usurpo: Difference between revisions

No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2"
(3)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=usurpo usurpare, usurpavi, usurpatus V :: seize upon, usurp; use
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>usurpo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. perh. contr. from usu [[rapio]], to [[seize]] to one's [[own]] [[use]],<br /><b>I</b> to [[take]] [[into]] [[use]]; to [[make]] [[use]] of; to [[use]], [[employ]], [[apply]], [[practise]], [[exercise]], [[enjoy]] ([[class]].; cf. [[utor]]).<br /><b>I</b> In gen.: [[inter]] novam rem [[verbum]] usurpabo [[vetus]], Plaut. Cist. 2, 1, 29: [[nomen]] [[tantum]] virtutis usurpas: [[quid]] ipsa valeat, ignoras, Cic. Par. 2, 17: at [[quam]] [[crebro]] usurpat Et [[consul]], et [[Antonius]]! id. Phil. 2, 28, 70; cf.: [[praeclare]] est hoc usurpatum a doctissimis, id. Par. 5, 1, 33: peregrinae condicionis homines vetuit usurpare Romana nomina, [[duntaxat]] gentilicia, Suet. Claud. 25: o [[barathrum]]! ubi [[nunc]] es? ut ego te usurpem [[lubens]]! I would [[occupy]] thee ([[cast]] [[myself]] [[into]] thee), Plaut. Bacch. 1, 2, 41: hoc [[genus]] poenae [[saepe]] in improbos cives hac in re publicā esse usurpatum recordatur, Cic. Cat. 4, 4, 7: [[conclusio]], quā [[credo]] usuros veteres illos fuisse, si jam [[nota]] [[atque]] usurpata res esset, id. Or. 51, 169: id [[nunc]] jure imperii nostri [[quotannis]] usurpatum, id. Verr. 2, 5, 20, § 51; consolationes, a sapientissimis viris usurpatae, id. Fam. 5, 16, 3: paucas [[tribus]] ad usurpandam libertatem vocare, id. Agr. 2, 7, 17: [[officium]], [[quod]] [[semper]] usurpavi, id. Lael. 2, 8: [[quis]] est, qui C. Fabricii, M'. [[Curii]] non um caritate aliquā benevolentiae memoriam usurpet? [[who]] does not [[cherish]] the [[memory]] of, id. ib. 8, 28: nec patrum nec avorum memoriā quemquam id jus usurpasse, Liv. 27, 8, 9: solita [[munia]], Tac. H. 4, 49 fin.: [[modo]] comitatem et temperantiam, saepius violentiam ac libidines usurpans, id. A. 11, 16: [[otium]] [[post]] labores, id. ib. 14, 55: nec puduit has [[vestis]] usurpare [[etiam]] viros, Plin. 11, 23, 27, § 78: sibi [[quisque]] dominorum usurpat servitutem, Dig. 8, 6, 6, § 1.—With de: sed de hoc [[post]] erit usurpandum, cum de poëtis dicemus, Varr. L. L. 6, § 52 Müll.—Impers.: usurpatum est, it is [[usual]], [[customary]]; [[with]] a foll. ut, Dig. 50, 13, 1, § 6: [[quod]] in quibusdam provinciis usurpatur, Co. 2, 2, 22.—<br /><b>II</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Aliquid oculis, auribus, etc., to [[take]] [[possession]] or cognizance of, i. e. to [[perceive]], [[observe]], etc., [[through]] the senses ([[ante]]-[[class]].): nec calidos [[aestus]] tuimur, nec frigora quimus Usurpare oculis, Lucr. 1, 301: [[advenio]] ex Seleuciā, Macedoniā [[atque]] Arabiā, Quas ego [[neque]] oculis [[neque]] pedibus [[umquam]] usurpavi meis, I [[have]] [[never]] [[seen]] [[nor]] [[set]] [[foot]] in, Plaut. Trin. 4, 2, 4: aliquid sensibus, Lucr. 4, 975: [[unde]] meae usurpant aures sonitum? Plaut. Cas. 3, 5, 9.