καί: Difference between revisions

No change in size ,  3 October 2022
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>conj. et adv.</i><br /><b>I.</b> • <i>Conj.</i> « et » :<br /><b>1</b> <i>s'emploie pour unir deux mots de même catégorie (noms, adj., verbes, etc.)</i> : θαυμάσιαι τὸ [[κάλλος]] καὶ τὸ [[μέγεθος]] XÉN (dattes) merveilleuses de beauté et de grosseur ; <i>pour unir deux propos.</i> : ὁ [[ἵππος]] πίπτει [[εἰς]] [[γόνατα]], καὶ μικροῦ κἀκεῖνον ἐξετραχήλισεν XÉN le cheval tombe sur les genoux, et peu s'en fallut qu’il ne précipitât Cyrus;<br /><b>2</b> <i>au commenc. d'une phrase</i> : καὶ ὁ [[Σωκράτης]] ἔφη PLAT alors Socrate dit, et Socrate de dire ; <i>particul. dev. un impér. au sens du franç.</i> « et maintenant » <i>ou</i> « allons ! » : [[καί]] μοι δὸς τὴν χεῖρα IL allons ! donne-moi la main ; <i>en relation avec un autre</i> καὶ <i>au sens</i> de et… et : ἐπολιόρκει Μίλητον καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν XÉN il assiégeait Milet et par terre et par mer ; <i>dans cette construct. qqf avec une valeur restrictive au sens de notre</i> « et cependant » : σὺ καὶ δέδορκας, [[κοὐ]] βλέπεις ἵν’ [[εἶ]] κακοῦ SOPH toi tu vois (la lumière du jour) et cependant tu ne vois pas l'étendue de ton malheur;<br /><b>3</b> et même, même : <i>entre deux adj. dont le second renchérit sur le sens du premier</i>, « et même, et de plus, et en outre » : ἐχθροὶ καὶ ἔχθιστοι THC ennemis et même ennemis acharnés ; <i>dans les locut.</i> καὶ [[τοῦτο]], καὶ [[ταῦτα]], <i>au sens du franç.</i> « et cela » (<i>cf. lat.</i> idque), « et en même temps » : γελᾶν ἀναπείθων, καὶ ταῦθ’ [[οὕτω]] πολέμιον [[ὄντα]] [[τῷ]] γέλωτι XÉN (en) lui persuadant de rire, et cela quand il est un ennemi déclaré du rire;<br /><b>4</b> « et en outre » : [[παντάπασιν]] ἀπόρων ἐστὶ καὶ ἀμηχάνων καὶ ἀνάγκῃ ἐχομένων, καὶ τούτων πονηρῶν XÉN c'est un moyen digne de gens absolument dépourvus de ressources, impuissants, pressés par la nécessité, et en outre pervers;<br /><b>5</b> « et ensuite, puis » : μικρὸς καὶ [[μέγας]] SOPH petit d'abord, grand ensuite;<br /><b>6</b> « ou » : [[ὁμοίως]] καὶ [[παραπλησίως]] DÉM semblablement <i>ou</i> d'une façon très rapprochée ; <i>particul. entre deux n. de nombre</i> : ἕνα καὶ [[δύο]] IL un ou deux ; [[δύο]] καὶ [[τρία]] βήματα XÉN deux ou trois pas;<br /><b>II.</b> • <i>adv.</i> « aussi, même » :<br /><b>1</b> aussi, de même : ἔστι δὲ καὶ [[βασίλεια]] [[ἐν]] Κελαιναῖς XÉN il y a aussi un château royal à Kélænes, <i>càd</i> un autre château royal ; καὶ [[αὐτός]], lui-même aussi (<i>lat.</i> ipse quoque) ; καὶ [[οὗτος]], celui-ci aussi (<i>lat.</i> hic quoque) : ἐπειδὴ [[σαφῶς]] ἀπιόντας [[ἤδη]] ἑώρων [[οἱ]] Ἕλληνες, ἐπορεύοντο καὶ αὐτοὶ ἀναζεύξαντες XÉN lorsque les Grecs virent (les barbares) s'éloigner sans qu’on en pût douter, ils levèrent le camp eux aussi et se mirent en marche ; [[κἀνταῦθα]] SOPH et là aussi ; καὶ [[νῦν]] SOPH maintenant encore ; καὶ [[ὡς]] ATT de cette manière aussi;<br /><b>2</b> même : [[Ἀγησίλαος]] καὶ [[ὁπότε]] εὐτυχοίη, [[οὐκ]] ἀνθρώπων ὑπερεφρόνει, ἀλλὰ θεοῖς χάριν ᾔδει XÉN Agésilas, même dans la prospérité, ne méprisait pas les hommes, et quant aux dieux, il leur rendait grâces ; <i>en ce sens, construit dev. un part.</i> καὶ <i>équivaut à</i> « quoique » : πὰρ δύναμιν δ’ [[οὐκ]] ἔστι καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν IL même (<i>càd</i> quoique) emporté par son ardeur, un guerrier ne peut combattre au delà de ses forces ; ἐγὼ σκοτώσω βλέφαρα καὶ δεδορκότα SOPH j’obscurcirai ses paupières même ouvertes à la lumière du jour;<br /><b>3</b> même, <i>au sens de</i> « seulement » : ἰέμενος καὶ καπνὸν νοῆσαι OD (Ulysse) qui souhaiterait voir seulement la fumée (s'élever de la terre natale);<br /><b>III.