LSJ

σπεύδω: Difference between revisions

Page Discussion

σπεύδω (view source)

Revision as of 22:10, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1")
Line 16: Line 16:
|btext=<i>f.</i> σπεύσω, <i>ao.</i> ἔσπευσα, <i>pf.</i> ἔσπευκα;<br /><i>Pass. pf.</i> ἐσπευσμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> presser, hâter : [[τι]] qch ; γάμον OD un mariage ; παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις HDT cesse la hâte que tu montres ; <i>particul.</i> apporter en hâte, procurer avec empressement, tenir prêt, acc.;<br /><b>2</b> <i>abs.</i> presser, exhorter, exciter;<br /><b>3</b> rechercher avec empressement, être ardent pour : τὴν ἡγεμονίαν THC poursuivre avec ardeur le commandement ; avec une prop. inf. : viser à ce que… ; avec une conj. : σπ. [[τι]] [[αἰ]] IL presser vivement qch pour voir si, pour que ; <i>Pass.</i> être recherché <i>ou</i> obtenu avec effort;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> se hâter, se presser : σπεύδειν ἀπὸ ῥυτῆρος SOPH se hâter à bride abattue, <i>càd</i> en toute hâte ; σπ. [[ταχέως]] AR, θᾶσσον EUR, [[ὅτι]] <i>ou</i> [[ὡς]] [[τάχιστα]] IL, AR se hâter vivement, plus vite, le plus vite possible ; σπεύδειν [[ἐς]] μάχην IL s'élancer au combat ; <i>au part. au sens d'un adj. ou d'un adv.</i> : pressé, en hâte, vite ; ἤϊξε σπεύδουσα IL elle fuit en hâte ; σπεύδων ἐβοήθει XÉN il accourait au secours;<br /><b>2</b> <i>en gén.</i> agir avec empressement, se donner de la peine, faire effort, s'efforcer : σπ. [[εἴς]] [[τι]] se donner de la peine, faire effort pour qch ; σπεύδειν περὶ Πατρόκλοιο θανόντος IL faire effort pour Patrocle tombé, combattre pour son cadavre ; avec l'inf., se donner de la peine pour, faire effort pour ; avec un part. : σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα OD il avait accompli son travail rapidement ; avec une conj. : σπ. [[αἴ]] [[κε]] IL, [[ὡς]] ESCHL, [[ὅπως]] AR faire effort pour voir si…, pour que…;<br /><i><b>Moy.</b></i> σπεύδομαι (<i>f.</i> σπεύσομαι) s'occuper avec empressement de, acc..<br />'''Étymologie:''' R. Σπυδ, renforcée en Σπευδ, être actif ; cf. [[σπουδή]], <i>lat.</i> studeo, studium.
|btext=<i>f.</i> σπεύσω, <i>ao.</i> ἔσπευσα, <i>pf.</i> ἔσπευκα;<br /><i>Pass. pf.</i> ἐσπευσμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> presser, hâter : [[τι]] qch ; γάμον OD un mariage ; παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις HDT cesse la hâte que tu montres ; <i>particul.</i> apporter en hâte, procurer avec empressement, tenir prêt, acc.;<br /><b>2</b> <i>abs.</i> presser, exhorter, exciter;<br /><b>3</b> rechercher avec empressement, être ardent pour : τὴν ἡγεμονίαν THC poursuivre avec ardeur le commandement ; avec une prop. inf. : viser à ce que… ; avec une conj. : σπ. [[τι]] [[αἰ]] IL presser vivement qch pour voir si, pour que ; <i>Pass.</i> être recherché <i>ou</i> obtenu avec effort;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> se hâter, se presser : σπεύδειν ἀπὸ ῥυτῆρος SOPH se hâter à bride abattue, <i>càd</i> en toute hâte ; σπ. [[ταχέως]] AR, θᾶσσον EUR, [[ὅτι]] <i>ou</i> [[ὡς]] [[τάχιστα]] IL, AR se hâter vivement, plus vite, le plus vite possible ; σπεύδειν [[ἐς]] μάχην IL s'élancer au combat ; <i>au part. au sens d'un adj. ou d'un adv.</i> : pressé, en hâte, vite ; ἤϊξε σπεύδουσα IL elle fuit en hâte ; σπεύδων ἐβοήθει XÉN il accourait au secours;<br /><b>2</b> <i>en gén.</i> agir avec empressement, se donner de la peine, faire effort, s'efforcer : σπ. [[εἴς]] [[τι]] se donner de la peine, faire effort pour qch ; σπεύδειν περὶ Πατρόκλοιο θανόντος IL faire effort pour Patrocle tombé, combattre pour son cadavre ; avec l'inf., se donner de la peine pour, faire effort pour ; avec un part. : σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα OD il avait accompli son travail rapidement ; avec une conj. : σπ. [[αἴ]] [[κε]] IL, [[ὡς]] ESCHL, [[ὅπως]] AR faire effort pour voir si…, pour que…;<br /><i><b>Moy.</b></i> σπεύδομαι (<i>f.</i> σπεύσομαι) s'occuper avec empressement de, acc..<br />'''Étymologie:''' R. Σπυδ, renforcée en Σπευδ, être actif ; cf. [[σπουδή]], <i>lat.</i> studeo, studium.
