ἑσπέρα: Difference between revisions

|Definition=Ion. ἑσπ-έρη, ἡ, prop. fem. of [[ἕσπερος]]: <span class="sense"><span class="bld">I</span> (sc. [[ὥρα]]), [[evening]], ἑσπέρας [[at eve]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.40</span>, <span class="bibl">Eup.322</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>59e</span>, al.; τῆς ἑσπέρας <span class="bibl">Alex.125.7</span>; also ἑσπέρην <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>2.121</span>; <b class="b3">ἀπὸ ἑσπέρας εὐθύς</b> just at [[nightfall]], <span class="bibl">Th.3.112</span>; ἄκρᾳ σὺν ἑσπέρᾳ <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>11.10</span>; <b class="b3">πρὸς ἑσπέραν</b> towards [[evening]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1085</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.1.30</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>24.29</span>; εἰς ἑσπέραν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>223d</span>; <b class="b3">ἐπειδὴ ἑσπέρα ἦν</b> ib.<span class="bibl">220c</span>; ἐπεὶ πρὸς ἑσπέραν ἦν <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.3.22</span>; ἑσπέρας γιγνομένης <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>621a</span>; <b class="b3">περὶ ἑσπέραν βαθεῖαν</b> late in [[the evening]], Plu.2.179e: metaph., <b class="b3">ὁ βίος ἑσπέραν ἄγει</b> life is wearing to its [[eve]], <span class="bibl">Alex.228</span>; ἑ. βίον Anon. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Po.</span>1457b24</span>: pl., <b class="b3">διχομήνιδες ἑσπέραι</b> [[evenings]] when the moon is full, <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>8(7).47</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[night]], μίαν ἑ. αὐλισάμενος <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>5.2.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> (sc. [[χώρα]]) [[the west]], πρὸς ἑσπέραν φέρει <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1260</span>; ἡ πρὸς ἑσπέρην [χώρη] <span class="bibl">Hdt.1.82</span>, cf. <span class="bibl">3.115</span>; τὸ πρὸς ἑσπέρης <span class="bibl">Id.8.130</span>, <span class="bibl">132</span>, <span class="bibl">4.38</span>; τὰ πρὸς ἑσπέραν <span class="bibl">Th.6.2</span>; τὴν ἀνατολὴν ποιεῖσθαι ἀφ' ἑσπέρας <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>345a3</span>, cf. <span class="bibl">344b34</span>; [[τὰ]] πνεύματα πνεῖ τῆς δείλης ἀπὸ τῆς ἑ. <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Vent.</span>47</span>: metaph. in political sense, τὰ προφαινόμενα ἀπὸ τῆς ἑ. νέφη <span class="bibl">Plb.5.104.9</span>, cf. <span class="bibl">9.37.10</span>: <b class="b3">Ἑ., ἡ,</b> the [[Western Empire]], <span class="bibl">Agath.4.29</span>,<span class="bibl">5.16</span>.</span>

|btext=ας (ἡ) :<br /><b>1</b> le soir : ἑσπέρας, le soir ; [[εἰς]] τὴν ἑσπέραν XÉN sur le soir ; πρὸς ἑσπέραν XÉN vers le soir ; εὐθὺς ἀφ’ ἑσπέρας XÉN, ἀπὸ ἑσπέρας [[εὐθύς]] THC à la tombée de la nuit ; ἑσπέρας γενομένης XÉN le soir venu ; ἑσπέρας ἐπιγενόμενης XÉN le soir étant survenu;<br /><b>2</b> la région du couchant : τὰ πρὸς ἑσπέραν THC, ἡ πρὸς ἑσπέρην [[χώρη]] HDT, τὸ πρὸς ἑσπέρης HDT la région du couchant <i>ou</i> de l'occident.<br />'''Étymologie:''' fém. de [[ἕσπερος]], cf. <i>lat.</i> vesper.

|elrutext='''ἑσπέρα:''' ион. ἑσπέρη ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[вечер]]: ἑσπέρας Pind., Arph. вечером; πρὸς ἑσπέρᾳ Arph., εἰς (τὴν) ἑσπέραν Xen., Plat. или πρὸς ἑσπέραν Xen. под вечер, к вечеру; ἄκρᾳ σὺν ἑσπέρᾳ Pind. или περὶ ἑσπέραν βαθεῖαν Plut. поздним вечером; ἀπὸ ἑσπέρας [[εὐθύς]] Thuc. или εὐθὺς ἀφ᾽ ἑσπέρας Xen. с наступлением вечера; [[ἐπειδὴ]] ἑ. ἦν Plat., [[ἐπεὶ]] πρὸς ἑσπέραν ἦν или ἑσπέρας (ἐπι)γενομένης Xen. когда наступил вечер;<br /><b class="num">2)</b> перен. [[закат]] (βίου Arst.);<br /><b class="num">3)</b> [[запад]] Arst.: τὰ πρὸς ἑσπέραν Thuc., ἡ πρὸς ἑσπέρην [[χώρη]] или τὸ πρὸς ἑσπέρης Her. страны Запада, Запад; πρὸς ἑσπέραν Eur. к западу, с западной стороны; ὁ ἀφ᾽ ἑσπέρας Arst. западный.

|mltxt=η (AM [[ἑσπέρα]], Α ιων. τ. ἑσπέρη)<br /><b>1.</b> (ενν. <i>ώρα</i>) το [[τέλος]] της ημέρας, το [[χρονικό]] [[διάστημα]] από τη [[δύση]] του ηλίου [[μέχρι]] να επικρατήσει το νυχτερινό [[σκοτάδι]] (ή και [[ακόμη]] περισσότερο)<br /><b>2.</b> (ενν. [[χώρα]]) το δυτικό [[μέρος]] του ορίζοντα, η [[δύση]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «καλή ‘σπέρα», «καλὴν ἐσπέραν» — [[χαιρετισμός]] όταν συναντάμε κάποιον [[μετά]] το [[απόγευμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[νύχτα]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> τα [[γηρατειά]] («[[βίος]] ἐσπέραν [[ἄγει]]» — η ζωή φτάνει [[προς]] το [[τέλος]] της)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «ἄκρᾳ σὺν ἑσπέρᾳ» — [[μόλις]] ήρθε η [[νύχτα]]<br />β) «[[περί]] ἑσπέραν βαθεῖαν» — [[αργά]] το [[βράδυ]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αιολ.-αττ. τ. (ιων. <i>εσπέρη</i>). Έχει την [[ίδια]] [[σημασία]] με τον επικ. ποιητ. τ. [[έσπερος]], που προήλθε από αρχ. <i>hέσπερος</i> (<span style="color: red;"><</span> ΙE <i>wesper</i>-<i>os</i> «[[εσπέρα]]») και συνδέεται με άλλους ΙΕ τύπους, όπως τα λατ. <i>vesper</i> «[[εσπέρα]]», λιθ. <i>v</i><i>ā</i><i>karas</i>, αρχ. σλαβ. <i>večer</i> [[καθώς]] και με ουαλ. <i>ucher</i>, αρμ. <i>gišer</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[εσπερία]], [[εσπερινός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[εσπερίζω]], [[εσπερικός]], [[εσπέριος]], [[εσπερίτης]], [[εσπερόθεν]]<br /><b>μσν.</b><br />[[εσπεραίος]], <i>εσπερίηθεν</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[εσπερίδα]], <i>σπερίζω</i>, [[σπερνός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b>: (Α’ συνθετικό) <b>(μον.)</b> [[εσπερόμορφος]]. (Β συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[ακρέσπερος]], [[εφέσπερος]], [[ποθέσπερος]]).