κοινός: Difference between revisions

|btext=ή <i>ou</i> ός, όν :<br /><b>A.</b> <i>en parl. de choses</i> :<br /><b>I.</b> commun à, gén. <i>ou</i> dat.;<br /><b>II.</b> commun à tout le peuple, public : τὸ κοινὸν ἀγαθόν THC bien public ; τὰ κοινὰ χρήματα XÉN les ressources communes ; <i>subst.</i><br /><b>1</b> • τὸ κοινόν : -- l’État ATT ; τὸ κοινὸν [[τῶν]] Σπαρτιητέων HDT l’État des Spartiates ; le gouvernement, les autorités publiques ; ἀπὸ [[τοῦ]] κοινοῦ HDT par l’autorité publique ; -- le conseil de l’État, le sénat ; -- consentement de tous, volonté <i>ou</i> décision commune : σὺν [[τῷ]] κοινῷ HDT d’un consentement unanime ; [[ἄνευ]] [[τοῦ]] [[τῶν]] πάντων κοινοῦ THC sans le consentement de la ligue ; -- trésor public ; ἀπὸ κοινοῦ XÉN avec les ressources communes ; -- confédération de Cités ; -- <i>dans certaines Cités désigne</i> l’Assemblée ; -- association religieuse <i>ou</i> professionnelle;<br /><b>2</b> <i>plur.</i> • τὰ κοινά -- les affaires publiques : τὰ κοινὰ διοικεῖν DÉM <i>ou</i> πράττειν PLUT administrer <i>ou</i> gérer les affaires publiques ; -- l’État ; -- autorités publiques ; -- ressources communes ; trésor public;<br /><b>III.</b> communiqué à d’autres, public ; commun à tous, commun, usuel, ordinaire;<br /><b>B.</b> <i>en parl. de <i>pers.</i> et de choses</i>;<br /><b>I.</b> qui participe à, qui est en communauté : ἔν τινι, de qch;<br /><b>II.</b> qui est d’une origine commune, de même race, de même nature;<br /><b>III.</b> qui se prête à tous également, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> sociable, affable;<br /><b>2</b> équitable, impartial ; <i>en parl. d’événements</i> κοιναὶ τύχαι THC chances égales;<br /><b>3</b> accessible;<br /><i>Cp.</i> κοινότερος, <i>Sp.</i> κοινότατος.<br />'''Étymologie:''' [[σύν]] ; cf. [[ξυνός]].

|elnltext=κοινός -ή -όν, post- Hom. f. ook - ός gemeenschappelijk van zaken gemeenschappelijk (aan), gedeeld (door):; ἐκ κοινοῦ πλείστη τε χάρις δαπανή τ’ ὀλιγίστη wat gemeenschappelijk is geeft het meeste plezier en de minste kosten Hes. Op. 723; met gen.:; πάντων … κοινὸν φάος licht dat gemeenschappelijk is aan alle mensen Aeschl. PV 1092; met dat.:; ὑμῖν φῶς … καὶ τοῖσδ’ ἅπασι κοινόν een gemeenschappelijk licht voor jullie en alle mensen hier Aeschl Ag. 523; οὕτω κοινόν τι ἄρα χαρᾷ καὶ λύπῃ δάκρυά ἐστιν zozeer zijn tranen iets dat vreugde en smart delen Xen. Hell. 7.1.32; οἰκία κοινοτάτη ἀεὶ τῷ δεομένῳ een huis dat altijd het meest open stond voor wie in nood was And. 1.147; spreekw.: κοινὰ τὰ τῶν φίλων bezit van vrienden is gemeenschappelijk Eur. Or. 735. algemeen geldend, gewoon:; ὁ μῦθος … κοινὸς οὐδαμῶς ὅδε dit verhaal was zeker niet voor ieders oren bestemd Eur. Hipp. 609; ἔστιν ἐν τῷ κοινῷ het hoort bij het algemene lot And. 2.6; ταῦτα δὴ τὰ κοινὰ ‘ φίλτατον τέκνον’ zo'n gemeenplaats als ‘liefste kind’ Men. Sam. 242; christ. profaan, onrein:. κ. χεῖρες onreine handen NT Marc. 7.2; οὐδέποτε ἔφαγον πᾶν κοινὸν καὶ ἀκάθαρτον ik heb nooit iets profaans of onreins gegeten NT Act. Ap. 10.14. spec. politiek, van staatszaken gemeenschappelijk, (van het) collectief:; τὸ κ. ἀγαθόν het algemeen goed Thuc. 5.90; τὰ κ. χρήματα staatsfinanciën Xen. Hell. 6.5.34; κ. ἀδικήματα vergrijpen jegens de gemeenschap Dem. 21.45; εἰς κοινὸν publiekelijk Dem. 19.156; κατὰ κοινόν gezamenlijk Dem. 21.94; subst. τὰ κοινά het algemeen belang; staatszaken:; πρὸς τὰ κοινὰ προσελθεῖν aan staatszaken deelnemen Dem. 18.257; stadsbestuur:; τὰ κοινὰ τῶν Βαβυλωνίων het stadsbestuur van Babylon Hdt. 3.156.2; τὸ κοινόν staat, bond:; τῶν Ἰώνων de Ionische bond Hdt. 5.109.3; τὸ κοινὸν τὸ τῶν πολιτῶν de gemeenschap van de burgers Aristot. Pol. 1283b41; regering:; ἀπὸ τοῦ κοινοῦ van overheidswege Hdt. 5.85.1; ἄνευ τοῦ πάντων κοινοῦ zonder toestemming van de algemene vergadering Thuc. 4.78.3; van publieke gelden, sing. en plur. staatskas, openbare middelen:. γενομένων χρημάτων μεγάλων ἐν τῷ κοινῷ toen er grote bedragen in de staatskas gekomen waren Hdt. 7.144.1; πλουτήσαντες δ’ ἀπὸ τῶν κοινῶν rijk geworden dankzij de openbare middelen Aristoph. Pl. 569; ἀπὸ κοινοῦ op staatskosten Xen. An. 4.7.27. van pers. van gemeenschappelijke afkomst, verwant:; ἠθέλησε δ’ αἵματος κοινοῦ πάσασθαι hij wilde zich verzadigen aan bloed van zijn verwant Soph. Ant. 202; κοιναί γε πατρὸς ἀδελφεαί ja, bloedeigen zusters van hun vader Soph. OC 535; deelnemend:; κοινὸς ἐν κοινοῖσι λυπεῖσθαι gezamenlijk met de kameraden delen in verdriet Soph. Ai. 267; die met iedereen omgaat, dienstvaardig, vriendelijk:; τῷ κοινῷ καὶ φιλανθρώπῳ door zijn toegankelijkheid en menslievendheid Plut. Cr. 7.4; met dat.:; κοινοὺς τῶν Ἑλλήνων τῷ βουλομένῳ μανθάνειν toegankelijk voor elke Griek die wil leren Plat. Men. 91b; onpartijdig:. κοινοὺς εἶναι τῷ τε διώκοντι καὶ τῷ φεύγοντι onpartijdig zijn ten opzichte van aanklager en beschuldigde Lys. 15.1. filos. algemeen, universeel:. τὸ κοινὸν λαμβάνειν περὶ αὐτῶν het algemene hierover vatten Plat. Tht. 185b. adv. κοινῶς gezamenlijk, collectief:; κ. ὠφέλησαν door hun collectief optreden hebben zij voordeel gebracht Thuc. 2.42.3; κοινῶς πράττειν gezamenlijk optreden Plut. Ant. 33.1; sociaal:; οὐδὲ κοινῶς οὐδὲ πολιτικῶς οὐδεπώποτ’ ἐβίωσαν zij hebben hun leven nooit laten leiden door sociaal of staatkundig belang Isocr. 4.151; in het algemeen:. τὰ δὲ σκῦλα σπόλια μὲν κοινῶς, ἰδίως δ’ ὀπίμια ταῦτα καλοῦσι de oorlogsbuit noemen ze in het algemeen spolia, maar met een specifieke term opimia Plut. Marc. 8.9.