</b> <i>Rem.</i><br /><b>1</b> <i>Conj. ou adv.</i> καὶ <i>se joint à diverses particules</i> : -- καὶ [[ἄν]] (v. [[ἄν]]) ; -- καὶ [[γάρ]], et en effet ; car aussi bien, <i>avec un second</i> καὶ <i>ayant le sens de notre</i> « que » <i>dans la locut.</i> « aussi bien… que » ; -- καὶ γὰρ [[οὖν]], ainsi donc, par conséquent ; -- καὶ [[γάρ]] [[τοι]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ γὰρ [[δή]], et en effet certes ; -- καὶ [[γάρ]] [[ῥα]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ γὰρ… [[τε]], et en effet… aussi ; -- [[καί]] [[γε]], et certes ; -- καὶ… [[δέ]], et… aussi, et… de plus ; -- καὶ [[δή]], et déjà, et voilà que ; καὶ δὴ [[καί]] PLAT et naturellement aussi ; -- καὶ [[εἰ]] <i>ou</i> [[κεἰ]], même si, quand même, quand bien même ; -- [[εἰ]] καὶ <i>ou</i> ἢν [[καί]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ [[μέν]], et en outre ; -- καὶ [[μήν]], et certes, et en vérité ; <i>ou simpl.</i> d'ailleurs, en outre, mais de plus ; -- [[καί]] νύ [[κε]] [[δή]], et alors en ce moment même ; -- [[καί]] περ (v. [[καίπερ]]) ; -- [[αἰ]] [[ῥα]], et donc, et alors ; -- [[καί]] [[τε]], et même, -- [[καί]] [[τοι]] (v. [[καίτοι]]);<br /><b>2</b> <i>En poésie</i>, [[καί]] <i>se réduit qqf par élision à</i> κ’ : [[εἰ]] δὲ κ’ [[ἔτι]] IL et si même (la course était) encore (plus longue);<br /><b>3</b> [[καί]] <i>se contracte par crase</i> : [[χὠ]] <i>p.</i> καὶ ὁ SOPH, [[χἠ]] <i>p.</i> καὶ ἡ, [[χοἰ]] <i>p.</i> καὶ [[οἱ]] ; [[κἀγαθός]] v. [[ἀγαθός]], <i>etc. (pour un grand nombre de formes analogues, v. le mot à son rang alphabétique)</i>.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> que.
|btext=<i>conj. et adv.</i><br /><b>I.</b> • <i>Conj.</i> « et » :<br /><b>1</b> <i>s'emploie pour unir deux mots de même catégorie (noms, adj., verbes, etc.)</i> : θαυμάσιαι τὸ [[κάλλος]] καὶ τὸ [[μέγεθος]] XÉN (dattes) merveilleuses de beauté et de grosseur ; <i>pour unir deux propos.</i> : ὁ [[ἵππος]] πίπτει [[εἰς]] [[γόνατα]], καὶ μικροῦ κἀκεῖνον ἐξετραχήλισεν XÉN le cheval tombe sur les genoux, et peu s'en fallut qu’il ne précipitât Cyrus;<br /><b>2</b> <i>au commenc. d'une phrase</i> : καὶ ὁ [[Σωκράτης]] ἔφη PLAT alors Socrate dit, et Socrate de dire ; <i>particul. dev. un impér. au sens du franç.</i> « et maintenant » <i>ou</i> « allons ! » : [[καί]] μοι δὸς τὴν χεῖρα IL allons ! donne-moi la main ; <i>en relation avec un autre</i> καὶ <i>au sens</i> de et… et : ἐπολιόρκει Μίλητον καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν XÉN il assiégeait Milet et par terre et par mer ; <i>dans cette construct. qqf avec une valeur restrictive au sens de notre</i> « et cependant » : σὺ καὶ δέδορκας, [[κοὐ]] βλέπεις ἵν’ [[εἶ]] κακοῦ SOPH toi tu vois (la lumière du jour) et cependant tu ne vois pas l'étendue de ton malheur;<br /><b>3</b> et même, même : <i>entre deux adj. dont le second renchérit sur le sens du premier</i>, « et même, et de plus, et en outre » : ἐχθροὶ καὶ ἔχθιστοι THC ennemis et même ennemis acharnés ; <i>dans les locut.</i> καὶ [[τοῦτο]], καὶ [[ταῦτα]], <i>au sens du franç.</i> « et cela » (<i>cf. lat.</i> idque), « et en même temps » : γελᾶν ἀναπείθων, καὶ ταῦθ’ [[οὕτω]] πολέμιον [[ὄντα]] [[τῷ]] γέλωτι XÉN (en) lui persuadant de rire, et cela quand il est un ennemi déclaré du rire;<br /><b>4</b> « et en outre » : [[παντάπασιν]] ἀπόρων ἐστὶ καὶ ἀμηχάνων καὶ ἀνάγκῃ ἐχομένων, καὶ τούτων πονηρῶν XÉN c'est un moyen digne de gens absolument dépourvus de ressources, impuissants, pressés par la nécessité, et en outre pervers;<br /><b>5</b> « et ensuite, puis » : μικρὸς καὶ [[μέγας]] SOPH petit d'abord, grand ensuite;<br /><b>6</b> « ou » : [[ὁμοίως]] καὶ [[παραπλησίως]] DÉM semblablement <i>ou</i> d'une façon très rapprochée ; <i>particul. entre deux n. de nombre</i> : ἕνα καὶ [[δύο]] IL un ou deux ; [[δύο]] καὶ [[τρία]] βήματα XÉN deux ou trois pas;<br /><b>II.