LSJ

δοῦλος: Difference between revisions

Page Discussion

δοῦλος (view source)

Revision as of 11:30, 1 October 2022

No change in size ,  1 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2"
mNo edit summary
m (Text replacement - "(?s)({{LSJ.*}}\n)({{.*}}\n)({{DGE.*}}\n)" to "$1$3$2")
Line 9: Line 9:
|Beta Code=dou=los
|Beta Code=dou=los
|Definition=(A), Cret. [[δῶλος]] <span class="title">Leg.Gort.</span>1.1, al., ὁ:—prop. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[born]] [[bondman]] or [[born slave]], opp. [[one]] made a [[slave]], τὰ ἀνδράποδα πάντα καὶ δοῦλα καὶ ἐλεύθερα <span class="bibl">Th.8.28</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>330</span>: then, generally, [[bondman]], [[slave]], opp. [[δεσπότης]] ([[quod vide|q.v.]]): not in Hom., who twice has fem. [[δούλη]], ἡ, [[bondwoman]], <span class="bibl">Il.3.409</span>, <span class="bibl">Od.4.12</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1326</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.1.4</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span> 395e</span>, etc.: freq. of Persians and other nations subject to a [[despot]], Hdt., etc.; <b class="b3">οὔ τινος δοῦλοι κέκληνται</b>, of the [[Greeks]], <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>242</span>: metaph., <b class="b3">χρημάτων δοῦλος</b> [[slave]] to [[money]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>865</span>; so [[γνάθος|γνάθου]] τε δοῦλος [[νηδύς|νηδύος]] θ' [[ἡσσημένος]] = [[slave]] to his [[jaw]]s and [[belly]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span> 282.5</span>; τῶν αἰεὶ ἀτόπων <span class="bibl">Th.3.38</span>; λιχνειῶν, λαγνειῶν, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>1.22</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Mem.</span>1.3.11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Adj. (not in A.), [[δοῦλος]], [[δοῦλη]], [[δοῦλον]], [[slavish]], [[servile]], [[subject]], δ. [[πόλις]] <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>917</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.2.29</span>; γνώμαισι δούλαις <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>53</span>; <b class="b3">δοῦλον ἔχειν βίον</b> ib.<span class="bibl">302</span>; [[σῶμα]] δοῦλον, opp. [[νοῦς]] [[ἐλεύθερος]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>940</span>; τοὺς τρόπους δούλους [[παρασχεῖν]] <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>877</span>; δοῦλος [[θάνατος]], [[ζυγόν]], [[πούς]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Or.</span> 1170</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>678</span>,<span class="bibl">507</span>; δ. καὶ τυραννουμένη [[πόλις]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>577d</span>; <b class="b3">δοῦλαι ἡδοναί</b> = [[δουλοπρεπής|δουλοπρεπεῖς]], ib.<span class="bibl">587c</span>, etc.: Comp. [[δουλότερος]] = [[more enslaved]], Αἴγυπτον δ. [[ποιεῖν]] <span class="bibl">Hdt.7.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[τὸ δοῦλον]] = [[οἱ δοῦλοι]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>983</span>, etc.; also, [[slavery]], a [[slavish]] [[life]], ib.<span class="bibl">556</span> (troch.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[ancillary]], δ. ἐπιστῆμαι <span class="bibl">Arist. <span class="title">Metaph.</span>996b11</span>.</span><br />(B)· ἡ [[οἰκία]] ἢ τὴν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέλευσιν τῶν γυναικῶν, Hsch.; cf. [[δωλοδομεῖς]], [[δωλέννετος]].
|Definition=(A), Cret. [[δῶλος]] <span class="title">Leg.Gort.</span>1.1, al., ὁ:—prop. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[born]] [[bondman]] or [[born slave]], opp. [[one]] made a [[slave]], τὰ ἀνδράποδα πάντα καὶ δοῦλα καὶ ἐλεύθερα <span class="bibl">Th.8.28</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>330</span>: then, generally, [[bondman]], [[slave]], opp. [[δεσπότης]] ([[quod vide|q.v.]]): not in Hom., who twice has fem. [[δούλη]], ἡ, [[bondwoman]], <span class="bibl">Il.3.409</span>, <span class="bibl">Od.4.12</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1326</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.1.4</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span> 395e</span>, etc.: freq. of Persians and other nations subject to a [[despot]], Hdt., etc.; <b class="b3">οὔ τινος δοῦλοι κέκληνται</b>, of the [[Greeks]], <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>242</span>: metaph., <b class="b3">χρημάτων δοῦλος</b> [[slave]] to [[money]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>865</span>; so [[γνάθος|γνάθου]] τε δοῦλος [[νηδύς|νηδύος]] θ' [[ἡσσημένος]] = [[slave]] to his [[jaw]]s and [[belly]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span> 282.5</span>; τῶν αἰεὶ ἀτόπων <span class="bibl">Th.3.38</span>; λιχνειῶν, λαγνειῶν, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>1.22</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Mem.</span>1.3.11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Adj. (not in A.), [[δοῦλος]], [[δοῦλη]], [[δοῦλον]], [[slavish]], [[servile]], [[subject]], δ. [[πόλις]] <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>917</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.2.29</span>; γνώμαισι δούλαις <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>53</span>; <b class="b3">δοῦλον ἔχειν βίον</b> ib.<span class="bibl">302</span>; [[σῶμα]] δοῦλον, opp. [[νοῦς]] [[ἐλεύθερος]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>940</span>; τοὺς τρόπους δούλους [[παρασχεῖν]] <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>877</span>; δοῦλος [[θάνατος]], [[ζυγόν]], [[πούς]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Or.</span> 1170</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>678</span>,<span class="bibl">507</span>; δ. καὶ τυραννουμένη [[πόλις]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>577d</span>; <b class="b3">δοῦλαι ἡδοναί</b> = [[δουλοπρεπής|δουλοπρεπεῖς]], ib.<span class="bibl">587c</span>, etc.: Comp. [[δουλότερος]] = [[more enslaved]], Αἴγυπτον δ. [[ποιεῖν]] <span class="bibl">Hdt.7.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[τὸ δοῦλον]] = [[οἱ δοῦλοι]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>983</span>, etc.; also, [[slavery]], a [[slavish]] [[life]], ib.<span class="bibl">556</span> (troch.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[ancillary]], δ. ἐπιστῆμαι <span class="bibl">Arist. <span class="title">Metaph.</span>996b11</span>.</span><br />(B)· ἡ [[οἰκία]] ἢ τὴν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέλευσιν τῶν γυναικῶν, Hsch.; cf. [[δωλοδομεῖς]], [[δωλέννετος]].
