πλείων: Difference between revisions

|lstext='''πλείων''': [[πλέων]], ὁ, ἡ, οὐδ. πλεῖον, πλέον, [[πλεῖν]], συγκρ. τοῦ [[πολύς]]· (περὶ τῶν τύπων ἴδε ἐν τέλ.)· ― πλειότερος, Ὅμ., κλ.· οὐ μόνον ἐπὶ ἀριθμοῦ ἀλλὰ καὶ [[καθόλου]] ἐπὶ μεγέθους, ἐκτάσεως, κτλ., ὡς τὸ [[πλεῖστος]], οἱ δὲ μάχονται παυρότεροι πλεόνεσσι Ἰλ. Ν. 739· [[πλείων]] μὲν πλεόνων [[μελέτη]] Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 378· ἐς πλέονας οἰκεῖν, διοικεῖν πρὸς τὸ συμφέρον τῶν πλειόνων, Θουκ. 2. 37· πλέον’ ἔλπομαι λόγον Ὀδυσσέος, ἢ πάθεν, μεγαλείτερον [[παρά]]..., Πινδ. Ν. 7. 29· τὸν [[πλείω]] λόγον, πάντα περαιτέρω λόγον, Σοφ. Τρ. 731· ὁ [[ὄχλος]] [[πλείων]] καὶ [[πλείων]] ἐπέρρει Ξεν. Κύρ. 7. 5, 29· [[πλείω]] τὸν πλοῦν, τὸ περισσότερον [[μέρος]] τοῦ πλοῦ, Θουκ. 8. 39· ὁ πλ. [[βίος]], μακροτέρα ζωή, Πλάτ. Τίμ. 75C· μακροτέρα καὶ πλ. ὁδὸς ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 435D, κτλ.· ― ἐπὶ χρόνου, μείζων, μακρότερος, [[πλείων]] [[χρόνος]] Ἡρόδ. 9. 111, Σοφ. Ἀντ. 74· παρῴχωκεν δὲ [[πλέων]] νὺξ τῶν δύο μοιράων, νὺξ δὲ παρῆλθε [[πλέων]] τῶν δύο μοιρῶν, ἢ πλέον ἢ δύο μοίρας, Ἰλ. Κ. 252. 2) μετὰ τοῦ ἄρθρου, οἱ πλέονες, «οἱ πλείονες», ὡς τὸ οἱ πολλοί, ὁ [[ὄχλος]], τὸ [[πλῆθος]], Ἰλ. Ε. 673, Ὀδ. Β. 277· οἱ πλεῦνες Ἡρόδ. 1. 106, κτλ.· μετὰ γεν. τὰς πλεῦνας τῶν γυναικῶν 1. 1· ― τὸ [[πλῆθος]], ὁ [[λαός]], κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τοὺς ἀρχηγούς, 7. 149, Θουκ. 8. 73, 89, κτλ.· ― κατ’ εὐφημισμὸν ἐπὶ τῶν νεκρῶν, ἀνεστηκυῖα παρὰ τῶν πλεόνων Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1073· εὖτ’ ἂν [[ἵκηαι]] ἐς πλεόνων, ὡς τὸ ἐς Ἄιδου, Ἀνθ. Π. 11. 42· ἐς πλεόνων μετοικεσίην 7. 731· ― τὸ πλεῖον πολέμοιο, τὸ περισσότερον [[μέρος]] τοῦ π., Ἰλ. Α. 165, Ὀδ. Θ. 475· καὶ συχν. παρὰ τοῖς Ἀττ., [[ὅστις]] τοῦ πλέονος μέρους χρῄζει, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ τοῦ μετρίου, Σοφ. Ο. Κ. 1211· τοῦ πλέονος ἐλπίδι ὀρέγεσθαι Θουκ. 4. 17, πρβλ. 92. ΙΙ. ἰδιαίτεραι χρήσεις τοῦ οὐδ.: 1) ὡς οὐσιαστ., ἀντίθετον τῷ ἔλαττον, [[πλεῦν]] ἔτι τούτου Ἡρόδ. 2. 