βασίλειος: Difference between revisions

|dgtxt=-ον<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. y eol. [[βασιλήϊος]] <i>Il</i>.18.550, <i>Od</i>.16.401, Hdt.1.14, Sapph.94.20, Alc.130a.15, 350.5; [[βασιλῇος]] Melinno <i>SHell</i>.541.6, <i>Hymn.Is</i>.138 (Andros)<br /><b class="num">• Grafía:</b> graf. [[βασίλαιν]] por -ειον <i>SEG</i> 14.849 (Alejandría II d.C.)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-σῐ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [fem. -α A.<i>Pers</i>.589, E.<i>El</i>.187, <i>IG</i> 1³.104.8 (V a.C.)]<br /><b class="num">I</b> adj.<br /><b class="num">1</b> [[propio del rey]], [[real]] [[τέμενος]] <i>Il</i>.l.c., γένος <i>Od</i>.l.c., Th.1.132, D.59.98, [[τεῖχος]] βασιλήϊον [[muralla]] del [[palacio]]</i> Alc.l.c., οἶκοι A.<i>A</i>.157, cf. <i>Ch</i>.343, E.<i>Med</i>.960, <i>Hel</i>.70, [[θρόνος]] Hdt.l.c., τιήρα A.<i>Pers</i>.8, βασίλειοι νόμοι [[órden]]es del [[rey]]</i> S.<i>Ant</i>.382, δεξιὰ β. Plu.<i>Alex</i>.30<br /><b class="num">•</b>tb. [[del emperador]] φροντίδες Philostr.<i>VS</i> 490<br /><b class="num">•</b>propio del [[reino]], del [[imperio]] ἡ β. [[δύναμις]] el [[ejército]] [[imperial]]</i> Plb.31.2.11, ref. a la [[ciudad]] de [[Roma]] [[κῦδος]] βασιλῇον [[gloria]] [[imperial]] e.d. de ser un [[imperio]]</i> Melinno [[l.c.]], θεοὶ γενέθλιοι καὶ βασίλειοι Plu.<i>Alex</i>.30, δικασταὶ βασίλειοι jueces reales</i> entre los persas intérpretes de las leyes patrias</i> Hdt.3.31, cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>en [[Atenas]] [[del arconte rey]] ἡ [[στοά|στοὰ]] ἡ [[βασιλεία]] el [[pórtico]] [[real]]</i> en el [[ágora]] <i>IG</i> [[l.c.]], D.25.23, Arist.<i>Ath</i>.7.1, Paus.1.3.1, Harp., Hsch.<br /><b class="num">•</b>ref. a [[Cristo]] como rey τὸ [[βασίλειον]] [[σῶμα]] Χριστοῦ <i>Const.App</i>.6.30.2.<br /><b class="num">2</b> fig. [[real]] e.d. [[escogido]] n. de un tipo de [[ungüento]] μύρον [[βασιλήϊον]] Sapph.l.c., γλυκύτατον δ' ὦζε βασιλείου μύρου Crates Com.2, [[εὐδόκιμος|εὐδόκιμον]] τὸ [[βασίλειον]] [[μύρον]] Poll.6.105, cf. como subst. βασίλειον· [[εἶδος]] μύρου Hsch., en lat. <i>[[regale]] [[unguentum]]</i> Plin.<i>HN</i> 13.18, <i>[[basilium]]</i>, <i>CIL</i> 13.10021.100, 180, en metrología ὁ β. [[πῆχυς]] el codo real</i> mayor que el ordinario ὁ δὲ β. [[πῆχυς]] τοῦ μετρίου ἐστὶ πήχεος μέζων τρισὶ δακτύλοισι Hdt.1.178, cf. Alc.350.5, Hdt.7.117, οἱ βασίληιοι Σκύθαι = los escitas reales</i> definidos como οἱ ἄριστοι, de una de las tribus que sojuzga a las otras, cf. τὰ βασίληια (<i>sc</i>. χωρία) los territorios reales</i> donde habita dicha tribu, Hdt.4.20, cf. Iv. <br /><b class="num">II</b> subst. τὸ [[βασίλειον]]<br /><b class="num">1</b> [[residencia real]], [[palacio]] τοῦ τείχους τοῦ βασιληίου Charo Lamps.10, cf. Isoc.9.30, 32, más frec. en plu. ἀπικόμενος δὲ ἐξεινίζετο ἐν τοῖσι βασιλείοισι Hdt.1.30, κατακλεισάμενος ἐν τοῖς βασιλείοις X.<i>Cyr</i>.7.2.5, cf. Hdt.1.178, Pl.<i>Criti</i>.115c, 116a, c, X.<i>An</i>.1.2.23, Arist.