δεινός: Difference between revisions

|btext=ή, όν :<br /><b>A.</b> qui inspire la crainte, <i>et, p. suite</i>, l'étonnement ; <i>particul.</i><br /><b>I.</b> que l'on craint <i>au sens relig.</i> : δεινή [[τε]] καὶ αἰδοίη [[θεός]] IL divinité que l'on craint et que l'on révère;<br /><b>II.</b> que l'on craint, terrible, effrayant ; <i>adv.</i> • δεινὸν ἀῧσαι IL pousser un cri terrible ; δεινὸν δέρκεσθαι IL, δεινὰ [[ἰδών]] IL regarder, regardant d'un air terrible ; avoir, ayant un aspect terrible ; τὸ δεινόν ESCHL chose horrible;<br /><b>III.</b> qui peut inspirer de la crainte, dangereux : δεινὸν γίγνεται [[μή]] HDT il est à craindre que, il y a danger que ; οὐδὲν δεινοὶ ἔσονται μὴ [[ἀποστέωσι]] HDT il n’y a pas de danger qu’ils en viennent à faire défection;<br /><b>IV.</b> <i>p. ext.</i> mauvais, malfaisant, funeste : δεινὰ παθεῖν, souffrir d'indignes traitements ; [[δεινὸν ποιεῖσθαι]], tenir pour chose indigne, s'indigner ; δεινὰ ποιεῖν, <i>m. sign.</i> ; τὸν δὲ δεινόν [[τι]] ἔσχε αὐτόν avec l'inf. HDT il fut saisi d'indignation que;<br /><b>V.</b> qui frappe l'imagination, étonnant, extraordinaire :<br /><b>1</b> fort, puissant : δεινὸν τὸ τίκτειν ἐστίν SOPH c'est quelquechose de bien fort, de bien puissant que d'être mère;<br /><b>2</b> extraordinaire, étrange : δεινόν γ’ εἶπας SOPH tu as dit une chose étrange ; δεινὰ ποιεῖσθαι (<i>v. ci-dessus</i>) tenir pour chose étrange, s'étonner;<br /><b>3</b> <i>en parl. de pers.</i> merveilleusement doué, extraordinairement habile, <i>d'ord. en b. part avec une nuance de blâme ou d'ironie</i> : γλώσσῃ δεινὴ καὶ [[σοφός]] SOPH à la langue habile et avisée (Ulysse) ; <i>qqf en mauv. part</i>;<br /><b>B.</b> qui craint ; τὸ δεινόν, frayeur, terreur.<br />'''Étymologie:''' [[δείδω]].

}}

}}

{{Autenrieth

|lsmtext='''δεινός:''' -ή, -όν (από το [[δέος]], [[κυρίως]] <i>δεεινός</i>, πρβλ. [[ἐλεεινός]], [[ἐλεινός]], από το [[ἔλεος]])·<br /><b class="num">I.</b> [[τρομερός]], [[φοβερός]], [[φρικτός]], [[σκληρός]], [[άγριος]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>δεινὸν ἀϋτεῖν</i>, <i>βροντᾶν</i>, [[φωνάζω]], [[αστράφτω]] με [[δύναμη]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>δεινὸν δέρκεσθαι</i>, <i>παπταίνειν</i>, [[ἰδεῖν]], [[κοιτάζω]] με φοβερό [[βλέμμα]], σε Όμηρ.· [[αλλά]] δεινὸς [[ἰδέσθαι]], [[φοβερός]] στην όψη, σε Ομήρ. Οδ.· <i>δεινὸς μὲν ὁρᾶν</i>, <i>δεινὸς δὲ κλύειν</i>, σε Σοφ.· <i>τὸ δεινόν</i>, [[κίνδυνος]], [[δυστυχία]], [[συμφορά]], [[πάθημα]], σε Ηρόδ., Αισχύλ. κ.λπ.· ομοίως, τὰ [[δεινά]]</i>, σε Σοφ. κ.λπ.· <i>οὐδὲν δεινοί</i>, <i>μὴ ἀποστέωσιν</i>, [[κανένας]] [[φόβος]] αποστασίας τους, σε Ηρόδ.· [[δεινὸν ποιεῖσθαι]], «[[παίρνω]]» [[κάτι]] [[βαριά]], το [[φέρω]] [[βαρέως]], [[αγανακτώ]], [[θεωρώ]] [[κακό]], [[παραπονιέμαι]] για ένα [[πράγμα]], Λατ. [[aegre]] ferre, στον ίδ. κ.λπ.· δεινὰ [[παθεῖν]], [[υπόκειμαι]] σε τρομερή, παράνομη, αυθαίρετη [[μεταχείριση]], σε Αττ.· ομοίως στο επίρρ., [[δεινῶς]] φέρειν, σε Ηρόδ.· <i>δ. ἔχειν</i>, βρίσκομαι σε δυσκολίες, σε Ξεν.<br /><b class="num">II. 1.</b> με την [[έννοια]] της ισχύος και της δύναμης, [[δυνατός]], [[ικανός]], [[ισχυρός]]· δεινὸν [[σάκος]], [[μεγάλη]] και δυνατή [[ασπίδα]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[απλώς]], [[θαυμάσιος]], [[θαυμαστός]], [[παράδοξος]]· τὸ συγγενές [[τοι]] δεινόν, η [[συγγένεια]] έχει παράξενη [[δύναμη]], σε Αισχύλ.· δ. [[ἵμερος]], [[ἔρως]], [[δέος]], σε Ηρόδ.· <i>δεινὸν ἂν εἴη</i>, <i>εἰ..</i>., θα ήταν [[παράδοξο]] να..., σε Ευρ.· επίρρ. <i>-νῶς</i>, θαυμάσια, υπερβολικά· δ. [[μέλας]], [[ἄνυδρος]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> η [[σημασία]] του [[δυνατός]], [[θαυμάσιος]], μετετράπη σε [[εκείνη]] του [[ικανός]], [[έξυπνος]], [[επιδέξιος]], στον ίδ., σε Αττ.· [[ιδίως]], λέγεται για την πρακτική [[επιδεξιότητα]], αντίθ. προς το [[σοφός]], σε Πλάτ.· με απαρ., δεινὸς [[εὑρεῖν]], [[ευφυής]], [[έξυπνος]] ως προς τις εφευρέσεις, [[επινοητικός]], ευρηματικός, σε Αισχύλ.· <i>δεινὸς λέγειν</i>, σε Σοφ.· δεινὸς πράγμασι [[χρῆσθαι]], σε Δημ.· επίσης με αιτ., <i>δεινὸς τὴν τέχνην</i>, σε Πλάτ.· δ. [[περί]] τι ή <i>τινος</i>, στον ίδ.

}}

}}

{{etym