μέν: Difference between revisions

{{bailly

|btext=<i>particule affirmative touj. placée après un mot</i>;<br /><b>1</b> <i>abs., au sens d'un adv.</i> vraiment, certainement, certes : ἀνδρὸς μὲν [[τόδε]] [[σῆμα]] [[πάλαι]] κατατεθνηῶτος IL certes, voilà le tombeau d'un guerrier mort depuis longtemps ; <i>particul. dans des réponses faites avec une certaine force</i> : θέλεις [[τι]] [[μεῖζον]] ἢ κατακτεῖναί μ’ ἐλών ; -- ἐγὼ μὲν [[οὐδέν]] SOPH veux-tu plus encore que ma mort ? -- non certes, (elle me suffit) ; <i>dans des locutions formées par l'adjonction de</i> [[μέν]] <i>à d'autres particules d'affirmation</i> : ἦ [[μέν]], certainement et véritablement ; καὶ [[μέν]], et certes ; [[γε]] [[μέν]], oui certes ; [[οὐ]] [[μέν]], vraiment pas, sûrement pas ; οὐδὲ μὲν [[οὐδέ]], mais même assurément pas, cependant aussi précisément pas;<br /><b>2</b> <i>en corrélation avec d'autres particules, surtout avec</i> [[δέ]], <i>pour marquer l'opposition entre deux membres de phrase</i> : [[φανερῶς]] μὲν [[οὐ]], [[κρύφα]] [[δέ]] THC non ouvertement, mais en secret ; τοῖς μὲν ἐδόκει βέλτιστον [[εἶναι]] καταμεῖναι, τοῖς δὲ πολλοῖς [[οὐ]] XÉN les uns jugeaient préférable d'attendre de pied ferme, mais non le plus grand nombre ; [[εἰ]] μὲν…, [[εἰ]] [[δέ]], <i>etc.</i> si d'une part…, si au contraire, <i>ou</i> mais si, <i>etc.</i> ; ἐὰν μὲν…, ἐὰν [[δέ]], <i>etc.</i> XÉN <i>m. sign.</i> ; [[εἰ]] μὲν…, [[εἰ]] δὲ [[μή]] XÉN si…, sinon ; ὁ μὲν…, ὁ [[δέ]], l'un…, l'autre ; [[οἱ]] μὲν…, [[οἱ]] [[δέ]], les uns…, les autres ; τὸ μὲν…, τὸ [[δέ]], d'une part…, de l'autre ; [[τοῦτο]] μὲν…, [[τοῦτο]] [[δέ]], d'un côté…, de l'autre ; [[ἅμα]] μὲν…, [[ἅμα]] [[τότε]] μὲν…, [[τότε]] [[δέ]], tantôt…, tantôt ; μὲν [[οὖν]], sans aucun doute ; [[πάνυ]] μὲν [[οὖν]], [[μάλιστα]] μὲν [[οὖν]], tout à fait, parfaitement, très certainement ; <i>ou</i> plutôt, au contraire : [[ὡς]] ἄτοπον τὸ [[ἐνύπνιον]], ὦ Σώκρατες -- ἐναργὲς μὲν [[οὖν]], [[ὥς]] γέ μοι δοκεῖ, ὦ Κρίτων PLAT voilà un songe étrange, Socrate. -- Il est plutôt clair, ce me semble, Criton ; donc, d'après cela, comme il résulte de cela, effectivement ; <i>en outre</i>, [[μέν]] <i>se lie avec d'autres particules (v. ci-dessus, au sens de</i> certes, ἦ [[μέν]], καὶ [[μέν]], [[οὐ]] [[μέν]], <i>etc.), p. ex.</i> μὲν [[ἄρα]], certes ; μὲν [[γάρ]], car c'est que ; <i>ou</i> en effet, oui vraiment, oui certes ; μὲν [[δή]], oui certes, [[μέν]] [[γε]], du moins ; [[μέν]] [[τοι]], <i>d'ord. écrit</i> μέντοι, certainement, en tout cas, assurément ; <i>au sens corrélatif</i> pourtant, néanmoins ; μέντοι [[γε]], <i>m. sign.</i> ; ἀλλὰ μέντοι, mais pourtant, seulement à la vérité ; καὶ μέντοι, et remarquez bien, et cela étant bien compris, et naturellement.<br />'''Étymologie:''' affaiblissement de [[μήν]], également particule affirmative ; cf. [[δέ]] et [[δή]].