}}
{{DGE
|dgtxt=-η, -ον<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> δōλος <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.430.3 (V a.C.), <i>ICr</i>.4.72.1.2 (Gortina V a.C.), <i>IGDOlbia</i> 23.5 (Berezan V a.C.); fem. δώλα Call.<i>Lau.Pall</i>.47, <i>Cer</i>.95, Theoc.2.94<br /><b class="num">A</b> como adj.<br /><b class="num">1</b> [[servil]], [[propio o de esclavos]] καί μοι πόλιν κένανδρον ἢ δούλην τινὰ ἔδοξας εἶναι parece que te imaginas que tengo una ciudad sin hombres o esclava, e.e., habitada por esclavos</i> S.<i>OC</i> 917, cf. X.<i>Mem</i>.4.2.29, Isoc.4.95, ψυχή Pl.<i>R</i>.577d, [[βίος]] S.<i>Tr</i>.302, θάνατος E.<i>Or</i>.1170, δοῦλον ζυγόν el yugo de la esclavitud</i> E.<i>Tr</i>.678, εἰ σῶμα δοῦλον, ἀλλ' ὁ νοῦς [[ἐλεύθερος]] S.<i>Fr</i>.940, γνώμαισι δούλαις S.<i>Tr</i>.53, ὥστε τοὺς τρόπους δούλους παρασχεῖν E.<i>Supp</i>.877, δούλαις τισὶ δορυφόροις ἡδοναῖς συνοικεῖ Pl.<i>R</i>.587c, πούς E.<i>Tr</i>.507, (τὸν δοῦλον) τύχην ἔχοντα δούλην Men.<i>Comp</i>.1.264.<br /><b class="num">2</b> [[que es esclavo]], [[esclavo]] ὄρνις [[ἔγωγε]] δ. soy un pájaro esclavo</i> Ar.<i>Au</i>.70, cf. <i>Ra</i>.531, [[γυνή]] <i>SIG</i> 985.27 (Filadelfia I a.C.), δοῦλα σώματα esclavos</i>, <i>IG</i> 12 (7).386.7 (Egíale, III a.C.), <i>POxy</i>.496.7, <i>PMonac</i>.74.9 (ambos II d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[esclavizado]], [[sometido]] de pueblos τῷ πεζῷ Μακεδόνας πρὸς τοῖσι ὑπάρχουσι δούλους προσεκτήσαντο Hdt.6.43, tb. en compar. Αἴγυπτον πᾶσαν πολλὸν δουλοτέρην ποιήσας Hdt.7.7, cf. 6.44, Ph.2.60, πόλις Pl.<i>R</i>.577d<br /><b class="num">•</b>fig., de cosas. [[sometido]], [[doblegado]] [[γόνυ]] de los indios ante Dioniso, Nonn.<i>D</i>.15.124, [[αὐχήν]] Nonn.<i>D</i>.29.368<br /><b class="num">•</b>[[capturado]] σκῦλα Nic.<i>Fr</i>.106.<br /><b class="num">B</b> subst.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>en Hom. sólo fem. δούλη [[esclava]] por derecho de conquista, con consideración próxima a la [[concubina]] σ' ἢ ἄλοχον ποιήσεται, ἢ ... δούλην <i>Il</i>.3.409, γένετο κρατερὸς Μεγαπένθης ἐκ δούλης <i>Od</i>.4.12, cf. Hdt.1.7.<br /><b class="num">2</b> [[esclavo]]<br /><b class="num">a)</b> formando parte del servicio doméstico (σε) πολλῶν μετὰ δούλων σταθεῖσαν dicho por Clitemestra a Casandra, A.<i>A</i>.1038, cf. 1045, 1326, (Ῥοδῶπις) δούλη ... Ἰάδμονος ... σύνδουλος δὲ Αἰσώπου Hdt.2.134, cf. Lys.4.19, Hp.<i>Epid</i>.5.35, 41, Lys.7.16, Call.<i>Lau.Pall</i>.l.c., <i>Cer</i>.l.c., Theoc.l.c., entre los estoicos no sustancialmente dif. de οἰκέτης Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.20, 25, cf. Ammon.<i>Diff</i>.148, <i>TAM</i> 3(1).495 (Termeso, imper.)<br /><b class="num">•</b>c. indic. de oficios ἐκδεδόσθαι ... δούλην πρὸς μάθησιν τῆς γερδιακῆς τέχνης <i>POxy</i>.1647.11 (II d.C.), δ. πραγματευτής <i>TAM</i> 5(1).442.3 (imper.);<br /><b class="num">b)</b> con atribución de características serviles ὡς πρέπει δούλοις λέγειν E.