LSJ

κράτος: Difference between revisions

Page Discussion

κράτος (view source)

Revision as of 16:09, 21 November 2024

23,110 bytes added ,  21 November
m
no edit summary
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(<\/b> pl\.) ([\p{Cyrillic}]+), ([\p{Cyrillic}]+) ([a-zA-Z\(])" to "$1 $2, $3 $4")
mNo edit summary
 
(43 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=kratos
|Transliteration C=kratos
|Beta Code=kra/tos
|Beta Code=kra/tos
|Definition=[ᾰ], Ion. and Ep. [[κάρτος]], εος, τό, both in Hom.; Aeol. [[κρέτος]] <span class="bibl">Alc.25</span>:—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[strength]], [[might]], in Hom. especially of [[bodily strength]], ἔπεφνε δόλῳ, οὔ τι κράτεΐ γε <span class="bibl">Il.7.142</span>; ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε κράτος ἐστὶ μέγιστον <span class="bibl">13.484</span>, etc.; <b class="b3">τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν</b> this (i.e. <b class="b3">τὸ βάψαι</b>) is what [[give]]s [[strength]] to [[iron]], <span class="bibl">Od.9.393</span>: generally, δικαία γλῶσσ' ἔχει κ. μέγα <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>80</span>; μηχανῆς ἔστω κ. <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>207</span>; [[κατὰ κράτος]] = [[with all one's might]] or [[with all one's strength]], πολιορκεῖσθαι <span class="bibl">Th.1.64</span>; [[πολεμεῖν]] <span class="bibl">Pl. <span class="title">Lg.</span>692d</span>; ἐξελέγχεσθαι <span class="bibl">D.34.20</span>, etc.: freq. in phrase [[αἱρεῖν κατὰ κράτος]] = [[take by storm]], <span class="bibl">Th.8.100</span>, <span class="bibl">Isoc.4.119</span>, etc.; also ἀνὰ κράτος διώκειν <span class="bibl">X. <span class="title">Cyr.</span>1.4.23</span>; ἐλαύνειν <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>1.8.1</span>, etc.; ἀπὸ κράτους <span class="bibl">D.S.17.34</span>; <b class="b3">πρὸς ἰσχύος κράτος</b>, opp. [[λόγῳ]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>594</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> personified, K. Βία τε <span class="bibl">A. <span class="title">Pr.</span>12</span>; K. καὶ Δίκη <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>244</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[power]], <b class="b3">τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον</b>, of [[Zeus]], <span class="bibl">Il.2.118</span>, etc.; τοῦ γὰρ κράτος ἔστ' ἐνὶ οἴκῳ <span class="bibl">Od.1.359</span>, cf. <span class="bibl">Il.12.214</span>; Ζηνὸς κ. <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>6.96</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>527</span> (lyr.); [[ἐκπίπτειν]] κράτους, of [[Zeus]], ib. <span class="bibl">948</span>; τὸ κράτος τοῦ θεοῦ <span class="bibl">LXX <span class="title">Ps.</span>61(62).11</span>, etc.: pl., ὑποχείριος κράτεσιν ἀρσένων <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>393</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>485</span>; especially of [[political]] [[power]], [[rule]], [[sovereignty]], ὁ μαιόμενος τὸ μέγα κρέτος ὀντρέψει τάχα τὰν πόλιν Alc. [[l.c.]]; τὸ κράτος περιθεῖναί τινι <span class="bibl">Hdt.1.129</span>; ἐς τὸ πλῆθος φέρειν τὸ κράτος <span class="bibl">Id.3.81</span>; [[τὸ πᾶν κράτος ἔχειν]] = to [[be all-powerful]], <span class="bibl">Id.7.3</span>; ἀρχὴ καὶ κράτος τυραννικόν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span> 373</span>; <b class="b3">βασιλεὺς πρῶτος ἐν κράτει Ὀδρυσῶν ἐγένετο</b> in [[real]] [[power]], <span class="bibl">Th.2.29</span>; later τὸ κράτος τῶν Ῥωμαίων <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>41i2</span> (iii/iv A. D.): in plural, κράτη καὶ θρόνους <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>173</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">OT</span>586</span>, etc.; <b class="b3">θρόνων κράτη</b> [[sovereign]] [[power]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>166</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. gen., [[power over]], τὸ Περσέων κράτος ἔχοντα <span class="bibl">Hdt.3.69</span>; τὸ κράτος εἶχε τῆς στρατιῆς <span class="bibl">Id.9.42</span>; πᾶν κ. ἔχων χθονός <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>425</span> (lyr.); τῶν ἄλλων δαιμόνων <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>949</span>; δὸς κ. τῶν σῶν δόμων <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>480</span>; δωμάτων ἔχειν κ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>871</span>; τὸ τῆς θαλάσσης κράτος <span class="bibl">Th.1.143</span>; μετὰ κράτους τῆς γῆς <span class="bibl">Id.8.24</span>; <b class="b3">ὧν ἂν ᾖ τὸ κράτος τῆς γῆς</b> [[whoever]] have [[possession]] of the [[land]], <span class="bibl">Id.4.98</span>; κ. ἔχειν ἑαυτοῦ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>273a</span>: pl., ἀστραπᾶν κράτη νέμων <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>201</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of persons, a [[power]], an [[authority]], Ἀχαιῶν δίθρονον κράτος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>109</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">619</span>, <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>127</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[mastery]], [[victory]], freq. in Hom., <span class="bibl">Il.1.509</span>, <span class="bibl">6.387</span>, <span class="bibl">Od.21.280</span>; κ. [[ἄρνυσθαι]] <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 838</span> (lyr.); νίκη καὶ κράτη <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>951</span>; <b class="b3">ἀέθλων κράτος</b> [[victory]] in... <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span> 8(7).4</span>; νίκη καὶ κράτος τῶν δρωμένων <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>85</span>; <b class="b3">κράτος ἀριστείας</b> the [[meed]] of [[highest]] [[valour]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>443</span>; [[νίκη]] καὶ κράτος πολεμίων <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>962a</span>; κράτος πολέμου καὶ νίκη <span class="bibl">D.19.130</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> Medic., in plural, [[ligament]]s, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span> 2.167</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[ταρσός]], [[back of the hand]], <span class="bibl">Poll.2.144</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">V</span> Pythag. name for [[ten]], Theol.Ar.59.—This word and its derivs. take two forms, κρατ- and καρτ-; the latter is mostly Ep., as [[κάρτος]], [[κάρτιστος]], [[καρτύνω]], but in [[κρατερός]] and [[καρτερός]] the reverse holds, v. [[κρατερός]] fin.; [[κρατέω]], [[κρατύς]] have no form <b class="b3">καρτ-.</b> (κρατ- and καρτ- from kṛt-, weak form of κρετ-, cf. [[κρέτος]], [[κρέσσων]].)</span>
|Definition=[ᾰ], Ion. and Ep. [[κάρτος]], κράτεος, τό, both in Hom.; Aeol. [[κρέτος]] Alc.25:—<br><span class="bld">A</span> [[strength]], [[might]], in Hom. especially of [[bodily strength]], ἔπεφνε δόλῳ, οὔ τι κράτεΐ γε Il.7.142; ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε κράτος ἐστὶ μέγιστον 13.484, etc.; <b class="b3">τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν</b> this (i.e. <b class="b3">τὸ βάψαι</b>) is what [[give]]s [[strength]] to [[iron]], Od.9.393: generally, δικαία γλῶσσ' ἔχει κ. μέγα [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''80; μηχανῆς ἔστω κ. A.''Supp.''207; [[κατὰ κράτος]] = [[with all one's might]] or [[with all one's strength]], πολιορκεῖσθαι Th.1.64; [[πολεμεῖν]] Pl. ''Lg.''692d; ἐξελέγχεσθαι D.34.20, etc.: freq. in phrase [[αἱρεῖν κατὰ κράτος]] = [[take by storm]], Th.8.100, Isoc.4.119, etc.; also ἀνὰ κράτος διώκειν [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.4.23; ἐλαύνειν Id.''An.''1.8.1, etc.; ἀπὸ κράτους [[Diodorus Siculus|D.S.]]17.34; <b class="b3">πρὸς ἰσχύος κράτος</b>, opp. [[λόγῳ]], S.''Ph.''594.<br><span class="bld">2</span> personified, K. Βία τε A. ''Pr.''12; K. καὶ Δίκη Id.''Ch.''244.<br><span class="bld">II</span> [[power]], <b class="b3">τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον</b>, of [[Zeus]], Il.2.118, etc.; τοῦ γὰρ κράτος ἔστ' ἐνὶ οἴκῳ Od.1.359, cf. Il.12.214; Ζηνὸς κ. Pi.''O.''6.96, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''527 (lyr.); [[ἐκπίπτειν]] κράτους, of [[Zeus]], ib. 948; τὸ κράτος τοῦ θεοῦ [[LXX]] ''Ps.''61(62).11, etc.: pl., ὑποχείριος κράτεσιν ἀρσένων A.''Supp.''393 (lyr.), cf. [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''485; especially of [[political]] [[power]], [[rule]], [[sovereignty]], ὁ μαιόμενος τὸ μέγα κρέτος ὀντρέψει τάχα τὰν πόλιν Alc. [[l.c.]]; τὸ κράτος περιθεῖναί τινι [[Herodotus|Hdt.]]1.129; ἐς τὸ πλῆθος φέρειν τὸ κράτος Id.3.81; [[τὸ πᾶν κράτος ἔχειν]] = to [[be all-powerful]], Id.7.3; ἀρχὴ καὶ κράτος τυραννικόν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]'' 373; <b class="b3">βασιλεὺς πρῶτος ἐν κράτει Ὀδρυσῶν ἐγένετο</b> in [[real]] [[power]], Th.2.29; later τὸ κράτος τῶν Ῥωμαίων ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''41i2 (iii/iv A. D.): in plural, κράτη καὶ θρόνους [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''173, cf. ''OT''586, etc.; <b class="b3">θρόνων κράτη</b> [[sovereign]] [[power]], Id.''Ant.''166.<br><span class="bld">2</span> c. gen., [[power over]], τὸ Περσέων κράτος ἔχοντα [[Herodotus|Hdt.]]3.69; τὸ κράτος εἶχε τῆς στρατιῆς Id.9.42; πᾶν κ. ἔχων χθονός A.''Supp.''425 (lyr.); τῶν ἄλλων δαιμόνων E.''Tr.''949; δὸς κ. τῶν σῶν δόμων A.''Ch.''480; δωμάτων ἔχειν κ. Ar.''Th.''871; τὸ τῆς θαλάσσης κράτος Th.1.143; μετὰ κράτους τῆς γῆς Id.8.24; <b class="b3">ὧν ἂν ᾖ τὸ κράτος τῆς γῆς</b> [[whoever]] have [[possession]] of the [[land]], Id.4.98; κ. ἔχειν ἑαυτοῦ [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 273a: pl., ἀστραπᾶν κράτη νέμων [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''201 (lyr.).<br><span class="bld">3</span> of persons, a [[power]], an [[authority]], Ἀχαιῶν δίθρονον κράτος [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''109 (lyr.), cf. 619, ''Th.''127 (lyr.).<br><span class="bld">III</span> [[mastery]], [[victory]], freq. in Hom., Il.1.509, 6.387, Od.21.280; κ. [[ἄρνυσθαι]] S.''Ph.'' 838 (lyr.); νίκη καὶ κράτη A.''Supp.''951; <b class="b3">ἀέθλων κράτος</b> [[victory]] in... Pi.''I.'' 8(7).4; νίκη καὶ κράτος τῶν δρωμένων S.''El.''85; <b class="b3">κράτος ἀριστείας</b> the [[meed]] of [[highest]] [[valour]], Id.''Aj.''443; [[νίκη]] καὶ κράτος πολεμίων [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''962a; κράτος πολέμου καὶ νίκη D.19.130.<br><span class="bld">IV</span> Medic., in plural, [[ligament]]s, Hp.''Mul.'' 2.167.<br><span class="bld">2</span> = [[ταρσός]], [[back of the hand]], Poll.2.144.<br><span class="bld">V</span> Pythagorean name for [[ten]], Theol.Ar.59.—This word and its derivs. take two forms, κρατ- and καρτ-; the latter is mostly Ep., as [[κάρτος]], [[κάρτιστος]], [[καρτύνω]], but in [[κρατερός]] and [[καρτερός]] the reverse holds, v. [[κρατερός]] fin.; [[κρατέω]], [[κρατύς]] have no form <b class="b3">καρτ-.</b> (κρατ- and καρτ- from kṛt-, weak form of κρετ-, cf. [[κρέτος]], [[κρέσσων]].)
