3,274,216
edits
ποινή: Difference between revisions
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 16: | Line 16: | ||
|btext=ῆς (ἡ) :<br /><b>I.</b> <i>propr.</i> expiation d'un meurtre, <i>d'où</i><br /><b>1</b> argent qu’on paie aux parents de la victime, prix du sang, rançon : [[εἵνεκα]] ποινῆς ἀνδρὸς ἀποφθιμένοιο IL à cause du prix du sang <i>ou</i> de l'expiation pour l'homme tué ; [[δυώδεκα]] λέξατο κούρους, ποινὴν Πατρόκλοιο IL il choisit douze jeunes garçons en expiation du meurtre de Patrocle ; [[πολέων]] ἀπετίνυτο ποινήν IL il vengea le meurtre de beaucoup;<br /><b>2</b> expiation <i>en gén.</i>, satisfaction, réparation ; châtiment : ἀπετίσατο ποινὴν ἑτάρων OD il lui fit payer l'expiation, <i>càd</i> il le châtia pour le meurtre de ses compagnons ; ἀνελέσθαι ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς HDT se faire donner satisfaction pour la vie ravie à Ésope, <i>càd</i> venger la mort d'Ésope ; <i>au pl.</i> ποινὰς [[δοῦναι]] EUR payer, fournir une expiation, être puni ; ἡ Ποινή, [[αἱ]] Ποιναί, le Châtiment personnifié, <i>càd</i> la déesse de la vengeance <i>ou</i> du châtiment;<br /><b>II.</b> <i>en b. part</i> compensation, dédommagement, récompense.<br />'''Étymologie:''' R. Που, purifier ; cf. [[ἄποινα]], <i>lat.</i> poena, punio ; cf. purus. | |btext=ῆς (ἡ) :<br /><b>I.</b> <i>propr.</i> expiation d'un meurtre, <i>d'où</i><br /><b>1</b> argent qu’on paie aux parents de la victime, prix du sang, rançon : [[εἵνεκα]] ποινῆς ἀνδρὸς ἀποφθιμένοιο IL à cause du prix du sang <i>ou</i> de l'expiation pour l'homme tué ; [[δυώδεκα]] λέξατο κούρους, ποινὴν Πατρόκλοιο IL il choisit douze jeunes garçons en expiation du meurtre de Patrocle ; [[πολέων]] ἀπετίνυτο ποινήν IL il vengea le meurtre de beaucoup;<br /><b>2</b> expiation <i>en gén.</i>, satisfaction, réparation ; châtiment : ἀπετίσατο ποινὴν ἑτάρων OD il lui fit payer l'expiation, <i>càd</i> il le châtia pour le meurtre de ses compagnons ; ἀνελέσθαι ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς HDT se faire donner satisfaction pour la vie ravie à Ésope, <i>càd</i> venger la mort d'Ésope ; <i>au pl.</i> ποινὰς [[δοῦναι]] EUR payer, fournir une expiation, être puni ; ἡ Ποινή, [[αἱ]] Ποιναί, le Châtiment personnifié, <i>càd</i> la déesse de la vengeance <i>ou</i> du châtiment;<br /><b>II.</b> <i>en b. part</i> compensation, dédommagement, récompense.<br />'''Étymologie:''' R. Που, purifier ; cf. [[ἄποινα]], <i>lat.</i> poena, punio ; cf. purus. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=ποινή -ῆς, ἡ, Dor. ποινᾱ́ bloedgeld:; ποινή... παιδὸς τεθνηῶτος bloedgeld voor de gestorven zoon Il. 13.659; uitbr. vergelding, bestraffing:; ποινὰ γὰρ ἐπέσται want vergelding zal volgen Aeschl. Eum. 543; ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς ἀνελέσθαι wraak nemen voor de dood van Aesopus Hdt. 2.134.4; καὶ τοῖς ἔπι ποινή ook hierop rust bestraffing Hes. Op. 749; in plur.. ποινὰς τεῖσαι boete betalen Pind. O. 2.58. beloning:. κελαδῆσαι... ποινὰν τεθρίππων de beloning voor de vierspanrace zingen Pind. P. 1.59. personif. Ποινή, ἡ Wraakgodin. Aeschl. Eum. 323. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ποινή:''' дор. [[ποινά]] (ᾱ) ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[выкуп]]: [[υἷος]] π. Hom. выкуп за сына;<br /><b class="num">2)</b> [[пеня за убийство]]: π. τῆς Αἰσώπου ψυχῆς Her. пеня за убийство Эзопа;<br /><b class="num">3)</b> [[возмездие]], [[наказание]], [[кара]]: ποινὰς τίνειν ([[τῖσαι]]) или [[δοῦναι]] Pind., Aesch., Eur., Xen. (по)нести наказание; ποινὰς [[λαβεῖν]] τοῦ πατρός Eur. отомстить за отца;<br /><b class="num">4)</b> [[возмещение]], [[воздаяние]], [[награда]]: τῶν ποινήν Hom. в возмещение за это;<br /><b class="num">5)</b> [[освобождение]] Pind. | |||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 28: | Line 31: | ||
|lsmtext='''ποινή:''' ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> χρηματική [[ικανοποίηση]] που πληρώνεται από τον φονιά στους συγγενείς του σκοτωμένου για το [[αίμα]] που χύθηκε, (στο αρχ. αγγλικό και γερμανικό [[δίκαιο]], η [[τιμή]] που ορίζεται ως η αξία ανθρώπου που φονεύτηκε και αποδίδεται από την [[οικογένεια]] του φονιά στην [[οικογένεια]] του θύματος για να αποφευχθεί ο [[κύκλος]] αίματος, ως [[συνέπεια]] αντεκδίκησης)· με γεν. προσ., δῶχ' [[υἷος]] ποινήν, [[δίνω]] [[λύτρα]] ή [[πληρώνω]] «[[φόρο]] αίματος» για τον γιο, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· γενικά, τα χρήματα για [[ικανοποίηση]], [[αποζημίωση]], [[τιμωρία]], [[εκδίκηση]], [[ποινή]], Λατ. [[poena]], <i>ἀπετίσατο ποινὴν ἑτάρων</i>, αναγκάστηκαν να πληρώσουν [[ποινή]] για τους συντρόφους του, σε Ομήρ. Οδ.· [[δυώδεκα]] κούρους, <i>ποινὴν Πατρόκλοιο</i>, ως [[εκδίκηση]] για τον θάνατο του Πάτροκλου, σε Ομήρ. Ιλ.· [[τῶν]] ποινήν, ως [[ανταπόδοση]] γι' αυτά τα πράγματα, στο ίδ.· ποινὴν [[τῖσαι]] Ξέρξῃ [[τῶν]] κηρύκων ἀπολομένων, για να δώσουν στον Ξέρξη [[ικανοποίηση]] για το θάνατο των απεσταλμένων του, σε Ηρόδ.