<i>Hipp</i>.115, cf. Is.6.50, Pl.<i>R</i>.395e, ὁμοίαν ταῖς δούλαις εἶχε τὴν ἐσθῆτα una princesa cautiva, X.<i>Cyr</i>.5.1.4; πονηρὲ δοῦλε καὶ ὀκνηρέ <i>Eu.Matt</i>.25.26, τὸν ἀχρεῖον δοῦλον <i>Eu.Matt</i>.25.30, pero tb. (δ.) [[ἔντιμος]] dicho del estimado siervo</i> del centurión <i>Eu.Luc</i>.7.2, del propio [[Cristo]] al encarnarse μορφὴν δούλου λαβών <i>Ep.Phil</i>.2.7<br /><b class="num">•</b>que pasan a sus hijos οὔτε ποτ' ἐκ δούλης (πέφυκε) τέκνον ἐλευθέριον ni nace de una esclava un hijo con cualidades de hombre libre</i> Thgn.538, σὸς δὲ δ. οὐκ ἔφυν dice Menelao a Agamenón no nací esclavo tuyo</i> E.<i>IA</i> 330, δοῦλον καὶ ἐκ δούλων ὄντα Lys.13.18, cf. 64, οἰκογενὴς δ. <i>PSI</i> 710.13 (II d.C.), <i>PStras</i>.505.13 (II d.C.), cf. <i>PLips</i>.26.9 (IV d.C.), pero fil. [[ἄνθρωπος]] γὰρ ἐκ φύσεως δ. οὐδείς Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86;<br /><b class="num">c)</b> considerado propiedad y mercancía δ. οὐκ ὠνητὸς ἀλλ' οἴκοι τραφείς S.<i>OT</i> 1123, Κυδίμαχον δōλον Ἀδειμάντο <i>IG</i> [[l.c.]], α[ἴ] κ' ἐκς ἀγορᾶς πρ[ι] άμενος δōλον <i>ICr</i>.4.72.7.11 (V a.C.), cf. Lys.23.7, D.57.34, (δ.) παλίμπρητος Call.<i>Fr</i>.203.55, cf. Ach.Tat.7.11.4, <i>SB</i> 5808.9 (II d.C.), hipotecado <i>BGU</i> 567.1.24 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>puede ser sometido a tortura, fustigado τῶν δὲ δούλων τῶν μαρτυρησάντων οἱ δικασταὶ τὴν βάσανον ἐκ τῶν σωμάτων ποιείσθωσαν <i>PLille</i> 29.29 (III a.C.), cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1362.9 (IV a.C.), ὁ δ. τῆς πόλεως sinón. de [[δημόσιος]] (B I 1) esclavo público</i>, <i>ISide</i> 7.3 (II/III d.C.?), Καίσαρος δ. lat. uerna</i>, esclavo imperial</i>, <i>SEG</i> 26.482 (Dime II/III d.C.), <i>IKios</i> 46.10 (imper.), τοῖς τοῦ Σηβαστοῦ ἀπελευθέροις καὶ δούλοις a los libertos y esclavos imperiales</i>, <i>SEG</i> 26.1392.51 (Sagalaso I d.C.), ὁ δ. τοῦ ἀρχιερέως <i>Eu.Matt</i>.26.51, c. derecho a acogerse a sagrado τοῖς δούλοις φύγιμον ἔστω τὸ ἱερόν <i>IG</i> 5(1).1390.80 (Andania I a.C.), manumitido por consagración a un dios ἀνέθηκε ἱερὸν τῷ Ποτειδᾶνι ... τὸν δοῦλον <i>IEpir.App</i>.47 (III a.C.), por alguna acción extr. para la [[ciudad]] ἐὰν δὲ δ. ᾖ ὁ ἀποκτείνας (τὸν τύραννον), ἐπίτιμος ἔστω καὶ πολιτείας μετεχέτω ... <i>IIl</i>.25.31 (III a.C.);<br /><b class="num">d)</b> op. otras clases sociales: op. [[ἐλεύθερος]] <i>ICr</i>.l.c., Heraclit.B 53, Th.8.28, Isoc.21.4, Phylarch.<i>SHell</i>.694A, <i>IKomm.Kult</i>.Sz 46 (Selik I a.C.), 1<i>Ep.Cor</i>.7.23, 12.13, <i>Apoc</i>.6.15, <i>PHerm.Rees</i> 18.5 (IV d.C.), op. [[πολίτης]] Lys.30.27, ἐὰν δέ τις τῶν ἐν ταῖς πόλεσι οἰκούντων, ἢ ξένος ἢ πολίτης ἢ δ. <i>FD</i> 2.139.4 (II/I a.C.), al ‘[[amo]]’ δεσπότῃ καὶ δούλῳ ταὐτὸ συμφέρει Arist.