}}
}}
{{ls
{{bailly
|lstext='''κράτος''': ᾰ, Ἰων. καὶ Ἐπικ. [[κάρτος]], εος, τό, ἀμφότερα παρ’ Ὁμ.· (ἴδε ἐν τέλ.)· ― [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], παρ’ Ὁμ. [[κυρίως]] ἐπὶ σωματικῆς κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[δόλος]], Ἰλ. Η. 142· ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε [[κράτος]] ἔστι μέγιστον Ν. 484, κτλ.· τὸ γὰρ [[αὖτε]] σιδήρου γε [[κράτος]] ἐστίν, τοῦτο (δηλ. τὸ βάψαι) [[εἶναι]] τὸ παρέχον δύναμιν εἰς τὸν [[σίδηρον]], Ὀδ. Ι. 393· [[δικαία]] γλῶσσ’ ἔχει κρ. μέγα Σοφ. Ἀποσπ. 101, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἰκέτ. 207· κατὰ [[κράτος]], πάσῃ ἰσχύι, πάσῃ δυνάμει, πολιορκεῖσθαι Θουκ. 1. 64· πολεμεῖν Πλάτ. Νόμ. 692D ἐξελέγχεσθαι Δημ. 913. 15, κτλ.· ἀλλὰ συχνότατα, πόλιν [[ἑλεῖν]] κατὰ [[κράτος]], κυριεῦσαι αὐτὴν βίᾳ, ἐξ ἐφόδου, Θουκ. 8. 100, Ἰσοκρ. 65C, κτλ.· [[οὕτως]], ἀνὰ [[κράτος]] αἱρεῖν Ξεν. Κύρ. 1. 4, 23· ἐλαύνειν ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 1. 8, 1, κτλ.· ― [[ὡσαύτως]], ἀπὸ κράτους Διόδ. 17. 34· πρὸς ἰσχύος [[κράτος]], ἀντίθετ. τῷ λόγῳ, Σοφ. Φιλ. 594. 2) προσωποπ., Ἰσχύς, Δύναμις, Κρ. Βία τε Αἰσχύλ. Πρ. 12· Κρ. καὶ Δίκη ὁ αὐτ. ἐν Χο. 244. ΙΙ. [[καθόλου]], [[δύναμις]], [[ἐξουσία]], τοῦ γὰρ κρ. ἐστί μέγιστον, ἐπὶ τοῦ [[Διός]], Ἰλ. Β. 118, κτλ.· τοῦ γὰρ κρ. ἐστιν ἐν οἴκῳ Ὀδ. Α. 359, πρβλ. Ἰλ. Μ. 214· οὕτω, Ζηνὸς κρ. Πινδ. Ο. 6. 162, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 529· [[ὑποχείριος]] κράτεσιν ἀρσένων ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 393, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 485. 2) μεθ’ Ὅμ., [[κυβέρνησις]], [[διοίκησις]], [[ἐξουσία]], Ἡρόδ. 1. 129· τὸ κρ. περιθεῖναί τινι ὁ αὐτ. ἐν 3. 81· τὸ πᾶν κρ. ἔχω, εἶμαι [[πανίσχυρος]], ὁ αὐτ. ἐν 7. 3· ἐκπίπτειν κράτους Αἰσχύλ. Πρ. 948· ἀρχὴ καὶ κρ. τυραννικὸν Σοφ. Ο. Κ. 373· πρῶτος ἐν κράτει [[βασιλεύς]], ὁ πρῶτος βασιλεὺς μὲ ἀληθινὴν ἐξουσίαν, Θουκ. 2. 29· ― καὶ ἐν τῷ πληθ., κράτη καὶ θρόνους Σοφ. Ἀντ. 173, πρβλ. 586, κτλ.· θρόνων κράτη ὑψίστη, βασιλικὴ [[ἰσχύς]], [[ἐξουσία]], [[αὐτόθι]] 166. 3) μετὰ γεν., [[ἐξουσία]], ἀρχὴ ἐπί τινος, [[κράτος]] ἔχειν τῶν Περσῶν Ἡρόδ. 3. 69· τὸ κρ. εἶχε τῆς στρατιῆς ὁ αὐτ. ἐν 9. 42· πᾶν [[κράτος]] χθονὸς Αἰσχύλ. Ἰκέτ. 425· τῶν ἄλλων δαιμόνων Εὐρ. Τρῳ. 949· δὸς κρ. τῶν σῶν δόμων Αἰσχύλ. Χο. 480· δωμάτων ἔχειν κρ. Ἀριστοφ. Θεσμ. 871· τὸ τῆς θαλάσσης κρ. Θουκ. 1. 143· κρ. τῆς γῆς ὁ αὐτ. ἐν 8. 24· ὧν ἂν ᾗ τὸ κρ. τῆς γῆς, ὅσοι ἔχουσι τὴν ἐξουσίαν τῆς χώρας, ὁ αὐτ. ἐν 4. 98· κρ. ἔχειν [[ἑαυτοῦ]] Πλάτ. Πολιτ. 273Α· ἐν τῷ πληθ., ἀστραπῶν κράτη νέμων Σοφ. Ο. Τ. 201. 4) ἐπὶ προσώπων, [[δύναμις]], [[ἐξουσία]], Ἀχαιῶν δίθρονον κρ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 109, πρβλ. 619, Θήβ. 127. ΙΙΙ. [[ὑπεροχή]], ὑπερτέρα [[δύναμις]], [[κυριότης]], συχν. παρ’ Ὁμ., ὡς Ἰλ. Α. 509., Ζ. 387, Ὀδ. Φ. 280· κρ. ἄρνυσθαι Σοφ. Φιλ. 838· [[νίκη]] καὶ κράτη Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 951· ἀέθλων κρ., [[νίκη]] ἐν..., Πινδ. Ι. 8 (7). 7· [[νίκη]] καὶ κρ. τῶν δρωμένων Σοφ. Ἠλ. 85· κρ. ἀριστείας, ἡ [[ἀμοιβή]]. τὸ [[ἔπαθλον]], [[βραβεῖον]] τῆς μεγίστης ἀνδρείας, ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 443· [[νίκη]] καὶ κρ. τῶν πολεμίων Πλάτ. Νόμ. 962Α· κρ. πολέμου καὶ [[νίκη]] Δημ. 381. 12. ― Ἡ [[λέξις]] αὕτη καὶ τὰ παράγωγα αὐτῆς φέρονται ὑπὸ δύο τύπους, κρατ- καὶ καρτ-· ὁ [[δεύτερος]] [[εἶναι]] κατὰ τὸ πλεῖστον [[ἐπικός]], [[οἷον]] [[κάρτος]], [[κάρτιστος]], [[καρτύνω]], ἀλλ’ ἐν τῷ κρατερὸς καὶ καρτερὸς ἐπικρατεῖ τὸ ἀντίθετον ὡς [[κανών]], ἴδε κρατερὸς ἐν τέλ.· τὰ δὲ [[κρατέω]], κρατὺς δὲν ἔχουσι τύπον καρτ-. (Ἡ [[ῥίζα]] ἀναφαίνεται καὶ ἐν τῷ κραταιός. Γοτθ. hard-us ([[σκληρός]], [[αὐστηρός]]), Ἀρχ. Γερμ. hart-i, κτλ.)
|btext=<i>épq.</i> [[κάρτος]], <i>ion.</i> κράτεος, <i>att.</i> κράτους (τό) :<br />force :<br /><b>1</b> [[force du corps]], [[force]], [[vigueur]], [[solidité]] : [[κατὰ κράτος]], [[de vive force]] <i>ou</i> [[de toute sa force]] ; [[ἀνὰ κράτος]] XÉN [[de vive force]] <i>ou</i> [[de toutes ses forces]] ; [[πρὸς ἰσχύος κράτος]] SOPH [[par la puissance de la force]];<br /><b>2</b> [[domination]], [[puissance]] ; <i>particul.</i> [[pouvoir royal]], [[puissance souveraine]] : ἀρχὴ καὶ [[κράτος]] τυραννικόν SOPH commandement et pouvoir d'un roi ; [[domination]], [[autorité souveraine]] : τῶν Περσῶν HDT sur les Perses ; τῆς στρατιῆς HDT sur l'armée ; χθονός ESCHL sur la terre ; [[τῆς θαλάσσης κράτος]] THC [[l'empire de la mer]];<br /><b>3</b> [[maîtrise]], [[victoire]].<br />'''Étymologie:''' R. Κρατ, être fort.
}}
{{elnl
|elnltext=κράτος, κράτους, zonder contr. κράτεος, τό, ep. [[κάρτος]], ep. Aeol. [[κρέτος]] [[kracht]], [[geweld]]:; κάρτος... Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη δώσουσ(ι) Athena en Hera zullen (jou) wel kracht geven Il. 9.254; τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν want dat geeft nu juist de kracht aan ijzer Od. 9.393; [[κατὰ κράτος]] = [[met geweld]] Thuc. 8.100.5; κατὰ κράτος τοῦ κυρίου ὁ λόγος ηὔξανεν καὶ ἴσχυεν zo groeide het woord van de Heer in kracht en kreeg de overhand NT Act. Ap. 19.20; ἔφευγον ἀνὰ κράτος zij vluchtten zo snel mogelijk Xen. Cyr. 4.2.30; personif. το Κράτος: Kracht. [[macht]], [[gezag]], [[heerschappij]]:; τοῦ γὰρ κράτος ἔστ’ ἐνὶ οἴκῳ want mij komt het gezag in huis toe Od. 1.359; τούτοισι περιθέωμεν τὸ κράτος laten we deze mensen met de macht bekleden Hdt. 3.81.3; ἐγὼ κράτη δὴ πάντα... ἔχω ik bezit het volledige gezag Soph. Ant. 173; met gen.:; [[τὸ τῆς θαλάσσης κράτος]] = [[de heerschappij op zee]] Thuc. 1.143.3; overdr.:; [[κράτος ἔχειν ἑαυτοῦ]] = [[zelfbeheersing bezitten]] Plat. Plt. 273a; [[overhand]]:; θεὸς δώσει κράτος ᾧ κ’ ἐθέλῃσι de god zal de overwinning geven aan wie hij wil Od. 21.280; concr. [[machthebber]], [[heerser]]:. τῆσδε γῆς φίλον κράτος geliefde heerser van dit land Aeschl. Ag. 619.
}}
{{pape
|ptext=τό (vgl. [[κράς]]),<br><b class="num">1</b> <i>[[Stärke]], [[Kraft]]</i>, bes. <i>[[Leibesstärke]]</i>; τὸν [[Λυκόοργος]] ἔπεφνε δόλῳ οὔ τι κράτεΐ γε <i>Il</i>. 7.142; [[ἔχει]] ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε [[κράτος]] ἐστὶ μέγιστον 13.484, so vom [[Adler]] 24.293, von [[Polyphem]] <i>Od</i>. 1.70. Auch von [[Sachen]], z.B. <i>[[Feste]], [[Härtigkeit]]</i> des Eisens, <i>Od</i>. 9.394. – <i>[[Gewalt]]</i>, [[Κύθηρα]] [[ἑλεῖν]] κατὰ [[κράτος]], mit [[Gewalt]], mit [[Sturm]] [[nehmen]], Isocr. 4.119; κατὰ [[κράτος]] ἡ [[Ποτίδαια]] ἐπολιορκεῖτο, <i>mit aller [[Macht]]</i>, Thuc. 1.64; auch πολεμεῖν τινι κατὰ κρ., Plat. <i>Legg</i>. III.692d; – φεύγειν κ. κρ., wie auch wir [[sagen]] »aus Leibeskräften«, Xen. <i>Cyr</i>. 4.2.30; ἐλαύνειν, <i>im [[Galopp]]</i> [[reiten]], <i>An</i>. 1.8.1, <i>re Eq</i>. 8.10; ἐξελέγχεσθαι Dem. 34.20, und A. – Xen. <i>Cyr</i>. 1.4.23 und Sp. [[brauchen]] so auch ἀνὰ [[κράτος]]. – Τὰ κράτη, <i>[[Gewalttaten]]</i>, Soph. <i>Ant</i>. 481.<br><b class="num">2</b> <i>[[Gewalt]], [[Herrschaft]]</i>; τοῦ γὰρ [[κράτος]] ἔστ' ἐνὶ οἴκῳ <i>Od</i>. 1.359; αἰτουμένῳ [[μοι]] δὸς [[κράτος]] τῶν [[σῶν]] δόμων Aesch. <i>Ch</i>. 473; [[πᾶν]] [[κράτος]] ἔχων χθονός Suppi. 420; ἀρχῆς λαβέσθαι καὶ κράτους τυραννικοῦ vrbdt Soph. <i>O.C</i>. 374; auch im plur., τά γ' αὔθ' [[ἕξει]] κράτη <i>O.R</i>. 586, wie κράτη δὴ πάντα καὶ θρόνους [[ἔχω]] <i>Ant</i>. 173; vgl. Aesch. <i>Ch</i>. 1 und Ar. <i>Ran</i>. 1127; in [[Prosa]], τὸ γὰρ [[κράτος]] εἶχε τῆς στρατιῆς Her. 9.42, vgl. 3.81; τῆς θαλάσσης [[κράτος]], <i>[[Oberbefehl]] zu</i>r See, Thuc. 1.143.<br><b class="num">3</b> <i>[[Obergewalt]], [[Oberhand]], Sieg</i>; θεὸς δώσει [[κράτος]] ᾧ κ' ἐθέλῃσιν <i>Od</i>. 21.280, vgl. <i>Il</i>. 11.753, [[öfter]]; Hes. <i>Sc</i>. 328; so auch die Tragg., Aesch. <i>Ag</i>. 917, <i>Suppl</i>. 1054, εἴη δὲ [[νίκη]] καὶ κράτη τοῖς ἄρσεσιν 929; [[οἷς]] ἂν σὺ προσθῇ, τοῖσδ' ἔφασκ' [[εἶναι]] [[κράτος]] Soph. <i>O.C</i>. 1332; γυναιξὶν ἀρσένων [[ἔσται]] [[κράτος]] Eur. <i>Hel</i>. 877; auch in [[Prosa]], νίκην καὶ [[κράτος]] τῶν πολεμίων Plat. <i>Legg</i>. XII.962a, wie [[κράτος]] πολέμου καὶ νίκην αὐτοῖς διδόναι Dem. 19.130.
}}
}}
{{bailly
{{elru
|btext=<i>épq.</i> [[κάρτος]], <i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />force :<br /><b>1</b> force du corps, force, vigueur, solidité : κατὰ [[κράτος]], de vive force <i>ou</i> de toute sa force ; ἀνὰ [[κράτος]] XÉN de vive force <i>ou</i> de toutes ses forces ; πρὸς ἰσχύος [[κράτος]] SOPH par la puissance de la force;<br /><b>2</b> domination, puissance ; <i>particul.</i> pouvoir royal, puissance souveraine : ἀρχὴ καὶ [[κράτος]] τυραννικόν SOPH commandement et pouvoir d’un roi ; domination, autorité souveraine : [[τῶν]] Περσῶν HDT sur les Perses ; τῆς στρατιῆς HDT sur l’armée ; χθονός ESCHL sur la terre ; τῆς θαλάσσης THC l’empire de la mer;<br /><b>3</b> maîtrise, victoire.<br />'''Étymologie:''' R. Κρατ, être fort.
|elrutext='''κράτος:''' (ᾰ), эп.-ион. тж. [[κάρτος]], εος τό<br /><b class="num">1</b> [[сила]], [[мощь]], [[крепость]] (τὸ σιδήρου κ. Hom.): κατὰ κ. всеми силами (πολεμεῖν Plat.; πολιορκεῖσθαι Thuc.) или приступом, штурмом (πόλιν [[ἑλεῖν]] Thuc.); ἐλαύνειν ἀνὰ κ. Xen. мчаться во весь опор; πρὸς ἰσχύος κ. Soph. силой, насильно;<br /><b class="num">2</b> [[могущество]], [[власть]] (''[[sc.]]'' [[Διός]] Hom.): τὸ [[πᾶν]] κ. ἔχειν Her. быть всемогущим; θρόνων χράτη Soph. царская власть; τὸ τῆς θαλάσσης κ. Thuc. господство на море; τὸ κράτος ἔχειν τῆς στρατιῆς Her. стоять во главе армии;<br /><b class="num">3</b> [[глава]], [[вождь]], [[повелитель]]: Ἀχαιῶν δίθρονον κ. Aesch. оба повелителя ахейцев, т. е. Агамемнон и Менелай; Διογενὲς φιλόμαχον κ. Aesch. рожденная Зевсом царица битв (т. е. Афина);<br /><b class="num">4</b> [[одоление]], [[победа]] ([[νίκη]] καὶ κ. τῶν πολεμίων Plat.);<br /><b class="num">5</b> pl. [[бесчинства]], [[проступки]] (εἰ ταῦτ᾽ ἀνατεὶ [[τῇδε]] κείσεται κράτη Soph.).