19, κτλ. · εἴ τι ἐνορῶ πλέον 1. 89· τὸ δὲ πλέον, τὸ δὲ σπουδαιότερον, τὸ δὲ πλέον, ἧλθον Ἀμφιάρεώ γε πρὸς βίαν Εὐρ. Ἱκέτ. 158 (κατὰ τὸν Musgr. ἀντὶ τοῦ τί δέ...), Θουκ. 1. 90., 7. 57, κτλ. · ― πλέον ἢ τὸ πλέον τινός, ὁ [[ἀνώτερος]] [[βαθμὸς]] πράγματός τινος, πλέον τᾶς εὐδαιμονίας Σοφ. Ο. Τ. 1189· τὸ πλ. τοῦ χρόνου, τὸ πλειότερον [[μέρος]], Θουκ. 1. 118, κτλ.· τῷ πλούτῳ διδοὺς τὸ πλεῖον Εὐρ. Ἱκέτ. 408· ― πλέον ἔχω, ὑπερτερῶ, [[ὑπερβάλλω]], [[κερδαίνω]], νικῶ, Θουκ. 7. 36· [[ὡσαύτως]] ὡς τὸ [[πλεονεκτέω]], μετὰ γεν., Ἡρόδ. 9. 70, Πλάτ. Πολ. 343D, 349B, κτλ.· τὸ πλ. ἔχειν πάντων Ξεν. Κύρ. 1. 3, 18· πληρέστερον πλεῖον μοίρης ἔχειν Θέογν. 606· οὕτω, πλέον τινὸς φέρεσθαι, ἀντίθετον τῷ ἔλαττον ἔχειν, Ἡρόδ. 8, 29· πλ. φέρεσθαι τῶν ἄλλων Ἀνδοκ. 29. 18, κτλ.· [[ὡσαύτως]] πλέον ποιεῖν, ὡς βουλοίμην πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογούμενον Πλάτ. Ἀπολ. 19Α· οὐδὲν πλ. ποιεῖν Ἀνδ. 19. 27., 29. 32, Πλάτ. Φαίδων 115C, κτλ.· παραινοῦσ’ οὐδὲν ἐς πλ. ποιῶ Σοφ. Ο. Τ. 918, πρβλ. Ἀθήν. 344Β· οὐδὲν εἴργασμαι πλ. Εὐρ. Ἱππ. 284· οὐδὲν πλ. πράσσειν, κτλ., ὁ αὐτ. ἐν Ι. Α. 1373, Ἀνδοκ. 31. 41, κτλ.· οὐδὲν [[ἐπίσταμαι]] πλ., δὲν [[γνωρίζω]] περισσότερα, Πλάτ. Θεαίτ. 161Β· ― τί πλέον; τί περισσότερον; δηλ. εἰς τί δύναται νὰ ὠφελήσῃ ἢ νὰ χρησιμεύσῃ, Ἀντιφῶν 140. 42, κτλ.· τί πλ. πλουτεῖν ἐστιν πάντων τούτων ἀποροῦντα; Ἀριστοφ. Πλ. 531· τί σοι πλέον λυπουμένῃ γένοιτ’ ἂν; Εὐρ. Ἑλ. 323· [[οὕτως]], οὐδὲν ἦν ἔτι πλέον τοῖς πεπονθόσιν Ἀνδοκ. 2. 4, πρβλ. Δημ. 933 8· ὧν οὐδέν μοι πλ. γέγονε Ἰσοκρ. 315D· οὐδέν γέ σοι πλ. ἔσται Πλάτ. Πολ. 341Α· τί τὸ πλέον; Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. (προσθῆκαι) 306a. 3· ― ἐπὶ πλέον, ἐπιρρημ., ὡς καὶ νῦν, εἰδότι μοι ἐπὶ πλέον ὡς ἕκαστα αὐτῶν ἔχει Ἡρόδ. 2. 171., 5. 51, Θουκ. 1. 9., 6. 54, Πλάτ. Γοργ. 453Α, κτλ.· καὶ μετὰ γεν., [[πέραν]], ἐπὶ τὸ πλ. τινὸς ἱκέσθαι, εἰς τὸ [[ἄκρον]], εἰς τὸ τέλειον, Θεόκρ. 1. 20, πρβλ. 3. 47· ― περὶ πλείονος ποιεῖσθαι, ἴδε ἐν λ. περὶ Α. IV. 2) ὡς ἐπίρρ., [[μᾶλλον]], περισσότερον, πλέον ἔφερέ οἱ ἡ γνώμη κατεργάσασθαι τὴν Ἑλλάδα, ἡ γνώμη του ἔκλινε [[μᾶλλον]] εἰς τὸ νά…, Ἡρόδ. 8. 