LSJ

πνεῦμα: Difference between revisions

Page Discussion

πνεῦμα (view source)

Revision as of 21:25, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1")
Line 16: Line 16:
|btext=ατος (τό) :<br />souffle :<br /><b>I.</b> souffle du vent, vent ; <i>fig.</i> vent de la fortune, souffle de la prospérité, <i>etc.</i> ; souffle de la faveur (<i>cf. lat.</i> aura);<br /><b>II.</b> souffle :<br /><b>1</b> expiration de l'air aspiré, haleine;<br /><b>2</b> respiration, souffle de vie : πνεύματος ῥωμή PLUT force de la respiration, <i>càd</i> de la poitrine;<br /><b>III.</b> exhalaison, odeur;<br /><b>IV.</b> <i>fig.</i> <b>1</b> souffle, comme signe de force, de passion;<br /><b>2</b> <i>t. de gramm.</i> aspiration, esprit (rude <i>ou</i> doux).<br />'''Étymologie:''' [[πνέω]].
|btext=ατος (τό) :<br />souffle :<br /><b>I.</b> souffle du vent, vent ; <i>fig.</i> vent de la fortune, souffle de la prospérité, <i>etc.</i> ; souffle de la faveur (<i>cf. lat.</i> aura);<br /><b>II.</b> souffle :<br /><b>1</b> expiration de l'air aspiré, haleine;<br /><b>2</b> respiration, souffle de vie : πνεύματος ῥωμή PLUT force de la respiration, <i>càd</i> de la poitrine;<br /><b>III.</b> exhalaison, odeur;<br /><b>IV.</b> <i>fig.</i> <b>1</b> souffle, comme signe de force, de passion;<br /><b>2</b> <i>t. de gramm.</i> aspiration, esprit (rude <i>ou</i> doux).<br />'''Étymologie:''' [[πνέω]].
}}
}}
{{ls
{{elnl
|lstext='''πνεῦμα''': τό, ([[πνέω]]) [[πνοή]], [[φύσημα]], ἐπὶ ἀνέμου, πρῶτον παρ’ Ἡροδ. πνεύματα ἀνέμων 7. 16, 1· ἀκολούθως συχν. παρ’ Ἀττ., ἀνέμων πνεύματα πάντων Αἰσχύλ. Πρ. 1086, πρβλ. 1048· θαλάσσας... πνεύματι λάβρῳ ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 110· πνευμάτων ἐπομβρίᾳ ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 304· [[τέως]] δὲ κούφοις πνεύμασιν βόσκου Σοφ. Αἴ. 558· πνεύμασιν θαλασσίοις ὠσθέντες Εὐρ. Κύκλ. 278· (ἀλλὰ [[πνοή]], τὸ μόνον ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρῳ [[εἶναι]] συχνότερον παρὰ ποιηταῖς)· τὸ πνεῦμα κατῄει Θουκ. 2. 84· κατὰ πρύμναν [[ἵσταται]] τὸ πνεῦμα [[αὐτόθι]] 97· τὸ πνεῦμα λεῖον καὶ καθεστηκὸς λαβεῖν Ἀριστοφ. Βάτρ. 1003· τὸ πνεῦμα ἔλαττον γίγνεται ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 441· εἰ εὔφορον πνεῦμα εἴη Ξεν. Ἑλλ. 6. 2, 27· κατὰ πνεῦμά τινος στῆναι, πρὸς τὸ [[μέρος]] [[ὅθεν]] πνέει ὁ [[ἄνεμος]] [[πρός]] τινα, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 5, 13., 6. 2, 21. 2) μεταφορ., θαλερωτέρῳ πν., μετὰ ἡμερωτέρας, εὐμενεστέρας πνοῆς, Αἰσχύλ. Θήβ. 708· λύσσης πν. μάργῳ ὁ αὐτ. ἐν Πρ. 884· αἰδοίῳ πν. χώρας, μὲ [[πνεῦμα]] ἢ τρόπον σεβασμοῦ ἐκ μέρους τῆς χώρας, ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 30· καὶ [[πνεῦμα]] ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν φίλοις βέβηκεν [[οὔτε]] πρὸς πόλιν πόλει Σοφ. Ο. Κ. 612· πνεῦμα συμφορᾶς Εὐρ. Ι. Τ. 1317· [[ὅταν]] [[θεός]] σοι πν. μεταβαλὼν τύχῃ ὁ αὐτ. ἐν Ἡρ. Μαιν. 216. ΙΙ. ὡς τὸ Λατ. spiritus ἢ anima (Κικ. Tusc. Q. 1. 