</b> • <i>adv.</i> « aussi, même » :<br /><b>1</b> aussi, de même : ἔστι δὲ καὶ [[βασίλεια]] [[ἐν]] Κελαιναῖς XÉN il y a aussi un château royal à Kélænes, <i>càd</i> un autre château royal ; καὶ [[αὐτός]], lui-même aussi (<i>lat.</i> ipse quoque) ; καὶ [[οὗτος]], celui-ci aussi (<i>lat.</i> hic quoque) : ἐπειδὴ [[σαφῶς]] ἀπιόντας [[ἤδη]] ἑώρων [[οἱ]] Ἕλληνες, ἐπορεύοντο καὶ αὐτοὶ ἀναζεύξαντες XÉN lorsque les Grecs virent (les barbares) s'éloigner sans qu’on en pût douter, ils levèrent le camp eux aussi et se mirent en marche ; [[κἀνταῦθα]] SOPH et là aussi ; καὶ [[νῦν]] SOPH maintenant encore ; καὶ [[ὡς]] ATT de cette manière aussi;<br /><b>2</b> même : [[Ἀγησίλαος]] καὶ [[ὁπότε]] εὐτυχοίη, [[οὐκ]] ἀνθρώπων ὑπερεφρόνει, ἀλλὰ θεοῖς χάριν ᾔδει XÉN Agésilas, même dans la prospérité, ne méprisait pas les hommes, et quant aux dieux, il leur rendait grâces ; <i>en ce sens, construit dev. un part.</i> καὶ <i>équivaut à</i> « quoique » : πὰρ δύναμιν δ’ [[οὐκ]] ἔστι καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν IL même (<i>càd</i> quoique) emporté par son ardeur, un guerrier ne peut combattre au delà de ses forces ; ἐγὼ σκοτώσω βλέφαρα καὶ δεδορκότα SOPH j’obscurcirai ses paupières même ouvertes à la lumière du jour;<br /><b>3</b> même, <i>au sens de</i> « seulement » : ἰέμενος καὶ καπνὸν νοῆσαι OD (Ulysse) qui souhaiterait voir seulement la fumée (s'élever de la terre natale);<br /><b>III.</b> <i>Rem.</i><br /><b>1</b> <i>Conj. ou adv.</i> καὶ <i>se joint à diverses particules</i> : -- καὶ [[ἄν]] (v. [[ἄν]]) ; -- καὶ [[γάρ]], et en effet ; car aussi bien, <i>avec un second</i> καὶ <i>ayant le sens de notre</i> « que » <i>dans la locut.</i> « aussi bien… que » ; -- καὶ γὰρ [[οὖν]], ainsi donc, par conséquent ; -- καὶ [[γάρ]] [[τοι]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ γὰρ [[δή]], et en effet certes ; -- καὶ [[γάρ]] [[ῥα]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ γὰρ… [[τε]], et en effet… aussi ; -- [[καί]] [[γε]], et certes ; -- καὶ… [[δέ]], et… aussi, et… de plus ; -- καὶ [[δή]], et déjà, et voilà que ; καὶ δὴ [[καί]] PLAT et naturellement aussi ; -- καὶ [[εἰ]] <i>ou</i> [[κεἰ]], même si, quand même, quand bien même ; -- [[εἰ]] καὶ <i>ou</i> ἢν [[καί]], <i>m. sign.</i> ; -- καὶ [[μέν]], et en outre ; -- καὶ [[μήν]], et certes, et en vérité ; <i>ou simpl.</i> d'ailleurs, en outre, mais de plus ; -- [[καί]] νύ [[κε]] [[δή]], et alors en ce moment même ; -- [[καί]] περ (v. [[καίπερ]]) ; -- [[αἰ]] [[ῥα]], et donc, et alors ; -- [[καί]] [[τε]], et même, -- [[καί]] [[τοι]] (v. [[καίτοι]]);<br /><b>2</b> <i>En poésie</i>, [[καί]] <i>se réduit qqf par élision à</i> κ’ : [[εἰ]] δὲ κ’ [[ἔτι]] IL et si même (la course était) encore (plus longue);<br /><b>3</b> [[καί]] <i>se contracte par crase</i> : [[χὠ]] <i>p.</i> καὶ ὁ SOPH, [[χἠ]] <i>p.</i> καὶ ἡ, [[χοἰ]] <i>p.</i> καὶ [[οἱ]] ; [[κἀγαθός]] v. [[ἀγαθός]], <i>etc. (pour un grand nombre de formes analogues, v. le mot à son rang alphabétique)</i>.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> que.
}}
{{elru