<i>Pol</i>.1252<sup>a</sup>34, cf. 1<i>Ep.Ti</i>.6.1, op. κύριος <i>Eu.Matt</i>.13.27, <i>Eu.Io</i>.15.15<br /><b class="num">•</b>entre los estoicos no sustancialmente dif. de οἰκέτης Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.20, 25, cf. Ammon.<i>Diff</i>.148<br /><b class="num">•</b>del sabio estoico μόνον τε ἐλεύθερον (εἶναι τὸν σοφόν), τοὺς δὲ φαύλους δούλους dicen los estoicos que solo el sabio es libre, y los malos son esclavos</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.31;<br /><b class="num">e)</b> [[proverb|prov.]] οὐκ ἔστι δούλων ... πόλις no hay una ciudad de esclavos</i> en ref. a algo inusitado, Anaxandr.4, cf. Eup.212, Plu.<i>Prou</i>.1.22, <i>App.Prou</i>.3.91<br /><b class="num">•</b>[[proverb|prov.]] ἐστὶ καὶ δούλων πόλις es una ciudad de esclavos</i> ref. a un mal gobierno <i>App.Prou</i>.2.84.<br /><b class="num">II</b> indic. simpl. sumisión o respeto<br /><b class="num">1</b> [[siervo]] dicho de colectivos tras la derrota οὔτινος δοῦλοι κέκληνται ... οὐδ' ὑπήκοοι (los griegos) no se llaman esclavos ni súbditos de nadie</i> A.<i>Pers</i>.242, cf. Hdt.1.129.<br /><b class="num">2</b> [[siervo]] rel. la divinidad ἀμύνεο πότνια (Hera) δούλους ὑμετέρους Call.<i>Del</i>.226, esp. judeo-crist. κύριος ... ἐπὶ τοῖς δούλοις [[αὐτοῦ]] παρακληθήσεται el Señor será misericordioso para con sus siervos</i> [[LXX]] <i>De</i>.32.36, ἰδοὺ ἡ δούλη τοῦ κυρίου he aquí la esclava del Señor</i> dicho por María <i>Eu.Luc</i>.1.38, cf. 1.48, δ. τοῦ Θεοῦ de Moisés <i>Apoc</i>.15.3, ἴασαι ... τὴν δούλην σου en un conjuro <i>Suppl.Mag</i>.25.9, en inscr. crist. <i>Klein.Türsteine</i> 486 (Frigia III d.C.), 789 (Galacia III d.C.), <i>Pan</i> 14r, <i>RECAM</i> 2.438, 442, <i>ISmyrna</i> 560 (VI d.C.) [[διάκων]] ἐλεεινὸς δ. Κυρίου <i>MAMA</i> 4.33 (IV d.C.), δοῦλοι τοῦ θεοῦ de los apóstoles <i>Act.Ap</i>.16.17<br /><b class="num">•</b>en uso predic. τὰ σύμπαντα δοῦλα σά todos los seres son siervos tuyos</i> [[LXX]] <i>Ps</i>.118.91.<br /><b class="num">3</b> [[siervo]], [[servidor como señal o tít. de sometimiento o respeto, en op. al ‘[[rey]]’ o personajes importantes]] [[Δαρεῖος]] ... Γαδάτᾳ δούλῳ τάδε λέγει· dirigiéndose a uno de sus sátrapas <i>IM</i> 115.4 (imper., copia de un original de VI/V a.C.), c. gen. pos. καὶ τίς ἐν πᾶσιν δούλοις σου ὡς Δαυιδ πιστός ...; [[LXX]] 1<i>Re</i>.22.14, οἱ δοῦλοι τοῦ βασιλέως los servidores del rey</i> [[LXX]] 3<i>Re</i>.1.47, op. [[ἀνδράποδον]]: ξείνοι τε καὶ δοῦλοι τῶν ἐπομένων, ἐν ἀνδραπόδων λόγῳ ποιεύμενος εἶχε Hdt.3.125, de un rey a otro δ. σου καὶ υἱός σου [[ἐγώ]] [[LXX]] 4<i>Re</i>.16.7, de mujeres a reyes: Abigail a David ἡ δούλη σου [[LXX]] 1<i>Re</i>.25.24, cf. 2<i>Re</i>.14.19, 3<i>Re</i>.1.13, Judith a Olofernes, [[LXX]] <i>Iu</i>.11.5.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> de pers. o asim. [[esclavo]], [[esclavizado]] c. gen. de cosa o abstr.: del Helesponto encadenado por el rey persa, A.