· στην Αττ., ο πληθ. είναι πιο [[συχνός]]· ποινὰς [[τῖσαι]], [[δοῦναι]], τιμωρούμαι, Λατ. dare poenas, σε Αισχύλ. κ.λπ.· ποινὰς [[λαβεῖν]], τους επιβάλλονται ποινές, Λατ. sumere poenas, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με θετική [[σημασία]], [[αμοιβή]], [[ανταμοιβή]] για [[κάτι]], <i>τινος</i>, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> ως [[αποτέλεσμα]] χρηματικής ικανοποίησης, [[απόδοση]], [[εξόφληση]], [[απαλλαγή]], στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> προσωποπ., η [[θεά]] της εκδίκησης, σε Αισχύλ. κ.λπ. | |lsmtext='''ποινή:''' ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> χρηματική [[ικανοποίηση]] που πληρώνεται από τον φονιά στους συγγενείς του σκοτωμένου για το [[αίμα]] που χύθηκε, (στο αρχ. αγγλικό και γερμανικό [[δίκαιο]], η [[τιμή]] που ορίζεται ως η αξία ανθρώπου που φονεύτηκε και αποδίδεται από την [[οικογένεια]] του φονιά στην [[οικογένεια]] του θύματος για να αποφευχθεί ο [[κύκλος]] αίματος, ως [[συνέπεια]] αντεκδίκησης)· με γεν. προσ., δῶχ' [[υἷος]] ποινήν, [[δίνω]] [[λύτρα]] ή [[πληρώνω]] «[[φόρο]] αίματος» για τον γιο, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· γενικά, τα χρήματα για [[ικανοποίηση]], [[αποζημίωση]], [[τιμωρία]], [[εκδίκηση]], [[ποινή]], Λατ. [[poena]], <i>ἀπετίσατο ποινὴν ἑτάρων</i>, αναγκάστηκαν να πληρώσουν [[ποινή]] για τους συντρόφους του, σε Ομήρ. Οδ.· [[δυώδεκα]] κούρους, <i>ποινὴν Πατρόκλοιο</i>, ως [[εκδίκηση]] για τον θάνατο του Πάτροκλου, σε Ομήρ. Ιλ.· [[τῶν]] ποινήν, ως [[ανταπόδοση]] γι' αυτά τα πράγματα, στο ίδ.· ποινὴν [[τῖσαι]] Ξέρξῃ [[τῶν]] κηρύκων ἀπολομένων, για να δώσουν στον Ξέρξη [[ικανοποίηση]] για το θάνατο των απεσταλμένων του, σε Ηρόδ.· στην Αττ., ο πληθ. είναι πιο [[συχνός]]· ποινὰς [[τῖσαι]], [[δοῦναι]], τιμωρούμαι, Λατ. dare poenas, σε Αισχύλ. κ.λπ.· ποινὰς [[λαβεῖν]], τους επιβάλλονται ποινές, Λατ. sumere poenas, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> με θετική [[σημασία]], [[αμοιβή]], [[ανταμοιβή]] για [[κάτι]], <i>τινος</i>, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> ως [[αποτέλεσμα]] χρηματικής ικανοποίησης, [[απόδοση]], [[εξόφληση]], [[απαλλαγή]], στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> προσωποπ., η [[θεά]] της εκδίκησης, σε Αισχύλ. κ.λπ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''ποινή''': ἡ, (ἴδε ἐν τέλ.) [[κυρίως]], χρηματικὴ ἱκανοποίησις χυθέντος αἵματος, τὸ [[πρόστιμον]] τὸ πληρωνόμενον ὑπὸ τοῦ φονέως εἰς τοὺς συγγενεῖς τοῦ φονευθέντος, [[ὅπερ]] ἀπήλλαττεν αὐτὸν παντὸς διωγμοῦ, (πρβλ. τὸ [[ἀρχαῖον]] Ἀγγλ. were-gild) τὴν αὐτὴν ἔχον σημασ.)