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 20: Line 26:
}}
}}
{{Slater
{{Slater
|sltr=[[κράτος]] (-ει, -ος.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[power]], [[strength]] [[Ἱέρων]] ἀμφέπει Δάματρα, λευκίππου τε θυγατρὸς ἑορτὰν καὶ Ζηνὸς Αἰτναίου [[κράτος]] (O. 6.96) τραχεῖα [[δυσμενέων]] ὑπαντιάξαισα [[κράτει]] (sc. [[Ἡσυχία]]) (P. 8.11) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[power]], [[success]] [[κράτει]] δὲ προσέμειξε δεσπόταν (sc. Φερένικος [[ἵππος]]) (O. 1.22) “[[κράτει]] δὲ πέλασον” (sc. [[ἐμέ]]) (O. 1.78) πυρπάλαμον [[βέλος]] ὀρσικτύπου [[Διός]], ἐν ἅπαντι [[κράτει]] αἴθωνα κεραυνὸν ἀραρότα (O. 10.82) δῶρα καὶ [[κράτος]] ἐξέφαναν ἐγ [[γένος]] [[αὐτῷ]] (N. 4.68) Ἰσθμιάδος τε νίκας [[ἄποινα]] καὶ Νεμέᾳ ἀέθλων [[ὅτι]] [[κράτος]] ἐξεῦρε (I. 8.5)
|sltr=[[κράτος]] (-ει, -ος.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[power]], [[strength]] [[Ἱέρων]] ἀμφέπει Δάματρα, λευκίππου τε θυγατρὸς ἑορτὰν καὶ Ζηνὸς Αἰτναίου [[κράτος]] (O. 6.96) τραχεῖα [[δυσμενέων]] ὑπαντιάξαισα [[κράτει]] (''[[sc.]]'' [[Ἡσυχία]]) (P. 8.11) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[power]], [[success]] [[κράτει]] δὲ προσέμειξε δεσπόταν (''[[sc.]]'' Φερένικος [[ἵππος]]) (O. 1.22) “[[κράτει]] δὲ πέλασον” (''[[sc.]]'' [[ἐμέ]]) (O. 1.78) πυρπάλαμον [[βέλος]] ὀρσικτύπου [[Διός]], ἐν ἅπαντι [[κράτει]] αἴθωνα κεραυνὸν ἀραρότα (O. 10.82) δῶρα καὶ [[κράτος]] ἐξέφαναν ἐγ [[γένος]] [[αὐτῷ]] (N. 4.68) Ἰσθμιάδος τε νίκας [[ἄποινα]] καὶ Νεμέᾳ ἀέθλων [[ὅτι]] [[κράτος]] ἐξεῦρε (I. 8.5)
}}
}}
{{eles
{{eles
Line 32: Line 38:
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=το (AM [[κράτος]], Α ιων., επικ. και δωρ. τ. [[κάρτος]], αιολ. τ. [[κρέτος]])<br /><b>1.</b> [[δύναμη]] επιβολής, [[εξουσία]], [[ισχύς]] (α. «το [[κράτος]] του νόμου» β. «ὅτι τὸ [[κράτος]] τοῦ θεοῦ καὶ σοῦ, κύριε, τὸ [[ἔλεος]]», ΠΔ<br />γ. «τοῦ γὰρ [[κράτος]] ἔστ' ἐνὶ οἵκω», <b>Ομ. Οδ.</b><br />δ. «μέγα τὸ τῆς θαλάσσης [[κράτος]]», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κυβέρνηση]], [[διοίκηση]], [[πολιτική]] [[εξουσία]], οι αρχές (α. «η [[επιχείρηση]] περιήλθε στο [[κράτος]]» β. «ἀρχῆς λαβέσθαι καὶ κράτους τυραννικοῦ», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> η [[μορφή]] διακυβέρνησης μιας πολιτείας, η [[πολιτεία]], η [[επικράτεια]] («η Τουρκία [[είναι]] δικτατορικό [[κράτος]]»)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[κατά]] [[κράτος]]» — εντελώς, ολοσχερώς (α. «τους νικήσαμε [[κατά]] [[κράτος]]» β. «[[ὥστε]] κατὰ [[κράτος]] ἐλέγχεσθαι τὸν Πυθαγόραν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[λαός]] εγκατεστημένος μόνιμα σε μια [[χώρα]] και οργανωμένος σε νομικό [[πρόσωπο]] το οποίο ασκεί πρωτογενή [[πολιτική]] [[εξουσία]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «υπό το [[κράτος]] κάποιου» — υπό την [[επήρεια]], υπό την [[επιβολή]] κάποιου («υπό το [[κράτος]] του φόβου»)<br />β) «το [[κράτος]] [[είμαι]] Εγώ» — λόγοι που αποδίδονται στον Λουδοβίκο ΙΔ' της Γαλλίας και οι οποίοι αποτελούν διεθνώς τη συμπυκνωμένη [[έκφραση]] του απολυταρχισμού<br />γ) «[[κράτος]] εν κράτει» — [[σύνολο]] που αποκτά ή επιδιώκει να αποκτήσει [[αυτονομία]] [[πέρα]] από τα καθορισμένα ή επιτρεπτά [[ὅρια]] [[μέσα]] σε ένα [[άλλο]] ευρύτερο [[σύνολο]] στο οποίο ανήκει<br /><b>μσν.</b><br />[[στήριγμα]], [[ενίσχυση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> σωματική [[δύναμη]], [[ρώμη]] («καὶ δ' ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε [[κράτος]] ἐστὶ μέγιστον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[υπεροχή]] («νίκην τ' ἐφ' ἡμῖν καὶ [[κράτος]] τῶν δρωμένων», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>ιατρ.</b> [[σύνδεσμος]] αρθρώσεως<br /><b>4.</b> το [[πίσω]] [[μέρος]] του χεριού<br /><b>5.</b> (στους Πυθαγορείους) [[ονομασία]] του αριθμού [[δέκα]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[κράτος]] ἑαυτοῦ» — [[αυτοκυριαρχία]]<br />β) «τὰ τῶν θρόνων κράτη» — η ύψιστη [[βασιλική]] [[εξουσία]]<br />γ) «[[κράτος]] αριστείας» — το έπαθλο της ανδρείας<br />δ) «[[κατά]] [[κράτος]]» και «πρὸς ἰσχύος [[κράτος]]» — διά της βίας<br />ε) «ἀνά [[κράτος]]» και «κατὰ [[κράτος]]» — με [[κάθε]] [[δύναμη]], με όλη τη [[δύναμη]] («τὰ δὲ [[φεύξομαι]] κατὰ [[κράτος]]», <b>Πλάτ.</b>)<br />στ) «τὸ πᾶν [[κράτος]] ἔχω» — [[είμαι]] [[πανίσχυρος]] (<b>Ηρόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>κράτ</i>-<i>ος</i> σχηματίστηκε πιθ. αναλογικά [[προς]] το επίθ. [[κρατύς]] «[[ισχυρός]]», το οποίο εμφανίζει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<i>krt</i>-) του ΙΕ τ. <i>kret</i>- ([[πρβλ]]. <i>κρέτ</i>-<i>ος</i>, [[κρείσσων]])<br />τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<i>krt</i>-) εμφανίζει [[επίσης]], με διαφορετική [[δήλωση]] του -<i>r</i>-, και ο [[διαλεκτικός]] τ. [[κάρτος]] ([[πρβλ]]. [[καρδία]]: [[κραδία]]). Η λεξιλογική [[οικογένεια]] του [[κρατύς]]/[[κράτος]] συνδέεται πιθ. με αρχ. ινδ. <i>kratu</i> «[[ισχύς]], [[νους]], [[θέληση]]», αβεστ. <i>xratu</i>- «[[νους]], [[θέληση]]», [[καθώς]] και με γερμ. <i>hart</i> «[[σκληρός]]», γοτθ. <i>hardus</i>. Ο τ. [[κράτος]] απαντά σε [[μεγάλη]] [[ομάδα]] ανθρωπωνυμίων με τις [[εξής]] μορφές: α) αυτούσιο το θ. <i>κρατ</i>- (π.χ. <i>Κράτ</i>-<i>ων</i>) και σε ορισμένα ον. με υποκορ. κατάλ. (π.χ. <i>Κρατ</i>-<i>ύλος</i>)<br />β) ως α' συνθετικό με τις μορφές <i>Κρατι</i>-/ <i>Καρτι</i>- (π.χ. <i>Κρατί</i>-<i>δημος</i>, <i>Καρτί</i>-<i>νικος</i>) —που σχηματίστηκε πιθ. αναλογικά [[προς]] τα <i>Αλκί</i>- (<i>Αλκί</i>-<i>φρων</i>), <i>Καλλι</i>- (<i>Καλλί</i>-<i>μαχος</i>)— καί <i>Κραται</i>- (π.χ. <i>Κραται</i>-<i>μένης</i>)<br />και γ) συχνότατα ως β' συνθετικό με τη [[μορφή]] -<i>κράτης</i> (<i>π</i>.χ. <i>Ιπποκράτης</i>, <i>Ισο</i>-<i>κράτης</i>, <i>Πολυ</i>-<i>κράτης</i>, [[Σωκράτης]]). Η [[μορφή]] <i>κραται</i>- απαντά ως α' συνθετικό και σε άλλα ον. (π.χ. <i>κραται</i>-[[βάτης]]) και σχηματίστηκε αναλογικά [[προς]] τα [[πάλαι]]-, <i>χαμαι</i>- ([[πρβλ]]. <i>παλαί</i>-<i>μαχος</i>, <i>χαμαι</i>-[[λέων]]). Ως β' συνθετικό, [[τέλος]], η λ. [[κράτος]] απαντά με τη [[μορφή]] -<i>κρατής</i> και -<i>κράτης</i>. Η αρχική σημ. της λ. «σωματική [[δύναμη]]», ξεκινώντας από τη σημ. «[[σκληρότητα]]» που έχει η ΙΕ [[ρίζα]], εξελίσσεται στη σημ. της υπεροχής και επικράτησης και στη [[συνέχεια]] σ' αυτήν της εξουσίας και διακυβέρνησης.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κραταιός]], [[κρατερός]], [[κρατώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κρατεύω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κρατίδιο]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>μσν.</b> [[κρατάρχης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κραταιβάτης]], [[κραταίβιος]], [[κραταίβολος]], [[κραταιγύαλος]], [[κραταίλεως]], [[κραταιπαγής]], [[κραταίπεδος]], [[κραταίπιλος]], [[κραταίπους]], [[κραταίρινος]]. (Β' συνθετικό) α) -κράτης: [[αριστοκράτης]], [[δημοκράτης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μενεκράτης]], [[ναυκράτης]], [[ταυροκράτης]], <i>τιμοκρά</i>-<i>της</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αποικιοκράτης]], [[γραφειοκράτης]], [[θεοκράτης]], [[ιδεοκράτης]], [[κεφαλαιοκράτης]], [[λαοκράτης]], <i>μηχανοκράτης</i>, [[νεροκράτης]], [[πλουτοκράτης]], [[σοσιαλδημοκράτης]], [[στρατοκράτης]], [[τεχνοκράτης]], [[τρομοκράτης]], [[φαλλοκράτης]], <i>φανλοκράτης</i>, [[φυσιοκράτης]], <i>χριστιανοδημοκράτης</i><br />β) -κρατής: [[ακρατής]], [[εγκρατής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυτοκρατής]], [[δικρατής]], [[δυσκρατής]], [[επικρατής]], [[θηλυκρατής]], [[ισοκρατής]], [[μεγαλοκρατής]], [[ναυκρατής]], [[παγκρατής]], [[περικρατής]], [[πολυκρατής]], [[υπερακρατής]], [[ωμοκρατής]]].
|mltxt=το (AM [[κράτος]], Α ιων., επικ. και δωρ. τ. [[κάρτος]], αιολ. τ. [[κρέτος]])<br /><b>1.</b> [[δύναμη]] επιβολής, [[εξουσία]], [[ισχύς]] (α. «το [[κράτος]] του νόμου» β. «ὅτι τὸ [[κράτος]] τοῦ θεοῦ καὶ σοῦ, κύριε, τὸ [[ἔλεος]]», ΠΔ<br />γ. «τοῦ γὰρ [[κράτος]] ἔστ' ἐνὶ οἵκω», <b>Ομ. Οδ.</b><br />δ. «μέγα τὸ τῆς θαλάσσης [[κράτος]]», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κυβέρνηση]], [[διοίκηση]], [[πολιτική]] [[εξουσία]], οι αρχές (α. «η [[επιχείρηση]] περιήλθε στο [[κράτος]]» β. «ἀρχῆς λαβέσθαι καὶ κράτους τυραννικοῦ», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> η [[μορφή]] διακυβέρνησης μιας πολιτείας, η [[πολιτεία]], η [[επικράτεια]] («η Τουρκία [[είναι]] δικτατορικό [[κράτος]]»)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[κατά]] [[κράτος]]» — εντελώς, ολοσχερώς (α. «τους νικήσαμε [[κατά]] [[κράτος]]» β. «[[ὥστε]] κατὰ [[κράτος]] ἐλέγχεσθαι τὸν Πυθαγόραν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[λαός]] εγκατεστημένος μόνιμα σε μια [[χώρα]] και οργανωμένος σε νομικό [[πρόσωπο]] το οποίο ασκεί πρωτογενή [[πολιτική]] [[εξουσία]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «υπό το [[κράτος]] κάποιου» — υπό την [[επήρεια]], υπό την [[επιβολή]] κάποιου («υπό το [[κράτος]] του φόβου»)<br />β) «το [[κράτος]] [[είμαι]] Εγώ» — λόγοι που αποδίδονται στον Λουδοβίκο ΙΔ' της Γαλλίας και οι οποίοι αποτελούν διεθνώς τη συμπυκνωμένη [[έκφραση]] του απολυταρχισμού<br />γ) «[[κράτος]] εν κράτει» — [[σύνολο]] που αποκτά ή επιδιώκει να αποκτήσει [[αυτονομία]] [[πέρα]] από τα καθορισμένα ή επιτρεπτά [[ὅρια]] [[μέσα]] σε ένα [[άλλο]] ευρύτερο [[σύνολο]] στο οποίο ανήκει<br /><b>μσν.</b><br />[[στήριγμα]], [[ενίσχυση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> σωματική [[δύναμη]], [[ρώμη]] («καὶ δ' ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε [[κράτος]] ἐστὶ μέγιστον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[υπεροχή]] («νίκην τ' ἐφ' ἡμῖν καὶ [[κράτος]] τῶν δρωμένων», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>ιατρ.</b> [[σύνδεσμος]] αρθρώσεως<br /><b>4.</b> το [[πίσω]] [[μέρος]] του χεριού<br /><b>5.</b> (στους Πυθαγορείους) [[ονομασία]] του αριθμού [[δέκα]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[κράτος]] ἑαυτοῦ» — [[αυτοκυριαρχία]]<br />β) «τὰ τῶν θρόνων κράτη» — η ύψιστη [[βασιλική]] [[εξουσία]]<br />γ) «[[κράτος]] αριστείας» — το έπαθλο της ανδρείας<br />δ) «[[κατά]] [[κράτος]]» και «πρὸς ἰσχύος [[κράτος]]» — διά της βίας<br />ε) «ἀνά [[κράτος]]» και «κατὰ [[κράτος]]» — με [[κάθε]] [[δύναμη]], με όλη τη [[δύναμη]] («τὰ δὲ [[φεύξομαι]] κατὰ [[κράτος]]», <b>Πλάτ.</b>)<br />στ) «τὸ πᾶν [[κράτος]] ἔχω» — [[είμαι]] [[πανίσχυρος]] (<b>Ηρόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>κράτ</i>-<i>ος</i> σχηματίστηκε πιθ. αναλογικά [[προς]] το επίθ. [[κρατύς]] «[[ισχυρός]]», το οποίο εμφανίζει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<i>krt</i>-) του ΙΕ τ. <i>kret</i>- ([[πρβλ]]. <i>κρέτ</i>-<i>ος</i>, [[κρείσσων]])<br />τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] (<i>krt</i>-) εμφανίζει [[επίσης]], με διαφορετική [[δήλωση]] του -<i>r</i>-, και ο [[διαλεκτικός]] τ. [[κάρτος]] ([[πρβλ]]. [[καρδία]]: [[κραδία]]). Η λεξιλογική [[οικογένεια]] του [[κρατύς]]/[[κράτος]] συνδέεται πιθ. με αρχ. ινδ. <i>kratu</i> «[[ισχύς]], [[νους]], [[θέληση]]», αβεστ. <i>xratu</i>- «[[νους]], [[θέληση]]», [[καθώς]] και με γερμ. <i>hart</i> «[[σκληρός]]», γοτθ. <i>hardus</i>. Ο τ. [[κράτος]] απαντά σε [[μεγάλη]] [[ομάδα]] ανθρωπωνυμίων με τις [[εξής]] μορφές: α) αυτούσιο το θ. <i>κρατ</i>- (π.χ. <i>Κράτ</i>-<i>ων</i>) και σε ορισμένα ον. με υποκορ. κατάλ. (π.χ. <i>Κρατ</i>-<i>ύλος</i>)<br />β) ως α' συνθετικό με τις μορφές <i>Κρατι</i>-/ <i>Καρτι</i>- (π.χ. <i>Κρατί</i>-<i>δημος</i>, <i>Καρτί</i>-<i>νικος</i>) —που σχηματίστηκε πιθ. αναλογικά [[προς]] τα <i>Αλκί</i>- (<i>Αλκί</i>-<i>φρων</i>), <i>Καλλι</i>- (<i>Καλλί</i>-<i>μαχος</i>)— καί <i>Κραται</i>- (π.χ. <i>Κραται</i>-<i>μένης</i>)<br />και γ) συχνότατα ως β' συνθετικό με τη [[μορφή]] -<i>κράτης</i> (<i>π</i>.χ. <i>Ιπποκράτης</i>, <i>Ισο</i>-<i>κράτης</i>, <i>Πολυ</i>-<i>κράτης</i>, [[Σωκράτης]]). Η [[μορφή]] <i>κραται</i>- απαντά ως α' συνθετικό και σε άλλα ον. (π.χ. <i>κραται</i>-[[βάτης]]) και σχηματίστηκε αναλογικά [[προς]] τα [[πάλαι]]-, <i>χαμαι</i>- ([[πρβλ]]. <i>παλαί</i>-<i>μαχος</i>, <i>χαμαι</i>-[[λέων]]). Ως β' συνθετικό, [[τέλος]], η λ. [[κράτος]] απαντά με τη [[μορφή]] -<i>κρατής</i> και -<i>κράτης</i>. Η αρχική σημ. της λ. «σωματική [[δύναμη]]», ξεκινώντας από τη σημ. «[[σκληρότητα]]» που έχει η ΙΕ [[ρίζα]], εξελίσσεται στη σημ. της υπεροχής και επικράτησης και στη [[συνέχεια]] σ' αυτήν της εξουσίας και διακυβέρνησης.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κραταιός]], [[κρατερός]], [[κρατώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κρατεύω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κρατίδιο]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>μσν.</b> [[κρατάρχης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κραταιβάτης]], [[κραταίβιος]], [[κραταίβολος]], [[κραταιγύαλος]], [[κραταίλεως]], [[κραταιπαγής]], [[κραταίπεδος]], [[κραταίπιλος]], [[κραταίπους]], [[κραταίρινος]]. (Β' συνθετικό) α) -κράτης: [[αριστοκράτης]], [[δημοκράτης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μενεκράτης]], [[ναυκράτης]], [[ταυροκράτης]], [[τιμοκράτης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αποικιοκράτης]], [[γραφειοκράτης]], [[θεοκράτης]], [[ιδεοκράτης]], [[κεφαλαιοκράτης]], [[λαοκράτης]], <i>μηχανοκράτης</i>, [[νεροκράτης]], [[πλουτοκράτης]], [[σοσιαλδημοκράτης]], [[στρατοκράτης]], [[τεχνοκράτης]], [[τρομοκράτης]], [[φαλλοκράτης]], <i>φανλοκράτης</i>, [[φυσιοκράτης]], <i>χριστιανοδημοκράτης</i><br />β) -κρατής: [[ακρατής]], [[εγκρατής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυτοκρατής]], [[δικρατής]], [[δυσκρατής]], [[επικρατής]], [[θηλυκρατής]], [[ισοκρατής]], [[μεγαλοκρατής]], [[ναυκρατής]], [[παγκρατής]], [[περικρατής]], [[πολυκρατής]], [[υπερακρατής]], [[ωμοκρατής]]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''κράτος:''' [ᾰ], Ιων. και Επικ. [[κάρτος]], -εος, τό·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[δύναμη]], [[ισχύς]], σε Όμηρ., Αττ.· κατὰ [[κράτος]], με όλη τη [[δύναμη]] ή ισχύ κάποιου, πάση δυνάμει, με [[κάθε]] [[δύναμη]], σε Θουκ., Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> προσωποπ., Ισχύς, Δύναμη, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> γενικά, [[δύναμη]], [[εξουσία]], σε Όμηρ.· [[διακυβέρνηση]], [[εξουσία]], [[αρχή]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> με γεν., [[αρχή]] πάνω σε κάποιον, σε Ηρόδ., Αττ.· στον πληθ., <i>ἀστραπᾶν κράτη νέμων</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[αρχή]], [[αρχή]] εξουσίας, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III.</b> [[υπεροχή]], υπέρτερη [[δύναμη]], [[κυριαρχία]], σε Όμηρ., Αττ.· <i>κρ.ἀριστείας</i>, το έπαθλο της μέγιστης ανδρείας, σε Σοφ.