9), [[πνοή]], [[σάλπιγξ]] βροτείου πνεύματος πληρουμένη Αἰσχύλ. Εὐμ. 568· αὐλῶν, λωτοῦ πν. Εὐρ. Βάκχ. 128, Φοίν. 788· πνεῦμα ἀπέρρηξεν βίου, τὴν πνοὴν τῆς ζωῆς, Αἰσχύλ. Πέρσ. 507· πνεῦμα ἀπώλεσεν ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 981· πνεῦμ’ ἄθροισον, «πάρε τὴν ἀνάσαν σου», Εὐρ. Φοίν. 851· πνεῦμα ἀφιέναι, ἀνιέναι, μεθιέναι, ἐκπνεῖν, παραδιδόναι τὸ [[πνεῦμα]], ὁ αὐτ. ἐν Ἑκ. 571, Ὀρ. 277, Τρῳ. 780· [[πνεῦμα]] δειμαίνων λιπεῖν ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 554· [[πνεῦμα]]... δυσῶδες [[ἠφίει]] Θουκ. 2. 49· πνεύματος διαρροαί, ποιητικ. ὁ λαιμός, [[διότι]] δι’ [[αὐτοῦ]] ἀναπνέει τις, Εὐρ. Ἑκ. 567· τοῦ πν. διεξόδους ἀποφράττειν Πλάτ. Τίμ. 91C (ἴδε ἐν λ. [[πλεύμων]])· πνεύματος [[ῥώμη]] Πλούτ. 2. 804Β· ― παροιμ., ἄνθρωπός ἐστι πνεῦμα καὶ σκιὰ μόνον Σοφ. Ἀποσπ. 13. 2) [[ἀναπνοή]], συχνὸν παρ’ Ἱππ., [[ὅστις]] μεταχειρίζεται τὴν λέξιν ἐν πολλαῖς φράσεσι πνεῦμα ἀναφέρειν, ἀναπνέειν ἰσχυρῶς (οὕτω τὸ πνεῦμ’ ἔχοντα ἄνω, [[μόλις]] δυνάμενον νὰ ἀναπνέῃ, Μένανδρ. ἐν «Ἁλιεῦσι» 3· γίγνεται τὸ πνεῦμ’ ἄνω, κόπτεται ἡ [[ἀναπνοή]], [[μόλις]] δύναταί τις ν’ ἀναπνέῃ, Σωσικράτης ἐν «Παρακαταθήκῃ» 1)· μετέωρον [[πνεῦμα]], ὡς τὸ τοῦ Ὀρατ. sublimis anhelitus, [[ἔλλειψις]] ἀναπνοῆς, [[ὅταν]] ἡ ἀναπνοὴ φαίνηται περιοριζομένη εἰς τὸ ἀνώτατον [[ἄκρον]] τοῦ ἀναπνευστικοῦ σωλῆνος· οὕτω, πνεῦμα πρόχειρον, ἄνω φερόμενον, ἀνελκόμενον, ἀνεσπασμένον· [[ὡσαύτως]], πνεῦμα [[πυκνόν]], πνεῦμα ἁλιζόμενον, πυκνή, ταχεῖα [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα διὰ πολλοῦ χρόνου, διακοπτομένη [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα προσκόπτον ἢ προσπταῖον, διακοπτομένη, κωλυομένη, [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα ἄσημον, ἀραιόν, ὀλίγη, [[ἀδύνατος]] [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα βηχῶδες, μυχθῶδες, κτλ.· ἴδε Foës Oecon. Hipp.· ― ἐν τῷ πληθ., τὸ πνευστιᾶν, [[αὐτόθι]]. 3) ἀέρια ἐν τῷ στομάχῳ ἐν τῷ πληθ., πνευμάτων πολλῶν [[φύλαξ]] Εὔβουλος ἐν «Σφιγγοκαρίωνι» 1. 9, Ἀριστ. Προβλ. 27. 25, Διογ. Λ. 6. 94. 4) ἡ πνοὴ τῆς ζωῆς, τὸ ζωοποιοῦν [[πνεῦμα]], ζωή, Ἀριστ. π. Κόσμ. 4. 9, Πολύβ. 31. 18, 4, Πλούτ. κτλ.· ― [[ὡσαύτως]], ζῶν ὄν, Λατ. anima, ἐγὼ Νῖνος [[πάλαι]] ποτ’ ἐγενόμην [[πνεῦμα]], νῦν δ’ οὐκ ἔτ’ οὐδὲν Φοίνιξ ὁ [[Κολοφώνιος]] παρ’ Ἀθην. 330F. 5) τὸ ἐκπνεόμενον ἢ ὡς [[ἀναθυμίασις]] ἐξατμιζόμενον, [[εὐωδία]], ὦ [[θεῖον]] ὀδμῆς πνεῦμα Εὐρ. Ἱππ. 1391· πνεῦμα βαρὺ ἀφιέναι, ἐπὶ τῶν [[καρύων]], Πλούτ. 2. 647Α. 6) παρὰ τοῖς γραμμ., τὸ [[πνεῦμα]] μεθ’ οὗ φωνῆέν τι προφέρεται, [[αὐτόθι]] 1009Ε, κτλ.