μάταιος: Difference between revisions

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0100.png Seite 100]] att. oft 2 Endgn, [[eitel]], [[nichtig]], von Sachen, ohne Kraft u. Wirkung, auch leichtfertig; [[λόγος]], [[ἔπος]], Theogn.; Posse, Zote, Her. 3, 120. 6, 68. – Von Menschen, <b class="b2">eitel, thöricht, albern</b>, [[φῦλον]] ἐν ἀνθρώποισιν ματαιότατον, Pind. P. 3, 21; oft bei den Tragg. von Menschen u. Sachen, γλώσσῃ ματαίᾳ [[ζημία]] προστρίβεται, durch die thörichte, unbesonnene Zunge, Aesch. Prom. 329, wie Ag. 1647; χαρᾷ ματαίᾳ, Spt. 424; [[μάταιος]] ἐκ νυκτῶν [[φόβος]], Ch. 286; ματαίων ἀνοσίων τε κνωδάλων, Suppl. 743; ψαύει ματαίαις χερσίν, Soph. Tr. 562, er tastet mit frechen, frevelnden Händen an; ἆρ' ἂν ματαίου τῆσδ' ἂν ἡδονῆς τύχοις; O. C. 784; πότερον ἐγὼ [[μάταιος]], Trach. 860, bethört, wahnsinnig, wie κλύειν ἀνδρὸς ματαίου Ai. 1141; καὶ μανιώδεις κύνες, Xen. Mem. 4, 1, 9; [[ὅστις]] ἐμπόρῳ χρῆται τέχνῃ [[μάταιος]], Eur. Phoen. 962; λόγων ματαίων [[ἕνεκα]], Med. 450; [[frech]], καὶ [[παιγνιήμων]], Her. 2, 173; [[μάταιος]] ὃς γελοῖον ἄλλο τι ἡγεῖται ἢ τὸ κακόν, Plat. Rep. V, 452 d; [[μάταιος]] ἂν εἴη [[πόνος]], [[λόγος]], Tim. 40 d Legg. II, 654 e; ἡ [[μάταιος]] [[δοξοσοφία]], Soph. 231 b; ματαίας βουλήσεις, L. V, 742 c; ἡ [[στρατεία]] [[μάταιος]], Dem. 1, 17; Sp., μάταια αὐτοῖς ἦν καὶ ἄπρακτα τὰ δόρατα, Pol. 6, 25, 6. – Adv. ματαίως, ἐρεῖν, Plat. Ep. VII, 331 d. – Man vgl. das französische mat, unser [[matt]].

}}

{{ls

|lstext='''μάταιος''': -α, -ον, Αἰσχύλ. Πρ. 329, Θήβ. 442, Ἀγ. 421, κτλ.· [[ὡσαύτως]] ος, ον Αἰσχύλ. Ἀγ. 1151, Χο. 82, Εὐμ. 337, Σοφ. Ο. Κ. 780, Εὐρ. Ι. Τ. 628, Πλάτ. Σοφ. 231Β, Δημ. 14. 10· ([[μάτη]])· ― ὡς τὸ Λατ. vanus, Ι. [[μάταιος]], [[ἀνωφελής]], [[κενός]]· καὶ [[ταῦτα]], 1) ἐπὶ λόγων, πράξεων κττ., Θέογν. 141, 487, 492, Τραγ., κτλ.· μ. λόγοι, ἀνωφελεῖς, ἀπερίσκεπτοι λόγοι, Ἡρόδ. 7. 10, 7· μ. [[ἔπος]] 3. 120· μ. ἔπη 7. 11, κ. ἀλλ.· οὕτω, δόξαι φέρουσαι [[χάριν]] μ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 421· μ. ὑλάγματα [[αὐτόθι]] 1672, πρβλ. Θήβ. 280· μάταια βάζειν τινὰ Εὐρ. Ἱππ. 199· μ. τι δρᾶν τινα ὁ αὐτ. ἐν Κύκλ. 662· μ. ἂν εἴη [[πόνος]] Πλάτ. Τίμ. 40D· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], μ. [[ἔπος]], προσβλητικὸς [[λόγος]], Ἡρόδ. 3. 120. 2) ἐπὶ ἀνθρώπου, [[κενός]], [[ἀνόητος]], [[ἄφρων]], ματαιότεροι νόον Θέογν. 1025· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 2. 173, Πινδ. Π. 3. 37, Σοφ. Τρ. 863, 888, κτλ.· οὐδενὸς [[ἄξιος]], μωρὸς καὶ [[αὐθάδης]], ἄγοιτ’ ἂν μάταιον ἄνδρ’ ἐκποδὼν ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 1339. ΙΙ. παρ’ Αἰσχύλ., [[ἀπερίσκεπτος]], [[ὁρμητικός]], [[ἀσεβής]], [[βέβηλος]], μ. [[γλῶσσα]] Πρ. 329, Ἀγ. 1662· φρονήματα Θήβ. 438· αὐτουργίαι μ., ἐπὶ μητροκτονίας καὶ τῶν τοιούτων, Εὐμ. 336· χαρὰ μ., [[ἄφρων]] [[εὐθυμία]], Θήβ. 442· μ. ἀνοσίων τε κνωδάλων Ἱκέτ. 762· τὸ μὴ μάταιον, τὸ σοβαρόν, ἡ [[σπουδαιότης]], [[σοβαρότης]], [[αὐτόθι]] 198· ― οὕτω, ματαίαις χερσὶ ψαύειν Σοφ. Τρ. 565. ΙΙΙ. Ἐπίρρ. -ως, εἰκῇ, [[ἄνευ]] λόγου, [[αὐτόθι]] 940, Εὐρ. Ἀποσπ. 900.

}}

{{Slater