˙ μετὰ γεν. προσ., δῶχ’ υἷος ποινήν, ἔδωκεν ἀντέκτισιν, δωρεάν, Ἰλ. Ε. 266˙ ἵνα μή τι κασιγνητοιό γε π. δηρὸν ἄτιτος ἔῃ Ξ. 483˙ ποινὴ δ’ [[οὔτις]] παιδὸς ἐγίγνετο τεθνηῶτος Ν. 659, πρβλ. Ι. 633˙ ἐνείκεον [[εἵνεκα]] ποινῆς ἀνδρὸς ἀποφθιμένου Σ. 498˙ ― [[καθόλου]] χρήματα πρὸς ἱκανοποίησιν διδόμενα, ἱκανοποίησις, [[ἀνταπόδοσις]], [[τιμωρία]], Λατ. poena, [[Κύκλωψ]] ἀπετίσατο ποινὴν ἰφθίμων ἑτάρων Ὀδ. Ψ. 312˙ [[δυώδεκα]] λέξατο κούρους, ποινὴν Πατρόκλοιο Ἰλ. Φ. 28˙ πολέων δ’ ἀπετίνυτο ποινήν Π. 398, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 747, 753˙ τῶν ποινήν, ὡς ἀνταπόδοσιν διὰ [[ταῦτα]], Ἰλ. Ρ. 207˙ ― οὕτω καὶ ἀνελέσθαι ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς, λαβεῖν ἐκδίκησιν διὰ τὴν ψυχὴν τοῦ Αἰσώπου, Ἡρόδ. 7. 134˙ ποινὴν τῖσαι Ξέρξῃ τῶν κηρύκων ἀπολομένων, νὰ δώσωσιν εἰς τὸν Ξέρξην ἰκανοποίησιν διὰ τὸν θάνατον τῶν κηρύκων του, ὁ αὐτ. 7. 134, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 543, Σοφ. Ἠλ. 564, Ἀντιφῶν 120. 25˙ ποινῆς [[εἵνεκα]], ὡς τιμωρίαν, [[χάριν]] τιμωρίας, Συλλ. Ἐπιγρ. 3797d˙ ― ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. ὁ πληθ. [[εἶναι]] συνηθέστερος, Αἰσχύλ. Πρ. 268, Εὐμ. 464, κτλ.˙ ποινὰς τίνειν, τῖσαι, δοῦναι, δοῦναι δίκην, Πινδ. Ο, 2. 106, Αἰσχύλ. Πρ. 112, Εὐρ. Ι. Τ. 446, Ξεν. Κύρ. 6. 1, 11˙ λαμβάνειν, δίκην λαμβάνειν, Εὐρ. Τρῳ. 360˙ πρβλ. [[ἄποινα]]. ― Σπάνιον παρὰ τοῖς πεζογράφοις ἀνθ’ οὗ ἡ [[συνήθης]] [[λέξις]] [[εἶναι]] [[δίκη]]. 2) ἐπὶ καλῆς σημασίας, ἀμοιβὴ διά τι [[πρᾶγμα]], τινος Πινδ. Π. 1. 113, Ν. 1˙ 108 εὐχὰς ἀγαθὰς ἀγαθῶν ποινὰς Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 626˙ ποινὴν εὐσεβίης Συλλ. Ἐπιγρ. 6281. 3) ὡς [[ἀποτέλεσμα]] τῶν λύτρων, [[ἀπολύτρωσις]], [[ἄφεσις]], Πινδ. Π. 4. 112. ΙΙ. προσωποποιεῖται ὡς [[θεότης]] τῆς ἐκδικήσεως κατέχουσα τὴν αὐτὴν τάξιν μετὰ τῆς Δίκης καὶ Ἐρινύος˙ μᾶτερ, ἅ μ’ ἔτικτες... ἀλαοῖσι καὶ δεδορκόσι ποινὰν Αἰσχύλ. Εὐμ. 323, πρβλ. Εὐρ. Ι. Τ. 199, Αἰσχίν. 27. 7˙ ἐν τῷ πληθ., Πολύβ. 24. 8, 3, κτλ. (Πρβλ. ἄποινα Λατ. p ena, penitet, punio˙ ― ὁ Pott ἀναφέρει τὴν λέξιν εἰς τὴν √pû (purum facere), [[ὅθεν]] pă-tare (καθαρίζειν ἐντελῶς Varro καὶ Cato), am-pu-tare ([[ἀποκόπτω]] τὰ περιττὰ ἢ ἐπιβλαβῆ, [[κλαδεύω]]), pū-rus˙ ἴδε Κούρτ. ἀρ. 373. ― Καθ’ Ἡσύχ.: «[[ποινή]]˙ [[ἀντέκτισις]] ἡ [[ὑπὲρ]] φόνου διδομένη, καὶ ἡ [[δωρεά]], καὶ τὰ διδόμενα χρήματα ὑπέρ τινος ἀνῃρημένου τοῖς [[αὐτοῦ]] οἰκείοις». | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||