· πνεῦμα δασὺ καὶ ψιλόν, δασεῖα καὶ ψιλή, ἴδε Λεξικ. περὶ Πνευμάτ., παραρτ. ἐν τῇ Βαλκεν. ἐκδ. τοῦ Ἀμμωνίου σ. 207. ΙΙΙ. [[πνεῦμα]], Λατ. afflatus, ἄγρια... πνεύματα θευφορίης Ἀνθ. Π. 6. 220· εἰ μή τι [[θεῖον]]... ἐνῆν πν. τῇ ψυχῇ Πλάτ. Ἀξίοχ. 370C· τὸ ἱερὸν καὶ [[δαιμόνιον]] ἐν Μούσαις πν. Πλούτ. 2. 605Α, πρβλ. 438Β· ἐν τῇ Κ. Δ. [[μάλιστα]] ἐπὶ τῆς ἐπιπνοίας ἢ ἐμπνεύσεως τῶν προφητῶν· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῆς ἐπιδράσεως ἣν ἐξασκεῖ τὸ [[θεῖον]] ἐπὶ τὰς σκέψεις καὶ τὰ αἰσθήματα τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων. IV. τὸ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ [[πνεῦμα]], ἡ [[ψυχή]], εἴτ’ ἔστι τοῦτο [[πνεῦμα]] [[θεῖον]] [[εἴτε]] [[νοῦς]] Μένανδρ. ἐν «Ὑποβολιμαίῳ» 3. 3· [[μάλιστα]] τὸ ὑψηλότερον καὶ εὐγενέστερον [[μέρος]], κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[ψυχή]], Α΄ Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. ε΄, 23, πρβλ. πρ. Ρωμ. β΄, 29, η΄, 2 κἑξ., Α΄ πρ. Κορινθ. ε΄, 3 κἑξ., κτλ.· πρβλ. [[πνευματικός]] ΙΙ. V. πνευματικὸν ἢ ἄϋλον ὄν, ἐν τῇ Καιν. Διαθ. [[μάλιστα]] ἐπὶ τοῦ τρίτου προσώπου τῆς Θεότητος, τὸ Πνεῦμα, Πν. ἅγιον· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῶν ἀγγέλων, Ἐπιστ. πρ. Ἑβρ. α΄, 14, Ἀποκάλ. α΄, 4· ἐπὶ τῶν πονηρῶν πνευμάτων, Πράξ. Ἀποστ. ιθ΄, 12, 15, Ἀποκάλ. ις΄, 14, κτλ. VI. Ἐν τῇ Ρητορ. «[[πνεῦμα]] μὲν οὖν ἐστι [[σύνθεσις]] λόγου διάνοιαν ἀπαρτίζον ἐν κώλοις καὶ κόμμασι μετρούμενον πρὸς τὴν διάρκειαν τοῦ πνεύματος κατὰ τὴν φωνὴν τοῦ λέγοντος» Ρήτορ. (Walz) 3. 158, κτλ.
|elnltext=πνεῦμα -ατος, τό [πνέω] wind, windvlaag:; ἀνέμων πνεύματα windvlagen Aeschl. PV 1086; overdr. vlaag, stemming:. λύσσης πνεύματι door een vlaag van waanzin Aeschl. PV 884; πνεῦμα ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν φίλοις βέβηκεν zelfs tussen bevriende mensen heerst niet altijd dezelfde stemming Soph. OC 612; πνεῦμα συμφορᾶς windvlaag van het lot Eur. IT 1317. geademde lucht adem, ademhaling:; πνεῦμα ἀθροῖσαι op adem komen Eur. Phoen. 851; πνεῦμα ἀφιέναι de laatste adem uitblazen Eur. Hec. 571; ademhaling. Hp. het blazen:; λωτοῦ κατὰ πνεύματα bij het blazen op de fluit Eur. Phoen. 787; vleug, luchtje. θεῖον ὀσμῆς πνεῦμα een goddelijke vleug parfum Eur. Hipp. 1391. overdr. levenskracht, leven:; πνεῦμ’ ἀπολέσαι het leven verliezen Aeschl. Sept. 981; ἀειθαλὲς πνεῦμα καὶ ψυχὴν ἀγήρω een eeuwige adem en een leeftijdloze ziel Plut. Per. 13.5; passie:. πνεύματος μεστὸς καὶ θυμοῦ vol passie en hartstocht Plut. Pyrrh. 16.13. NT geest geest, spec.. πνεῦμα ἅγιον Heilige Geest. hemelse geest:; τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων aan de vader van de hemelse geesten NT Hebr. 12.9; kwade geest:. ἐξέβαλεν τὰ πνεύματα λόγῳ met het woord dreef hij de geesten uit NT Mt. 8.16. geest van de mens:. ἀπὼν τῷ σώματι, παρὼν δὲ τῷ πνεύματι lichamelijk afwezig, maar aanwezig in de geest NT 1 Cor. 5.3.