}}
}}
{{ls
{{elnl
|lstext='''σπεύδω''': Ἐπικ. ἀπαρέμφ. σπευδέμεν Ὀδ. Ω. 324· μέλλ. σπεύσω Ἀττ.· ἀόρ. ἔσπευσα Ἀττ., Ἐπικ. ὑποτ. σπεύσομεν ἀντὶ -ωμεν, Ἰλ. Ρ. 121· πρκμ. ἔσπευκα Παυσ. 7. 15, 11. - Μέσ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 151· μέλλ. σπεύσομαι Ἰλ. Ο. 402· - Παθ., πρκμ. ἔσπευσμαι Λουκ. Ἔρωτ. 33, κτλ. (Ἐκ τῆς √ΣΠΕΥΔ παράγεται [[ὡσαύτως]] τὸ σπυδή· πρβλ. Λατ. stud-eo, stud-ium, κατὰ μεταβολήν τινα ἀνάλογον πρὸς τὴν ἐν τῷ Αἰολ. σπαλεὶς ἀντὶ σταλείς, σπολὰς ἀντὶ [[στολάς]], [[σπάδιον]] ἀντὶ [[στάδιον]]· [[ἴσως]] καὶ ἀρχ. Γερμ. spu-on, spuo-an, spua-tôn, Ἀγγλο-Σαξον. sped-an (speed). I. μεταβ., θέτω εἰς κίνησιν, [[ἐπισπεύδω]], [[ἐπιταχύνω]], [[ταῦτα]] δ’ ἅμα χρὴ σπεύδειν Ἰλ. Ν. 236· οἱ δὲ γάμον σπεύδουσιν Ὀδ. Τ. 137, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 38, Bornem. εἰς Ξεν. Συμπ. 7, 4· παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις Ἡρόδ. 1. 206· σπ. ἀθλίαν ὁδὸν Εὐρ. Ἴων 1226· σπ. οἱ μὲν ἴγδιν, οἱ δὲ [[σίλφιον]], οἱ δ’ [[ὄξος]], ἐπρομηθεύθησαν [[ταχέως]], ἡτοίμασαν, Σόλων 38· κλίμακας Εὐρ. Ι. Τ. 1351· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 8. 46, Δημοκρίτου σπεύσαντος, [[δέον]] νὰ ὑπονοήσωμεν τὸ ἀντικείμενον κατ’ αἰτιατ.· - [[ὡσαύτως]] ζητῶ προθύμως, [[ἀγωνίζομαι]] [[περί]] τινος, μηδὲν [[ἄγαν]] Θέογν. 335, 401· σπ. βίον ἀθάνατον, ἀρετὰν Πινδ. Π. 3. 110, Ι. 4. 22 (3. 31)· εὐψυχίαν ἀντ’ εὐβουλίας Εὐρ. Ἱκέτ. 161· τὴν ἡγεμονίαν Θουκ. 5. 16· [[χάριν]] τινὸς Εὐρ. Ἑκ. 1175· θανάτου τελευτὰν Μήδ. 152· πόλεμόν τινι Ἡρ. Μαιν. 1133· - μετὰ ζήλου, προθύμως ἐκτελῶ τι ἢ [[ἐπισπεύδω]], τι τῶν φέρει φρὴν Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 599· τὸ σόν σπεύδουσ’ ἅμα καὶ τοὐμὸν Σοφ. Ἠλ. 251· ἀγαθόν τινος Εὐρ. Ἑκ. 122· τὸ ἐφ’ ἕκαστον Θουκ. 1. 141· σπ. ἀσπούδαστ’ ἐπί τινι Εὐρ. Ι. Τ. 200· σπ. τὰ ἐναντία τινὶ Ἀνδοκ. 20. 4· ἐν συζητήσει, σπ. ἑαυτῷ ἐναντία Πλάτ. Πρωτ. 361Α· σπ. τοῦτο, [[ὅπως]].. ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 687Ε· μὴ σπεῦδ’ ἃ μὴ δεῖ, μηδ’ ἃ δεῖ σπεύδειν μένε Μένανδρ. ἐν Μονοστίχ. 358· -ἑπομένης ὑποτακτ., εἰς τοὺς πλουσίους σπεύσω σ’ [[ὅπως]] ἂν ἐγγραφῇς Ἀριστοφ. Ἱππ. 926. - Μέσ., σπευδομένα θυσίαν Αἰσχύλ. Ἀγ. 151. - Παθ., ξυνὸν πᾶσι ἀγαθὸν σπεύδεται Ἡρόδ. 7. 53· ἐσπευσμέναι χρεῖαι, ἀνάγκαι βιαστικαὶ, Λουκ. Ἔρωτ. 33· ἐσπευσμένος, ἐν σπουδῇ, Ἀππ. Καρχηδ. 8. 24. 2) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., σπεύσατε.. Τεῦκρον ἐν τάχει [[μολεῖν]], βιάσατε αὐτὸν νὰ ἔλθῃ [[ταχέως]], Σοφ. Αἴ. 804· σπεῦσον.. κάπετοόν τιν’ [[ἰδεῖν]], «τρέξε νὰ κυττάξῃς», νὰ εὕρῃς.., [[αὐτόθι]] 1165. ΙΙ. συνηθέστερον ἀμεταβ., [[σπεύδω]], βιάζομαι, Ἰλ. Θ. 191, Λ. 119, Ψ. 414, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 228, καὶ Ἀττ.