<i>Pers</i>.745, c. gen. χρημάτων ... δ. esclavo del dinero</i> E.<i>Hec</i>.865, γνάθου E.<i>Fr</i>.282.5, δοῦλοι ... τῶν αἰεὶ ἀτόπων Th.3.38, δοῦλοι ... οἱ μὲν λιχνειῶν, οἱ δὲ λαγνειῶν X.<i>Oec</i>.1.22, τρυφῆς ... δ. ... καὶ κακουργίας Posidon.59, τῆς ἁμαρτίας <i>Eu.Io</i>.8.34, τῆς φθορᾶς 2<i>Ep.Petr</i>.2.19, τῆς εἱμαρμένης Vett.Val.250.9<br /><b class="num">•</b>usos predic. πολλαχῇ γὰρ ἡ φύσις δούλη τῶν ἀνθρώπων ἐστίν Arist.<i>Metaph</i>.982<sup>b</sup>29, ἵνα δοῦλα (τὰ ἔθνη) γένηται τῆς δικαιουσύνης Origenes <i>Hom</i>.30 <i>in Lc</i>. (p.185), c. dat. τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ <i>Ep.Rom</i>.6.19., esp. del amor Ἔρωτος Nonn.<i>D</i>.13.326, en uso predic. c. dat. αὐτὸς δ. ... δμωΐδι γινόμενος habiendo llegado tú mismo a ser esclavo de una criada</i> por amor <i>AP</i> 5.302.16 (Agath.), cf. X.<i>Mem</i>.1.3.11.<br /><b class="num">2</b> de abstr. [[esclavo]], [[auxiliar]], [[ancilar]] ᾗ ὥσπερ δούλας οὐδ' ἀντειπεῖν τὰς ἄλλας ἐπιστήμας δίκαιον a la que (la sabiduría), como esclavas, justo es que no contradigan las otras ciencias</i> Arist.<i>Metaph</i>.996<sup>b</sup>11, φιλοσοφία δούλη σοφίας Ph.1.530, cf. 85, φίλον γὰρ τὸ σοφὸν θεῷ μᾶλλον ἢ δοῦλον Ph.1.401.<br /><b class="num">IV</b> neutr. [[τὸ δοῦλον]] = [[condición de esclavo]], [[esclavitud]] ἐκπεφεύγαμεν τὸ δοῦλον E.<i>Io</i> 556, τὸ δοῦλον ἀσθενές E.<i>Io</i> 983. • DMic.: <i>do-e-ra</i>, <i>do-e-ro</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>dohelo</i>- (cf. mic. <i>do-e-ro</i>) y éste prob. < *<i>dm̥s-elo</i>-, formado como θέσκελος sobre *<i>dm̥s-</i> ‘[[casa]]’ (cf. [[δόμος]] y [[δεσπότης]]).
}}
}}
{{pape
{{pape
Line 18: Line 21:
{{bailly
{{bailly
|btext=η, ον :<br /><b>I.</b> esclave : τινος, de qqn ; <i>p. anal.</i> [[δοῦλος]] [[τῶν]] [[πέλας]] SOPH qui est à la discrétion d'autrui ; <i>fig.</i> λιχνειῶν, λαγνειῶν [[δοῦλος]] XÉN esclave de la gourmandise, de la mollesse ; χρημάτων [[δοῦλος]] EUR esclave de l'argent;<br /><b>II.</b> d'esclave :<br /><b>1</b> servile : γνῶμαι δοῦλαι SOPH sentiments d'esclaves ; [[δοῦλος]] [[βίος]] SOPH vie d'esclave;<br /><b>2</b> habité par des esclaves.<br />'''Étymologie:''' DELG <i>myc.</i> do-e-ro, mais aucune étym. i.-e. ; pê mot carien ou lydien ; ou pê dérivé de [[δίδωμι]] « oblat ».
|btext=η, ον :<br /><b>I.</b> esclave : τινος, de qqn ; <i>p. anal.</i> [[δοῦλος]] [[τῶν]] [[πέλας]] SOPH qui est à la discrétion d'autrui ; <i>fig.</i> λιχνειῶν, λαγνειῶν [[δοῦλος]] XÉN esclave de la gourmandise, de la mollesse ; χρημάτων [[δοῦλος]] EUR esclave de l'argent;<br /><b>II.</b> d'esclave :<br /><b>1</b> servile : γνῶμαι δοῦλαι SOPH sentiments d'esclaves ; [[δοῦλος]] [[βίος]] SOPH vie d'esclave;<br /><b>2</b> habité par des esclaves.<br />'''Étymologie:''' DELG <i>myc.</i> do-e-ro, mais aucune étym. i.-e. ; pê mot carien ou lydien ; ou pê dérivé de [[δίδωμι]] « oblat ».