}}
{{elru
|elrutext='''πνεῦμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1)</b> [[веяние]], [[дуновение]], [[порыв]] (ἀνέμων Aesch.; перен. συμφορᾶς Eur.): [[ὥσπερ]] πνεῦμα ἢ [[καπνός]] Plat. словно дуновение или дым; λύσσης π. Aesch. вспышка бешенства;<br /><b class="num">2)</b> [[ветер]] (πνεύματα θαλάσσια Eur.; τὸ πνεῦμα [[ὅπου]] θέλει πνεῖ NT);<br /><b class="num">3)</b> [[дыхание]]: πνεῦμα βίου Aesch. дыхание жизни, жизнь; πνεῦμα ἀθροίζειν Eur. переводить дыхание; πνεύματος διαρροαί Eur. дыхательные пути, перен. горло;<br /><b class="num">4)</b> [[дух]], [[жизнь]]: πνεῦμα ἀνιέναι (ἀφιέναι, μεθιέναι) Aesch. испускать дух, умирать; τὸ πνεῦμα ἔχειν διά τινα Polyb. быть обязанным кому-л. жизнью;<br /><b class="num">5)</b> [[расположенность]], [[благосклонность]] (ἐν [[ἀνδράσι]] φίλοις Soph.): [[αἰδοῖον]] πνεῦμα χώρας Aesch. гостеприимство (досл. почтительная благосклонность) страны;<br /><b class="num">6)</b> испарение, тж. запах, аромат ([[θεῖον]] ὀδμῆς πνεῦμα Eur.; πνεῦμα [[βαρύ]] Plut.);<br /><b class="num">7)</b> звук(и), звучание, глас (Φρυγίων αὐλῶν πνεῦμα Eur.);<br /><b class="num">8)</b> филос., миф. духовное начало, дух ([[θεῖον]] πνεῦμα Plat.; [[δαιμόνιον]] πνεῦμα Plut.; πνεῦμα ἀκάθαρτον NT);<br /><b class="num">9)</b> (о животных) чутье: κατὰ πνεῦμα τινος [[στῆναι]] Arst. находиться в пределах чьего-л. чутья;<br /><b class="num">10)</b> pl. [[ветры]] (τὰ πνεύματα ἀποκρίνεσθαι Diog. L.);<br /><b class="num">11)</b> рит. нарастание, градация;<br /><b class="num">12)</b> грам. [[придыхание]] Plut.;<br /><b class="num">13)</b> грам. знак придыхания: πνεῦμα [[δασύ]] ([[spiritus]] [[asper]]) густое придыхание; πνεῦμα [[ψιλόν]] ([[spiritus]] [[lenis]]) тонкое придыхание.
}}
}}
{{eles
{{eles
Line 34: Line 37:
|lsmtext='''πνεῦμα:''' -ατος, τό ([[πνέω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[φύσημα]], <i>πνεύματα ἀνέμων</i>, σε Ηρόδ., Αισχύλ.· μόνο του, ο [[άνεμος]], το ισχυρό [[φύσημα]], σε Τραγ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., <i>θαλερωτέρῳ πνεύματι</i>, με πιο ευνοϊκό [[αεράκι]], σε Αισχύλ.· λύσσης [[πνεῦμα]] μάργῳ, στον ίδ.· [[πνεῦμα]] ταὐτὸν οὔποτ' ἐν ἄνδρασιν φίλοις βέβηκεν, ο [[άνεμος]], η [[διάθεση]] [[συνεχώς]] αλλάζει [[ακόμα]] και [[ανάμεσα]] στους φίλους, σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> όπως το Λατ. [[spiritus]] ή [[anima]], η [[ανάσα]], η [[πνοή]], σε Αισχύλ.· [[πνεῦμα]] βίου, η [[πνοή]] της ζωής, στον ίδ.· [[πνεῦμα]] ἀθροίζειν, [[παίρνω]] την [[ανάσα]], σε Ευρ.· [[πνεῦμα]] ἀφιέναι, <i>ἀνιέναι</i>, <i>μεθιέναι</i>, [[παραδίδω]] το [[πνεύμα]], στον ίδ.· <i>πνεύματος διαρροαί</i>, [[φλογέρα]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> αυτό που μυρίζεται, [[άρωμα]], [[μυρωδιά]], στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> [[πνεύμα]], Λατ. [[afflatus]], σε Ανθ.· [[θεία]] [[έμπνευση]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">IV.</b>[[πνεύμα]] ανθρώπου, στο ίδ.<br /><b class="num">V.</b> το άϋλο ον, σε Καινή Διαθήκη· λέγεται για το Άγιο Πνεύμα, <i>τὸΠνεῦμα</i>, <i>Πνεῦμα Ἅγιον</i>· επίσης για τους αγγέλους, στο ίδ.· λέγεται και για τα πονηρά πνεύματα, στο ίδ.
