [[χρόνος]] που απαιτείται ώσπου [[ένας]] [[πλανήτης]], όπως παρατηρείται από τη Γη, να επανέλθει σε σύνοδο με τον Ήλιο<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(για λόγο) εκτεταμένη [[παρουσίαση]], αναλυτική [[διατύπωση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[δρόμος]] [[γύρω]] από [[οικοδόμημα]] ή [[τοποθεσία]]<br /><b>2.</b> [[περιφέρεια]], [[κύκλος]]<br /><b>3.</b> η [[μεταβίβαση]] πράγματος από τον ένα στον [[άλλο]], από [[χέρι]] σε [[χέρι]]<br /><b>4.</b> <b>ιατρ.</b> καθορισμένη [[δίαιτα]]<br />5: ιατρική [[επίσκεψη]]<br /><b>6.</b> [[παροξυσμός]], [[κρίση]] περιοδικής ασθένειας<br /><b>7.</b> το [[σερβίρισμα]] εδεσμάτων [[κατά]] [[σειρά]], η [[περιφορά]] από τον έναν στον [[άλλο]]<br /><b>8.</b> [[θεώρηση]], προσεκτική [[εξέταση]]<br /><b>9.</b> [[γεγονός]] που συμβαίνει [[κατά]] τακτά χρονικά διαστήματα<br /><b>10.</b> το [[μέρος]] από το οποίο εισερχόταν [[κανείς]] στον περίβολο του ναού<br /><b>11.</b> [[χρονικό]] [[διάστημα]] που περιλάμβανε και τους [[τέσσερεις]] μεγάλους αγώνες, [[Ολύμπια]], [[Πύθια]], [[Νέμεα]], [[Ίσθμια]]<br /><b>12.</b> [[τόπος]], [[χώρα]], [[περιοχή]] («[[περίοδος]] Καρίας», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>13.</b> [[αγγείο]] χρησιμοποιούμενο για τη [[χύτευση]] σιδήρου<br /><b>14.</b> [[αργός]] [[περίπατος]]<br /><b>15.</b> <b>φρ.</b> α) «γῆς [[περίοδος]]» — ιχνογραφική [[παράσταση]] της Γής, [[γεωγραφικός]] [[χάρτης]]<br />β) «ἐκ περιόδου» και «ἐν περιόδῳ» — [[κατά]] περιόδους, σε [[σταθερά]] χρονικά διαστήματα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>περι</i>- <span style="color: red;">+</span> [[ὁδός]]].<br /> <b>(II)</b><br />ὁ, Α<br />[[αξιωματικός]] που έκανε έφοδο στους φρουρούς, που επιθεωρούσε τους φρουρούς.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>περι</i>- <span style="color: red;">+</span> [[ὁδός]]].