|elrutext='''καί:''' conj. (иногда adv.) (in crasi: χὠ = καὶ ὁ; χἠ = καὶ ἡ; [[χοἰ]] = καὶ οἱ; [[κἀγαθός]] = καὶ [[ἀγαθός]]; [[κἄλλος]] = καὶ [[ἄλλος]]; [[κἀγώ]] = καὶ [[ἐγώ]]; κάμοῦ = καὶ [[ἐμοῦ]]; κἐκ = καὶ ἐκ; [[κἄστιν]] = καὶ ἔστιν и т. д.)<br /><b class="num">1)</b> [[и]] (κ. κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν, [[θαυμάσιος]] τὸ [[κάλλος]] καὶ τὸ [[μέγεθος]] Xen.); (при каждом члене обособляющего перечисления - обычно начиная со второго): αἱ ἔλαφοι καὶ δορκάδες καὶ οἱ [[ἄγριοι]] οἶες καὶ οἱ ὄνοι οἱ [[ἄγριοι]] Xen. олени, газели, дикие овцы и дикие ослы; (для усиления связи - с предшеств. τε): ἡ τοῦ χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου [[ἀπληστία]] Plat. ненасытная жажда золота и серебра; [[ἀεί]] τε καὶ [[τότε]] Plat. как всегда, так и в этот момент (теперь);<br /><b class="num">2)</b> [[и в частности]], [[и притом]], [[и в том числе]], [[между прочим и]] (θεοὶ ἅπαντες καὶ [[Ποσειδῶν]] Aesch.): ἄλλα τε [[εἶπε]] καὶ περὶ [[τούτου]] Plat. (Сократ) говорил о разных вещах, между прочим и о нем;<br /><b class="num">3)</b> [[а именно]]: [[δῶμα]] Διὸς καὶ μακρὸς [[Ὄλυμπος]] Hom. обиталище Зевса, то есть высокий Олимп;<br /><b class="num">4)</b> (после [[ὅμοιος]], [[ἴσος]], [[αὐτός]]) что и, как и: [[ὁμοίως]] καὶ [[πρίν]] Thuc. так же, как и прежде; [[ἴσα]] καὶ ἱκέται Thuc. совсем как просители; [[ἴσα]] καὶ τὸ [[μηδέν]] Soph. все равно что ничто; ὁ αὐτὸς [[ὑμῖν]] [[στόλος]] ἐστὶ καὶ [[ἡμῖν]] Xen. нам предстоит тот же поход, что и нам;<br /><b class="num">5)</b> (после [[ἄλλος]], [[ἕτερος]], [[αὐτός]], [[ταὐτός]], [[ἐναντίος]]) в сравнении с, чем: [[πᾶν]] [[τοὐναντίον]] [[ἔχει]] [[νῦν]] τε καὶ [[τότε]] Plat. все обстоит теперь иначе, чем тогда; οὐ τὴν αὐτὴν [[τυγχάνω]] γνώμην ἔχων ἔν τε τῷ παρόντι καὶ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ λόγου Dem. у меня теперь не то мнение, какое (было) в начале речи; οὐ ταὐτὰ σύ τ᾽ [[ἐμοῦ]] κατηγορεῖς καὶ ἐγὼ σοῦ Plat. ты обвиняешь меня не в том, в чем я тебя;<br /><b class="num">6)</b> [[также и]], [[так же как]], [[равным образом]]: [[ὥσπερ]] καὶ ἐν πολέμῳ Xen. так же, как на войне; [[οὕτω]] καὶ τῶν κινδύνων μετέχειν Xen. участвовать также и в опасностях; οὗτός ἐστιν, [[εἴπερ]] τις καὶ [[ἄλλος]], ὁ τευξόμενος τοῦ ὄντος Plat. если кто-л. вообще может постичь бытие, то (именно) он; ἐπίσταται δ᾽ εἴ τις καὶ [[ἄλλος]] Xen. он умеет это (делать) не хуже, чем кто-л.;<br /><b class="num">7)</b> [[хотя]] (бы), по крайней мере: ἱέμενος καὶ καπνὸν νοῆσαι Hom. желая увидеть хотя бы дым (родных берегов);<br /><b class="num">8)</b> [[однако]], [[и в то же время]], [[но]], [[а]], [[все же]] (ἀηδές τι καὶ [[ὠφέλιμον]] Plat.): ἄλλῳ καὶ οὐχ [[αὐτῷ]] Plat. для другого, а не для себя; [[ἵνα]] καὶ [[εἰδῶ]] ὅ τι λέγεις Plat. чтобы мне все же знать, что ты говоришь;<br /><b class="num">9)</b> καὶ … καὶ как … так: ἐγένετο καὶ Ἓλληνι καὶ βαρβάρῳ Xen. можно было как греку, так и негреку;<br /><b class="num">10)</b> καὶ … καὶ хотя … но, и все же: σὺ καὶ δέδορκας, [[κοὐ]] (= καὶ οὐ) βλέπεις, ἵν᾽ εἶ κακοῦ Soph. ты хотя и зрячий, но не видишь как ты несчастен; (между [[πολύς]] или [[ὀλίγος]] и другим прилагат. перевода не требует): πολλαὶ καὶ μεγάλαι πόλεις Xen. много больших городов; πολλὰ καὶ [[ἀμήχανα]] Xen. много затруднений;<br /><b class="num">11)</b> [[и вот]], [[тогда]]: καὶ ὁ [[Σωκράτης]] ἔφη Plat. тогда Сократ, сказал;<br /><b class="num">12)</b> intens. [[при]] imper. (соотв. русск. же, -ка): καὶ μοι δὸς τὴν χεῖρα Hom. дай-ка мне руку; καὶ μοι ἀπόκριναι Plat. ответь же мне; καὶ μοι ἀνάγνωθι τὸν νόμον Lys. а ну зачитай-ка мне закон;<br /><b class="num">13)</b> (усилит. при вопросе) и, (да) разве, неужели: ἦ καὶ μοι [[νεμεσήσεαι]] [[ὅττι]] κεν [[εἴπω]]; Hom. неужели ты рассердишься на меня за то, что я скажу?; καὶ [[ταῦτα]] δρᾶν νοεῖς; Soph. и ты это думаешь сделать?; ποῖον ἄνορα καὶ λέγεις; Soph. о каком это человеке ты говоришь?;<br /><b class="num">14)</b> [[и притом]], [[и к тому же]] (παρῆσάν τινες καὶ [[πολλοί]] γε Plat.): ἐχθροὶ καὶ ἔχθιστοι Thuc. враги и, притом, враги смертельные;<br /><b class="num">15)</b> [[а пожалуй]], [[и даже]]: ὀλίγου τινὸς ἄξιόν ἐστι καὶ οὐδενός Plat. (это) вещь небольшой ценности, а пожалуй, и никакой; [[ἄνδρες]] καὶ [[μάλα]] λυγροί Hom. даже самые жалкие люди; καὶ [[λίην]] ἐοικὼς [[ὄλεθρος]] Hom. вполне даже заслуженная гибель (Эгиста); καὶ [[πάνυ]] Plat. даже очень, совершенно;<br /><b class="num">16)</b> (усилит. при superl.): καὶ [[μάλιστα]] Xen. в высшей (даже) степени; καὶ μωρότατον Xen. крайне безрассудно;<br /><b class="num">17)</b> καὶ [[τοῦτο]] или καὶ [[ταῦτα]] несмотря на, хотя: καὶ [[ταῦτα]] σοφὸς ὤν Plat. как (ты) ли мудр;<br /><b class="num">18)</b> [[а затем]], [[попеременно]] (οἱ συγγενεῖς μῆνές με μικρὸν καὶ μέγαν διώρισαν Soph.);<br /><b class="num">19)</b> [[или]] (εἷς καὶ [[δύο]] Hom.; [[δύο]] καὶ [[τρία]] βήματα Xen.): [[ὁμοίως]] καὶ [[παραπλησίως]] Dem. одинаково или сходно;<br /><b class="num">20)</b> (в знач. подчинительного союза), [[ἠώς]] τε δὴ διέφαινε καὶ ἐγένοντο ἐπὶ τῷ οὔρεϊ Her. когда занялась заря, (персы) оказались на горе; καὶ ἥκομεν καὶ [[ἡμῖν]] ἐξελθὼν ὁ θυρωρὸς [[εἶπε]] Plat. когда мы пришли, привратник, выйдя, сказал нам;<br /><b class="num">21)</b> (в сочетаниях с частицами): 21.1) καὶ ἄν даже (и); καὶ γάρ (усилит. καὶ γάρ ῥα, καὶ γὰρ δή или καὶ γὰρ κ.) ибо ведь, да ведь: καὶ γὰρ [[νῦν]] ὁμολογῶ Plat. да ведь я теперь согласен; καὶ γὰρ οἱ ἰατροὶ καίουσι καὶ τέμνουσι ἐπ᾽ ἀγαθῷ Xen. ведь с благой же целью врачи жгут и режут; 21.2) καὶ γὰρ [[οὖν]] поэтому-то, именно поэтому: καὶ γὰρ [[οὖν]] ἐπίστεον [[αὐτῷ]] αἱ πόλεις Xen. поэтому-то города доверяли ему (Киру); 21.3) καὶ … γέ и притом, и даже или право же: καὶ [[καλῶς]] γε λέγεις Plat. говоришь ты, право же, хорошо; καὶ [[πολλοί]] γε Plat. (были), и даже многие; 21.4) καὶ … δέ, καὶ … δέ τε, καὶ δέ νυ но (все) так же, все еще: καὶ δ᾽ αὖ τοι πολεμήϊα ἔργα μέμηλεν; Hom. так все еще ратные дела у тебя на уме?; λόγχαι, τοξεύματα καὶ πλεῖστοι δ᾽ ἐκ χερῶν λίθοι Xen. дротики, стрелы, но еще больше бросаемых вручную камней; 21.5) καὶ δή а (и) вот (даже), и вот уже, и вот допустим, предположим: καὶ δή μοι [[γέρας]] αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς Hom. а ты вот угрожаешь отнять у меня награду; καὶ δὴ ἀποβαίνομεν εἰς τὴν χώραν Xen. и вот мы, допустим, высаживаемся на землю; καὶ δὴ καὶ ну а также, а в том числе: ἄλλα τε χωρία καὶ δὴ καὶ [[Λῆμνος]] Her. разные страны, а среди них и Лемнос; 21.6) καὶ εἰ (in crasi [[κεἰ]]) и καὶ εἴ κε даже если (бы) (с ind., conjct. или opt.): καὶ εἰ [[μάλα]] [[καρτερός]] ἐστιν Hom. будь он даже чрезвычайно силен; 21.7) καὶ [[μέν]], καὶ μὲν δή и καὶ μὲν δή. … γε и кроме того, к тому же еще: καὶ μὲν δὴ καὶ ἀνδρεῖόν γε [[ἀνάγκη]]; Plat. но ведь необходимо же, чтобы (честный и справедливый человек) был, кроме того, еще и мужественным?; 21.8) καὶ … [[μέντοι]] и все же: καὶ οὐδὲν [[μέντοι]] οὐδὲ τοῦτον [[παθεῖν]] ἔφασαν Xen. и все же, говорят, даже он не пострадал; 21.9) καὶ [[μήν]] поистине, (но) право же, конечно, но кроме того, но также; καὶ μὴν τἀληθῆ σοι [[ἐρῶ]] Plat. я скажу тебе всю правду; καὶ μὴν [[πολλάκις]] θαυμάσας Σωκράτη Plat. я, по правде говоря, часто удивлялся Сократу; καὶ μὴν Τάνταλον [[εἰσεῖδον]] Soph. видел я также и Тантала; 21.10) καὶ νύ κε(ν) и καὶ νύ κε δή и конечно … бы: καὶ νύ κεν [[ἄσπετον]] [[ἤρατο]] [[κῦδος]] Hom. и уж конечно великую бы славу стяжал (Менелай); 21.11) καὶ ῥα и вот: κώκυσεν [[Εὐρύκλεια]] καὶ ῥ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα [[προσηύδα]] Hom. заплакала Эвриклея и вот, рыдая, промолвила; 21.12) καὶ τε и даже, и при этом; 21.13) καὶ περ = [[καίπερ]] (см. περ); 21.14) καὶ τοι = [[καίτοι]] (см. τοι).