|lsmtext='''πνεῦμα:''' -ατος, τό ([[πνέω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[φύσημα]], <i>πνεύματα ἀνέμων</i>, σε Ηρόδ., Αισχύλ.· μόνο του, ο [[άνεμος]], το ισχυρό [[φύσημα]], σε Τραγ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., <i>θαλερωτέρῳ πνεύματι</i>, με πιο ευνοϊκό [[αεράκι]], σε Αισχύλ.· λύσσης [[πνεῦμα]] μάργῳ, στον ίδ.· [[πνεῦμα]] ταὐτὸν οὔποτ' ἐν ἄνδρασιν φίλοις βέβηκεν, ο [[άνεμος]], η [[διάθεση]] [[συνεχώς]] αλλάζει [[ακόμα]] και [[ανάμεσα]] στους φίλους, σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> όπως το Λατ. [[spiritus]] ή [[anima]], η [[ανάσα]], η [[πνοή]], σε Αισχύλ.· [[πνεῦμα]] βίου, η [[πνοή]] της ζωής, στον ίδ.· [[πνεῦμα]] ἀθροίζειν, [[παίρνω]] την [[ανάσα]], σε Ευρ.· [[πνεῦμα]] ἀφιέναι, <i>ἀνιέναι</i>, <i>μεθιέναι</i>, [[παραδίδω]] το [[πνεύμα]], στον ίδ.· <i>πνεύματος διαρροαί</i>, [[φλογέρα]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> αυτό που μυρίζεται, [[άρωμα]], [[μυρωδιά]], στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> [[πνεύμα]], Λατ. [[afflatus]], σε Ανθ.· [[θεία]] [[έμπνευση]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">IV.</b>[[πνεύμα]] ανθρώπου, στο ίδ.<br /><b class="num">V.</b> το άϋλο ον, σε Καινή Διαθήκη· λέγεται για το Άγιο Πνεύμα, <i>τὸΠνεῦμα</i>, <i>Πνεῦμα Ἅγιον</i>· επίσης για τους αγγέλους, στο ίδ.· λέγεται και για τα πονηρά πνεύματα, στο ίδ.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''πνεῦμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1)</b> [[веяние]], [[дуновение]], [[порыв]] (ἀνέμων Aesch.; перен. συμφορᾶς Eur.): [[ὥσπερ]] πνεῦμα ἢ [[καπνός]] Plat. словно дуновение или дым; λύσσης π. Aesch. вспышка бешенства;<br /><b class="num">2)</b> [[ветер]] (πνεύματα θαλάσσια Eur.; τὸ πνεῦμα [[ὅπου]] θέλει πνεῖ NT);<br /><b class="num">3)</b> [[дыхание]]: πνεῦμα βίου Aesch. дыхание жизни, жизнь; πνεῦμα ἀθροίζειν Eur. переводить дыхание; πνεύματος διαρροαί Eur. дыхательные пути, перен. горло;<br /><b class="num">4)</b> [[дух]], [[жизнь]]: πνεῦμα ἀνιέναι (ἀφιέναι, μεθιέναι) Aesch. испускать дух, умирать; τὸ πνεῦμα ἔχειν διά τινα Polyb. быть обязанным кому-л. жизнью;<br /><b class="num">5)</b> [[расположенность]], [[благосклонность]] (ἐν [[ἀνδράσι]] φίλοις Soph.): [[αἰδοῖον]] πνεῦμα χώρας Aesch. гостеприимство (досл. почтительная благосклонность) страны;<br /><b class="num">6)</b> испарение, тж. запах, аромат ([[θεῖον]] ὀδμῆς πνεῦμα Eur.; πνεῦμα [[βαρύ]] Plut.);<br /><b class="num">7)</b> звук(и), звучание, глас (Φρυγίων αὐλῶν πνεῦμα Eur.);<br /><b class="num">8)</b> филос., миф. духовное начало, дух ([[θεῖον]] πνεῦμα Plat.; [[δαιμόνιον]] πνεῦμα Plut.; πνεῦμα ἀκάθαρτον NT);<br /><b class="num">9)</b> (о животных) чутье: κατὰ πνεῦμα τινος [[στῆναι]] Arst. находиться в пределах чьего-л. чутья;<br /><b class="num">10)</b> pl. [[ветры]] (τὰ πνεύματα ἀποκρίνεσθαι Diog. L.);<br /><b class="num">11)</b> рит. нарастание, градация;<br /><b class="num">12)</b> грам. [[придыхание]] Plut.;<br /><b class="num">13)</b> грам. знак придыхания: πνεῦμα [[δασύ]] ([[spiritus]] [[asper]]) густое придыхание; πνεῦμα [[ψιλόν]] ([[spiritus]] [[lenis]]) тонкое придыхание.
|lstext='''πνεῦμα''': τό, ([[πνέω]]) [[πνοή]], [[φύσημα]], ἐπὶ ἀνέμου, πρῶτον παρ’ Ἡροδ. πνεύματα ἀνέμων 7. 16, 1· ἀκολούθως συχν. παρ’ Ἀττ., ἀνέμων πνεύματα πάντων Αἰσχύλ. Πρ. 1086, πρβλ. 1048· θαλάσσας... πνεύματι λάβρῳ ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 110· πνευμάτων ἐπομβρίᾳ ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 304· [[τέως]] δὲ κούφοις πνεύμασιν βόσκου Σοφ. Αἴ. 558· πνεύμασιν θαλασσίοις ὠσθέντες Εὐρ. Κύκλ. 278· (ἀλλὰ [[πνοή]], τὸ μόνον ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρῳ [[εἶναι]] συχνότερον παρὰ ποιηταῖς)· τὸ πνεῦμα κατῄει Θουκ. 2. 84· κατὰ πρύμναν [[ἵσταται]] τὸ πνεῦμα [[αὐτόθι]] 97· τὸ πνεῦμα λεῖον καὶ καθεστηκὸς λαβεῖν Ἀριστοφ. Βάτρ. 1003· τὸ πνεῦμα ἔλαττον γίγνεται ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 441· εἰ εὔφορον πνεῦμα εἴη Ξεν. Ἑλλ. 6. 2, 27· κατὰ πνεῦμά τινος στῆναι, πρὸς τὸ [[μέρος]] [[ὅθεν]] πνέει ὁ [[ἄνεμος]] [[πρός]] τινα, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 5, 13., 6. 2, 21. 2) μεταφορ., θαλερωτέρῳ πν., μετὰ ἡμερωτέρας, εὐμενεστέρας πνοῆς, Αἰσχύλ. Θήβ. 708· λύσσης πν. μάργῳ ὁ αὐτ. ἐν Πρ. 884· αἰδοίῳ πν. χώρας, μὲ [[πνεῦμα]] ἢ τρόπον σεβασμοῦ ἐκ μέρους τῆς χώρας, ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 30· καὶ [[πνεῦμα]] ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν φίλοις βέβηκεν [[οὔτε]] πρὸς πόλιν πόλει Σοφ. Ο. Κ. 612· πνεῦμα συμφορᾶς Εὐρ. Ι. Τ. 1317· [[ὅταν]] [[θεός]] σοι πν. μεταβαλὼν τύχῃ ὁ αὐτ. ἐν Ἡρ. Μαιν. 216. ΙΙ. ὡς τὸ Λατ. spiritus ἢ anima (Κικ. Tusc. Q. 1. 9), [[πνοή]], [[σάλπιγξ]] βροτείου πνεύματος πληρουμένη Αἰσχύλ. Εὐμ. 568· αὐλῶν, λωτοῦ πν. Εὐρ. Βάκχ. 128, Φοίν. 788· πνεῦμα ἀπέρρηξεν βίου, τὴν πνοὴν τῆς ζωῆς, Αἰσχύλ. Πέρσ. 507· πνεῦμα ἀπώλεσεν ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 981· πνεῦμ’ ἄθροισον, «πάρε τὴν ἀνάσαν σου», Εὐρ. Φοίν. 851· πνεῦμα ἀφιέναι, ἀνιέναι, μεθιέναι, ἐκπνεῖν, παραδιδόναι τὸ [[πνεῦμα]], ὁ αὐτ. ἐν Ἑκ. 571, Ὀρ. 277, Τρῳ. 780· [[πνεῦμα]] δειμαίνων λιπεῖν ὁ αὐτ. ἐν Ἱκέτ. 554· [[πνεῦμα]]... δυσῶδες [[ἠφίει]] Θουκ. 2. 49· πνεύματος διαρροαί, ποιητικ. ὁ λαιμός, [[διότι]] δι’ [[αὐτοῦ]] ἀναπνέει τις, Εὐρ. Ἑκ. 567· τοῦ πν. διεξόδους ἀποφράττειν Πλάτ. Τίμ. 91C (ἴδε ἐν λ. [[πλεύμων]])· πνεύματος [[ῥώμη]] Πλούτ. 2. 804Β· ― παροιμ., ἄνθρωπός ἐστι πνεῦμα καὶ σκιὰ μόνον Σοφ. Ἀποσπ. 