100· οὐ τοῦτο δειμαίνεις πλέον; Αἰσχύλ. Πρ. 41· [[οὕτως]], ἐς πλέον Σοφ. Ο. Τ. 700· ἢ πλ. ἢ ἔλαττον Δημ. 269. 7, κτλ. · ― [[ὡσαύτως]], τὸ πλέον, Ἰων. τὸ [[πλεῦν]], κατὰ τὸ πλεῖστον, Ἡρόδ. 3. 52, Θουκ. 4. 27, κτλ.· τὸ πλ. = [[μᾶλλον]], οὐ χάριτι τὸ πλ. ἢ φόβῳ ὁ αὐτ. 1. 9, πρβλ. 2. 37· οὐχ ὅπλων τὸ πλ., ἀλλὰ δαπάνης, οὐχὶ τόσον..., ὅσον…, ὁ αὐτ. 1. 83. β) μετ’ ἀριθμητικῶν, τοξότας πλ. ἢ [[εἴκοσι]] μυριάδας Ξεν. Κύρ. 2. 1, 6· [[οἶκος]] πλέον ἢ δ’ ταλάντων Ἰσαῖ. 82. 14· ἐν πλέον ἢ διακοσίοις ἔτεσι Δημ. 744. 23· πλ. ἢ ἐν διπλασίῳ χρόνῳ Ξεν. Οἰκ. 21, 3· ― ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας ὁ συνῃρ. [[τύπος]] [[πλεῖν]] [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρὰ τοῖς Ἀττ., [[πλεῖν]] ἢ τριάκονθ’ ἡμέρας Ἀριστοφ. Ἀχ. 858· [[πλεῖν]] ἢ χιλίας (δηλ. δραχμὰς) ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 444· στάδια [[πλεῖν]] ἢ χίλια ὁ αὐτ. ἐν Ὄρν. 6. πρβλ. Νεφ. 1041, 1065, κ. ἀλλ.· [[πλεῖν]] ἤ γε διπλοῦν ὁ αὐτ. ἐν Λυσ. 589· [[πλεῖν]] ἢ ’νιαυτῷ πρεσβύτερος ὁ αὐτ. ἐν Βατρ. 18, πρβλ. 91· [[πλεῖν]] ἢ [[πέντε]] τάλαντα Δημ. 570. 16· [[πλεῖν]] ἢ δυεῖν ποδοῖν Εὔβουλ. ἐν Ἀδήλ. 1. 10· ἀλλὰ τὸ ἢ [[συχνάκις]] παραλείπεται ὡς ἐν τῇ Λατ. τὸ quam μετὰ τὸ plus, τὸ δὲ ἀριθμητικὸν μένει ἀμετάβλητον, [[πλεῖν]] ἑξακοσίας Ἀριστοφ. Ὄρν. 1251· [[οὕτως]], ἔτη γεγονὼς [[πλείω]] [[ἑβδομήκοντα]], plus septuaginta natus, Πλάτ. Ἀπολ. 17D· [[δέκα]] πλείοσιν ἔτεσι, ἀντὶ πλέον ἢ [[δέκα]] ἔτεσι, Πλάτ. Νόμ. 932C· [[ὡσαύτως]], [[τρεῖς]] μῆνας καὶ [[πλείω]] Ξεν. Ἑλλ. 2, 2, 16· λίθους… ὅσον μνααίους καὶ πλέον ὁ αὐτ. ἐν Ἱππαρχ. 1. 16· ― ἀλλὰ τὸ ἀριθμητικὸν συχν. τίθεται κατὰ γενικήν, κώμας... οὐ πλεῖον [[εἴκοσι]] σταδίων ἀπεχούσας ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 3. 2, 34, πρβλ. 7. 3, 12. γ) παρὰ τοῖς κωμ. εὑρίσκομεν τὴν φράσιν, [[πλεῖν]] ἢ [[μαίνομαι]], «πλέον ἢ [[μαίνομαι]] ἐπ’ αὐτῷ, τουτέστιν [[ὑπερβαλλόντως]] μοι ἀρέσκει» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Βάτρ. 103, 751. δ) ὡς ἐπίρρ. μετ’ ἄλλου συγκριτικοῦ, Pors. εἰς Εὐρ. Ἑκ. 624· καὶ [[ἐνίοτε]] ἀντὶ τοῦ [[μᾶλλον]], Ἕρμανν. εἰς Εὐρ. Ἴωνα σ. xii. δ) τὸ πληθ. [[πλείω]] κεῖται [[ὡσαύτως]] ὡς τὸ πλέον, Θουκ. 1. 