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 33: Line 36:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''καί:''' σύνδ. που χρησιμ. με [[δύο]] κύριες σημασίες, [[είτε]] ως [[συμπλεκτικός]] (συνδέοντας λέξεις και προτάσεις [[μεταξύ]] τους) και, Λατ. et· [[είτε]] ως [[εμφατικός]] (σε [[μία]] [[μόνη]] [[λέξη]] ή [[πτώση]]), επίσης, [[ακόμη]], Λατ. [[etiam]].<br /><b class="num">Α.</b>Συμπλεκτικός, [[απλώς]] συνδέοντας λέξεις ή προτάσεις [[μεταξύ]] τους, Λατ. et, όπως και το <i>τε</i>· αντιστοιχεί στο Λατ. [[que]], σε Όμηρ. κ.λπ.·<br /><b class="num">I.</b> για [[κατάδειξη]] στενώτερης σύνδεσης χρησιμ. τα <i>τε..</i>., [[καί]]..., <i>ἄρκτοι τε καὶ λέοντες</i>, από κοινού, μαζί, [[ομού]] αρκούδες και λιοντάρια κ.λπ.· [[συχνά]] όταν ακολουθούν επίθετα [[μετά]] το [[πολύς]], <i>πολλὰ καὶ ἐσθλά</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· πολλὰ καὶ [[μεγάλα]], σε Δημ. κ.λπ.· θεοὶ καὶ [[Ζεύς]], όλοι οι θεοί και πάνω απ' όλους ο Δίας, σε Αισχύλ.· ἄλλοι τε [[καί]]..., [[ἄλλως]] τε [[καί]]..., βλ. [[ἄλλος]], [[ἄλλως]]· <i>ὀλίγου τινὸς ἄξια καὶ οὐδενός</i>, αυτός που αξίζει λίγο ή [[καθόλου]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> σε ερωτήσεις με τις οποίες εισάγεται [[αντίρρηση]], καὶ [[πῶς]]...; [[αλλά]] πώς...; και πώς όχι; σε Ευρ. κ.λπ.· επίσης [[καίτοι]], και όμως, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">III.</b> [[μετά]] από λέξεις που σημαίνουν [[ταυτότητα]] ή [[ομοιότητα]], το <i>καὶ</i> πρέπει να ερμηνεύεται όπως το [[καθώς]], όπως τα Λατ. [[atque]] ή ac [[μετά]] από τα [[aeque]], [[perinde]], [[simul]], <i>γνώμῃσι ὁμοίῃσι καὶ σύ</i>, είχαν την [[ίδια]] [[γνώμη]] με εσένα, σε Ηρόδ.· [[ἴσον]]ή [[ἴσα]] [[καί]]..., σε Σοφ. κ.λπ.· σε Αττ. το [[καί]]..., [[καί]]..., αντιστοιχεί προς τα Λατ. [[cum]], [[tum]], όχι μόνο, [[αλλά]] επίσης, σε Πλάτ. κ.λπ. <b>Β.</b> Αναφερόμενος σε μενονωμένες λέξεις ή πτώσεις, επίσης, [[ακόμη]], Λατ. [[etiam]], ἔπειτά με καὶ λίποι [[αἰών]], [[τότε]] και η [[ζωή]] ας με αφήσει επίσης, δηλ. η [[ζωή]] όπως και όλα τα άλλα [[αγαθά]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>καὶ αὐτοί</i>, αυτοί επίσης, αυτοί ομοίως, [[εξίσου]], σε Ξεν.· εἴπερτις καὶ [[ἄλλος]], σε Πλάτ. κ.λπ.
|lsmtext='''καί:''' σύνδ. που χρησιμ. με [[δύο]] κύριες σημασίες, [[είτε]] ως [[συμπλεκτικός]] (συνδέοντας λέξεις και προτάσεις [[μεταξύ]] τους) και, Λατ. et· [[είτε]] ως [[εμφατικός]] (σε [[μία]] [[μόνη]] [[λέξη]] ή [[πτώση]]), επίσης, [[ακόμη]], Λατ. [[etiam]].<br /><b class="num">Α.</b>Συμπλεκτικός, [[απλώς]] συνδέοντας λέξεις ή προτάσεις [[μεταξύ]] τους, Λατ. et, όπως και το <i>τε</i>· αντιστοιχεί στο Λατ. [[que]], σε Όμηρ. κ.λπ.·<br /><b class="num">I.</b> για [[κατάδειξη]] στενώτερης σύνδεσης χρησιμ. τα <i>τε..</i>., [[καί]]..., <i>ἄρκτοι τε καὶ λέοντες</i>, από κοινού, μαζί, [[ομού]] αρκούδες και λιοντάρια κ.λπ.· [[συχνά]] όταν ακολουθούν επίθετα [[μετά]] το [[πολύς]], <i>πολλὰ καὶ ἐσθλά</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· πολλὰ καὶ [[μεγάλα]], σε Δημ. κ.λπ.· θεοὶ καὶ [[Ζεύς]], όλοι οι θεοί και πάνω απ' όλους ο Δίας, σε Αισχύλ.· ἄλλοι τε [[καί]]..., [[ἄλλως]] τε [[καί]]..., βλ. [[ἄλλος]], [[ἄλλως]]· <i>ὀλίγου τινὸς ἄξια καὶ οὐδενός</i>, αυτός που αξίζει λίγο ή [[καθόλου]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> σε ερωτήσεις με τις οποίες εισάγεται [[αντίρρηση]], καὶ [[πῶς]]...; [[αλλά]] πώς...; και πώς όχι; σε Ευρ. κ.λπ.· επίσης [[καίτοι]], και όμως, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">III.</b> [[μετά]] από λέξεις που σημαίνουν [[ταυτότητα]] ή [[ομοιότητα]], το <i>καὶ</i> πρέπει να ερμηνεύεται όπως το [[καθώς]], όπως τα Λατ. [[atque]] ή ac [[μετά]] από τα [[aeque]], [[perinde]], [[simul]], <i>γνώμῃσι ὁμοίῃσι καὶ σύ</i>, είχαν την [[ίδια]] [[γνώμη]] με εσένα, σε Ηρόδ.· [[ἴσον]]ή [[ἴσα]] [[καί]]..., σε Σοφ. κ.λπ.· σε Αττ. το [[καί]]..., [[καί]]..., αντιστοιχεί προς τα Λατ. [[cum]], [[tum]], όχι μόνο, [[αλλά]] επίσης, σε Πλάτ. κ.λπ. <b>Β.