· σπ. ἀπὸ ῥυτῆρος, μὲ ἀφειμένον τὸν χαλινόν, Σοφ. Ο. Κ. 900· σπ. δρόμῳ Εὐρ. Ἴων 1556· [[πεζῇ]] Ξεν. Ἀν. 3. 4, 49, κτλ.· -[[ἀγωνίζομαι]], [[καταβάλλω]] προσπαθείας, προσπαθῶ προθύμως ἢ ζωηρῶς, ἐπὶ πολεμιστῶν μαχομένων, Ἰλ. Δ. 232, Ε. 667, κτλ.· ἐπὶ σιδηρουργοῦ ἐργαζομένου, Σ. 373· ἐπὶ φορτηγῶν ζῴων, Ρ. 745· ἐπὶ μελισσῶν ἐργαζομένων, Ἡσ. Θ. 597· ὡς σὺ σπεύδεις, ὡς σὺ διισχυρίζεσαι, Πλάτ. Πρωτ. 361Β· -παροιμ., [[ὅταν]] σπεύδῃ τις χὼ θεὸς ξυνάπτεται Αἰσχύλ. Πέρσ. 742· σπεῦδε βραδέως, festina lente, Γέλλ. 10. 11· σπ. τινί, [[ἀγωνίζομαι]] ὑπέρ τινος ἄλλου, Ἄλεξ. ἐν Ἀδήλ. 65· -Συντάσσεται, 1) μετὰ μετοχ., σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα (ἀντὶ σπουδαίως ἐπονήσατο) Ὀδ. Ι. 250, πρβλ. 310, Σοφ. Ἠλ. 935, Εὐρ. Μήδ. 761, Ἀριστοφ. Ἀχ. 179· τἀνάπαλιν σπεύδων εὕρηται ὡς ἐπίρρ., μετὰ σπουδῆς, μετὰ προθυμίας, τὼ δὲ σπεύδοντε πετέσθην Ἰλ. Ψ. 506· ἵκετο σπεύδων Πινδ. Π. 4. 167· εἰς ἀρθμὸν ἐμοὶ .. σπεύδων σπεύδοντί ποθ’ ἥξει Αἰσχύλ. Πρ. 192· σπ. ἐβοήθει Ξεν. Ἑλλ. 4. 3, 1. 2) μετ’ἀπαρ., εἶμαι [[πρόθυμος]] νά.., Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 22, 671, Πινδ. Ο. 4. 21, Ν. 9. 50, Ἡρόδ. 8. 41, Αἰσχύλ. Ἀγ. 601, Σοφ., κλπ.· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σπευδόμεναι ἀφελεῖν Αἰσχύλ. Εὐμ. 306. 3) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., εἶμαι [[πρόθυμος]] νά.., εἰρήνην ἑωυτοῖσι γενέσθαι Ἡρόδ. 1. 74· ἔσπευδεν [[εἶναι]] μὴ μάχας Ἀριστοφ. Εἰρ. 672, πρβλ. Πλάτ. Πρωτ. 361Β· οὕτω, τὸ λεκτικοὺς γενέσθαι τοὺς συνόντας οὐκ ἔσπ. Ξεν. Ἀπομν. 4. 3, 1. 4) μετ’ἐξηρτημένης προτάσεως, σπ. ὡς [[Ζεύς|Ζεὺς]] μήποτ’ ἄρξειεν Αἰσχύλ. Πρ. 203· σπ. [[ὅπως]] μή.. Πλάτ. Γοργ. 480Α· ἵνα.., ἵνα μή.. ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 264Α, Ἰσοκρ. 75Α· [[ὥστε]] μή, μετ’ ἀπαρεμφ., Θεοφρ. π. Ὀσμ. 57. 5) μετ’ ἐμπροθέτου προσδιορισμοῦ, σπ. ἐς μάχην Ἰλ. Δ. 225· οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σπεύσομαι εἰς Ἀχιλλῆα, ἵνα.. Ο. 402· σπ. εἰς ἄφενον Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 24· εἰς ἀρετὴν Θέογν. 403· ἐς θαλάμους Εὐρ. Ἱππ. 183· ἐς τὰ πράγματα ὁ αὐτ. ἐν Ἴωνι 599, κτλ.· εἰς [[ταὐτό]] τινι Ξεν. Κύρ. 1. 3, 4· δώματος [[εἴσω]] Εὐρ. Μήδ. 100· ἐπὶ τι Λυκοῦργ. 155. 10, Πλούτ., κλπ.· σπ. περὶ Πατρόκλοιο θανόντος, ἀγωνιζομαι περὶ [[αὐτοῦ]], Ἰλ. Ρ. 121· ὑπέρ τινος Συλλ. Ἐπιγρ. 2147· [[πρός]] τινα Ἀριστοφ. Σφ. 1026, κτλ.· [[ὡσαύτως]], σπ. ὁδὸν Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 653. 3. 6) μετ’ ἐπιρρ.. σπ. οἷ θέλες Σοφ. Τρ. 334· [[δεῦρο]] Ἀριστοφ. Ἀχ. 179· [[ἔνθα]] Ξεν. Ἀν. 4. 8, 14, κτλ. 7) ταράττομαι, ἐνοχλοῦμαι κατὰ τὸ [[πνεῦμα]], Ἑβδ. (Ἔξοδ. ΙΕ΄, 15, Α΄ Βασιλ. ΚΗ΄, 21, κ. ἀλλ.).