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In jurid. lang., to [[get]] [[possession]] of, to [[acquire]], [[obtain]] a [[thing]]: amissam possessionem ex jure civili [[surculo]] defringendo, Cic. de Or. 3, 28, 110: nec [[interest]] is qui usurpaverit (possessionem) [[dominus]] [[sit]], [[necne]], Dig. 41, 3, 5: mercatores, qui de fundis fiscalibus mercari consuerunt, nullam immunitatem solvendi publici [[vectigalis]] usurpare possunt, ib. 39, 4, 9, § 8.—Abscl.: Mucium dicere solitum, lege non isse usurpatum mulierem, quae, cum Kal. Jan. [[apud]] virum matrimonii causā esse coepisset, a. d. IIII. Kal. Jan. sequentis usurpatum isset; non [[enim]] posse impleri [[trinoctium]], [[quod]] abesse a viro usurpandi [[causa]] ex XII. tabulis deberet, [[because]], [[unless]] [[absent]] from him at [[least]] [[three]] [[full]] days of the [[year]], she became [[subject]] to him as his [[wife]] by [[prescription]], Gell. 3, 2, 12 sq. Weiss (Herz. legi: non esse usurpatam mulierem); cf. Macr. S. 1, 3, 9; Serv. ad Verg. G. 1, 31; Gai Inst. 1, 111; Gell. 18, 6, 8 sq.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[assume]] or [[appropriate]] [[unlawfully]], to [[usurp]] (not [[ante]]-Aug.): civitatem Romanam usurpantes securi percussit, Suet. Claud. 25: [[dominium]] totius loci, Cod. Just. 8, 10, 8: cognomina, Plin. 35, 10, 36, § 71: illicitum [[collegium]], Dig. 47, 22, 2: cujus jus tyranni [[quaque]] usurparunt, Liv. 34, 32, 2: alienam possessionem, id. 33, 40, 5: possessionem Armeniae, Tac. A. 14, 26.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[make]] [[use]] of or be acquainted [[with]] under [[any]] [[name]], i. e. to [[name]] or [[call]], to [[speak]] of [[habitually]], [[adopt]], [[assume]] in words or [[speech]] (cf. [[nuncupo]]): Jovem [[atque]] Junonem, reliquos, quos fratres [[inter]] se agnatosque usurpari [[atque]] appellari videmus, Cic. Univ. 11: [[soleo]] [[saepe]] [[ante]] oculos ponere idque [[libenter]] crebris usurpare sermonibus, [[omnis]] posse, etc., id. Marcell. 2, 5: Graecum [[verbum]] usurpavi, id. Phil. 1, 1, 1: admonet [[saepe]] usurpatae Dionysi tyranni vocis, quā, etc., Liv. 24, 22, 8: [[saepe]] eum usurpasse vocem, [[multo]] miserius [[seni]] [[exilium]] esse, id. 2, 40, 11: tabulata instituenda sunt: hoc [[enim]] nomine usurpant agricolae ramos truncosque prominentes, Col. 5, 6, 11: C. [[Laelius]], is, qui Sapiens usurpatur, Cic. Off. 2, 11, 40; Vulg. Deut. 5, 11: cum hoc decere ... [[quod]] [[semper]] usurpamus in omnibus dictis et factis ..cum hoc, [[inquam]], decere dicimus, [[speak]] of, [[insist]] on, Cic. Or. 22, 73.
|lshtext=<b>usurpo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. perh. contr. from usu [[rapio]], to [[seize]] to one's [[own]] [[use]],<br /><b>I</b> to [[take]] [[into]] [[use]]; to [[make]] [[use]] of; to [[use]], [[employ]], [[apply]], [[practise]], [[exercise]], [[enjoy]] ([[class]].; cf. [[utor]]).<br /><b>I</b> In gen.: [[inter]] novam rem [[verbum]] usurpabo [[vetus]], Plaut. Cist. 2, 1, 29: [[nomen]] [[tantum]] virtutis usurpas: [[quid]] ipsa valeat, ignoras, Cic. Par. 2, 17: at [[quam]] [[crebro]] usurpat Et [[consul]], et [[Antonius]]! id. Phil. 2, 28, 70; cf.: [[praeclare]] est hoc usurpatum a doctissimis, id. Par. 5, 1, 33: peregrinae condicionis homines vetuit usurpare Romana nomina, [[duntaxat]] gentilicia, Suet. Claud. 25: o [[barathrum]]! ubi [[nunc]] es? ut ego te usurpem [[lubens]]! I would [[occupy]] thee ([[cast]] [[myself]] [[into]] thee), Plaut. Bacch. 