}}
{{DGE
|dgtxt=-η, -ον<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> δōλος <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.430.3 (V a.C.), <i>ICr</i>.4.72.1.2 (Gortina V a.C.), <i>IGDOlbia</i> 23.5 (Berezan V a.C.); fem. δώλα Call.<i>Lau.Pall</i>.47, <i>Cer</i>.95, Theoc.2.94<br /><b class="num">A</b> como adj.<br /><b class="num">1</b> [[servil]], [[propio o de esclavos]] καί μοι πόλιν κένανδρον ἢ δούλην τινὰ ἔδοξας εἶναι parece que te imaginas que tengo una ciudad sin hombres o esclava, e.e., habitada por esclavos</i> S.<i>OC</i> 917, cf. X.<i>Mem</i>.4.2.29, Isoc.4.95, ψυχή Pl.<i>R</i>.577d, [[βίος]] S.<i>Tr</i>.302, θάνατος E.<i>Or</i>.1170, δοῦλον ζυγόν el yugo de la esclavitud</i> E.<i>Tr</i>.678, εἰ σῶμα δοῦλον, ἀλλ' ὁ νοῦς [[ἐλεύθερος]] S.<i>Fr</i>.940, γνώμαισι δούλαις S.<i>Tr</i>.53, ὥστε τοὺς τρόπους δούλους παρασχεῖν E.<i>Supp</i>.877, δούλαις τισὶ δορυφόροις ἡδοναῖς συνοικεῖ Pl.<i>R</i>.587c, πούς E.<i>Tr</i>.507, (τὸν δοῦλον) τύχην ἔχοντα δούλην Men.<i>Comp</i>.1.264.<br /><b class="num">2</b> [[que es esclavo]], [[esclavo]] ὄρνις [[ἔγωγε]] δ. soy un pájaro esclavo</i> Ar.<i>Au</i>.70, cf. <i>Ra</i>.531, [[γυνή]] <i>SIG</i> 985.27 (Filadelfia I a.C.), δοῦλα σώματα esclavos</i>, <i>IG</i> 12 (7).386.7 (Egíale, III a.C.), <i>POxy</i>.496.7, <i>PMonac</i>.74.9 (ambos II d.C.).<br /><b class="num">3</b> [[esclavizado]], [[sometido]] de pueblos τῷ πεζῷ Μακεδόνας πρὸς τοῖσι ὑπάρχουσι δούλους προσεκτήσαντο Hdt.6.43, tb. en compar. Αἴγυπτον πᾶσαν πολλὸν δουλοτέρην ποιήσας Hdt.7.7, cf. 6.44, Ph.2.60, πόλις Pl.<i>R</i>.577d<br /><b class="num">•</b>fig., de cosas. [[sometido]], [[doblegado]] [[γόνυ]] de los indios ante Dioniso, Nonn.<i>D</i>.15.124, [[αὐχήν]] Nonn.<i>D</i>.29.368<br /><b class="num">•</b>[[capturado]] σκῦλα Nic.<i>Fr</i>.106.<br /><b class="num">B</b> subst.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>en Hom. sólo fem. δούλη [[esclava]] por derecho de conquista, con consideración próxima a la [[concubina]] σ' ἢ ἄλοχον ποιήσεται, ἢ ... δούλην <i>Il</i>.3.409, γένετο κρατερὸς Μεγαπένθης ἐκ δούλης <i>Od</i>.4.12, cf. Hdt.1.7.<br /><b class="num">2</b> [[esclavo]]<br /><b class="num">a)</b> formando parte del servicio doméstico (σε) πολλῶν μετὰ δούλων σταθεῖσαν dicho por Clitemestra a Casandra, A.<i>A</i>.1038, cf. 1045, 1326, (Ῥοδῶπις) δούλη ... Ἰάδμονος ... σύνδουλος δὲ Αἰσώπου Hdt.2.134, cf. Lys.4.19, Hp.<i>Epid</i>.5.35, 41, Lys.7.16, Call.<i>Lau.Pall</i>.l.c., <i>Cer</i>.l.c., Theoc.l.c., entre los estoicos no sustancialmente dif. de οἰκέτης Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.20, 25, cf. Ammon.<i>Diff</i>.148, <i>TAM</i> 3(1).495 (Termeso, imper.)<br /><b class="num">•</b>c. indic. de oficios ἐκδεδόσθαι ... δούλην πρὸς μάθησιν τῆς γερδιακῆς τέχνης <i>POxy</i>.1647.11 (II d.C.), δ. πραγματευτής <i>TAM</i> 5(1).442.3 (imper.);<br /><b class="num">b)</b> con atribución de características serviles ὡς πρέπει δούλοις λέγειν E.<i>Hipp</i>.115, cf. Is.6.50, Pl.<i>R</i>.395e, ὁμοίαν ταῖς δούλαις εἶχε τὴν ἐσθῆτα una princesa cautiva, X.<i>Cyr</i>.5.1.4; πονηρὲ δοῦλε καὶ ὀκνηρέ <i>Eu.Matt</i>.25.26, τὸν ἀχρεῖον δοῦλον <i>Eu.Matt</i>.25.30, pero tb. (δ.) [[ἔντιμος]] dicho del estimado siervo</i> del centurión <i>Eu.Luc</i>.7.2, del propio [[Cristo]] al encarnarse μορφὴν δούλου λαβών <i>Ep.Phil</i>.2.7<br /><b class="num">•</b>que pasan a sus hijos οὔτε ποτ' ἐκ δούλης (πέφυκε) τέκνον ἐλευθέριον ni nace de una esclava un hijo con cualidades de hombre libre</i> Thgn.538, σὸς δὲ δ. οὐκ ἔφυν dice Menelao a Agamenón no nací esclavo tuyo</i> E.