|elnltext=σπεύδω [~ σπουδή] Dor. 3 plur. σπεύδοντι Theocr. Id. 16.15, Dor. conj. 1 plur. σπεύδωμες Theocr. Id. 15.59, ep. inf. σπευδέμεν Od. 24.324, ep. imperf. σπεῦδον; aor. ἔσπευσα, ep. 3 sing. σπεῦσε Od. 9.250, ep. conj. σπεύσομεν Il. 17.121; perf. med. - pass. ἔσπευσμαι; fut. σπεύσω. zich haasten (met) intrans. zich haasten, ptc. σπεύδων -ουσα haastig, snel:; σπεύδων ἐβοήθει kwam snel te hulp Xen. Hell. 4.3.1; met bepaling van richting:; σ. ἐς μάχην haastig de strijd ingaan Il. 4.225; σπεύδετε θᾶσσον δώματος εἴσω haast jullie des te sneller het huis in Eur. Med. 100; ὡς σύ … οἷ θέλεις σπεύδῃς opdat u zich kunt haasten naar waar u heen wilt Soph. Tr. 334; σπεύδειν ἀπὸ ῥυτῆρος zich haasten met losse teugels Soph. OC 900; met pred. ptc.: ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα toen hij dan haastig zijn eigen taken had verricht Od. 9.250. met acc. haast maken met, snel gereedmaken, bespoedigen:; γάμον het huwelijk Od. 19.137; παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις hou op met zo haastig te werken aan dat waarmee u bezig bent Hdt. 1.206.1; met acc. en inf.:; σπεύσατε … Τεῦκρον ἐν τάχει μολεῖν zorg er met spoed voor dat Teukros zo snel mogelijk komt Soph. Ai. 804; perf. pass. dringend zijn:. ἐσπευσμέναι χρεῖαι dringende behoeftes [Luc.] 49.33. zich inspannen (voor) intrans. zich inspannen, zich inzetten, zijn best doen:; πρωΐ μάλα σπεύδειν heel vroeg in de morgen zich inspannen Hes. Op. 461; ptc. σπεύδων met inspanning, met inzet;; περὶ Πατρόκλοιο θανόντος σπεύσομεν laten we ons inzetten voor de gestorven Patroklos Il. 17.121; met inf.. σπεύδει … ἀρώμεναι ἠδὲ φυτεύειν die zich inspant om te ploegen en te planten Hes. Op. 22; σῴζειν θέλοντες ἄνδρα γ’ ὃς σπεύδει θανεῖν wanneer we een man willen redden die erop uit is te sterven Soph. Ai. 812. met acc. zich inzetten of inspannen voor, streven naar:; πόλεμον ἔσπευσας τέκνοις u heeft met volle inzet oorlog gevoerd tegen uw kinderen Eur. HF 1133; ὅταν τὸ ἐφ’ ἑαυτὸν ἕκαστος σπεύδῃ wanneer ieder zich inzet voor zijn eigen belang Thuc. 1.141.6; σ. τὴν ἡγεμονίαν streven naar het leiderschap Thuc. 5.16.1; νῦν σεαυτῷ τἀναντία σπεύδεις nu zet u zich in voor een standpunt tegenovergesteld aan (dat van) u zelf Plat. Prot. 361a; met εἰς + acc..; ζηλοῖ … γείτονα γείτων εἰς ἄφενος σπεύδοντα de ene buurman kijkt jaloers naar de andere die zich inspant om rijk te worden Hes. Op. 24; met acc. en inf..; μᾶλλον τι ἔσπευσαν καὶ ἀμφότεροι εἰρήνην ἑωυτοῖσι γενέσθαι beide partijen streefden er des te meer naar vrede te krijgen Hdt. 1.74.3; σ. πρός + acc. bij iemand gedaan proberen te krijgen, met acc. en inf..; Aristoph. Ve. 1026; met finale bijzin met ὡς, ὅπως of ἵνα + conj..; εἰς τοὺς πλουσίους σπεύσω σ’ ὅπως ἂν ἐγγραφῇς ik zal me voor u inzetten opdat u ingeschreven zult worden bij de rijken Aristoph. Eq. 926; ellipt..; Δημοκρίτου σπεύσαντος waarop Democritus had aangedrongen Hdt. 8.46.3; pass.. ξυνόν … πᾶσι τοῦτο ἀγαθὸν σπεύδεται dit goede waarnaar wij streven is gemeenschappelijk voor allen Hdt. 7.53.1.
}}
{{elru
|elrutext='''σπεύδω:''' (fut. σπεύσω, aor. ἔσπευσα - эп. σπεῦσα; эп. 1 л. pl. conjct. σπεὐσομεν = σπεύσωμεν; pf. pass. ἔσπευσμαι; adj. verb. [[σπευστός]] и [[σπευστέον]]) редко med.<br /><b class="num">1)</b> [[поспешно делать]], [[ускорять]], [[налегать]], [[торопить]] (γάμον Hom., Her.): σ. τινὰ ἐν [[τάχει]] [[μολεῖν]] Soph. заставлять кого-л. поскорее прийти; σ. ὁδόν Eur. торопиться с путешествием; κλίμακας σ. Eur. спешно приставлять лестницы; μὴ σπεῦδ᾽ ἃ μὴ [[δεῖ]], μήδ᾽ ἃ [[δεῖ]] σ. μένε Men. не ускоряй, чего не нужно, но не задерживай того, что нужно ускорить; Δημοκρίτου σπεύσαντος Her. по настоянию Демокрита; ὡς σὺ σπεύδεις Plut. как ты настаиваешь; ἐσπευσμέναι χρεῖαι Luc. настоятельные потребности;<br /><b class="num">2)</b> [[усиленно добиваться]], [[заботиться]], [[хлопотать]] ([[παῦσαι]] σπεύδων τὰ σπεύδεις Her.): εὐψυχίαν ἔσπευσας ἀντ᾽ εὐβουλίας Eur. ты подчинился голосу отваги, но не благоразумия; ξυνὸν [[τοῦτο]] πᾶσι ἀγαθὸν σπεύδεται Her. этим достигается общее для всех благо; σ. ἑαυτῷ [[ἐναντία]] Plat. противоречить самому себе; ἀπόλεμον πόλεμον σ. τινί Eur. жестоко воевать с кем-л.;<br /><b class="num">3)</b> [[торопиться]], [[спешить]] ([[ὅττι]] [[τάχιστα]] Hom.): σπεύσομαι εἰς Ἀχιλῆα Hom. я поспешу к Ахиллу; ἔσπευδε [[πεζῇ]] Xen. он быстро пошел пешком; σ. ἀπὸ ῥυτῆρος Soph. скакать во весь опор; λόγους τοιούσδε ἔχουσ᾽ ἔσπευδον Soph. я поспешила сообщить эту новость; εἰς ἀρθμὸν ἐμοὶ καὶ φιλότητα σπεύδων [[σπεύδοντι]] ἥξει Aesch. он поспешит мне навстречу, как и я ему, союзником и другом; σπεύδων ἐβοήθει Xen. он поспешил на помощь;<br /><b class="num">4)</b> [[усердно трудиться]], [[усердствовать]], [[стараться]] (τὸν εὗρ᾽ ἱδρώοντα, σπεύδοντα Hom.): σ. περὶ Πατρόκλοιο θανόντος Hom. ожесточенно бороться за труп Патрокла.