|lsmtext='''κράτος:''' [ᾰ], Ιων. και Επικ. [[κάρτος]], -εος, τό·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[δύναμη]], [[ισχύς]], σε Όμηρ., Αττ.· κατὰ [[κράτος]], με όλη τη [[δύναμη]] ή ισχύ κάποιου, πάση δυνάμει, με [[κάθε]] [[δύναμη]], σε Θουκ., Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> προσωποπ., Ισχύς, Δύναμη, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> γενικά, [[δύναμη]], [[εξουσία]], σε Όμηρ.· [[διακυβέρνηση]], [[εξουσία]], [[αρχή]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> με γεν., [[αρχή]] πάνω σε κάποιον, σε Ηρόδ., Αττ.· στον πληθ., <i>ἀστραπᾶν κράτη νέμων</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[αρχή]], [[αρχή]] εξουσίας, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III.</b> [[υπεροχή]], υπέρτερη [[δύναμη]], [[κυριαρχία]], σε Όμηρ., Αττ.· <i>κρ.ἀριστείας</i>, το έπαθλο της μέγιστης ανδρείας, σε Σοφ.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''κράτος:''' (ᾰ), эп.-ион. тж. [[κάρτος]], εος τό<br /><b class="num">1)</b> [[сила]], [[мощь]], [[крепость]] (τὸ σιδήρου κ. Hom.): κατὰ κ. всеми силами (πολεμεῖν Plat.; πολιορκεῖσθαι Thuc.) или приступом, штурмом (πόλιν [[ἑλεῖν]] Thuc.); ἐλαύνειν ἀνὰ κ. Xen. мчаться во весь опор; πρὸς ἰσχύος κ. Soph. силой, насильно;<br /><b class="num">2)</b> [[могущество]], [[власть]] (sc. [[Διός]] Hom.): τὸ [[πᾶν]] κ. ἔχειν Her. быть всемогущим; θρόνων χράτη Soph. царская власть; τὸ τῆς θαλάσσης κ. Thuc. господство на море; τὸ κράτος ἔχειν τῆς στρατιῆς Her. стоять во главе армии;<br /><b class="num">3)</b> [[глава]], [[вождь]], [[повелитель]]: Ἀχαιῶν δίθρονον κ. Aesch. оба повелителя ахейцев, т. е. Агамемнон и Менелай; Διογενὲς φιλόμαχον κ. Aesch. рожденная Зевсом царица битв (т. е. Афина);<br /><b class="num">4)</b> [[одоление]], [[победа]] ([[νίκη]] καὶ κ. τῶν πολεμίων Plat.);<br /><b class="num">5)</b> pl. [[бесчинства]], [[проступки]] (εἰ ταῦτ᾽ ἀνατεὶ [[τῇδε]] κείσεται κράτη Soph.).
|lstext='''κράτος''': ᾰ, Ἰων. καὶ Ἐπικ. [[κάρτος]], εος, τό, ἀμφότερα παρ’ Ὁμ.· (ἴδε ἐν τέλ.)· ― [[ἰσχύς]], [[δύναμις]], παρ’ Ὁμ. [[κυρίως]] ἐπὶ σωματικῆς κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[δόλος]], Ἰλ. Η. 142· ἔχει ἥβης [[ἄνθος]], ὅ τε [[κράτος]] ἔστι μέγιστον Ν. 484, κτλ.· τὸ γὰρ [[αὖτε]] σιδήρου γε [[κράτος]] ἐστίν, τοῦτο (δηλ. τὸ βάψαι) [[εἶναι]] τὸ παρέχον δύναμιν εἰς τὸν [[σίδηρον]], Ὀδ. Ι. 393· [[δικαία]] γλῶσσ’ ἔχει κρ. μέγα Σοφ. Ἀποσπ. 101, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἰκέτ. 207· κατὰ [[κράτος]], πάσῃ ἰσχύι, πάσῃ δυνάμει, πολιορκεῖσθαι Θουκ. 1. 64· πολεμεῖν Πλάτ. Νόμ. 692D ἐξελέγχεσθαι Δημ. 913. 15, κτλ.· ἀλλὰ συχνότατα, πόλιν [[ἑλεῖν]] κατὰ [[κράτος]], κυριεῦσαι αὐτὴν βίᾳ, ἐξ ἐφόδου, Θουκ. 8. 100, Ἰσοκρ. 65C, κτλ.· [[οὕτως]], ἀνὰ [[κράτος]] αἱρεῖν Ξεν. Κύρ. 1. 4, 23· ἐλαύνειν ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 1. 8, 1, κτλ.· ― [[ὡσαύτως]], ἀπὸ κράτους Διόδ. 17. 34· πρὸς ἰσχύος [[κράτος]], ἀντίθετ. τῷ λόγῳ, Σοφ. Φιλ. 594. 2) προσωποπ., Ἰσχύς, Δύναμις, Κρ. Βία τε Αἰσχύλ. Πρ. 12· Κρ. καὶ Δίκη ὁ αὐτ. ἐν Χο. 244. ΙΙ. [[καθόλου]], [[δύναμις]], [[ἐξουσία]], τοῦ γὰρ κρ. ἐστί μέγιστον, ἐπὶ τοῦ [[Διός]], Ἰλ. Β. 118, κτλ.· τοῦ γὰρ κρ. ἐστιν ἐν οἴκῳ Ὀδ. Α. 359, πρβλ. Ἰλ. Μ. 214· οὕτω, Ζηνὸς κρ. Πινδ. Ο. 6. 162, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 529· [[ὑποχείριος]] κράτεσιν ἀρσένων ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 393, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 485. 2) μεθ’ Ὅμ., [[κυβέρνησις]], [[διοίκησις]], [[ἐξουσία]], Ἡρόδ. 1. 129· τὸ κρ. περιθεῖναί τινι ὁ αὐτ. ἐν 3. 81· τὸ πᾶν κρ. ἔχω, εἶμαι [[πανίσχυρος]], ὁ αὐτ. ἐν 7. 3· ἐκπίπτειν κράτους Αἰσχύλ. Πρ. 948· ἀρχὴ καὶ κρ. τυραννικὸν Σοφ. Ο. Κ. 373· πρῶτος ἐν κράτει [[βασιλεύς]], ὁ πρῶτος βασιλεὺς μὲ ἀληθινὴν ἐξουσίαν, Θουκ. 2. 29· ― καὶ ἐν τῷ πληθ., κράτη καὶ θρόνους Σοφ. Ἀντ. 173, πρβλ. 586, κτλ.· θρόνων κράτη ὑψίστη, βασιλικὴ [[ἰσχύς]], [[ἐξουσία]], [[αὐτόθι]] 166. 3) μετὰ γεν., [[ἐξουσία]], ἀρχὴ ἐπί τινος, [[κράτος]] ἔχειν τῶν Περσῶν Ἡρόδ. 3. 69· τὸ κρ. εἶχε τῆς στρατιῆς ὁ αὐτ. ἐν 9. 42· πᾶν [[κράτος]] χθονὸς Αἰσχύλ. Ἰκέτ. 425· τῶν ἄλλων δαιμόνων Εὐρ. Τρῳ. 949· δὸς κρ. τῶν σῶν δόμων Αἰσχύλ. Χο. 480· δωμάτων ἔχειν κρ. Ἀριστοφ. Θεσμ. 871· τὸ τῆς θαλάσσης κρ. Θουκ. 1. 143· κρ. τῆς γῆς ὁ αὐτ. ἐν 8. 24· ὧν ἂν ᾗ τὸ κρ. τῆς γῆς, ὅσοι ἔχουσι τὴν ἐξουσίαν τῆς χώρας, ὁ αὐτ. ἐν 4. 98· κρ. ἔχειν [[ἑαυτοῦ]] Πλάτ. Πολιτ. 273Α· ἐν τῷ πληθ., ἀστραπῶν κράτη νέμων Σοφ. Ο. Τ. 201. 4) ἐπὶ προσώπων, [[δύναμις]], [[ἐξουσία]], Ἀχαιῶν δίθρονον κρ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 109, πρβλ. 619, Θήβ. 127. ΙΙΙ. [[ὑπεροχή]], ὑπερτέρα [[δύναμις]], [[κυριότης]], συχν. παρ’ Ὁμ., ὡς Ἰλ. Α. 509., Ζ. 387, Ὀδ. Φ. 280· κρ. ἄρνυσθαι Σοφ. Φιλ. 838· [[νίκη]] καὶ κράτη Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 951· ἀέθλων κρ., [[νίκη]] ἐν..., Πινδ. Ι. 8 (7). 7· [[νίκη]] καὶ κρ. τῶν δρωμένων Σοφ. Ἠλ. 85· κρ. ἀριστείας, ἡ [[ἀμοιβή]]. τὸ [[ἔπαθλον]], [[βραβεῖον]] τῆς μεγίστης ἀνδρείας, ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 443· [[νίκη]] καὶ κρ. τῶν πολεμίων Πλάτ. Νόμ. 962Α· κρ. πολέμου καὶ [[νίκη]] Δημ. 381. 12. ― Ἡ [[λέξις]] αὕτη καὶ τὰ παράγωγα αὐτῆς φέρονται ὑπὸ δύο τύπους, κρατ- καὶ καρτ-· ὁ [[δεύτερος]] [[εἶναι]] κατὰ τὸ πλεῖστον [[ἐπικός]], [[οἷον]] [[κάρτος]], [[κάρτιστος]], [[καρτύνω]], ἀλλ’ ἐν τῷ κρατερὸς καὶ καρτερὸς ἐπικρατεῖ τὸ ἀντίθετον ὡς [[κανών]], ἴδε κρατερὸς ἐν τέλ.· τὰ δὲ [[κρατέω]], κρατὺς δὲν ἔχουσι τύπον καρτ-. (Ἡ [[ῥίζα]] ἀναφαίνεται καὶ ἐν τῷ κραταιός. Γοτθ. hard-us ([[σκληρός]], [[αὐστηρός]]), Ἀρχ. Γερμ. hart-i, κτλ.)
}}
{{elnl
|elnltext=κράτος -ους, zonder contr. -εος, τό, ep. κάρτος, ep. Aeol. κρέτος kracht, geweld:; κάρτος... Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη δώσουσ ( ι ) Athena en Hera zullen (jou) wel kracht geven Il. 9.254; τὸ γὰρ αὖτε σιδήρου γε κράτος ἐστίν want dat geeft nu juist de kracht aan ijzer Od. 9.393; κατὰ κράτος met geweld Thuc. 8.100.5; κατὰ κράτος τοῦ κυρίου ὁ λόγος ηὔξανεν καὶ ἴσχυεν zo groeide het woord van de Heer in kracht en kreeg de overhand NT Act. Ap. 19.20; ἔφευγον ἀνὰ κράτος zij vluchtten zo snel mogelijk Xen. Cyr. 4.2.30; personif. το Κράτος: Kracht. macht, gezag, heerschappij:; τοῦ γὰρ κράτος ἔστ’ ἐνὶ οἴκῳ want mij komt het gezag in huis toe Od. 1.359; τούτοισι περιθέωμεν τὸ κράτος laten we deze mensen met de macht bekleden Hdt. 3.81.3; ἐγὼ κράτη δὴ πάντα... ἔχω ik bezit het volledige gezag Soph. Ant. 173; met gen.:; τὸ τῆς θαλάσσης κράτος de heerschappij op zee Thuc. 1.143.3; overdr.:; κράτος ἔχειν ἑαυτοῦ zelfbeheersing bezitten Plat. Plt. 273a; overhand:; θεὸς δώσει κράτος ᾧ κ’ ἐθέλῃσι de god zal de overwinning geven aan wie hij wil Od. 21.280; concr. machthebber, heerser:. τῆσδε γῆς φίλον κράτος geliefde heerser van dit land Aeschl. Ag. 619.
}}
}}
{{etym
{{etym
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[strength]], [[power]], [[authority]] (Il.; on the meaning Trümpy Fachausdrücke 202 ff.).<br />Other forms: ep. Ion. (Dor.) also [[κάρτος]], Aeol. [[κρέτος]]<br />Compounds: Often as 1. member, e. g. <b class="b3">ἀ-κρατής</b> <b class="b2">without strength, power (over others or over oneself)</b>; oppos. <b class="b3">ἐγ-κρατής</b> <b class="b2">having power over, controlling (oneself)</b> with [[ἐγκράτεια]], <b class="b3">-έω</b> etc.; <b class="b3">αὑτο-κρατής</b> [[having power over oneself]], [[independent]]; more usual <b class="b3">αὑτο-κράτωρ</b> [[with unlimited power]] (Ar., Th.); details in Debrunner FS Tɨèche (Bern 1947) 11f.; also <b class="b3">-κρέτης</b> in Aeol. and Arc. Cypr. PN, e. g. <b class="b3">Σω-κρέτης</b>.<br />Derivatives: Beside [[κράτος]], [[κρέτος]] there are several adjectives: 1. [[κρατύς]] [[strong]], [[powerful]] (Hom.; only <b class="b3">κρατὺς Ἀργεϊφόντης</b>, verse-end) with [[κρατύνω]], ep. also <b class="b3">καρτ-</b> <b class="b2">strengthen, conso;idate, rule</b> (Il.) with [[κρατυσμός]] [[strenghtening]], [[κρατυντήριος]] <b class="b2">id.</b>, <b class="b3">-τικός</b> <b class="b2">id.</b> (medic.), [[κρατύντωρ]] [[controller]] (PMag. Leid.). - 2. [[κρατερός]] (Il., A. Pr. 168, anap.), [[καρτερός]] (Il.) <b class="b2">id.</b> (IA.); also as 1. member, e.g. <b class="b3">κρατερό-φρων</b> (Il.). [[καρτερέω]], also with prefix, e.g. <b class="b3">δια-</b>, [[be steadfast]], [[hold out]], [[overcome onseself]] (IA.) with [[καρτερία]] (Pl., X.), <b class="b3">-ρησις</b> (Pl.) [[holding on]], [[firmness]], <b class="b3">-ρικός</b> (Att.); [[καρτερόω]] [[strengthen]] (Aq., Herm.). - 3. [[κραταιός]] <b class="b2">id.</b> (Il.), also as plant-name (Ps.-Dsc.; Strömberg Pflanzennamen 82); rarely as 1. member, e.g. <b class="b3">κραταιό-φρων</b> (PMag.). With [[κραταιότης]] = [[κράτος]] (LXX), [[κραταιόω]] [[strengthen]] (LXX, NT ) with [[κραταίωμα]], <b class="b3">-ωσις</b> (LXX). Fem. [[κραταιίς]] (Od.; Schwyzer 385). - 4. Primary comparison: comp. [[κρείττων]], (Atticising) [[κρείσσων]] with sec. <b class="b3">-ει-</b> for [[κρέσσων]] (Ion., Pi.); Dor. [[κάρρων]], Cret. [[κάρτων]]; denomin. [[κρειττόομαι]] [[have excrescences]], with [[κρείττωσις]] (Thphr.). sup. [[κράτιστος]], ep. <b class="b3">κάρτ-</b>, (Il.), with <b class="b3">-τεύω</b> [[be the best]], [[surpass]] (Pi., Att.); -(<b class="b3">ε)ία</b> as title, [[highness]] (pap.). -- 5. Adv. [[κάρτα]] [[in a high degree]], [[very]] (Ion. and trag.). - 6. As 1. member often <b class="b3">κραται-</b> (<b class="b3">καρται-</b>), e.g. <b class="b3">κραται-γύαλος</b> [[with strong breast-pieces]] (T 361). Further <b class="b3">Κρατι-</b>, <b class="b3">Καρτι-</b> in PN, e.g. <b class="b3">Κρατί-δημος</b>, <b class="b3">Καρτί-νικος</b>; also <b class="b3">Κρατ(ο</b>)-, <b class="b3">Κρατε-</b> a. o. (Bechtel Hist. Personennamen 256). Hypocoristic short-names [[Κρατῖνος]] (Schwyzer 491, Chantraine Formation 205), [[Κρατύλος]], [[Κράτυλλος]] (Leumann Glotta 32, 217 a. 225 A. 1), [[Κρατιεύς]] (Boßhardt Die Nom. auf <b class="b3">-ευς</b> 126). On [[Κρεσφόντης]] s. v. - 7. Verb: [[κρατέω]] (Il.), Aeol. [[κρετέω]], aor. [[κρατῆσαι]] (posthom.), [[κρέτησαι]] (Sapph.), often with prefix, e.g. <b class="b3">ἐπι-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">περι-</b>, [[controll]], [[possess]], [[rule]], [[conquer]]; with (<b class="b3">ἐπι-</b> etc.) [[κράτησις]] [[power]], [[rule]] (Th., LXX), (<b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>) [[κρατητικός]] [[controlling]] (late), (<b class="b3">δια-)κράτημα</b> [[support]], [[grip]] (medic.); [[κρατητής]] [[possessor]] (Procl.); <b class="b3">κρατῆρας τοὺς κρατοῦντας</b> H. for [[κρατητῆρας]] (Lewy KZ 59, 182). But [[ἐγκρατέω]] from <b class="b3">ἐγ-κρατής</b>, <b class="b3">ναυ-κρατέω</b>, <b class="b3">-τία</b> from <b class="b3">ναυ-κρατής</b> etc.; s. above. <b class="b3">καρταίνειν κρατεῖν</b> H. -- 8. On [[κρατευταί]] s. v.<br />Origin: IE [Indo-European] [??] <b class="b2">*kret-</b> [[strength]] [Pok. wrongly 531 <b class="b2">*kar-</b>!!]<br />Etymology: With the full grade in Aeol. [[κρέτος]] interchanges regularly the zero grade in [[κρατύς]], [[κάρτα]] (on [[ρα]]: [[αρ]] Schwyzer 342). Through analogy arose both [[κράτος]], [[κάρτος]] and the compp. [[κάρρων]] < <b class="b3">*κάρσ(σ)ων</b> < <b class="b3">*κάρτι̯ων</b> and [[κάρτων]] beside the old fullgrade [[κρέσσων]] < <b class="b3">*κρέτι̯ων</b>; details in Seiler Steigerungsformen 53 ff. A zero grade of the <b class="b3">σ-</b>stem in [[κρέτος]] is supposed in <b class="b3">Κρεσ-φόντης</b> ( < <b class="b3">*Κρετσ-</b>; Kretschmer Glotta 24, 237, Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 5, 26). - The relation of the forms is not always clear. The adjective [[κρατερός]], [[καρτερός]] may conrain a alternating <b class="b3">ρ-</b>stem (Benveniste Origines 17, Leumann Hom. Wörter 115), if it is not an analogical innovation to [[κράτος]], [[κρατέω]] (e.g. Schwyzer 482). The form <b class="b3">Κρατι-</b>, <b class="b3">Καρτι-</b>, which appears only in PN, will not be old (like e.g. in <b class="b3">κυδι-άνειρα</b>: [[κῦδος]]), but rest on analogy (after <b class="b3">Ἀλκι-</b>, <b class="b3">Καλλι-</b> a. o.; Frisk Nom. 70). On [[κάρτα]] cf. e.g. [[τάχα]], [[ἅμα]]. The 1. member <b class="b3">κραται-</b> may have been built after <b class="b3">παλαι-</b> a. o.; and [[κραταιός]] after [[παλαιός]]? (cf. Schwyzer 448). Diff. Risch 117: [[κραταιός]] back formation to [[κραταιή]] for <b class="b3">*κράταια</b>, fem. to [[κρατύς]] ([[Πλαταιαί]]: [[πλατύς]]). Also [[κρατέω]] is discussed. Against the obvious explanation as denominative of [[κράτος]] (Schwyzer 724; [[κρατῆσαι]] only posthom.) see Leumann Hom. Wörter 113ff.; he assumes in [[κρατέω]] a backformation to [[ἐπικρατέω]] from <b class="b3">ἐπι-κρατής</b> (Hom. only adv. [[ἐπικρατέως]]). Again diff. Specht KZ 62, 35 ff. - An exact agreement to [[κράτος]] etc. is not found. Close are Skt. [[krátu-]] m. [[power]], [[mind]], [[will]], Av. [[xratu-]] m. <b class="b2">id.</b>. The objections that the Indo-Ir. word indicates primarily spiritual qualities ar refuted by OE [[cræft]] [[Kraft]], [[physical strength]], [[power]], also <b class="b2">insight, craft etc.</b>. The Germanic word for [[hard]], Got. [[hardus]] etc., which is usually adduced, differs in vowel (IE <b class="b2">*kortú-</b> against <b class="b2">*kr̥tú-</b> to <b class="b2">*kret-</b>). - Cf. Mayrhofer KEWA s. [[krátuh]].
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[strength]], [[power]], [[authority]] (Il.; on the meaning Trümpy Fachausdrücke 202 ff.).<br />Other forms: ep. Ion. (Dor.) also [[κάρτος]], Aeol. [[κρέτος]]<br />Compounds: Often as 1. member, e. g. <b class="b3">ἀ-κρατής</b> [[without strength]], [[power (over others or over oneself)]]; oppos. <b class="b3">ἐγ-κρατής</b> [[having power over]], [[controlling (oneself)]] with [[ἐγκράτεια]], <b class="b3">-έω</b> etc.; <b class="b3">αὑτο-κρατής</b> [[having power over oneself]], [[independent]]; more usual <b class="b3">αὑτο-κράτωρ</b> [[with unlimited power]] (Ar., Th.); details in Debrunner FS Tɨèche (Bern 1947) 11f.; also <b class="b3">-κρέτης</b> in Aeol. and Arc. Cypr. PN, e. g. <b class="b3">Σω-κρέτης</b>.<br />Derivatives: Beside [[κράτος]], [[κρέτος]] there are several adjectives: 1. [[κρατύς]] [[strong]], [[powerful]] (Hom.; only <b class="b3">κρατὺς Ἀργεϊφόντης</b>, verse-end) with [[κρατύνω]], ep. also <b class="b3">καρτ-</b> [[strengthen]], [[conso;idate]], [[rule]] (Il.) with [[κρατυσμός]] [[strenghtening]], [[κρατυντήριος]] <b class="b2">id.</b>, <b class="b3">-τικός</b> <b class="b2">id.</b> (medic.), [[κρατύντωρ]] [[controller]] (PMag. Leid.). - 2. [[κρατερός]] (Il., A. Pr. 168, anap.), [[καρτερός]] (Il.) <b class="b2">id.</b> (IA.); also as 1. member, e.g. <b class="b3">κρατερό-φρων</b> (Il.). [[καρτερέω]], also with prefix, e.g. <b class="b3">δια-</b>, [[be steadfast]], [[hold out]], [[overcome onseself]] (IA.) with [[καρτερία]] (Pl., X.), <b class="b3">-ρησις</b> (Pl.) [[holding on]], [[firmness]], <b class="b3">-ρικός</b> (Att.); [[καρτερόω]] [[strengthen]] (Aq., Herm.). - 3. [[κραταιός]] <b class="b2">id.</b> (Il.), also as plant-name (Ps.-Dsc.; Strömberg Pflanzennamen 82); rarely as 1. member, e.g. <b class="b3">κραταιό-φρων</b> (PMag.). With [[κραταιότης]] = [[κράτος]] (LXX), [[κραταιόω]] [[strengthen]] (LXX, NT) with [[κραταίωμα]], <b class="b3">-ωσις</b> (LXX). Fem. [[κραταιίς]] (Od.; Schwyzer 385). - 4. Primary comparison: comp. [[κρείττων]], (Atticising) [[κρείσσων]] with sec. <b class="b3">-ει-</b> for [[κρέσσων]] (Ion., Pi.); Dor. [[κάρρων]], Cret. [[κάρτων]]; denomin. [[κρειττόομαι]] [[have excrescences]], with [[κρείττωσις]] (Thphr.). sup. [[κράτιστος]], ep. <b class="b3">κάρτ-</b>, (Il.), with <b class="b3">-τεύω</b> [[be the best]], [[surpass]] (Pi., Att.); -(<b class="b3">ε)ία</b> as title, [[highness]] (pap.). -- 5. Adv. [[κάρτα]] [[in a high degree]], [[very]] (Ion. and trag.). - 6. As 1. member often <b class="b3">κραται-</b> (<b class="b3">καρται-</b>), e.g. <b class="b3">κραται-γύαλος</b> [[with strong breast-pieces]] (T 361). Further <b class="b3">Κρατι-</b>, <b class="b3">Καρτι-</b> in PN, e.g. <b class="b3">Κρατί-δημος</b>, <b class="b3">Καρτί-νικος</b>; also <b class="b3">Κρατ(ο</b>)-, <b class="b3">Κρατε-</b> a. o. (Bechtel Hist. Personennamen 256). Hypocoristic short-names [[Κρατῖνος]] (Schwyzer 491, Chantraine Formation 205), [[Κρατύλος]], [[Κράτυλλος]] (Leumann Glotta 32, 217 a. 225 A. 1), [[Κρατιεύς]] (Boßhardt Die Nom. auf <b class="b3">-ευς</b> 126). On [[Κρεσφόντης]] s. v. - 7. Verb: [[κρατέω]] (Il.), Aeol. [[κρετέω]], aor. [[κρατῆσαι]] (posthom.), [[κρέτησαι]] (Sapph.), often with prefix, e.g. <b class="b3">ἐπι-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">περι-</b>, [[controll]], [[possess]], [[rule]], [[conquer]]; with (<b class="b3">ἐπι-</b> etc.) [[κράτησις]] [[power]], [[rule]] (Th., LXX), (<b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>) [[κρατητικός]] [[controlling]] (late), (<b class="b3">δια-)κράτημα</b> [[support]], [[grip]] (medic.); [[κρατητής]] [[possessor]] (Procl.); <b class="b3">κρατῆρας τοὺς κρατοῦντας</b> H. for [[κρατητῆρας]] (Lewy KZ 59, 182). But [[ἐγκρατέω]] from <b class="b3">ἐγ-κρατής</b>, <b class="b3">ναυ-κρατέω</b>, <b class="b3">-τία</b> from <b class="b3">ναυ-κρατής</b> etc.; s. above. <b class="b3">καρταίνειν κρατεῖν</b> H. -- 8. On [[κρατευταί]] s. v.<br />Origin: IE [Indo-European] [??] <b class="b2">*kret-</b> [[strength]] [Pok. wrongly 531 <b class="b2">*kar-</b>!!]<br />Etymology: With the full grade in Aeol. [[κρέτος]] interchanges regularly the zero grade in [[κρατύς]], [[κάρτα]] (on [[ρα]]: [[αρ]] Schwyzer 342). Through analogy arose both [[κράτος]], [[κάρτος]] and the compp. [[κάρρων]] < <b class="b3">*κάρσ(σ)ων</b> < <b class="b3">*κάρτι̯ων</b> and [[κάρτων]] beside the old fullgrade [[κρέσσων]] < <b class="b3">*κρέτι̯ων</b>; details in Seiler Steigerungsformen 53 ff. A zero grade of the <b class="b3">σ-</b>stem in [[κρέτος]] is supposed in <b class="b3">Κρεσ-φόντης</b> (< <b class="b3">*Κρετσ-</b>; Kretschmer Glotta 24, 237, Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 5, 26). - The relation of the forms is not always clear. The adjective [[κρατερός]], [[καρτερός]] may conrain a alternating <b class="b3">ρ-</b>stem (Benveniste Origines 17, Leumann Hom. Wörter 115), if it is not an analogical innovation to [[κράτος]], [[κρατέω]] (e.g. Schwyzer 482). The form <b class="b3">Κρατι-</b>, <b class="b3">Καρτι-</b>, which appears only in PN, will not be old (like e.g. in <b class="b3">κυδι-άνειρα</b>: [[κῦδος]]), but rest on analogy (after <b class="b3">Ἀλκι-</b>, <b class="b3">Καλλι-</b> a. o.; Frisk Nom. 70). On [[κάρτα]] cf. e.g. [[τάχα]], [[ἅμα]]. The 1. member <b class="b3">κραται-</b> may have been built after <b class="b3">παλαι-</b> a. o.; and [[κραταιός]] after [[παλαιός]]? (cf. Schwyzer 448). Diff. Risch 117: [[κραταιός]] back formation to [[κραταιή]] for <b class="b3">*κράταια</b>, fem. to [[κρατύς]] ([[Πλαταιαί]]: [[πλατύς]]). Also [[κρατέω]] is discussed. Against the obvious explanation as denominative of [[κράτος]] (Schwyzer 724; [[κρατῆσαι]] only posthom.) see Leumann Hom. Wörter 113ff.; he assumes in [[κρατέω]] a backformation to [[ἐπικρατέω]] from <b class="b3">ἐπι-κρατής</b> (Hom. only adv. [[ἐπικρατέως]]). Again diff. Specht KZ 62, 35 ff. - An exact agreement to [[κράτος]] etc. is not found. Close are Skt. [[krátu-]] m. [[power]], [[mind]], [[will]], Av. [[xratu-]] m. <b class="b2">id.</b>. The objections that the Indo-Ir. word indicates primarily spiritual qualities ar refuted by OE [[cræft]] [[Kraft]], [[physical strength]], [[power]], also [[insight]], [[craft etc.]]. The Germanic word for [[hard]], Got. [[hardus]] etc., which is usually adduced, differs in vowel (IE <b class="b2">*kortú-</b> against <b class="b2">*kr̥tú-</b> to <b class="b2">*kret-</b>). - Cf. Mayrhofer KEWA s. [[krátuh]].