1, 2, 41: hoc [[genus]] poenae [[saepe]] in improbos cives hac in re publicā esse usurpatum recordatur, Cic. Cat. 4, 4, 7: [[conclusio]], quā [[credo]] usuros veteres illos fuisse, si jam [[nota]] [[atque]] usurpata res esset, id. Or. 51, 169: id [[nunc]] jure imperii nostri [[quotannis]] usurpatum, id. Verr. 2, 5, 20, § 51; consolationes, a sapientissimis viris usurpatae, id. Fam. 5, 16, 3: paucas [[tribus]] ad usurpandam libertatem vocare, id. Agr. 2, 7, 17: [[officium]], [[quod]] [[semper]] usurpavi, id. Lael. 2, 8: [[quis]] est, qui C. Fabricii, M'. [[Curii]] non um caritate aliquā benevolentiae memoriam usurpet? [[who]] does not [[cherish]] the [[memory]] of, id. ib. 8, 28: nec patrum nec avorum memoriā quemquam id jus usurpasse, Liv. 27, 8, 9: solita [[munia]], Tac. H. 4, 49 fin.: [[modo]] comitatem et temperantiam, saepius violentiam ac libidines usurpans, id. A. 11, 16: [[otium]] [[post]] labores, id. ib. 14, 55: nec puduit has [[vestis]] usurpare [[etiam]] viros, Plin. 11, 23, 27, § 78: sibi [[quisque]] dominorum usurpat servitutem, Dig. 8, 6, 6, § 1.—With de: sed de hoc [[post]] erit usurpandum, cum de poëtis dicemus, Varr. L. L. 6, § 52 Müll.—Impers.: usurpatum est, it is [[usual]], [[customary]]; [[with]] a foll. ut, Dig. 50, 13, 1, § 6: [[quod]] in quibusdam provinciis usurpatur, Co. 2, 2, 22.—<br /><b>II</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Aliquid oculis, auribus, etc., to [[take]] [[possession]] or cognizance of, i. e. to [[perceive]], [[observe]], etc., [[through]] the senses ([[ante]]-[[class]].): nec calidos [[aestus]] tuimur, nec frigora quimus Usurpare oculis, Lucr. 1, 301: [[advenio]] ex Seleuciā, Macedoniā [[atque]] Arabiā, Quas ego [[neque]] oculis [[neque]] pedibus [[umquam]] usurpavi meis, I [[have]] [[never]] [[seen]] [[nor]] [[set]] [[foot]] in, Plaut. Trin. 4, 2, 4: aliquid sensibus, Lucr. 4, 975: [[unde]] meae usurpant aures sonitum? Plaut. Cas. 3, 5, 9.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In jurid. lang., to [[get]] [[possession]] of, to [[acquire]], [[obtain]] a [[thing]]: amissam possessionem ex jure civili [[surculo]] defringendo, Cic. de Or. 3, 28, 110: nec [[interest]] is qui usurpaverit (possessionem) [[dominus]] [[sit]], [[necne]], Dig. 41, 3, 5: mercatores, qui de fundis fiscalibus mercari consuerunt, nullam immunitatem solvendi publici [[vectigalis]] usurpare possunt, ib. 39, 4, 9, § 8.—Abscl.: Mucium dicere solitum, lege non isse usurpatum mulierem, quae, cum Kal. Jan. [[apud]] virum matrimonii causā esse coepisset, a. d. IIII. Kal. Jan. sequentis usurpatum isset; non [[enim]] posse impleri [[trinoctium]], [[quod]] abesse a viro usurpandi [[causa]] ex XII. tabulis deberet, [[because]], [[unless]] [[absent]] from him at [[least]] [[three]] [[full]] days of the [[year]], she became [[subject]] to him as his [[wife]] by [[prescription]], Gell. 3, 2, 12 sq. Weiss (Herz. legi: non esse usurpatam mulierem); cf. Macr. S. 1, 3, 9; Serv. ad Verg. G. 1, 31; Gai Inst. 1, 111; Gell. 18, 6, 8 sq.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[assume]] or [[appropriate]] [[unlawfully]], to [[usurp]] (not [[ante]]-Aug.): civitatem Romanam usurpantes securi percussit, Suet. Claud. 