3, 81, Πλάτ. Πολ. 417C, Δημ. 691. 14, κτλ.· οὕτω παρ’ Αἰσχύλ. ἐν Ἀγ. 868, 1068, 1299, τὰ Ἀντίγραφα ἔχουσι [[πλέω]] = πλέον. Β. ΤΥΠΟΙ· ― ὁ Ὅμ., ὡς καὶ ὁ Ἡσ. ἔχουσι τοὺς τύπους [[πλείων]] ἢ [[πλέων]] κατὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ στίχου: παρ’ Ἀττ. ὁ [[συνήθης]] [[τύπος]] φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] [[πλείων]]· ἀλλ’ οἱ Τραγ. χρῶνται τῷ τύπῳ [[πλέων]] [[χάριν]] τοῦ μέτρου, ἴδε Elmsl. εἰς Εὐρ. Μήδ. 88· ἐν τῷ οὐδετέρῳ σύνηθες [[εἶναι]] τὸ πλέον, [[μάλιστα]] [[ὅταν]] πλησιάζῃ εἰς τὴν ἐπιρρηματικὴν σημασίαν· ― ἐκ τῶν Ἀττικῶν συνῃρημένων τύπων τὰ [[πλείω]], πλείους, [[εἶναι]] ἂν μὴ τὰ μόνα ἐν χρήσει ἀλλὰ βεβαίως [[εἶναι]] παλαιότερα καὶ δοκιμώτερα· τὸ οὐδ. πληθ. [[πλείω]] εὕρηται συχν. ἐν τοῖς Ἀντιγράφ. ἀντὶ τοῦ πλεῖον ἢ πλείους, ὡς συμβαίνει καὶ εἰς τὸ μείζω, τὸ βελτίω, κτλ., L. Dind. εἰς Ξεν. Ἑλλ. 2. 2, 16. ― Ἡ ὀνομ. καὶ αἰτ. πληθ. [[πλέες]], πλέᾰς, Ἰλ. Β. 129, Λ. 395 [[εἶναι]] μόνον Ἐπικ. · τὸ συνῃρ. πλεῖς ἔν τινι Δωρ. ἐπιγραφῇ (Συλλ. Ἐπιγρ. 2671. 39) [[εἶναι]] ἀμφίβ., ἴδε Böckh.· ― Ἐπικ. δοτ. πληθ. πλεόνεσσι Ἰλ. Α. 281, κτλ.· ἀλλ’ ἀντὶ τοῦ πλεόνεσι ἐν Ἡροδ. 7. 224, ὁ Dind. διορθοῖ πλέοσι, π. Διαλ. Ἡροδ. xiv. ― Οἱ συνῃρ. τύποι [[πλεῦν]], πλεῦνος, πλεῦνες [[εἶναι]] Ἰων. καὶ Δωρ., καὶ παρ’ Ἡροδ. ἐπικρατοῦσι: [[πλεῖν]], ὀνομ. καὶ αἰτ. ἑνικ. οὐδετ. ἀντὶ τοῦ πλέον, [[δεῖν]] ἀντὶ τοῦ [[δέον]], [[εἶναι]] ἰδίως Ἀττ., ἀλλὰ μόνον μετ’ ἀριθμητικῶν, ἴδε ἀνωτ. ΙΙ. 2. β καὶ γ.

|elnltext=πλείων -ον [πολύς] comp., zie πολύς en superl. πλεῖστος; nom. m. en f. πλείων en πλέων, n. πλεῖον πλέον en Att. πλεῖν; acc. sing. m. en f. πλείω en πλείονα; plur. nom. πλείους en πλείονες, n. πλείω en πλείονα; acc. πλείους en πλείονας, plur. ook πλέες, acc. πλέᾰς, dat. plur. πλεόνεσσι; Ion. sing. πλέων n. πλέον en πλεῦν, gen. πλεῦνος, dat. πλέονι, acc. πλέω en πλεῦνα; plur. πλεῦνες, n. πλέονα