<i>IA</i> 330, δοῦλον καὶ ἐκ δούλων ὄντα Lys.13.18, cf. 64, οἰκογενὴς δ. <i>PSI</i> 710.13 (II d.C.), <i>PStras</i>.505.13 (II d.C.), cf. <i>PLips</i>.26.9 (IV d.C.), pero fil. [[ἄνθρωπος]] γὰρ ἐκ φύσεως δ. οὐδείς Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86;<br /><b class="num">c)</b> considerado propiedad y mercancía δ. οὐκ ὠνητὸς ἀλλ' οἴκοι τραφείς S.<i>OT</i> 1123, Κυδίμαχον δōλον Ἀδειμάντο <i>IG</i> [[l.c.]], α[ἴ] κ' ἐκς ἀγορᾶς πρ[ι] άμενος δōλον <i>ICr</i>.4.72.7.11 (V a.C.), cf. Lys.23.7, D.57.34, (δ.) παλίμπρητος Call.<i>Fr</i>.203.55, cf. Ach.Tat.7.11.4, <i>SB</i> 5808.9 (II d.C.), hipotecado <i>BGU</i> 567.1.24 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>puede ser sometido a tortura, fustigado τῶν δὲ δούλων τῶν μαρτυρησάντων οἱ δικασταὶ τὴν βάσανον ἐκ τῶν σωμάτων ποιείσθωσαν <i>PLille</i> 29.29 (III a.C.), cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1362.9 (IV a.C.), ὁ δ. τῆς πόλεως sinón. de [[δημόσιος]] (B I 1) esclavo público</i>, <i>ISide</i> 7.3 (II/III d.C.?), Καίσαρος δ. lat. uerna</i>, esclavo imperial</i>, <i>SEG</i> 26.482 (Dime II/III d.C.), <i>IKios</i> 46.10 (imper.), τοῖς τοῦ Σηβαστοῦ ἀπελευθέροις καὶ δούλοις a los libertos y esclavos imperiales</i>, <i>SEG</i> 26.1392.51 (Sagalaso I d.C.), ὁ δ. τοῦ ἀρχιερέως <i>Eu.Matt</i>.26.51, c. derecho a acogerse a sagrado τοῖς δούλοις φύγιμον ἔστω τὸ ἱερόν <i>IG</i> 5(1).1390.80 (Andania I a.C.), manumitido por consagración a un dios ἀνέθηκε ἱερὸν τῷ Ποτειδᾶνι ... τὸν δοῦλον <i>IEpir.App</i>.47 (III a.C.), por alguna acción extr. para la [[ciudad]] ἐὰν δὲ δ. ᾖ ὁ ἀποκτείνας (τὸν τύραννον), ἐπίτιμος ἔστω καὶ πολιτείας μετεχέτω ... <i>IIl</i>.25.31 (III a.C.);<br /><b class="num">d)</b> op. otras clases sociales: op. [[ἐλεύθερος]] <i>ICr</i>.l.c., Heraclit.B 53, Th.8.28, Isoc.21.4, Phylarch.<i>SHell</i>.694A, <i>IKomm.Kult</i>.Sz 46 (Selik I a.C.), 1<i>Ep.Cor</i>.7.23, 12.13, <i>Apoc</i>.6.15, <i>PHerm.Rees</i> 18.5 (IV d.C.), op. [[πολίτης]] Lys.30.27, ἐὰν δέ τις τῶν ἐν ταῖς πόλεσι οἰκούντων, ἢ ξένος ἢ πολίτης ἢ δ. <i>FD</i> 2.139.4 (II/I a.C.), al ‘[[amo]]’ δεσπότῃ καὶ δούλῳ ταὐτὸ συμφέρει Arist.<i>Pol</i>.1252<sup>a</sup>34, cf. 1<i>Ep.Ti</i>.6.1, op. κύριος <i>Eu.Matt</i>.13.27, <i>Eu.Io</i>.15.15<br /><b class="num">•</b>entre los estoicos no sustancialmente dif. de οἰκέτης Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.20, 25, cf. Ammon.<i>Diff</i>.148<br /><b class="num">•</b>del sabio estoico μόνον τε ἐλεύθερον (εἶναι τὸν σοφόν), τοὺς δὲ φαύλους δούλους dicen los estoicos que solo el sabio es libre, y los malos son esclavos</i> Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.86.31;<br /><b class="num">e)</b> [[proverb|prov.]] οὐκ ἔστι δούλων ... πόλις no hay una ciudad de esclavos</i> en ref. a algo inusitado, Anaxandr.4, cf. Eup.212, Plu.<i>Prou</i>.1.22, <i>App.Prou</i>.3.91<br /><b class="num">•</b>[[proverb|prov.]] ἐστὶ καὶ δούλων πόλις es una ciudad de esclavos</i> ref. a un mal gobierno <i>App.Prou</i>.2.84.<br /><b class="num">II</b> indic. simpl. sumisión o respeto<br /><b class="num">1</b> [[siervo]] dicho de colectivos tras la derrota οὔτινος δοῦλοι κέκληνται ... οὐδ' ὑπήκοοι (los griegos) no se llaman esclavos ni súbditos de nadie</i> A.<i>Pers</i>.242, cf. Hdt.1.129.<br /><b class="num">2</b> [[siervo]] rel. la divinidad ἀμύνεο πότνια (Hera) δούλους ὑμετέρους Call.