}}

{{ls

{{lsm

|lsmtext='''μέν:'''<b class="num">I. 1.</b> σύνδ. ο [[οποίος]] χρησιμ. για να [[δείξει]] ότι η [[λέξη]] ή η [[πρόταση]] που συνοδεύει βρίσκει [[απόκριση]] σε μια ακόλουθη [[λέξη]] ή [[φράση]], η οποία εισάγεται με το <i>δέ</i>· γενικά, τα [[μέν]] και <i>δέ</i> μπορούν να αποδοθούν, από τη μια [[πλευρά]], από την [[άλλη]] [[πλευρά]], ή, τόσο..., όσο, ενώ ή εφ' όσον, [[αλλά]] [[συχνά]] είναι απαραίτητο να αφήσουμε το [[μέν]] αμετάβλητο.<br /><b class="num">2.</b> το <i>μὲν</i> δεν βρίσκει [[πάντοτε]] [[απόκριση]] από το <i>δέ</i>, [[αλλά]] από άλλους, παρεμφερείς συνδ., όπως [[ἀλλά]], [[ἀτάρ]] ή [[αὐτάρ]], <i>αὖ</i>, [[αὖθις]], [[αὖτε]]· επίσης, πρῶτον [[μέν]], [[εἶτα]], σε Σοφ.· πρῶτον [[μέν]], [[ἔπειτα]], στον ίδ.· πρῶτον [[μέν]], μετὰ [[τοῦτο]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> η [[πρόταση]] που αποκρίνεται με το <i>δὲ</i> αφήνεται ορισμένες φορές να συμπληρωθεί, <i>ὡς μὲν λέγουσι</i>, όπως όντως λένε ([[αλλά]] εγώ δεν το [[πιστεύω]]), σε Ευρ.· αυτό το [[χωρίς]] [[ανταπόκριση]] [[μέν]] είναι [[συχνά]] αντων.· ἐγὼ μὲν οὐκ [[οἶδα]], εγώ, από την [[πλευρά]] μου, (οτιδήποτε και αν μπορεί να λένε οι άλλοι), σε Ξεν.· [[οὗτος]] [[μέν]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> το [[μέν]] ήταν αρχικά το ίδιο με το [[μήν]], και όπως αυτό χρησιμ. σε επίσημες διακηρύξεις, <i>καίμοι ὄμοσσον</i>, ἦ [[μέν]] μοι ἀρήξειν, και ορκίσου μου, ότι σίγουρα θα με βοηθήσεις, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> το [[μέν]] [[πριν]] από άλλους συνδ. ή μόρια· μὲν [[ἄρα]], [[μέν]] ῥα, [[επομένως]], και έτσι, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[μέν]] γε, που χρησιμ. [[κυρίως]] όπως το [[γοῦν]], σε [[κάθε]] [[περίπτωση]], [[οπωσδήποτε]], σε Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> <i>μὲν δή</i>, για να εκφράσουμε [[βεβαιότητα]], σε Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> μὲν [[οὖν]] ή <i>μενοῦν</i>, επιτετ. [[τύπος]] του [[οὖν]], έτσι [[λοιπόν]], στον ίδ.·σε αποκρίσεις καταφάσκει έντονα, [[πάνυ]] μὲν [[οὖν]], σε Πλάτ. κ.λπ.· επίσης, διορθώνει [[μία]] [[δήλωση]], όχι ακριβώς, [[αλλά]] καλύτερα, όπως το Λατ. [[imo]], [[imo]] [[vero]], <i>μου πρὸς τὴν κεφαλὴν ἀποψῶ</i>, σκούπισε τη [[μύτη]] [[σου]] στο [[κεφάλι]] μου, αποκρ., όχι ακριβώς στο δικό μου, σε Αριστοφ. κ.λπ.· μὲν [[οὖν]] δή, σε Σοφ.· ομοίως στην Κ.Δ.· <i>μενοῦνγε</i>, για να αρχίσει μια [[πρόταση]], [[αλλά]] καλύτερα, Λατ. [[quin]] [[imo]].<br /><b class="num">5.</b> [[μέν]] [[τοι]] ή [[μέντοι]], <b>α)</b> συνδ., παρ' όλα αυτά, αλλ' όμως, κι όμως, Λατ. [[tamen]], [[vero]], σε Αισχύλ. κ.λπ. <b>β)</b> επιρρ., [[φυσικά]], [[βεβαίως]], σε Πλάτ. κ.λπ.· με προστ., λέγεται για να επιτείνει την [[προσταγή]], τουτὶ [[μέντοι]] σὺ φυλάττου, κοίτα μόνο να προσέχεις..., σε Αριστοφ.· επιτετ. εκτεταμ. [[μέντοι]] γε, σε Ξεν.· σε [[αφήγηση]], κ.λπ., λέγεται για να προσθέσει [[κάτι]], καὶ φυλάξασθαι [[μέντοι]]..., και [[φυσικά]] να προσέχετε..., στον ίδ.

}}

{{etym