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[κάρτος]], εος,<br /><b class="num">I.</b> [[strength]], [[might]], Hom., [[attic]]; κατὰ [[κράτος]] with all one's [[might]] or [[strength]], by [[open]] [[force]], by [[storm]], Thuc., Xen., etc.<br /><b class="num">2.</b> personified, Strength, Might, Aesch.<br /><b class="num">II.</b> [[generally]], [[might]], [[power]], Hom.: [[rule]], [[sway]], [[sovereignty]], Hdt., [[attic]]<br /><b class="num">2.</b> c. gen. [[power]] [[over]], Hdt., [[attic]]; in plural, ἀστραπᾶν κράτη νέμων Soph.<br /><b class="num">3.</b> of persons, a [[power]], an [[authority]], Aesch.<br /><b class="num">III.</b> [[mastery]], [[victory]], Hom., [[attic]]; κρ. ἀριστείας the [[meed]] of [[highest]] [[valour]], Soph.
|mdlsjtxt=[[κάρτος]], εος,<br /><b class="num">I.</b> [[strength]], [[might]], Hom., Attic; κατὰ [[κράτος]] with all one's [[might]] or [[strength]], by [[open]] [[force]], by [[storm]], Thuc., Xen., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[personified]], [[Strength]], [[Might]], Aesch.<br /><b class="num">II.</b> [[generally]], [[might]], [[power]], Hom.: [[rule]], [[sway]], [[sovereignty]], Hdt., [[Attic]]<br /><b class="num">2.</b> c. gen. [[power]] [[over]], Hdt., Attic; in plural, ἀστραπᾶν κράτη νέμων Soph.<br /><b class="num">3.</b> of persons, a [[power]], an [[authority]], Aesch.<br /><b class="num">III.</b> [[mastery]], [[victory]], Hom., Attic; κρ. ἀριστείας the [[meed]] of [[highest]] [[valour]], Soph.
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''κράτος''': {krátos}<br />'''Forms''': ep. ion. (dor.) auch [[κάρτος]], äol. κρέτος<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Stärke]], [[Kraft]], [[Macht]], [[Herrschaft]], [[Sieg]] (seit Il.; zur Bed. Trümpy Fachausdrücke 202 ff.).<br />'''Composita''': Oft als Vorderglied, z.B. [[ἀκρατής]] ‘ohne Kraft, ohne Macht (über andere oder über sich selbst)’; Gegensatz [[ἐγκρατής]] ‘Macht über etwas besitzend, (sich) beherrschend’ mit [[ἐγκράτεια]], -έω usw.; [[αὐτοκρατής]] [[Macht über sich selbst habend]], [[selbständig]]; gewöhnlicher [[αὐτοκράτωρ]] [[Selbstherrscher]] (seit Ar. und Th.; nach den Nom. ag. auf -τωρ); Einzelheiten bei Debrunner Festschrift Ed. Tièche (Bern 1947) 11f.; daneben -κρέτης in äol. und ark. kypr. EN, z.B. Σωκρέτης.<br />'''Derivative''': Neben [[κράτος]], κρέτος stehen mehrere Adjektiva: 1. [[κρατύς]] [[stark]], [[mächtig]] (Hom.; nur κρατὺς Ἀργεϊφόντης, Versende) mit [[κρατύνω]], ep. auch καρτ-, [[stärken]], [[befestigen]], [[herrschen]] (seit Il.) mit [[κρατυσμός]] [[Stärkung]], [[κρατυντήριος]] [[stärkend]], -τικός ib. (Mediz.), [[κρατύντωρ]] [[Beherrscher]] (''PMag''. ''Leid''.). — 2. [[κρατερός]] (ep. lyr. seit Il., A. ''Pr''. 168, anap.), [[καρτερός]] (seit Il.) [[stark]], [[mächtig]], [[gewaltsam]] (ion. att.); auch als Vorderglied, z.B. [[κρατερόφρων]] (poet. seit Il.). Davon [[καρτερέω]], auch mit Präfix, z.B. δια-, [[standhaft sein]], [[ausdauern]], [[über sich gewinnen]] (ion. att.) mit [[καρτερία]] (Pl., X. u. a.), -ρησις (Pl.) [[das Ausdauern]], [[Standhaftigkeit]], -ρικός (att.); [[καρτερόω]] [[stärken]] (Aq., Herm.). — 3. [[κραταιός]] [[stark]], [[kräftig]], [[mächtig]], [[hart]] (ep. poet. seit Il., sp. Prosa), auch als Pflanzenname (Ps.-Dsk.; Strömberg Pflanzennamen 82); selten als Vorderglied, z.B. [[κραταιόφρων]] (''PMag''.). Davon [[κραταιότης]] = [[κράτος]] (LXX), [[κραταιόω]] [[stärken]] (LXX, NT u. a.) mit [[κραταίωμα]], -ωσις (LXX). Fem. [[κραταιίς]] (Od.; Schwyzer 385). — 4. Primäre Steigerungsformen: Komp. [[κρείττων]], ep. (attisierend) [[κρείσσων]] mit sekundärem -ει- für [[κρέσσων]] (ion., Pi.); dor. [[κάρρων]], kret. [[κάρτων]]; Denominativum [[κρειττόομαι]] [[Auswüchse bekommen]], vom Wein, mit κρείττωσις (Thphr.). Sup. [[κράτιστος]], ep. κάρτ-, (seit Il.), mit -τεύω [[der Beste sein]], [[übertreffen]] (Pi., att.); -(ε)ία als Titel, [[Hoheit]] (Pap.). — 5. Adv. [[κάρτα]] [[in hohem Maße]], [[sehr]] (vorw. ion. und Trag.). — 6. Als Vorderglied mehrfach κραται- (καρται-), z.B. [[κραταιγύαλος]] [[mit starken Bruststücken]] (''T'' 361). Außerdem Κρατι-, Καρτι- in EN, z.B. Κρατίδημος, Καρτίνικος; auch Κρατ(ο)-, Κρατε- u. a. (Bechtel Hist. Personennamen 256). Hypokoristische Kurznamen Κρατῖνος (Schwyzer 491, Chantraine Formation 205), Κρατύλος, Κράτυλλος (Leumann Glotta 32, 217 u. 225 A. 1), Κρατιεύς (Boßhardt Die Nom. auf -ευς 126). Zu Κρεσφόντης s. u. — 7. Verb: [[κρατέω]] (seit Il.), äol. [[κρετέω]], Aor. κρατῆσαι (nachhom.), κρέτησαι (Sapph.), oft mit Präfix, z.B. ἐπι-, κατα-, περι-, ‘beherrschen, besitzen, vorherrschen, (be)siegen’; davon (ἐπι- usw.) [[κράτησις]] [[Macht]], [[Herrschaft]] (Th., [[LXX]] u. a.), (δια-, ἐπι-) [[κρατητικός]] [[beherrschend]] (spät), (δια-)[[κράτημα]] [[Stütze]], [[Griff]] (Mediz.); [[κρατητής]] [[Besitzer]] (Prokl.); κρατῆρας· τοὺς κρατοῦντας H. für κρατητῆρας (Lewy KZ 59, 182). Dagegen [[ἐγκρατέω]] von [[ἐγκρατής]], [[ναυκρατέω]], -τία von [[ναυκρατής]] usw.; s. oben. [[καρταίνειν]]· κρατεῖν H. — 8. Zu [[κρατευταί]] s. bes.<br />'''Etymology''': Mit der Hochstufe in äol. κρέτος alterniert regelmäßig die Schwundstufe in [[κρατύς]], [[κάρτα]] ([[βένθος]]: [[βαθύς]] usw.; zu ρα: αρ Schwyzer 342). Durch Analogie entstanden sowohl [[κράτος]], [[κάρτος]] wie die Kompp. [[κάρρων]] < *κάρσ(σ)ων < *κάρτι̯ων und [[κάρτων]] neben dem alten hochstufigen [[κρέσσων]] < *κρέτι̯ων; Einzelheiten bei Seiler Steigerungsformen 53 ff. Eine Schwachstufe des σ-Stamms in κρέτος wird auch in Κρεσφόντης ( < *Κρετσ-) vermutet (Kretschmer Glotta 24, 237, Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 5, 26). — Wie sich die Formen im übrigen zueinander verhalten, ist nicht ganz klargelegt. Das Adjektiv [[κρατερός]], [[καρτερός]] enthält vermutlich einen alten, mit dem σ-Stamm in κρέτος (und dem ν-Stamm in [[καρταίνειν]]?) alternierenden ρ-Stamm (Benveniste Origines 17, Leumann Hom. Wörter 115), obgleich eine analogische Neubildung zu [[κράτος]], [[κρατέω]] nicht als ausgeschlossen gelten kann (z.B. Schwyzer 482). Dagegen dürfte das nur in EN erscheinende Κρατι-, Καρτι- nicht alt sein (wie z.B. im [[κυδιάνειρα]]: [[κῦδος]]), sondern auf Analogie (nach Ἀλκι-, Καλλι- u. a.; Frisk Nom. 70) beruhen. Zu [[κάρτα]] vgl. z.B. [[τάχα]], [[ἅμα]]. Das Vorderglied κραται- dürfte nach παλαι- u. a. gebildet sein; dazu [[κραταιός]] nach [[παλαιός]]? (vgl. Schwyzer 448 m. Lit.). Anders Risch 117: [[κραταιός]] Rückbildung zu κραταιή für *κράταια, Fem. zu [[κρατύς]] (Πλαταιαί: [[πλατύς]]). Auch [[κρατέω]] ist umstritten. Gegen die nächstliegende Erklärung als Denominativum von [[κράτος]] (Schwyzer 724; κρατῆσαι erst nachhom.) wendet sich Leumann Hom. Wörter 113ff.; er will dafür in [[κρατέω]] eine Rückbildung aus [[ἐπικρατέω]] von [[ἐπικρατής]] (Hom. nur Adv. [[ἐπικρατέως]]) sehen. Noch anders Specht KZ 62, 35 ff.: [[κρατέω]] aus *κρατει̯-ω zu κρατι-; dagegen Leumann a.a.O. Eine genaue Entsprechung zu [[κράτος]] u. Verw. gibt es nirgends. Sehr nahe kommen indessen aind. ''krátu''- m. [[Kraft]], [[Verstand]], [[Wille]], aw. ''xratu''- m. [[Verstand]], [[Wille]]. Die gegen diese Zusammenstellung oft geäußerten Bedenken (z.B. WP. 1, 354) wegen des vorwiegend auf geistige Qualitäten bezüglichen indoiran. Wortes erledigen sich schon durch einen Hinweis auf ags. ''cræft'' ''‘Kraft'', physische Stärke, Macht’, auch [[Einsicht]], [[Gewandtheit]]. Das germanische Wort für [[hart]], got. ''hardus'' usw., das gewöhnlich, vielleicht mit Recht, hierhergezogen wird, weicht im Vokal (idg. *''qartú''- oder *''qortú''- gegenüber *''qr̥tú''- zu *''qret''-) ab. — Vgl. Mayrhofer Wb. s. ''krátuḥ'' m. Lit.<br />'''Page''' 2,8-10
|ftr='''κράτος''': {krátos}<br />'''Forms''': ep. ion. (dor.) auch [[κάρτος]], äol. κρέτος<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Stärke]], [[Kraft]], [[Macht]], [[Herrschaft]], [[Sieg]] (seit Il.; zur Bed. Trümpy Fachausdrücke 202 ff.).<br />'''Composita''': Oft als Vorderglied, z.B. [[ἀκρατής]] ‘ohne Kraft, ohne Macht (über andere oder über sich selbst)’; Gegensatz [[ἐγκρατής]] ‘Macht über etwas besitzend, (sich) beherrschend' mit [[ἐγκράτεια]], -έω usw.; [[αὐτοκρατής]] [[Macht über sich selbst habend]], [[selbständig]]; gewöhnlicher [[αὐτοκράτωρ]] [[Selbstherrscher]] (seit Ar. und Th.; nach den Nom. ag. auf -τωρ); Einzelheiten bei Debrunner Festschrift Ed. Tièche (Bern 1947) 11f.; daneben -κρέτης in äol. und ark. kypr. EN, z.B. Σωκρέτης.<br />'''Derivative''': Neben [[κράτος]], κρέτος stehen mehrere Adjektiva: 1. [[κρατύς]] [[stark]], [[mächtig]] (Hom.; nur κρατὺς Ἀργεϊφόντης, Versende) mit [[κρατύνω]], ep. auch καρτ-, [[stärken]], [[befestigen]], [[herrschen]] (seit Il.) mit [[κρατυσμός]] [[Stärkung]], [[κρατυντήριος]] [[stärkend]], -τικός ib. (Mediz.), [[κρατύντωρ]] [[Beherrscher]] (''PMag''. ''Leid''.). — 2. [[κρατερός]] (ep. lyr. seit Il., A. ''Pr''. 168, anap.), [[καρτερός]] (seit Il.) [[stark]], [[mächtig]], [[gewaltsam]] (ion. att.); auch als Vorderglied, z.B. [[κρατερόφρων]] (poet. seit Il.). Davon [[καρτερέω]], auch mit Präfix, z.B. δια-, [[standhaft sein]], [[ausdauern]], [[über sich gewinnen]] (ion. att.) mit [[καρτερία]] (Pl., X. u. a.), -ρησις (Pl.) [[das Ausdauern]], [[Standhaftigkeit]], -ρικός (att.); [[καρτερόω]] [[stärken]] (Aq., Herm.). — 3. [[κραταιός]] [[stark]], [[kräftig]], [[mächtig]], [[hart]] (ep. poet. seit Il., sp. Prosa), auch als Pflanzenname (Ps.-Dsk.; Strömberg Pflanzennamen 82); selten als Vorderglied, z.B. [[κραταιόφρων]] (''PMag''.). Davon [[κραταιότης]] = [[κράτος]] (LXX), [[κραταιόω]] [[stärken]] (LXX, NT u. a.) mit [[κραταίωμα]], -ωσις (LXX). Fem. [[κραταιίς]] (Od.; Schwyzer 385). — 4. Primäre Steigerungsformen: Komp. [[κρείττων]], ep. (attisierend) [[κρείσσων]] mit sekundärem -ει- für [[κρέσσων]] (ion., Pi.); dor. [[κάρρων]], kret. [[κάρτων]]; Denominativum [[κρειττόομαι]] [[Auswüchse bekommen]], vom Wein, mit κρείττωσις (Thphr.). Sup. [[κράτιστος]], ep. κάρτ-, (seit Il.), mit -τεύω [[der Beste sein]], [[übertreffen]] (Pi., att.); -(ε)ία als Titel, [[Hoheit]] (Pap.). — 5. Adv. [[κάρτα]] [[in hohem Maße]], [[sehr]] (vorw. ion. und Trag.). — 6. Als Vorderglied mehrfach κραται- (καρται-), z.B. [[κραταιγύαλος]] [[mit starken Bruststücken]] (''T'' 361). Außerdem Κρατι-, Καρτι- in EN, z.B. Κρατίδημος, Καρτίνικος; auch Κρατ(ο)-, Κρατε- u. a. (Bechtel Hist. Personennamen 256). Hypokoristische Kurznamen Κρατῖνος (Schwyzer 491, Chantraine Formation 205), Κρατύλος, Κράτυλλος (Leumann Glotta 32, 217 u. 225 A. 1), Κρατιεύς (Boßhardt Die Nom. auf -ευς 126). Zu Κρεσφόντης s. u. — 7. Verb: [[κρατέω]] (seit Il.), äol. [[κρετέω]], Aor. κρατῆσαι (nachhom.), κρέτησαι (Sapph.), oft mit Präfix, z.B. ἐπι-, κατα-, περι-, ‘beherrschen, besitzen, vorherrschen, (be)siegen’; davon (ἐπι- usw.) [[κράτησις]] [[Macht]], [[Herrschaft]] (Th., [[LXX]] u. a.), (δια-, ἐπι-) [[κρατητικός]] [[beherrschend]] (spät), (δια-)[[κράτημα]] [[Stütze]], [[Griff]] (Mediz.); [[κρατητής]] [[Besitzer]] (Prokl.); κρατῆρας· τοὺς κρατοῦντας H. für κρατητῆρας (Lewy KZ 59, 182). Dagegen [[ἐγκρατέω]] von [[ἐγκρατής]], [[ναυκρατέω]], -τία von [[ναυκρατής]] usw.; s. oben. [[καρταίνειν]]· κρατεῖν H. — 8. Zu [[κρατευταί]] s. bes.