13. 2) [[ἀναπνοή]], συχνὸν παρ’ Ἱππ., [[ὅστις]] μεταχειρίζεται τὴν λέξιν ἐν πολλαῖς φράσεσι πνεῦμα ἀναφέρειν, ἀναπνέειν ἰσχυρῶς (οὕτω τὸ πνεῦμ’ ἔχοντα ἄνω, [[μόλις]] δυνάμενον νὰ ἀναπνέῃ, Μένανδρ. ἐν «Ἁλιεῦσι» 3· γίγνεται τὸ πνεῦμ’ ἄνω, κόπτεται ἡ [[ἀναπνοή]], [[μόλις]] δύναταί τις ν’ ἀναπνέῃ, Σωσικράτης ἐν «Παρακαταθήκῃ» 1)· μετέωρον [[πνεῦμα]], ὡς τὸ τοῦ Ὀρατ. sublimis anhelitus, [[ἔλλειψις]] ἀναπνοῆς, [[ὅταν]] ἡ ἀναπνοὴ φαίνηται περιοριζομένη εἰς τὸ ἀνώτατον [[ἄκρον]] τοῦ ἀναπνευστικοῦ σωλῆνος· οὕτω, πνεῦμα πρόχειρον, ἄνω φερόμενον, ἀνελκόμενον, ἀνεσπασμένον· [[ὡσαύτως]], πνεῦμα [[πυκνόν]], πνεῦμα ἁλιζόμενον, πυκνή, ταχεῖα [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα διὰ πολλοῦ χρόνου, διακοπτομένη [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα προσκόπτον ἢ προσπταῖον, διακοπτομένη, κωλυομένη, [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα ἄσημον, ἀραιόν, ὀλίγη, [[ἀδύνατος]] [[ἀναπνοή]]· πνεῦμα βηχῶδες, μυχθῶδες, κτλ.· ἴδε Foës Oecon. Hipp.· ― ἐν τῷ πληθ., τὸ πνευστιᾶν, [[αὐτόθι]]. 3) ἀέρια ἐν τῷ στομάχῳ ἐν τῷ πληθ., πνευμάτων πολλῶν [[φύλαξ]] Εὔβουλος ἐν «Σφιγγοκαρίωνι» 1. 9, Ἀριστ. Προβλ. 27. 25, Διογ. Λ. 6. 94. 4) ἡ πνοὴ τῆς ζωῆς, τὸ ζωοποιοῦν [[πνεῦμα]], ζωή, Ἀριστ. π. Κόσμ. 4. 9, Πολύβ. 31. 18, 4, Πλούτ. κτλ.· ― [[ὡσαύτως]], ζῶν ὄν, Λατ. anima, ἐγὼ Νῖνος [[πάλαι]] ποτ’ ἐγενόμην [[πνεῦμα]], νῦν δ’ οὐκ ἔτ’ οὐδὲν Φοίνιξ ὁ [[Κολοφώνιος]] παρ’ Ἀθην. 330F. 5) τὸ ἐκπνεόμενον ἢ ὡς [[ἀναθυμίασις]] ἐξατμιζόμενον, [[εὐωδία]], ὦ [[θεῖον]] ὀδμῆς πνεῦμα Εὐρ. Ἱππ. 1391· πνεῦμα βαρὺ ἀφιέναι, ἐπὶ τῶν [[καρύων]], Πλούτ. 2. 647Α. 6) παρὰ τοῖς γραμμ., τὸ [[πνεῦμα]] μεθ’ οὗ φωνῆέν τι προφέρεται, [[αὐτόθι]] 1009Ε, κτλ.· πνεῦμα δασὺ καὶ ψιλόν, δασεῖα καὶ ψιλή, ἴδε Λεξικ. περὶ Πνευμάτ., παραρτ. ἐν τῇ Βαλκεν. ἐκδ. τοῦ Ἀμμωνίου σ. 207. ΙΙΙ. [[πνεῦμα]], Λατ. afflatus, ἄγρια... πνεύματα θευφορίης Ἀνθ. Π. 6. 220· εἰ μή τι [[θεῖον]]... ἐνῆν πν. τῇ ψυχῇ Πλάτ. Ἀξίοχ. 370C· τὸ ἱερὸν καὶ [[δαιμόνιον]] ἐν Μούσαις πν. Πλούτ. 2. 605Α, πρβλ. 438Β· ἐν τῇ Κ. Δ. [[μάλιστα]] ἐπὶ τῆς ἐπιπνοίας ἢ ἐμπνεύσεως τῶν προφητῶν· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῆς ἐπιδράσεως ἣν ἐξασκεῖ τὸ [[θεῖον]] ἐπὶ τὰς σκέψεις καὶ τὰ αἰσθήματα τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων. IV. τὸ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ [[πνεῦμα]], ἡ [[ψυχή]], εἴτ’ ἔστι τοῦτο [[πνεῦμα]] [[θεῖον]] [[εἴτε]] [[νοῦς]] Μένανδρ. ἐν «Ὑποβολιμαίῳ» 3. 