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 37: Line 40:
|lsmtext='''σπεύδω:''' Επικ. απαρ. <i>σπενδέμεν</i>· μέλ. <i>σπεύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔσπευσα</i>, Επικ. <i>σπεῦσα</i>, Επικ. αʹ πληθ. υποτ. [[σπεύσομεν]] αντί <i>σπεύσωμεν</i>· παρακ. <i>ἔσπευκα</i> — Μέσ., μέλ. <i>σπεύσομαι</i> — Παθ., παρακ. <i>ἔσπευσμαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> μτβ., [[θέτω]] σε [[κίνηση]], [[επισπεύδω]], [[επιταχύνω]], [[κατεπείγω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης, [[αναζητώ]] με [[προθυμία]], [[αγωνίζομαι]], [[προσπαθώ]] για [[κάτι]], σε Θέογν.· [[εκτελώ]] [[κάτι]] με ζήλο, [[επισπεύδω]] ή [[επιταχύνω]], σε Σοφ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., σε Αισχύλ. — Παθ., είμαι εσπευσμένος, [[βιαστικός]], επείγομαι, βιάζομαι, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. και απαρ., σπεύσατε Τεῦκρον [[μολεῖν]], πιέστε τον να έλθει [[γρήγορα]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αμτβ., [[σπεύδω]], βιάζομαι, [[προσπαθώ]], [[αγωνίζομαι]] με [[προθυμία]] ή με [[αδημονία]], σε Ομήρ. Ιλ., Αττ.· <i>ὡς σὺ σπεύδεις</i>, όπως εσύ επιμένεις, ερίζεις, σε Πλάτ.· μτχ. <i>σπεύδων</i> ως επίρρ., βιαστικά, βεβιασμένα, [[πρόθυμα]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., είμαι [[πρόθυμος]] να κάνω [[κάτι]], σε Ησίοδ., Ηρόδ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., <i>σπευδόμεναι ἀφελεῖν</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. πράγμ. και απαρ., είμαι [[πρόθυμος]], [[αδημονώ]] να..., σε Ηρόδ., Ξεν.
|lsmtext='''σπεύδω:''' Επικ. απαρ. <i>σπενδέμεν</i>· μέλ. <i>σπεύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔσπευσα</i>, Επικ. <i>σπεῦσα</i>, Επικ. αʹ πληθ. υποτ. [[σπεύσομεν]] αντί <i>σπεύσωμεν</i>· παρακ. <i>ἔσπευκα</i> — Μέσ., μέλ. <i>σπεύσομαι</i> — Παθ., παρακ. <i>ἔσπευσμαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> μτβ., [[θέτω]] σε [[κίνηση]], [[επισπεύδω]], [[επιταχύνω]], [[κατεπείγω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης, [[αναζητώ]] με [[προθυμία]], [[αγωνίζομαι]], [[προσπαθώ]] για [[κάτι]], σε Θέογν.· [[εκτελώ]] [[κάτι]] με ζήλο, [[επισπεύδω]] ή [[επιταχύνω]], σε Σοφ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., σε Αισχύλ. — Παθ., είμαι εσπευσμένος, [[βιαστικός]], επείγομαι, βιάζομαι, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. και απαρ., σπεύσατε Τεῦκρον [[μολεῖν]], πιέστε τον να έλθει [[γρήγορα]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αμτβ., [[σπεύδω]], βιάζομαι, [[προσπαθώ]], [[αγωνίζομαι]] με [[προθυμία]] ή με [[αδημονία]], σε Ομήρ. Ιλ., Αττ.· <i>ὡς σὺ σπεύδεις</i>, όπως εσύ επιμένεις, ερίζεις, σε Πλάτ.· μτχ. <i>σπεύδων</i> ως επίρρ., βιαστικά, βεβιασμένα, [[πρόθυμα]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., είμαι [[πρόθυμος]] να κάνω [[κάτι]], σε Ησίοδ., Ηρόδ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., <i>σπευδόμεναι ἀφελεῖν</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. πράγμ. και απαρ., είμαι [[πρόθυμος]], [[αδημονώ]] να..., σε Ηρόδ., Ξεν.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''σπεύδω:''' (fut. σπεύσω, aor. ἔσπευσα - эп. σπεῦσα; эп. 1 л. pl. conjct. σπεὐσομεν = σπεύσωμεν; pf. pass. ἔσπευσμαι; adj. verb. [[σπευστός]] и [[σπευστέον]]) редко med.