δαίω: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0518.png Seite 518]] [[brennen]], [[anzünden]]; entstanden entweder aus δα'FΩ (das Digamma in ι übergegangen), oder aus δαFίω (das Digamma ausgeworfen); Wurzel auf jeden Fall δαF-; durchaus verschieden also von [[δαίομαι]] »theilen«, Wurzel δα –. Das Digamma in [[δαίω]] »brennen« bezeugt z. B. die Form δεδαυμένος, μηρίων δεδαυμένων Simonid. (Amorgin.?) in Etym. m. p. 250, 18 und Cram. An. Ox. 1 p. 106, 4 (Bergk L. G. ed. 2 fr 30 p. 587); durch conj. hergestellt δεδαυμένον Callimach. epigr. 53; vgl. Hesych. [[ δεδαυμένον]]· περιπεφλεγμένον; [[δάβελος]]· [[δαλός]], Λάκωνες; Sanskrit. davas, dâvas = calor, ignis, s. Curtius Grundzüge d. Gr. Etym. 1 S. 197; wahrscheinlich sind [[δαίω]] »brennen«, [[αὔω]] oder αὕω nebst [[αὐαίνω]] oder αὑαίνω, εὕω, [[καίω]] (καύσω, καF-), dem Ursprunge nach identisch; vgl. [[λείβω]] [[εἴβω]], [[δείλη]] [[εἵλη]], [[δαήμων]] [[δαίμων]] [[αἵμων]], [[δνόφος]] [[νέφος]] [[γνόφος]] [[κνέφας]], [[μέλας]] [[μέλαινα]] μελαινός [[κελαινός]], δᾶ γᾶ γέα γῆ [[γαῖα]] αἶα, Verwandt mit [[δαίω]] »brennen« auf jeden Fall [[δαΐς]] »die Fackel« und [[δαλός]]. – Transitiv. werden von [[δαίω]] gebraucht praes. und imperfect. activ.: Hom. πῦρ Il. 9, 211 Od. 7, 7; φλόγα Il. 18, 206, wie Aesch. Ag. 496; π ῦρ καὶ φῶς Ch. 864; übertr., δαῖε δ' ἐν όφθαλμοῖς γλυκερὸν πόθον, Verlangen aus den Augen leuchten lassen, Ap. Rh. 4, 1147. – In Prosa Dem. χώραν δαίοντος καὶ δενδροκοπέοντος in dem Psephisma der Byzantier 18, 90. – Intransitiv wird das medium gebraucht nebst perf. und plusquamperf. act. δέδηα ἐδεδήειν, = brennen, in [[Brand sein]], [[in Flammen stehen]], in Flammen [[gerathen]], [[sich entzünden]]: Hom. Iliad. 18, 227 ἀκάματον πῦρ δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς Πηλείωνος δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ [[γλαυκῶπις]] [[Ἀθήνη]]; vom Blitz Iliad. 8, 75 αὐτὸς δ' ἐξ Ἴδης μεγάλ' [[ἔκτυπε]], δαιόμενον δὲ ἧκε [[σέλας]]; neben [[καίω]] Odyss. 5, 61 πῦρ μὲν ἐπ' [[ἐσχαρόφιν]] μέγα καίετο, [[τηλόθι]] δ' ὀδμ ὴ κέδρου τ' εὐκεάτοιο θύου τ' ἀνὰ νῆσον ὀδώδει δαιομένων; Iliad. 21, 343 [[Ἥφαιστος]] δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ. [[πρῶτα]] μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς πολλούς: hier kann δαίετο Homerisch medium statt des activ. sein, Hephästos Subject zu δαίετο. – Soph. Tr. 762 ἐδαίετο [[φλόξ]]; λύχνοις ἅμα δαιομένοισιν Theocr. 24, 51. – Übertr., δαίεται [[ὄσσε]], die Augen funkeln, Od. 6, 132. – Δάηται. conjunct. aor . 2. med., in auffallender Verbindung, δάηται δαιομένη, zwei Mal dieselbe Stelle: μή ποτ' ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν [[ἦμαρ]], μηδ ὁπότ' ἄν Τροίη μαλερῷ πυρὶ [[πᾶσα]] δάηται δαιομένη, δαίωσι δ' ἀρήιοι υἷες Ἀχαιῶν, Iliad. 20, 316. 21, 375. – Perf. u. plusqpft. act., intransitiv, übertr.: πυρὶ δ' [[ὄσσε]] δεδήει Iliad. 12, 466; [[μάχη]] πόλεμός τε δέδηεν Iliad. 20, 18, die Schlacht [[ist entbrannt]]; 35, wohl Tmesis; [[πάντῃ]] γάρ σε περὶ στέ φανος πολέμοιο δέδηεν Iliad. 13, 736, wohl Tmesis; τόσση γὰρ [[ἔρις]] πολέμοιο δἔδηεν Iliad. 17, 253; μετὰ δέ σφισιν [[ὄσσα]] δεδήει ότρύνουσ' ἰέναι, Διὸς [[ἄγγελος]] Iliad 2, 93, vergl. das Deutsche »ein Gerücht verbreitet sich wie ein Lauffeuer«; οἰμωγὴ δὲ [[δέδηε]], hat sich[[ erhoben]], [[flammt auf]], Odyss. 20, 853.