<br />'''Etymology''': Mit der Hochstufe in äol. κρέτος alterniert regelmäßig die Schwundstufe in [[κρατύς]], [[κάρτα]] ([[βένθος]]: [[βαθύς]] usw.; zu ρα: αρ Schwyzer 342). Durch Analogie entstanden sowohl [[κράτος]], [[κάρτος]] wie die Kompp. [[κάρρων]] < *κάρσ(σ)ων < *κάρτι̯ων und [[κάρτων]] neben dem alten hochstufigen [[κρέσσων]] < *κρέτι̯ων; Einzelheiten bei Seiler Steigerungsformen 53 ff. Eine Schwachstufe des σ-Stamms in κρέτος wird auch in Κρεσφόντης (< *Κρετσ-) vermutet (Kretschmer Glotta 24, 237, Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 5, 26). — Wie sich die Formen im übrigen zueinander verhalten, ist nicht ganz klargelegt. Das Adjektiv [[κρατερός]], [[καρτερός]] enthält vermutlich einen alten, mit dem σ-Stamm in κρέτος (und dem ν-Stamm in [[καρταίνειν]]?) alternierenden ρ-Stamm (Benveniste Origines 17, Leumann Hom. Wörter 115), obgleich eine analogische Neubildung zu [[κράτος]], [[κρατέω]] nicht als ausgeschlossen gelten kann (z.B. Schwyzer 482). Dagegen dürfte das nur in EN erscheinende Κρατι-, Καρτι- nicht alt sein (wie z.B. im [[κυδιάνειρα]]: [[κῦδος]]), sondern auf Analogie (nach Ἀλκι-, Καλλι- u. a.; Frisk Nom. 70) beruhen. Zu [[κάρτα]] vgl. z.B. [[τάχα]], [[ἅμα]]. Das Vorderglied κραται- dürfte nach παλαι- u. a. gebildet sein; dazu [[κραταιός]] nach [[παλαιός]]? (vgl. Schwyzer 448 m. Lit.). Anders Risch 117: [[κραταιός]] Rückbildung zu κραταιή für *κράταια, Fem. zu [[κρατύς]] (Πλαταιαί: [[πλατύς]]). Auch [[κρατέω]] ist umstritten. Gegen die nächstliegende Erklärung als Denominativum von [[κράτος]] (Schwyzer 724; κρατῆσαι erst nachhom.) wendet sich Leumann Hom. Wörter 113ff.; er will dafür in [[κρατέω]] eine Rückbildung aus [[ἐπικρατέω]] von [[ἐπικρατής]] (Hom. nur Adv. [[ἐπικρατέως]]) sehen. Noch anders Specht KZ 62, 35 ff.: [[κρατέω]] aus *κρατει̯-ω zu κρατι-; dagegen Leumann a.a.O. Eine genaue Entsprechung zu [[κράτος]] u. Verw. gibt es nirgends. Sehr nahe kommen indessen aind. ''krátu''- m. [[Kraft]], [[Verstand]], [[Wille]], aw. ''xratu''- m. [[Verstand]], [[Wille]]. Die gegen diese Zusammenstellung oft geäußerten Bedenken (z.B. WP. 1, 354) wegen des vorwiegend auf geistige Qualitäten bezüglichen indoiran. Wortes erledigen sich schon durch einen Hinweis auf ags. ''cræft'' ''‘Kraft'', physische Stärke, Macht’, auch [[Einsicht]], [[Gewandtheit]]. Das germanische Wort für [[hart]], got. ''hardus'' usw., das gewöhnlich, vielleicht mit Recht, hierhergezogen wird, weicht im Vokal (idg. *''qartú''- oder *''qortú''- gegenüber *''qr̥tú''- zu *''qret''-) ab. — Vgl. Mayrhofer Wb. s. ''krátuḥ'' m. Lit.<br />'''Page''' 2,8-10
}}
}}
{{Chinese
{{Chinese
Line 57: Line 60:
{{WoodhouseReversedUncategorized
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[authority]], [[government]], [[mastery]], [[power]], [[rule]], [[sovereignty]], [[victory]], [[mastery over]], [[superiority in power]], [[supreme power]], [[triumph over]]
|woodrun=[[authority]], [[government]], [[mastery]], [[power]], [[rule]], [[sovereignty]], [[victory]], [[mastery over]], [[superiority in power]], [[supreme power]], [[triumph over]]
}}
{{elmes
|esmgtx=τό 1 [[poder]] de un dios ὠδικῷ ὕμνῳ ὑμνῶ σου τὸ ἅγιον κράτος <b class="b3">con un himno cantado alabo tu sagrado poder</b> P XIII 629 διὰ τὴν δύναμιν τοῦ Ἰάω ... καὶ τὸ κράτος τοῦ Ἀδωναὶ <b class="b3">por la fuerza de Iao y el poder de Adonáis</b> P XXXV 21 C 14 18 SM 63 3 como advoc. γενοῦ μοι ... κράτος, ἀνάγκη <b class="b3">sé para mí poder, necesidad</b> P XIII 881 2 sent. dud. [[objeto símbolo de poder]], [[cetro]] de una estatua modelada ἐκτεταμένα<ς> τὰς δύο χεῖρας ἐπὶ τῷ στήθει, ἐν αἷς κρατείτω κράτος <b class="b3">con las dos manos extendidas sobre el pecho, en las cuales sujete un cetro</b> P IV 3137
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[imperium]]'', [[command]], [[rule]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.143.4/ 1.143.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.46.1/ 8.46.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.76.4/ 8.76.4], [<i>vulgo</i> <i>commonly</i> τῶν <i>deest</i> <i>is lacking</i>].<br>''[[imperium obtinere]]'', to [[hold command]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.29.3/ 2.29.3],<br>''[[potestas]], [[arbitrium]]'', [[power]], [[control]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.98.2/ 4.98.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.24.1/ 8.24.1],<br>''[[victoria]]'', [[victory]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.87.6/ 2.87.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.13.7/ 3.13.7],<br>''[[totis viribus]], [[acerrime]]'', [[with all one's might]], [[very keenly]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.64.3/ 1.64.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.118.3/ 1.118.3],<br><i>item</i> <i>likewise</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.54.4/ 2.54.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.18.5/ 3.18.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.103.1/ 3.103.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.23.2/ 4.23.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.131.2/ 4.131.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.116.3/ 5.116.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.91.7/ 6.91.7]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.41.1/ 7.41.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.1.2/ 8.1.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.64.4/ 8.64.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.70.1/ 8.70.1].<br>''[[vi]], [[impetu]]'', [[by force]], [[violently]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.30.1/ 2.30.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.68.7/ 2.68.7]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.100.3/ 2.100.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.97.2/ 3.97.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.130.6/ 4.130.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.6.1/ 5.6.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.100.5/ 8.100.5].<br><i>Transl.</i> <i>translate</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.87.3/ 2.87.3].
}}
{{trml
|trtx====[[power]]===
Arabic: قُوَّة‎, طَاقَة‎; Armenian: ուժ; Albanian: fuqi; Aromanian: puteari, puteare, fortsã, dinami, vãrtuti; Azerbaijani: güc; Bashkir: көс; Bengali: জোর, তাকত; Bulgarian: сила; Catalan: poder, potència; Chinese Mandarin: 力量, 能量, 功率; Czech: síla; Dutch: [[kracht]]; Esperanto: potenco; Estonian: jõud; Extremaduran: poel; Fiji Hindi: taagat; Finnish: voima, vahvuus, voimakkuus; French: [[puissance]]; Galician: forza; Georgian: ძალა, ღონე; German: [[Kraft]], [[Stärke]]; Greek: [[δύναμη]]; Ancient Greek: [[δύναμις]]; Hebrew: כוח \ כֹּחַ‎; Hindi: शक्ति, बल, ताक़त; Hungarian: erő; Indonesian: kekuatan; Irish: cumhacht; Italian: [[potenza]], [[forza]]; Japanese: 力; Khmer: កម្លាំង; Korean: 힘, 역량(力量); Kurdish Central Kurdish: زەبر‎, قووەت‎; Northern Kurdish: hêz, qewet, zever; Kyrgyz: күч; Latgalian: spāks; Latin: [[potentia]], [[vis]]; Latvian: spēks; Lithuanian: jėga, galia; Macedonian: сила, моќ; Malagasy: hery; Malay: kuasa; Maranao: menang; Norwegian Bokmål: kraft; Oromo: humna; Persian: قدرت‎, زور‎, نیرو‎; Plautdietsch: Krauft; Polish: siła; Portuguese: [[força]], [[potência]]; Romanian: putere, forță, tărie; Russian: [[сила]], [[мощь]], [[дурь]]; Sanskrit: बल, सहस्; Sicilian: putènzia, forza; Sidamo: wolqa; Slovak: sila; Slovene: moč; Somali: quwad, xoog; Spanish: [[potencia]], [[poder]]; Swahili: nguvu; Swedish: kraft; Tagalog: lakas; Telugu: శక్తి, బలము; Thai: แรง, กำลัง; Tocharian B: warkṣäl; Turkish: güç; Urdu: طاقت‎, قوت‎, شکتی‎; Welsh: pŵer; Yakut: күүс
===[[might]]===
Arabic: قُوَّة‎; Armenian: զորություն, հզորություն; Azerbaijani: qüdrət; Bulgarian: мощ, могъщество; Czech: moc; Dutch: [[macht]]; Finnish: mahti, voima; French: [[pouvoir]], [[puissance]]; Georgian: სიძლიერე; German: [[Macht]]; Gothic: 𐌼𐌰𐌷𐍄𐍃; Ancient Greek: [[κράτος]], [[δύναμις]]; Hungarian: hatalom; Italian: [[potere]]; Korean: 위력(威力); Latin: [[potestas]], [[potentia]]; Macedonian: моќ; Occitan: poténcia, poder; Old English: afol; Plautdietsch: Macht; Polish: potęga, moc; Portuguese: [[potência]]; Russian: [[мощь]], [[могущество]]; Scots: micht; Scottish Gaelic: cumhachd; Slovene: moč, mogota; Spanish: [[potestad]], [[potencia]], [[poder]]; Swedish: makt; Tocharian B: maiyyo; Turkish: güç; Ugaritic: 𐎓𐎇; Ukrainian: міць, могутність
===[[strength]]===
Arabic: قُوَّة‎; Egyptian Arabic: قوة‎; Hijazi Arabic: قُوَّة‎; Armenian: ուժ; Azerbaijani: güc, quvvə, qüvvət; Bashkir: көс; Basque: indar; Belarusian: сі́ла, моц; Bengali: বল, জোর; Bulgarian: сила, мощ; Catalan: força; Chinese Cantonese: 力量; Mandarin: 力氣／力气; Czech: síla, moc; Dutch: [[kracht]], [[sterkte]]; Dzongkha: སྟོབས; Esperanto: forteco; Estonian: tugevus, jõud; Ewe: ŋusẽ; Faroese: styrki; Finnish: voimakkuus, voima, vahvuus; French: [[force]], [[vigueur]], [[effectif]]; Galician: forza; Georgian: სიძლიერე, ძალა, სიმტკიცე; German: [[Stärke]], [[Kraft]], [[Festigkeit]], [[Mumm]]; Gothic: 𐍃𐍅𐌹𐌽𐌸𐌴𐌹; Greek: [[δύναμη]]; Ancient Greek: [[ἁδροσύνη]], [[ἁδροτής]], [[ἁδρότης]], [[ἀλκή]], [[ἀλκί]], [[βία]], [[βίη]], [[βριαρότης]], [[βρίμη]], [[δρᾶσις]], [[δύναμις]], [[δύνασις]], [[ἐρυμνότης]], [[εὐσθένεια]], [[εὐσωματία]], [[ἐχυρότης]], [[ἰναία]], [[ἴς]], [[ἰσχυρότης]], [[ἰσχύς]], [[κάρτος]], [[κῖκυς]], [[κραταιότης]], [[κραταίωμα]], [[κραταίωσις]], [[κράτος]], [[κρατυσμός]], [[κρέτος]], [[μένος]], [[ῥώμη]], [[ῥῶσις]], [[σθένος]], [[σφρίγος]], [[τὸ ἰσχυρόν]]; Haitian Creole: fòs; Haryanvi: हंघा; Hebrew: חוזק‎; Hindi: शक्ति, ताक़त, बल; Hungarian: erő; Ido: forteso; Ingrian: voima, voimakkuus; Interlingua: fortia; Irish: urrúntacht; Italian: [[forza]], [[vigore]], [[energia]]; Japanese: 力; Kazakh: күш, дәрмен; Khakas: кӱс; Khmer: កម្លាំង; Korean: 힘; Kurdish Central Kurdish: ھێز‎; Kyrgyz: күч; Latgalian: vare, spāks; Latin: [[firmitudo]], [[firmitas]], [[robur]], [[fortitudo]]; Latvian: spēks, stiprums, spēcīgums; Lithuanian: jėga; Macedonian: сила, моќ; Malagasy: hery; Malay: kekuatan; Malayalam: ശക്തി; Manchu: ᡥᡡᠰᡠᠨ; Maori: whirikoka; Mirandese: fuorça; Miyako: たや; Mòcheno: kròft; Mongolian: хүч; Navajo: adziil; Nepali: बल, तागत; Old French: esfort; Old Javanese: bala; Old Turkic: 𐰚𐰇𐰲‎; Orok: кусу; Oromo: jabina; Ossetian: тых; Ottoman Turkish: گوج‎; Persian: زور‎, قوت‎; Polish: siła, moc; Portuguese: [[força]], [[vigor]]; Quechua: kallpa; Romanian: putere, forță; Russian: [[сила]], [[мощь]]; Sanskrit: शक्ति, बल; Scottish Gaelic: lùths, neart, brìgh; Serbo-Croatian Cyrillic: снага, моћ, сила, јачина; Roman: snaga, moć, sila, jačina; Shan: ပလႃႉ; Shor: кӱш; Sichuan Yi: ꊋ; Slovak: sila, moc; Slovene: moč, sila; Somali: quwad, xoog; Southern Altai: кӱч; Spanish: [[fuerza]], [[ñeque]]; Swahili: nguvu; Swedish: styrka; Tagalog: lakas; Tajik: қувват, зӯр; Tamil: பலம், கிற்பு, ஷக்தி; Tatar: көч; Telugu: బలము; Thai: แรง, กำลัง, ความแข็งแรง; Tibetan: སྟོབས; Tocharian B: maiyyo, warkṣäl; Turkish: kuvvet, güç; Turkmen: güýç; Tuvan: күш; Ugaritic: 𐎓𐎇; Ukrainian: сила, міць; Urdu: شکتی‎, زور‎; Uyghur: كۈچ‎; Uzbek: kuch, quvvat; Vietnamese: sức mạnh; Vilamovian: kroft; Walloon: foice; West Frisian: animo; Xhosa: amandla; Yakut: күүс; Yiddish: שטאַרקײַט‎, כּוח‎; Zulu: amandla