<br /><b class="num">1)</b> [[поспешно делать]], [[ускорять]], [[налегать]], [[торопить]] (γάμον Hom., Her.): σ. τινὰ ἐν [[τάχει]] [[μολεῖν]] Soph. заставлять кого-л. поскорее прийти; σ. ὁδόν Eur. торопиться с путешествием; κλίμακας σ. Eur. спешно приставлять лестницы; μὴ σπεῦδ᾽ ἃ μὴ [[δεῖ]], μήδ᾽ ἃ [[δεῖ]] σ. μένε Men. не ускоряй, чего не нужно, но не задерживай того, что нужно ускорить; Δημοκρίτου σπεύσαντος Her. по настоянию Демокрита; ὡς σὺ σπεύδεις Plut. как ты настаиваешь; ἐσπευσμέναι χρεῖαι Luc. настоятельные потребности;<br /><b class="num">2)</b> [[усиленно добиваться]], [[заботиться]], [[хлопотать]] ([[παῦσαι]] σπεύδων τὰ σπεύδεις Her.): εὐψυχίαν ἔσπευσας ἀντ᾽ εὐβουλίας Eur. ты подчинился голосу отваги, но не благоразумия; ξυνὸν [[τοῦτο]] πᾶσι ἀγαθὸν σπεύδεται Her. этим достигается общее для всех благо; σ. ἑαυτῷ [[ἐναντία]] Plat. противоречить самому себе; ἀπόλεμον πόλεμον σ. τινί Eur. жестоко воевать с кем-л.;<br /><b class="num">3)</b> [[торопиться]], [[спешить]] ([[ὅττι]] [[τάχιστα]] Hom.): σπεύσομαι εἰς Ἀχιλῆα Hom. я поспешу к Ахиллу; ἔσπευδε [[πεζῇ]] Xen. он быстро пошел пешком; σ. ἀπὸ ῥυτῆρος Soph. скакать во весь опор; λόγους τοιούσδε ἔχουσ᾽ ἔσπευδον Soph. я поспешила сообщить эту новость; εἰς ἀρθμὸν ἐμοὶ καὶ φιλότητα σπεύδων [[σπεύδοντι]] ἥξει Aesch. он поспешит мне навстречу, как и я ему, союзником и другом; σπεύδων ἐβοήθει Xen. он поспешил на помощь;<br /><b class="num">4)</b> [[усердно трудиться]], [[усердствовать]], [[стараться]] (τὸν εὗρ᾽ ἱδρώοντα, σπεύδοντα Hom.): σ. περὶ Πατρόκλοιο θανόντος Hom. ожесточенно бороться за труп Патрокла.
|lstext='''σπεύδω''': Ἐπικ. ἀπαρέμφ. σπευδέμεν Ὀδ. Ω. 324· μέλλ. σπεύσω Ἀττ.· ἀόρ. ἔσπευσα Ἀττ., Ἐπικ. ὑποτ. σπεύσομεν ἀντὶ -ωμεν, Ἰλ. Ρ. 121· πρκμ. ἔσπευκα Παυσ. 7. 15, 11. - Μέσ., Αἰσχύλ. Ἀγ. 151· μέλλ. σπεύσομαι Ἰλ. Ο. 402· - Παθ., πρκμ. ἔσπευσμαι Λουκ. Ἔρωτ. 33, κτλ. (Ἐκ τῆς √ΣΠΕΥΔ παράγεται [[ὡσαύτως]] τὸ σπυδή· πρβλ. Λατ. stud-eo, stud-ium, κατὰ μεταβολήν τινα ἀνάλογον πρὸς τὴν ἐν τῷ Αἰολ. σπαλεὶς ἀντὶ σταλείς, σπολὰς ἀντὶ [[στολάς]], [[σπάδιον]] ἀντὶ [[στάδιον]]· [[ἴσως]] καὶ ἀρχ. Γερμ. spu-on, spuo-an, spua-tôn, Ἀγγλο-Σαξον. sped-an (speed). I. μεταβ., θέτω εἰς κίνησιν, [[ἐπισπεύδω]], [[ἐπιταχύνω]], [[ταῦτα]] δ’ ἅμα χρὴ σπεύδειν Ἰλ. Ν. 236· οἱ δὲ γάμον σπεύδουσιν Ὀδ. Τ. 137, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 38, Bornem. εἰς Ξεν. Συμπ. 7, 4· παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις Ἡρόδ. 1. 206· σπ. ἀθλίαν ὁδὸν Εὐρ. Ἴων 1226· σπ. οἱ μὲν ἴγδιν, οἱ δὲ [[σίλφιον]], οἱ δ’ [[ὄξος]], ἐπρομηθεύθησαν [[ταχέως]], ἡτοίμασαν, Σόλων 38· κλίμακας Εὐρ. Ι. Τ. 1351· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 8. 46, Δημοκρίτου σπεύσαντος, [[δέον]] νὰ ὑπονοήσωμεν τὸ ἀντικείμενον κατ’ αἰτιατ.· - [[ὡσαύτως]] ζητῶ προθύμως, [[ἀγωνίζομαι]] [[περί]] τινος, μηδὲν [[ἄγαν]] Θέογν. 335, 401· σπ. βίον ἀθάνατον, ἀρετὰν Πινδ. Π. 3. 110, Ι. 4. 22 (3. 31)· εὐψυχίαν ἀντ’ εὐβουλίας Εὐρ. Ἱκέτ. 161· τὴν ἡγεμονίαν Θουκ. 5. 16· [[χάριν]] τινὸς Εὐρ. Ἑκ. 1175· θανάτου τελευτὰν Μήδ. 152· πόλεμόν τινι Ἡρ. Μαιν. 1133· - μετὰ ζήλου, προθύμως ἐκτελῶ τι ἢ [[ἐπισπεύδω]], τι τῶν φέρει φρὴν Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 599· τὸ σόν σπεύδουσ’ ἅμα καὶ τοὐμὸν Σοφ. Ἠλ. 251· ἀγαθόν τινος Εὐρ. Ἑκ. 122· τὸ ἐφ’ ἕκαστον Θουκ. 1. 141· σπ. ἀσπούδαστ’ ἐπί τινι Εὐρ. Ι. Τ. 200· σπ. τὰ ἐναντία τινὶ Ἀνδοκ. 20. 4· ἐν συζητήσει, σπ. ἑαυτῷ ἐναντία Πλάτ. Πρωτ. 361Α· σπ. τοῦτο, [[ὅπως]].. ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 687Ε· μὴ σπεῦδ’ ἃ μὴ δεῖ, μηδ’ ἃ δεῖ σπεύδειν μένε Μένανδρ. ἐν Μονοστίχ. 358· -ἑπομένης ὑποτακτ., εἰς τοὺς πλουσίους σπεύσω σ’ [[ὅπως]] ἂν ἐγγραφῇς Ἀριστοφ. Ἱππ. 926. - Μέσ., σπευδομένα θυσίαν Αἰσχύλ. Ἀγ. 151. - Παθ., ξυνὸν πᾶσι ἀγαθὸν σπεύδεται Ἡρόδ. 7. 53· ἐσπευσμέναι χρεῖαι, ἀνάγκαι βιαστικαὶ, Λουκ. Ἔρωτ. 33· ἐσπευσμένος, ἐν σπουδῇ, Ἀππ. Καρχηδ. 8. 24. 2) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., σπεύσατε.. Τεῦκρον ἐν τάχει [[μολεῖν]], βιάσατε αὐτὸν νὰ ἔλθῃ [[ταχέως]], Σοφ. Αἴ. 804· σπεῦσον.. κάπετοόν τιν’ [[ἰδεῖν]], «τρέξε νὰ κυττάξῃς», νὰ εὕρῃς.., [[αὐτόθι]] 1165. ΙΙ. συνηθέστερον ἀμεταβ., [[σπεύδω]], βιάζομαι, Ἰλ. Θ. 191, Λ. 119, Ψ. 414, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 228, καὶ Ἀττ.· σπ. ἀπὸ ῥυτῆρος, μὲ ἀφειμένον τὸν χαλινόν, Σοφ. Ο. Κ. 900· σπ. δρόμῳ Εὐρ. Ἴων 1556· [[πεζῇ]] Ξεν. Ἀν. 3. 4, 49, κτλ.· -[[ἀγωνίζομαι]], [[καταβάλλω]] προσπαθείας, προσπαθῶ προθύμως ἢ ζωηρῶς, ἐπὶ πολεμιστῶν μαχομένων, Ἰλ. Δ. 232, Ε. 667, κτλ.· ἐπὶ σιδηρουργοῦ ἐργαζομένου, Σ. 373· ἐπὶ φορτηγῶν ζῴων, Ρ. 745· ἐπὶ μελισσῶν ἐργαζομένων, Ἡσ. Θ. 597· ὡς σὺ σπεύδεις, ὡς σὺ διισχυρίζεσαι, Πλάτ. Πρωτ. 361Β· -παροιμ., [[ὅταν]] σπεύδῃ τις χὼ θεὸς ξυνάπτεται Αἰσχύλ. Πέρσ. 742· σπεῦδε βραδέως, festina lente, Γέλλ. 10. 11· σπ. τινί, [[ἀγωνίζομαι]] ὑπέρ τινος ἄλλου, Ἄλεξ. ἐν Ἀδήλ. 65· -Συντάσσεται, 1) μετὰ μετοχ., σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα (ἀντὶ σπουδαίως ἐπονήσατο) Ὀδ. Ι. 250, πρβλ. 310, Σοφ. Ἠλ. 935, Εὐρ. Μήδ. 761, Ἀριστοφ. Ἀχ. 179· τἀνάπαλιν σπεύδων εὕρηται ὡς ἐπίρρ., μετὰ σπουδῆς, μετὰ προθυμίας, τὼ δὲ σπεύδοντε πετέσθην Ἰλ. Ψ. 506· ἵκετο σπεύδων Πινδ. Π. 4. 167· εἰς ἀρθμὸν ἐμοὶ .. σπεύδων σπεύδοντί ποθ’ ἥξει Αἰσχύλ. Πρ. 192· σπ. ἐβοήθει Ξεν. Ἑλλ. 4. 3, 1. 2) μετ’ἀπαρ., εἶμαι [[πρόθυμος]] νά.., Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 22, 671, Πινδ. Ο. 4. 21, Ν. 9. 50, Ἡρόδ. 8. 41, Αἰσχύλ. Ἀγ. 601, Σοφ., κλπ.· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σπευδόμεναι ἀφελεῖν Αἰσχύλ. Εὐμ. 306. 3) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., εἶμαι [[πρόθυμος]] νά.., εἰρήνην ἑωυτοῖσι γενέσθαι Ἡρόδ. 1. 74· ἔσπευδεν [[εἶναι]] μὴ μάχας Ἀριστοφ. Εἰρ. 672, πρβλ. Πλάτ. Πρωτ. 361Β· οὕτω, τὸ λεκτικοὺς γενέσθαι τοὺς συνόντας οὐκ ἔσπ. Ξεν. Ἀπομν. 4. 3, 1. 4) μετ’ἐξηρτημένης προτάσεως, σπ. ὡς [[Ζεύς|Ζεὺς]] μήποτ’ ἄρξειεν Αἰσχύλ. Πρ. 203· σπ. [[ὅπως]] μή.. Πλάτ. Γοργ. 480Α· ἵνα.., ἵνα μή.. ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 264Α, Ἰσοκρ. 75Α· [[ὥστε]] μή, μετ’ ἀπαρεμφ., Θεοφρ. π. Ὀσμ. 57. 5) μετ’ ἐμπροθέτου προσδιορισμοῦ, σπ. ἐς μάχην Ἰλ. Δ. 225· οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σπεύσομαι εἰς Ἀχιλλῆα, ἵνα.. Ο. 402· σπ. εἰς ἄφενον Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 24· εἰς ἀρετὴν Θέογν. 403· ἐς θαλάμους Εὐρ. Ἱππ. 183· ἐς τὰ πράγματα ὁ αὐτ. ἐν Ἴωνι 599, κτλ.· εἰς [[ταὐτό]] τινι Ξεν. Κύρ. 1. 3, 4· δώματος [[εἴσω]] Εὐρ. Μήδ. 100· ἐπὶ τι Λυκοῦργ. 155. 10, Πλούτ., κλπ.· σπ. περὶ Πατρόκλοιο θανόντος, ἀγωνιζομαι περὶ [[αὐτοῦ]], Ἰλ. Ρ. 121· ὑπέρ τινος Συλλ. Ἐπιγρ. 2147· [[πρός]] τινα Ἀριστοφ. Σφ. 1026, κτλ.· [[ὡσαύτως]], σπ. ὁδὸν Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 653. 3. 6) μετ’ ἐπιρρ.. σπ. οἷ θέλες Σοφ. Τρ. 334· [[δεῦρο]] Ἀριστοφ. Ἀχ. 179· [[ἔνθα]] Ξεν. Ἀν. 4. 8, 14, κτλ. 7) ταράττομαι, ἐνοχλοῦμαι κατὰ τὸ [[πνεῦμα]], Ἑβδ. (Ἔξοδ. ΙΕ΄, 15, Α΄ Βασιλ. ΚΗ΄, 21, κ. ἀλλ.).