3· [[μάλιστα]] τὸ ὑψηλότερον καὶ εὐγενέστερον [[μέρος]], κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[ψυχή]], Α΄ Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. ε΄, 23, πρβλ. πρ. Ρωμ. β΄, 29, η΄, 2 κἑξ., Α΄ πρ. Κορινθ. ε΄, 3 κἑξ., κτλ.· πρβλ. [[πνευματικός]] ΙΙ. V. πνευματικὸν ἢ ἄϋλον ὄν, ἐν τῇ Καιν. Διαθ. [[μάλιστα]] ἐπὶ τοῦ τρίτου προσώπου τῆς Θεότητος, τὸ Πνεῦμα, Πν. ἅγιον· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τῶν ἀγγέλων, Ἐπιστ. πρ. Ἑβρ. α΄, 14, Ἀποκάλ. α΄, 4· ἐπὶ τῶν πονηρῶν πνευμάτων, Πράξ. Ἀποστ. ιθ΄, 12, 15, Ἀποκάλ. ις΄, 14, κτλ. VI. Ἐν τῇ Ρητορ. «[[πνεῦμα]] μὲν οὖν ἐστι [[σύνθεσις]] λόγου διάνοιαν ἀπαρτίζον ἐν κώλοις καὶ κόμμασι μετρούμενον πρὸς τὴν διάρκειαν τοῦ πνεύματος κατὰ τὴν φωνὴν τοῦ λέγοντος» Ρήτορ. (Walz) 3. 158, κτλ.
}}
{{elnl
|elnltext=πνεῦμα -ατος, τό [πνέω] wind, windvlaag:; ἀνέμων πνεύματα windvlagen Aeschl. PV 1086; overdr. vlaag, stemming:. λύσσης πνεύματι door een vlaag van waanzin Aeschl. PV 884; πνεῦμα ταὐτὸν οὔποτ’ οὔτ’ ἐν ἀνδράσιν φίλοις βέβηκεν zelfs tussen bevriende mensen heerst niet altijd dezelfde stemming Soph. OC 612; πνεῦμα συμφορᾶς windvlaag van het lot Eur. IT 1317. geademde lucht adem, ademhaling:; πνεῦμα ἀθροῖσαι op adem komen Eur. Phoen. 851; πνεῦμα ἀφιέναι de laatste adem uitblazen Eur. Hec. 571; ademhaling. Hp. het blazen:; λωτοῦ κατὰ πνεύματα bij het blazen op de fluit Eur. Phoen. 787; vleug, luchtje. θεῖον ὀσμῆς πνεῦμα een goddelijke vleug parfum Eur. Hipp. 1391. overdr. levenskracht, leven:; πνεῦμ’ ἀπολέσαι het leven verliezen Aeschl. Sept. 981; ἀειθαλὲς πνεῦμα καὶ ψυχὴν ἀγήρω een eeuwige adem en een leeftijdloze ziel Plut. Per. 13.5; passie:. πνεύματος μεστὸς καὶ θυμοῦ vol passie en hartstocht Plut. Pyrrh. 16.13. NT geest geest, spec.. πνεῦμα ἅγιον Heilige Geest. hemelse geest:; τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων aan de vader van de hemelse geesten NT Hebr. 12.9; kwade geest:. ἐξέβαλεν τὰ πνεύματα λόγῳ met het woord dreef hij de geesten uit NT Mt. 8.16. geest van de mens:. ἀπὼν τῷ σώματι, παρὼν δὲ τῷ πνεύματι lichamelijk afwezig, maar aanwezig in de geest NT 1 Cor. 5.3.
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2666910"