===[[success]]===
Afrikaans: sukses; Albanian: sukses; Arabic: نَجَاح‎; Armenian: հաջողություն; Azerbaijani: uğur, müvəffəqiyyət; Bashkir: уңыш; Basque: arrakasta; Belarusian: поспех; Bengali: কামিয়াবি, সফলতা, সাফল্য; Bulgarian: успех; Burmese: ဇေယျ, အောင်ပန်း; Catalan: succés, èxit; Chechen: аьтто; Chinese Cantonese: 成功; Dungan: чынгун; Mandarin: 成功; Min Nan: 成功; Czech: úspěch, zdar; Danish: succes; Dutch: [[succes]], [[welgang]], [[goed gevolg]]; Estonian: edu; Faroese: gott úrslit; Finnish: menestys, onnistuminen; French: [[succès]]; Galician: éxito; Georgian: წარმატება; German: [[Erfolg]]; Greek: [[επιτυχία]]; Ancient Greek: [[ἐπίτευγμα]], [[ἐπίτευξις]], [[ἐπιτυχία]], [[εὐδαιμονία]], [[εὐδαιμονίη]], [[εὐδαιμοσύνη]], [[εὐημέρημα]], [[εὐημερία]], [[εὐμοιρία]], [[εὐπράγημα]], [[εὐπραγία]], [[εὐπραξία]], [[εὔπραξις]], [[εὐπρηγίη]], [[εὐπρηξίη]], [[εὔροια]], [[εὐτύχημα]], [[κάρτος]], [[κατόρθωμα]], [[κατόρθωσις]], [[κράτος]], [[κρέτος]], [[μεγαλοπραγία]], [[ξυντυχία]], [[οὐριότης]], [[πρᾶξις]], [[προκοπή]], [[προτέρημα]], [[συντυχία]], [[συντυχίη]], [[τὰ χρηστά]], [[τὸ εὐτυχές]], [[τὸ κατορθοῦν]], [[τὸ ὀρθούμενον]], [[τύχη]], [[χάρις]]; Haitian Creole: siksè; Hebrew: הַצלָחָה‎; Hindi: सफलता, सफ़लता; Hungarian: eredmény, kimenetel, siker; Icelandic: árangur; Indonesian: keberhasilan, sukses; Ingush: аьттув; Interlingua: successo; Irish: áitheas; Italian: [[successo]]; Japanese: 成功; Kannada: ಯಶಸ್ಸು; Kazakh: жетістік, табыс; Khmer: ជោគជ័យ; Korean: 성공(成功); Kurdish Central Kurdish: سەرکەوتن‎; Kyrgyz: ийгилик, жетишкендик; Ladino: reushita, reushidad, sukseso; Lao: ຄວາມສຳເລັດ, ຜົນສຳເລັດ; Latin: [[successus]], [[fructus]]; Latvian: veiksme; Lithuanian: sėkmė; Luxembourgish: Succès; Macedonian: успех; Maori: angitu; Marathi: यश; Mongolian Cyrillic: амжилт; Norwegian Bokmål: suksess; Nynorsk: suksess; Old English: spēd; Pashto: کامراني‎; Persian: موفقیت‎, سوکسه‎; Polish: powodzenie, sukces; Portuguese: [[sucesso]], [[êxito]]; Romanian: succes, succese; Russian: [[успех]], [[удача]]; Rusyn: успіх; Sanskrit: स्वस्ति; Serbo-Croatian Cyrillic: у̀спех, у̀спјех; Roman: ùspeh, ùspjeh; Slovak: úspech; Slovene: uspeh; Sorbian Lower Sorbian: wuspěch; Spanish: [[éxito]], [[acierto]]; Swedish: framgång, succé; Tagalog: tagumpay; Tajik: муваффақият; Tamil: வெற்றி; Tatar: уңыш; Telugu: లక్ష్యాన్ని చేరుట; Thai: ความสำเร็จ, ผลสำเร็จ; Turkish: başarı, sükse; Turkmen: üstünlik; Ukrainian: успіх; Urdu: کامْیابی‎; Uyghur: ئۇتۇق‎, مۇۋەپپەقىيەت‎; Uzbek: muvaffaqiyat, yutuq; Vietnamese: sự thành công; Volapük: plöp; Welsh: llwyddiant; Yiddish: הצלחה‎
===[[victory]]===
Abkhaz: аиааира; Afrikaans: oorwinning; Albanian: fitore; Arabic: اِنْتِصَار, نَصْر; Egyptian Arabic: نصر; Armenian: հաղթանակ; Asturian: victoria; Avar: бергьенлъи; Azerbaijani: qalibiyyət, qələbə, zəfər; Arabic: غالبیت, غلبه, ظفر; Cyrillic: галибијјәт, гәләбә, зәфәр; Baluchi: سوب; Bashkir: еңеү; Basque: garaipen; Belarusian: перамога; Bengali: বিজয়; Breton: trec'h; Bulgarian: победа; Burmese: အောင်ပွဲ; Buryat: илалта; Catalan: victòria; Cebuano: kadaogan; Central Franconian: Siech; Chechen: толам; Chinese Cantonese: 勝利／胜利; Dungan: шынли; Hokkien: 勝利／胜利; Mandarin: 勝利／胜利, 捷; Czech: vítězství; Danish: sejr; Dutch: [[victorie]], [[overwinning]], [[zege]]; Esperanto: venko; Estonian: võit; Finnish: voitto; French: [[victoire]]; Old French: victorie; Friulian: vitorie, vincite; Galician: victoria, vitoria; Georgian: გამარჯვება, ძლევა; German: [[Sieg]]; Gothic: 𐍃𐌹𐌲𐌹𐍃; Greek: [[νίκη]]; Ancient Greek: [[νίκη]], [[νίκα]], [[νικηφορία]], [[νικαφορία]], [[κράτος]], [[ἐπικράτησις]]; Hebrew: ניצחון \ נִצָּחוֹן; Hindi: ज़फ़र, जय, जीत, विजय; Hungarian: diadal, győzelem; Hunsrik: Siegh; Icelandic: sigur; Ido: vinko; Indonesian: kemenangan; Ingrian: voitto; Irish: áitheas; Italian: [[vittoria]], [[vincita]]; Japanese: 勝ち, 勝利; Kalmyk: дииллһн, диилвр; Kannada: ವಿಜಯ; Kazakh: жеңіс; Khakas: чиңіс; Khmer: ជ័យ; Korean: 승리(勝利); Kurdish Northern Kurdish: biserketin, zafer; Kyrgyz: жеңиш; Lao: ໄຊ, ໄຊຊະນະ, ຊະຍະ; Latin: [[victoria]]; Latvian: uzvara; Lithuanian: pergalė; Low German: Sieg; Macedonian: победа; Malagasy: fandresena; Malay: kemenangan; Malayalam: വിജയം; Maltese: vittorja, rebħa; Maori: wikitōriatanga, winitanga; Mongolian Cyrillic: ялалт; Mongolian: ᠢᠯᠠᠯᠲᠠ; Norwegian Norwegian Bokmål: seier; Norwegian Nynorsk: siger; Occitan: victòria; Old Church Slavonic Cyrillic: побѣда; Old East Slavic: побѣда, съдолѣниѥ; Old English: siġe; Old Norse: sigr; Ossetian: уӕлахиздзинад; Ottoman Turkish: ظفر; Pali: jaya; Pashto: غلبه, نصر, پېروزي, ظفر; Persian: پیروزی, غَلَبِه, نَصْر, ظَفَر, فَتْح, اِنْتِصار; Polish: zwycięstwo, wygrana; Portuguese: [[vitória]]; Quechua: atiy, llalli; Rajasthani: विजै; Romagnol: vitöria; Romanian: victorie; Russian: [[победа]], [[виктория]]; Sanskrit: जय, विजय; Scottish Gaelic: buaidh; Serbo-Croatian Cyrillic: по̏беда, по̏бједа; Roman: pȍbeda, pȍbjeda; Slovak: víťazstvo; Slovene: zmaga; Southern Altai: јеҥӱ; Spanish: [[victoria]]; Swahili: ushidi; Swedish: seger, vinst; Tagalog: tagumpay; Tajik: фирӯзӣ, пирӯзӣ, ғалаба, зафар, наср, нусрат, интисор; Tamil: வெற்றி; Tatar: җиңү, отыш; Telugu: విజయం; Thai: ชัย, ชัยชนะ; Tibetan: རྒྱལ་ཁ; Turkish: galebe, galibiyet, muzafferiyet, utku, yengi, zafer; Turkmen: boluş, ýeňiş; Tuvan: тиилелге; Ukrainian: перемога; Urdu: ظَفَر, جِیت; Uyghur: غەلىبە, نۇسرەت, ئۇتۇق; Uzbek: gʻalaba, nusrat, yutuq, zafar; Vietnamese: thắng, thắng lợi; Volapük: vikod; Walloon: victwere; Welsh: buddugoliaeth; Yakut: кыайыы; Yiddish: זיג
===[[government]]===
Acehnese: peumeurèntah; Afrikaans: regering; Albanian: qeveri; Amharic: መንግሥት; Arabic: حُكُومَة; Aragonese: gubierno; Armenian: կառավարություն; Assamese: চৰকাৰ; Asturian: gobiernu; Avar: хӏукумат; Azerbaijani: dövlət, hökümət, hakimiyyət; Bashkir: хөкүмәт; Basque: gobernu; Bavarian: Regiarung; Belarusian: урад, ўрад; Bengali: সরকার, হুকুমত, দৌলত; Breton: gouarnamant; Bulgarian: правителство; Burmese: အစိုးရ; Buryat: засаглал; Carpathian Rusyn: волода, влада; Catalan: govern; Cebuano: kagamhanan; Chechen: правительство, ӏедал; Chichewa: boma; Chinese Cantonese: [[政府]]; Dungan: җынфу; Eastern Min: 政府; Hakka: 政府; Hokkien: 政府; Mandarin: [[政府]]; Wu: 政府; Coptic: ⲙⲁⲛⲉⲣϣⲓϣⲓ; Corsican: guvernu; Czech: vláda; Danish: regering, stat; Dutch: [[regering]], [[overheid]]; Dzongkha: སྲིད་གཞུང; Erzya: правительство, масторонь ветямо; Esperanto: registaro, registara, regado; Estonian: valitsus; Extremaduran: gobiernu, gobielnu; Finnish: hallitus; French: [[gouvernement]]; Friulian: guviêr; Galician: goberno; Georgian: მთავრობა, ხელისუფლება; German: [[Regierung]]; Alemannic German: Regierig; Greek: [[κυβέρνηση]]; Ancient Greek: [[ἀρχή]], [[διοίκησις]], [[κράτος]], [[κυβέρνασις]], [[κυβέρνησις]], [[κυβερνισμός]]; Gujarati: સરકાર; Haitian Creole: gouvènman; Hausa: gwamnati; Hawaiian: aupuni; Hebrew: מֶמְשָׁלָה; Hindi: सरकार, हुकूमत; Hungarian: kormány; Icelandic: stjórn, ríkisstjórn; Ido: guvernerio; Indonesian: pemerintah; Interlingua: governamento; Irish: rialtas; Italian: [[governo]]; Japanese: 政府; Kalmyk: залвр; Kannada: ಸರಕಾರ; Kazakh: үкімет; Khmer: រដ្ឋាភិបាល, រដ្ឋបាល; Kikuyu: thirikari; Korean: 정부(政府); Kumyk: гьукумат; Kurdish Central Kurdish: حوکمەت, حکوومەت; Northern Kurdish: hikûmet; Kyrgyz: өкмөт; Ladin: guviern; Lao: ລັດຖະບານ; Latin: [[administratio]], [[gubernatio]]; Latvian: valdība; Lezgi: гьукумат; Limburgish: Regiering; Lithuanian: vyriausybė, valdžia; Lü: ᦟᦱᦋᦂᦱᧃ, ᦵᦐᦲᦷᦜᧂ, ᦉᦐᦱᧄ; Luhya: eserikali; Macedonian: влада, управа; Malay: kerajaan, pemerintah; Malayalam: സർക്കാർ, ഭരണകൂടം; Maltese: gvern; Maori: kāwanatanga; Marathi: सरकार; Mizo: sorkar; Mongolian Cyrillic: засаг, засгийн газар засгийн ордон; Mongolian: ᠵᠠᠰᠠᠭ, ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠦᠨ; ᠭᠠᠵᠠᠷ, ᠵᠠᠰᠠᠭ ᠦᠨ; ᠣᠷᠳᠣᠨ; Nepali: सरकार; Nigerian Pidgin: goment; Norman: gouvèrnément; Norwegian Bokmål: regjering, myndigheter, styresmakter or; Nynorsk: regjering, styremakter, styresmakter, myndigheiter; Occitan: govèrn; Odia: ସରକାର; Old English: leodweard, gerec, anweald, ealdordom; Oromo: mootummaa; Pannonian Rusyn: влада; Papiamentu: gobernashon; Pashto: حکومت, سرکار, دولت; Persian Classical Persian: دَوْلَت, حُکُومَت; Iranian Persian: دُوْلَت, حُکومَت; Plautdietsch: Rejierunk; Polish: rząd inan, władza; Portuguese: [[governo]]; Punjabi: ਸਰਕਾਰ; Romanian: guvern; Russian: [[правительство]]; S'gaw Karen: ကီၢ်ပဒိၣ်; Sanskrit: शासन, राज्य, नृपक्रिया, राजता; Sardinian: cuberru, guvernu, cuvrenu, cuverrinu; Scottish Gaelic: riaghaltas, riaghladh; Serbo-Croatian Cyrillic: влада; Roman: vláda; Shan: လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ; Sicilian: cuvernu, guvernu, cuviernu, guviernu; Sinhalese: රජය; Slovak: vláda; Slovene: vlada; Spanish: [[gobierno]]; Swahili: serikali; Swedish: regering; Tagalog: gobyerno, pamahalaan; Tajik: давлат, ҳукумат; Tamil: அரசு; Tatar: хөкүмәт; Telugu: ప్రభుత్వం, సర్కారు; Thai: รัฐบาล; Tibetan: གཞུང; Tigrinya: መንግስቲ; Tok Pisin: gavman; Tumbuka: boma; Turkish: hükûmet; Turkmen: hökümet; Ukrainian: уряд, влада; Urdu: حُکُومَت, سَرْکار, دَولَت; Uyghur: ھۆكۈمەت; Uzbek: hukumat; Venetan: guerno, governo, goerno; Vietnamese: chính phủ; Volapük: reiganef; Welsh: llywodraeth; West Frisian: regear; Yakut: дьаһалта, бырабыыталыстыба; Yiddish: רעגירונג, מלוכה, ממשלה; Yoruba: ìjọba; Zhuang: cwngfuj
}}
}}
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2482568...3275674"