en πλέω, gen. πλεόνων en πλεύνων, dat. πλέοσι, acc. πλεῦνας, meer als adj. (groter in aantal, omvang, duur of belang) predicatief, met collect. meer:; παροίχωκεν... πλέων νὺξ τῶν δύω μοιράων de nacht was voor meer dan twee derde voorbij Il. 10.252; πλείω τὸν πλοῦν... ποιησάμενοι hun tocht verlengend Thuc. 8.39.3; ὁ δ ’ ὄχλος πλείων καὶ πλείων ἐπέρρει de menigte die toestroomde werd groter en groter Xen. Cyr. 7.5.39; meer, voordelig; met οὐδέν (en ww. v. ‘doen’): geen enkel voordeel:; οὐδὲν πλέον εἴργασμαι ik ben er niets mee opgeschoten Eur. Hipp. 284; οὐδὲν πλέον ποιῆσαι er niets mee opschieten And. 4.7 = οὐδὲν πλέον πρᾶξαι Eur. IA 1373; met τι (en ww. v. ‘doen’):; πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογούμενον (ik zou willen) dat ik er iets mee opschoot door me te verdedigen Plat. Ap. 19a; ook. τί πλέον: τί πλέον πλουτεῖν ἐστιν τούτων... ἀποροῦντα wat schiet je er mee op rijk te zijn als je aan die dingen gebrek hebt? Aristoph. Pl. 531. attr..; οὔτε ἐκείνῃ πλεῦνα χρόνον συνοικήσεις en evenmin zul jij nog langer met haar samenwonen Hdt. 9.111.5; met lidw. het grootste deel (van twee). τὴν... πλέω στρατιὴν ἀπῆκε het grootste deel van het leger stuurde hij weg Hdt. 6.81. subst. zonder lidw., met gen. partit. meer:; τίς ἀνὴρ πλέον τᾶς εὐδαιμονίας φέρει welk mens behaalt groter geluk? Soph. OT 1189; met gen. compar..; πολλῷ πλέον εἶχον τῶν Λακεδαιμονίων zij hadden een veel sterkere positie dan de Lacedaemoniërs Hdt. 9.70.2; πλέον alleen; πλέον ἔφερέ οἱ ἡ γνώμη κατεργάσεσθαι τὴν Ἑλλάδα het idee dat hij Griekenland zou veroveren had zijn voorkeur Hdt. 8.100.1; plur.. ἐς πλείονας οἰκεῖν een bestuur hebben in het belang van de meerderheid Thuc. 2.37.1. met lidw. en gen. partit. het grootste deel:; τὸ... πλεῖον... πολέμοιο χεῖρες ἐμαὶ διέπουσι het leeuwendeel van het krijgswerk verrichten mijn handen Il. 1.165; τὰς πλεῦνας τῶν γυναικῶν de meerderheid van de vrouwen Hdt. 1.1.4; ἐπὶ τὸ πλέον ἵκεο μοίσας jij hebt de hoogste muzikaliteit bereikt Theocr. Id. 