}}
{{elnl
|elnltext=σπεύδω [~ σπουδή] Dor. 3 plur. σπεύδοντι Theocr. Id. 16.15, Dor. conj. 1 plur. σπεύδωμες Theocr. Id. 15.59, ep. inf. σπευδέμεν Od. 24.324, ep. imperf. σπεῦδον; aor. ἔσπευσα, ep. 3 sing. σπεῦσε Od. 9.250, ep. conj. σπεύσομεν Il. 17.121; perf. med. - pass. ἔσπευσμαι; fut. σπεύσω. zich haasten (met) intrans. zich haasten, ptc. σπεύδων -ουσα haastig, snel:; σπεύδων ἐβοήθει kwam snel te hulp Xen. Hell. 4.3.1; met bepaling van richting:; σ. ἐς μάχην haastig de strijd ingaan Il. 4.225; σπεύδετε θᾶσσον δώματος εἴσω haast jullie des te sneller het huis in Eur. Med. 100; ὡς σύ … οἷ θέλεις σπεύδῃς opdat u zich kunt haasten naar waar u heen wilt Soph. Tr. 334; σπεύδειν ἀπὸ ῥυτῆρος zich haasten met losse teugels Soph. OC 900; met pred. ptc.: ἐπεὶ δὴ σπεῦσε πονησάμενος τὰ ἃ ἔργα toen hij dan haastig zijn eigen taken had verricht Od. 9.250. met acc. haast maken met, snel gereedmaken, bespoedigen:; γάμον het huwelijk Od. 19.137; παῦσαι σπεύδων τὰ σπεύδεις hou op met zo haastig te werken aan dat waarmee u bezig bent Hdt. 1.206.1; met acc. en inf.:; σπεύσατε … Τεῦκρον ἐν τάχει μολεῖν zorg er met spoed voor dat Teukros zo snel mogelijk komt Soph. Ai. 804; perf. pass. dringend zijn:. ἐσπευσμέναι χρεῖαι dringende behoeftes [Luc.] 49.33. zich inspannen (voor) intrans. zich inspannen, zich inzetten, zijn best doen:; πρωΐ μάλα σπεύδειν heel vroeg in de morgen zich inspannen Hes. Op. 461; ptc. σπεύδων met inspanning, met inzet;; περὶ Πατρόκλοιο θανόντος σπεύσομεν laten we ons inzetten voor de gestorven Patroklos Il. 17.121; met inf.. σπεύδει … ἀρώμεναι ἠδὲ φυτεύειν die zich inspant om te ploegen en te planten Hes. Op. 22; σῴζειν θέλοντες ἄνδρα γ’ ὃς σπεύδει θανεῖν wanneer we een man willen redden die erop uit is te sterven Soph. Ai. 812. met acc. zich inzetten of inspannen voor, streven naar:; πόλεμον ἔσπευσας τέκνοις u heeft met volle inzet oorlog gevoerd tegen uw kinderen Eur. HF 1133; ὅταν τὸ ἐφ’ ἑαυτὸν ἕκαστος σπεύδῃ wanneer ieder zich inzet voor zijn eigen belang Thuc. 1.141.6; σ. τὴν ἡγεμονίαν streven naar het leiderschap Thuc. 5.16.1; νῦν σεαυτῷ τἀναντία σπεύδεις nu zet u zich in voor een standpunt tegenovergesteld aan (dat van) u zelf Plat. Prot. 361a; met εἰς + acc..; ζηλοῖ … γείτονα γείτων εἰς ἄφενος σπεύδοντα de ene buurman kijkt jaloers naar de andere die zich inspant om rijk te worden Hes. Op. 24; met acc. en inf..; μᾶλλον τι ἔσπευσαν καὶ ἀμφότεροι εἰρήνην ἑωυτοῖσι γενέσθαι beide partijen streefden er des te meer naar vrede te krijgen Hdt. 1.74.3; σ. πρός + acc. bij iemand gedaan proberen te krijgen, met acc. en inf..; Aristoph. Ve. 1026; met finale bijzin met ὡς, ὅπως of ἵνα + conj..; εἰς τοὺς πλουσίους σπεύσω σ’ ὅπως ἂν ἐγγραφῇς ik zal me voor u inzetten opdat u ingeschreven zult worden bij de rijken Aristoph. Eq. 926; ellipt..; Δημοκρίτου σπεύσαντος waarop Democritus had aangedrongen Hdt. 8.46.3; pass.. ξυνόν … πᾶσι τοῦτο ἀγαθὸν σπεύδεται dit goede waarnaar wij streven is gemeenschappelijk voor allen Hdt. 7.53.1.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2668787"