<i>Oec</i>.1352^a11, Plb.10.10.9, 27.7, 9, <i>Eu.Luc</i>.7.25, Socr.Sch.<i>HE</i> 3.13.1, καὶ ἔτι νῦν ἔτι βασίλεια καλεῖται Κρόκωνος [[lugar]] que hoy día todavía se llama [[palacio]] de Crocón</i> Paus.1.38.2<br /><b class="num">•</b>en un [[campamento]] [[tienda del rey]] X.<i>Cyr</i>.2.4.3.<br /><b class="num">2</b> [[sede]], [[capital del reino o imperio]] de [[ciudad]] πόλις ... βασίλειον ἦν Καρχηδονίων Plb.3.15.3, ἧκεν εἰς Σοῦσα τὸ β. D.S.19.18, τὸ β. καὶ [[μητρόπολις]] τῶν Αἰθιόπων Str.1.2.25, cf. Plb.10.27.5.<br /><b class="num">3</b> [[tesoro real]], [[arcas reales]] ἐς τὸ [[βασίλειον]] καταβάλλει ... τάλαντον ἀργυρίου Hdt.2.149, τὰ μὲν βασίλεια χρημάτων κενά Isoc.3.31.<br /><b class="num">4</b> [[corona]], [[diadema real]] esp. en [[Egipto]] [[tocado real]] llevado por faraones y dioses ἀποσπάσαι τῆς κεφαλῆς τὸ [[βασίλειον]] ref. a [[Horus]] e [[Isis]], Plu.2.358d, cf. <i>OGI</i> 90.45 (Roseta II a.C.), <i>ID</i> 1442.A.45 (II a.C.), Porph.<i>Fig</i>.10, Horap.1.11, 15, ref. a [[Alejandro]] νικήσας δὲ ἀναλαμβάνει τὸ β. Ps.Callisth.2.7B, tb. entre los judíos ἔλαβον τὸ β. τὸ ἐπὶ τὴν κεφαλήν [[LXX]] 2<i>Re</i>.1.10<br /><b class="num">•</b>de ahí en el sent. de [[atributo real]] o [[corona]] como [[signo]] y [[símbolo]] de la [[soberanía]] Ζεὺς ... τὸ β. αὐτῇ (ἀλώπεκι) τῶν ἀλόγων ζῴων ἐνεχείρισε Aesop.109.1<br /><b class="num">•</b>fig. τὸ [[βασίλειον]] τῆς [[εὐπρέπεια|εὐπρεπείας]] = la [[corona]] e.d. el [[reino]] de la [[belleza]]</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.5.16.<br /><b class="num">5</b> [[efigie del rey]] en un [[disco]] τὸ βασίλαιν ἀνέθηκεν <i>SEG</i> [[l.c.]], cf. [[βασίλεια]] II.<br /><b class="num">6</b> bot.<br /><b class="num">a)</b> [[orzaga]], [[salado]], [[Atriplex halimus]] L., Ps.Dsc.1.91;<br /><b class="num">b)</b> [[alhelí blanco]], [[alhelí encarnado]], [[Matthiola incana]] L. R.Br., Ps.Dsc.3.123;<br /><b class="num">c)</b> n. de una [[clase]] de [[higos reales]] (cf. I 2), [[Philemo]] en Ath.76f, Hsch., cf. ἰσχάδες βασίλεως Poll.6.81.<br /><b class="num">III</b> [[Βασίλεια]], τά [[Fiestas reales]] o [[Juegos reales]]<br /><b class="num">1</b> celebrados en honor de [[Zeus]] [[Basileo]] en [[Lebadea]] de [[Beocia]] <i>IG</i> 7.552 (IV a.C.), 1711 (IV a.C.), 4.428 (III a.C.), <i>IM</i> 132a.5 (I a.C.), Sch.Pi.<i>O</i>.7.153e, 154, en [[Alejandría]] de [[Egipto]] <i>IG</i> 2².3779.19 (III a.C.), en un nomo no identificado de Egipto <i>SEG</i> 27.1114.4 (III a.C.), <i>PHal</i>.1.263 (III a.C.), en Macedonia <i>IG</i> 2².3779.17 (III a.C.), en Misia <i>OGI</i> 268.6 (Nacrasa III/II a.C.).<br /><b class="num">2</b> [[festival]] para [[conmemorar]] la [[llegada]] al [[trono]] de la [[dinastía]] ptolemaica <i>PCair.Zen</i>.707.16 (III a.C.).<br /><b class="num">IV</b> [[οἱ Βασίλειοι]]<br /><b class="num">1</b> v. I 2.<br /><b class="num">2</b> [[los Reales]] n. de mil [[joven|jóvenes]] [[guerrero]]s que por [[orden]] de [[Alejandro Magno]] servían en [[Egipto]], Sud., v. [[Βασίλειος]].