1.20; zonder gen. partit. οἱ πλέονες de meerderheid, de massa; Il. 5.673; het volk; Thuc. 8.73.3; eufem. van de doden; Aristoph. Eccl. 1073; lidw. semant. redundant:. τοῦ πλέονος... ὀρέγονται zij streven naar meer Thuc. 4.17.4; ἐς τὸ πλέον οὐκέτι προελθών zonder nog verder voorwaarts te gaan Thuc. 2.21.1; μή νύν μ ’ ἔρῃ τὰ πλείον ( α ) stel mij nu geen verdere vragen Soph. Ph. 576. adv. uitdrukkingen zonder lidw., acc. n. meer:; οὐ τοῦτο δειμαίνεις πλέον; ben je daar niet banger voor? Aeschl. PV 41; τῇ θαλάσσῃ ἤδη πλείω χρώμενοι toen zij al meer ervaring hadden met de zee Thuc. 1.3.4; vaak met ἤ, gen. compar. of πλέον alleen meer dan; πεινων... πλεῖν ἢ τρίακονθ ’ ἡμέρας meer dan 30 dagen honger lijdend Aristoph. Ach. 858; πλεῖν ἢ μαίνομαι ik ben er meer dan dol op Aristoph. Ran. 103; πλεῖν ἑξακοσίους τὸν ἀριθμόν (vogels) meer dan 600 in getal Aristoph. Av. 1251; κώμας... οὐ πλέον εἴκοσι σταδίων ἀπεχούσας dorpen die niet verder dan 20 stadiën verwijderd waren Xen. An. 3.2.34; met lidw., acc. n. (voor) het grootste deel:; ἡσύχαζον τὸ πλέον τοῦ χρόνου het grootste deel van de tijd kwamen ze niet in beweging Thuc. 1.118.2; ἔστιν ὁ πόλεμος οὐχ ὅπλων τὸ πλέον ἀλλὰ δαπάνης de oorlog is in hoofdzaak geen kwestie van wapens maar van geld Thuc. 1.83.2; het meeste:. βλαψόμεθα τὰ πλείω wij zullen de grootste schade lijden Thuc. 1.81.4. met prep..; ὅπως ἐπὶ πλέον ὁ σῖτος ἀντίσχῃ opdat de proviand voor langere tijd voldoende zou zijn Thuc. 1.65.1; ἐπὶ πλέον διηγήσασθαι uitvoeriger vertellen Thuc. 6.54.1; met gen. comp. of ἤ:. σὲ... τῶνδ ’ ἐς πλέον... σέβω u acht ik hoger dan deze mensen hier Soph. OT 700; ἐπὶ πλέον τῶν ἄλλων ἰσχύσας in hogere mate dan de anderen sterk geworden Thuc. 1.9.3; ἀφ ’ ὧν ἐπὶ πλέον ἢ οἱ ἄλλοι ᾐσθάνετο op basis van wat hij uitvoeriger dan de anderen te horen kreeg Thuc. 7.48.2; περὶ πλείονος ποιεῖσθαι van meer belang achten Xen. An. 7.7.44. vaste formules:. τὸ δὲ πλέον, ἦλθον... en wat belangrijker is, ik kwam... Eur. Suppl. 148; τί πλέον; … en verder? nou en? Luc. 79.5.