<i>Del</i>.226, esp. judeo-crist. κύριος ... ἐπὶ τοῖς δούλοις [[αὐτοῦ]] παρακληθήσεται el Señor será misericordioso para con sus siervos</i> [[LXX]] <i>De</i>.32.36, ἰδοὺ ἡ δούλη τοῦ κυρίου he aquí la esclava del Señor</i> dicho por María <i>Eu.Luc</i>.1.38, cf. 1.48, δ. τοῦ Θεοῦ de Moisés <i>Apoc</i>.15.3, ἴασαι ... τὴν δούλην σου en un conjuro <i>Suppl.Mag</i>.25.9, en inscr. crist. <i>Klein.Türsteine</i> 486 (Frigia III d.C.), 789 (Galacia III d.C.), <i>Pan</i> 14r, <i>RECAM</i> 2.438, 442, <i>ISmyrna</i> 560 (VI d.C.) [[διάκων]] ἐλεεινὸς δ. Κυρίου <i>MAMA</i> 4.33 (IV d.C.), δοῦλοι τοῦ θεοῦ de los apóstoles <i>Act.Ap</i>.16.17<br /><b class="num">•</b>en uso predic. τὰ σύμπαντα δοῦλα σά todos los seres son siervos tuyos</i> [[LXX]] <i>Ps</i>.118.91.<br /><b class="num">3</b> [[siervo]], [[servidor como señal o tít. de sometimiento o respeto, en op. al ‘[[rey]]’ o personajes importantes]] [[Δαρεῖος]] ... Γαδάτᾳ δούλῳ τάδε λέγει· dirigiéndose a uno de sus sátrapas <i>IM</i> 115.4 (imper., copia de un original de VI/V a.C.), c. gen. pos. καὶ τίς ἐν πᾶσιν δούλοις σου ὡς Δαυιδ πιστός ...; [[LXX]] 1<i>Re</i>.22.14, οἱ δοῦλοι τοῦ βασιλέως los servidores del rey</i> [[LXX]] 3<i>Re</i>.1.47, op. [[ἀνδράποδον]]: ξείνοι τε καὶ δοῦλοι τῶν ἐπομένων, ἐν ἀνδραπόδων λόγῳ ποιεύμενος εἶχε Hdt.3.125, de un rey a otro δ. σου καὶ υἱός σου [[ἐγώ]] [[LXX]] 4<i>Re</i>.16.7, de mujeres a reyes: Abigail a David ἡ δούλη σου [[LXX]] 1<i>Re</i>.25.24, cf. 2<i>Re</i>.14.19, 3<i>Re</i>.1.13, Judith a Olofernes, [[LXX]] <i>Iu</i>.11.5.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> de pers. o asim. [[esclavo]], [[esclavizado]] c. gen. de cosa o abstr.: del Helesponto encadenado por el rey persa, A.<i>Pers</i>.745, c. gen. χρημάτων ... δ. esclavo del dinero</i> E.<i>Hec</i>.865, γνάθου E.<i>Fr</i>.282.5, δοῦλοι ... τῶν αἰεὶ ἀτόπων Th.3.38, δοῦλοι ... οἱ μὲν λιχνειῶν, οἱ δὲ λαγνειῶν X.<i>Oec</i>.1.22, τρυφῆς ... δ. ... καὶ κακουργίας Posidon.59, τῆς ἁμαρτίας <i>Eu.Io</i>.8.34, τῆς φθορᾶς 2<i>Ep.Petr</i>.2.19, τῆς εἱμαρμένης Vett.Val.250.9<br /><b class="num">•</b>usos predic. πολλαχῇ γὰρ ἡ φύσις δούλη τῶν ἀνθρώπων ἐστίν Arist.<i>Metaph</i>.982<sup>b</sup>29, ἵνα δοῦλα (τὰ ἔθνη) γένηται τῆς δικαιουσύνης Origenes <i>Hom</i>.30 <i>in Lc</i>. (p.185), c. dat. τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ <i>Ep.Rom</i>.6.19., esp. del amor Ἔρωτος Nonn.<i>D</i>.13.326, en uso predic. c. dat. αὐτὸς δ. ... δμωΐδι γινόμενος habiendo llegado tú mismo a ser esclavo de una criada</i> por amor <i>AP</i> 5.302.16 (Agath.), cf. X.<i>Mem</i>.1.3.11.<br /><b class="num">2</b> de abstr. [[esclavo]], [[auxiliar]], [[ancilar]] ᾗ ὥσπερ δούλας οὐδ' ἀντειπεῖν τὰς ἄλλας ἐπιστήμας δίκαιον a la que (la sabiduría), como esclavas, justo es que no contradigan las otras ciencias</i> Arist.<i>Metaph</i>.996<sup>b</sup>11, φιλοσοφία δούλη σοφίας Ph.1.530, cf. 85, φίλον γὰρ τὸ σοφὸν θεῷ μᾶλλον ἢ δοῦλον Ph.1.401.<br /><b class="num">IV</b> neutr. [[τὸ δοῦλον]] = [[condición de esclavo]], [[esclavitud]] ἐκπεφεύγαμεν τὸ δοῦλον E.<i>Io</i> 556, τὸ δοῦλον ἀσθενές E.<i>Io</i> 983. • DMic.: <i>do-e-ra</i>, <i>do-e-ro</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>dohelo</i>- (cf. mic. <i>do-e-ro</i>) y éste prob. < *<i>dm̥s-elo</i>-, formado como θέσκελος sobre *<i>dm̥s-</i> ‘[[casa]]’ (cf. [[δόμος]] y [[δεσπότης]]).
}}
}}
{{Abbott
{{Abbott
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2606243"