</b> Αναφερόμενος σε μενονωμένες λέξεις ή πτώσεις, επίσης, [[ακόμη]], Λατ. [[etiam]], ἔπειτά με καὶ λίποι [[αἰών]], [[τότε]] και η [[ζωή]] ας με αφήσει επίσης, δηλ. η [[ζωή]] όπως και όλα τα άλλα [[αγαθά]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>καὶ αὐτοί</i>, αυτοί επίσης, αυτοί ομοίως, [[εξίσου]], σε Ξεν.· εἴπερτις καὶ [[ἄλλος]], σε Πλάτ. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''καί:''' conj. (иногда adv.) (in crasi: χὠ = καὶ ὁ; χἠ = καὶ ἡ; [[χοἰ]] = καὶ οἱ; [[κἀγαθός]] = καὶ [[ἀγαθός]]; [[κἄλλος]] = καὶ [[ἄλλος]]; [[κἀγώ]] = καὶ [[ἐγώ]]; κάμοῦ = καὶ [[ἐμοῦ]]; κἐκ = καὶ ἐκ; [[κἄστιν]] = καὶ ἔστιν и т. д.)<br /><b class="num">1)</b> [[и]] (κ. κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν, [[θαυμάσιος]] τὸ [[κάλλος]] καὶ τὸ [[μέγεθος]] Xen.); (при каждом члене обособляющего перечисления - обычно начиная со второго): αἱ ἔλαφοι καὶ δορκάδες καὶ οἱ [[ἄγριοι]] οἶες καὶ οἱ ὄνοι οἱ [[ἄγριοι]] Xen. олени, газели, дикие овцы и дикие ослы; (для усиления связи - с предшеств. τε): ἡ τοῦ χρυσοῦ τε καὶ ἀργύρου [[ἀπληστία]] Plat. ненасытная жажда золота и серебра; [[ἀεί]] τε καὶ [[τότε]] Plat. как всегда, так и в этот момент (теперь);<br /><b class="num">2)</b> [[и в частности]], [[и притом]], [[и в том числе]], [[между прочим и]] (θεοὶ ἅπαντες καὶ [[Ποσειδῶν]] Aesch.): ἄλλα τε [[εἶπε]] καὶ περὶ [[τούτου]] Plat. (Сократ) говорил о разных вещах, между прочим и о нем;<br /><b class="num">3)</b> [[а именно]]: [[δῶμα]] Διὸς καὶ μακρὸς [[Ὄλυμπος]] Hom. обиталище Зевса, то есть высокий Олимп;<br /><b class="num">4)</b> (после [[ὅμοιος]], [[ἴσος]], [[αὐτός]]) что и, как и: [[ὁμοίως]] καὶ [[πρίν]] Thuc. так же, как и прежде; [[ἴσα]] καὶ ἱκέται Thuc. совсем как просители; [[ἴσα]] καὶ τὸ [[μηδέν]] Soph. все равно что ничто; ὁ αὐτὸς [[ὑμῖν]] [[στόλος]] ἐστὶ καὶ [[ἡμῖν]] Xen. нам предстоит тот же поход, что и нам;<br /><b class="num">5)</b> (после [[ἄλλος]], [[ἕτερος]], [[αὐτός]], [[ταὐτός]], [[ἐναντίος]]) в сравнении с, чем: [[πᾶν]] [[τοὐναντίον]] [[ἔχει]] [[νῦν]] τε καὶ [[τότε]] Plat. все обстоит теперь иначе, чем тогда; οὐ τὴν αὐτὴν [[τυγχάνω]] γνώμην ἔχων ἔν τε τῷ παρόντι καὶ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ λόγου Dem. у меня теперь не то мнение, какое (было) в начале речи; οὐ ταὐτὰ σύ τ᾽ [[ἐμοῦ]] κατηγορεῖς καὶ ἐγὼ σοῦ Plat. ты обвиняешь меня не в том, в чем я тебя;<br /><b class="num">6)</b> [[также и]], [[так же как]], [[равным образом]]: [[ὥσπερ]] καὶ ἐν πολέμῳ Xen. так же, как на войне; [[οὕτω]] καὶ τῶν κινδύνων μετέχειν Xen. участвовать также и в опасностях; οὗτός ἐστιν, [[εἴπερ]] τις καὶ [[ἄλλος]], ὁ τευξόμενος τοῦ ὄντος Plat. если кто-л. вообще может постичь бытие, то (именно) он; ἐπίσταται δ᾽ εἴ τις καὶ [[ἄλλος]] Xen. он умеет это (делать) не хуже, чем кто-л.;<br /><b class="num">7)</b> [[хотя]] (бы), по крайней мере: ἱέμενος καὶ καπνὸν νοῆσαι Hom. желая увидеть хотя бы дым (родных берегов);<br /><b class="num">8)</b> [[однако]], [[и в то же время]], [[но]], [[а]], [[все же]] (ἀηδές τι καὶ [[ὠφέλιμον]] Plat.): ἄλλῳ καὶ οὐχ [[αὐτῷ]] Plat. для другого, а не для себя; [[ἵνα]] καὶ [[εἰδῶ]] ὅ τι λέγεις Plat. чтобы мне все же знать, что ты говоришь;<br /><b class="num">9)</b> καὶ … καὶ как … так: ἐγένετο καὶ Ἓλληνι καὶ βαρβάρῳ Xen. можно было как греку, так и негреку;<br /><b class="num">10)</b> καὶ … καὶ хотя … но, и все же: σὺ καὶ δέδορκας, [[κοὐ]] (= καὶ οὐ) βλέπεις, ἵν᾽ εἶ κακοῦ Soph. ты хотя и зрячий, но не видишь как ты несчастен; (между [[πολύς]] или [[ὀλίγος]] и другим прилагат. перевода не требует): πολλαὶ καὶ μεγάλαι πόλεις Xen. много больших городов; πολλὰ καὶ [[ἀμήχανα]] Xen. много затруднений;<br /><b class="num">11)</b> [[и вот]], [[тогда]]: καὶ ὁ [[Σωκράτης]] ἔφη Plat. тогда Сократ, сказал;<br /><b class="num">12)</b> intens. [[при]] imper. (соотв. русск. же, -ка): καὶ μοι δὸς τὴν χεῖρα Hom. дай-ка мне руку; καὶ μοι ἀπόκριναι Plat. ответь же мне; καὶ μοι ἀνάγνωθι τὸν νόμον Lys. а ну зачитай-ка мне закон;<br /><b class="num">13)</b> (усилит. при вопросе) и, (да) разве, неужели: ἦ καὶ μοι [[νεμεσήσεαι]] [[ὅττι]] κεν [[εἴπω]]; Hom. неужели ты рассердишься на меня за то, что я скажу?; καὶ [[ταῦτα]] δρᾶν νοεῖς; Soph. и ты это думаешь сделать?; ποῖον ἄνορα καὶ λέγεις; Soph. о каком это человеке ты говоришь?;<br /><b class="num">14)</b> [[и притом]], [[и к тому же]] (παρῆσάν τινες καὶ [[πολλοί]] γε Plat.): ἐχθροὶ καὶ ἔχθιστοι Thuc. враги и, притом, враги смертельные;<br /><b class="num">15)</b> [[а пожалуй]], [[и даже]]: ὀλίγου τινὸς ἄξιόν ἐστι καὶ οὐδενός Plat. (это) вещь небольшой ценности, а пожалуй, и никакой; [[ἄνδρες]] καὶ [[μάλα]] λυγροί Hom. даже самые жалкие люди; καὶ [[λίην]] ἐοικὼς [[ὄλεθρος]] Hom. вполне даже заслуженная гибель (Эгиста); καὶ [[πάνυ]] Plat. даже очень, совершенно;<br /><b class="num">16)</b> (усилит. при superl.): καὶ [[μάλιστα]] Xen. в высшей (даже) степени; καὶ μωρότατον Xen. крайне безрассудно;<br /><b class="num">17)</b> καὶ [[τοῦτο]] или καὶ [[ταῦτα]] несмотря на, хотя: καὶ [[ταῦτα]] σοφὸς ὤν Plat. как (ты) ли мудр;<br /><b class="num">18)</b> [[а затем]], [[попеременно]] (οἱ συγγενεῖς μῆνές με μικρὸν καὶ μέγαν διώρισαν Soph.);<br /><b class="num">19)</b> [[или]] (εἷς καὶ [[δύο]] Hom.; [[δύο]] καὶ [[τρία]] βήματα Xen.): [[ὁμοίως]] καὶ [[παραπλησίως]] Dem. одинаково или сходно;<br /><b class="num">20)</b> (в знач. подчинительного союза), [[ἠώς]] τε δὴ διέφαινε καὶ ἐγένοντο ἐπὶ τῷ οὔρεϊ Her. когда занялась заря, (персы) оказались на горе; καὶ ἥκομεν καὶ [[ἡμῖν]] ἐξελθὼν ὁ θυρωρὸς [[εἶπε]] Plat. когда мы пришли, привратник, выйдя, сказал нам;<br /><b class="num">21)</b> (в сочетаниях с частицами): 21.1) καὶ ἄν даже (и); καὶ γάρ (усилит. καὶ γάρ ῥα, καὶ γὰρ δή или καὶ γὰρ κ.) ибо ведь, да ведь: καὶ γὰρ [[νῦν]] ὁμολογῶ Plat. да ведь я теперь согласен; καὶ γὰρ οἱ ἰατροὶ καίουσι καὶ τέμνουσι ἐπ᾽ ἀγαθῷ Xen. ведь с благой же целью врачи жгут и режут; 21.2) καὶ γὰρ [[οὖν]] поэтому-то, именно поэтому: καὶ γὰρ [[οὖν]] ἐπίστεον [[αὐτῷ]] αἱ πόλεις Xen. поэтому-то города доверяли ему (Киру); 21.3) καὶ … γέ и притом, и даже или право же: καὶ [[καλῶς]] γε λέγεις Plat. говоришь ты, право же, хорошо; καὶ [[πολλοί]] γε Plat. (были), и даже многие; 21.4) καὶ … δέ, καὶ … δέ τε, καὶ δέ νυ но (все) так же, все еще: καὶ δ᾽ αὖ τοι πολεμήϊα ἔργα μέμηλεν; Hom. так все еще ратные дела у тебя на уме?; λόγχαι, τοξεύματα καὶ πλεῖστοι δ᾽ ἐκ χερῶν λίθοι Xen. дротики, стрелы, но еще больше бросаемых вручную камней; 21.5) καὶ δή а (и) вот (даже), и вот уже, и вот допустим, предположим: καὶ δή μοι [[γέρας]] αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς Hom. а ты вот угрожаешь отнять у меня награду; καὶ δὴ ἀποβαίνομεν εἰς τὴν χώραν Xen. и вот мы, допустим, высаживаемся на землю; καὶ δὴ καὶ ну а также, а в том числе: ἄλλα τε χωρία καὶ δὴ καὶ [[Λῆμνος]] Her. разные страны, а среди них и Лемнос; 21.6) καὶ εἰ (in crasi [[κεἰ]]) и καὶ εἴ κε даже если (бы) (с ind., conjct. или opt.): καὶ εἰ [[μάλα]] [[καρτερός]] ἐστιν Hom. будь он даже чрезвычайно силен; 21.7) καὶ [[μέν]], καὶ μὲν δή и καὶ μὲν δή. … γε и кроме того, к тому же еще: καὶ μὲν δὴ καὶ ἀνδρεῖόν γε [[ἀνάγκη]]; Plat. но ведь необходимо же, чтобы (честный и справедливый человек) был, кроме того, еще и мужественным?; 21.8) καὶ … [[μέντοι]] и все же: καὶ οὐδὲν [[μέντοι]] οὐδὲ τοῦτον [[παθεῖν]] ἔφασαν Xen. и все же, говорят, даже он не пострадал; 21.9) καὶ [[μήν]] поистине, (но) право же, конечно, но кроме того, но также; καὶ μὴν τἀληθῆ σοι [[ἐρῶ]] Plat. я скажу тебе всю правду; καὶ μὴν [[πολλάκις]] θαυμάσας Σωκράτη Plat. я, по правде говоря, часто удивлялся Сократу; καὶ μὴν Τάνταλον [[εἰσεῖδον]] Soph. видел я также и Тантала; 21.10) καὶ νύ κε(ν) и καὶ νύ κε δή и конечно … бы: καὶ νύ κεν [[ἄσπετον]] [[ἤρατο]] [[κῦδος]] Hom. и уж конечно великую бы славу стяжал (Менелай); 21.11) καὶ ῥα и вот: κώκυσεν [[Εὐρύκλεια]] καὶ ῥ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα [[προσηύδα]] Hom. заплакала Эвриклея и вот, рыдая, промолвила; 21.12) καὶ τε и даже, и при этом; 21.13) καὶ περ = [[καίπερ]] (см. περ); 21.14) καὶ τοι = [[καίτοι]] (см. τοι).
}}
}}
{{etym
{{etym