25: [[dominium]] totius loci, Cod. Just. 8, 10, 8: cognomina, Plin. 35, 10, 36, § 71: illicitum [[collegium]], Dig. 47, 22, 2: cujus jus tyranni [[quaque]] usurparunt, Liv. 34, 32, 2: alienam possessionem, id. 33, 40, 5: possessionem Armeniae, Tac. A. 14, 26.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[make]] [[use]] of or be acquainted [[with]] under [[any]] [[name]], i. e. to [[name]] or [[call]], to [[speak]] of [[habitually]], [[adopt]], [[assume]] in words or [[speech]] (cf. [[nuncupo]]): Jovem [[atque]] Junonem, reliquos, quos fratres [[inter]] se agnatosque usurpari [[atque]] appellari videmus, Cic. Univ. 11: [[soleo]] [[saepe]] [[ante]] oculos ponere idque [[libenter]] crebris usurpare sermonibus, [[omnis]] posse, etc., id. Marcell. 2, 5: Graecum [[verbum]] usurpavi, id. Phil. 1, 1, 1: admonet [[saepe]] usurpatae Dionysi tyranni vocis, quā, etc., Liv. 24, 22, 8: [[saepe]] eum usurpasse vocem, [[multo]] miserius [[seni]] [[exilium]] esse, id. 2, 40, 11: tabulata instituenda sunt: hoc [[enim]] nomine usurpant agricolae ramos truncosque prominentes, Col. 5, 6, 11: C. [[Laelius]], is, qui Sapiens usurpatur, Cic. Off. 2, 11, 40; Vulg. Deut. 5, 11: cum hoc decere ... [[quod]] [[semper]] usurpamus in omnibus dictis et factis ..cum hoc, [[inquam]], decere dicimus, [[speak]] of, [[insist]] on, Cic. Or. 22, 73.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=ūsūrpo, āvī, ātum, āre (zsgz. aus usu u. [[rapio]], [[durch]] den [[Gebrauch]] an [[sich]] [[ziehen]]), [[gebrauchen]], [[Gebrauch]] [[machen]] [[von]] etw., etw. in Ausübung [[bringen]], [[ausüben]], [[ausführen]], [[vollführen]], I) im allg.: vestes, Plin.: [[sibi]] servitutem fundi, ICt.: hereditatem, [[antreten]], Tac.: expugnationes, Tac.: [[multa]] in [[vulgus]] grata, Tac.: [[ius]], Liv.: libertatem (das [[Stimmrecht]]), Cic.: [[officium]], Cic.: [[genus]] poenae, Cic.: m. folg. de u. Abl., de [[hoc]] [[post]] erit usurpandum, [[Varro]] LL. 6, 52. – dah. usurpatur, usurpatum est, es ist [[Gebrauch]], [[gebräuchlich]], [[gewöhnlich]], m. folg. ut u. Konj., Colum. 2, 2, 22. Ulp. dig. 50, 13, 1. § 6. – II) insbes.: A) etw. in [[Anspruch]] [[nehmen]], [[beanspruchen]], etw. od. [[sein]] [[Recht]] [[auf]] [[etwas]] geltend [[machen]] (s. Weißenb. Liv. 33, 38, 3), [[nomen]] civitatis, Cic.: libertatem, Liv. u. Tac.: idque unum ex publicis muneribus usurpare, Tac. – B) ([[bes]]. [[als]] jurist. t.t.) [[etwas]] in [[Besitz]] [[nehmen]], [[erwerben]], a) [[rechtlich]], amissam possessionem, Cic.: gloriam aliam, Plin.: [[imperium]], Iustin.: dah. usurpata [[mulier]], [[durch]] einjährigen [[Gebrauch]] zur [[Gattin]] geworden, Q. [[Mucius]] b. Gell. 3, 2, 16 sq. – b) [[widerrechtlich]], [[sich]] [[aneignen]], [[sich]] [[anmaßen]], an [[sich]] [[bringen]] (vgl. Weißenb. Liv. 33, 40, 5), alienam possessionem, Liv.: gloriam istam, Plin. pan.: civitatem Romanam, Suet.: [[dominium]], Cod. Iust. – C) [[Gebrauch]] [[von]] etw. [[machen]] [[durch]] die Sinne, [[empfinden]], [[bemerken]], deos [[caelites]] visu, Apul.: sensibus, Lucr.: oculis, Lucr.: aures usurpant sonitum, Plaut. – D) [[Gebrauch]] [[machen]] [[durch]] die [[Stimme]], a) übh., [[gebrauchen]], in den [[Mund]] [[nehmen]], [[erwähnen]], [[inter]] novam rem [[verbum]] usurpabo [[vetus]], Plaut.: [[nomen]] [[tantum]] virtutis usurpas, Cic.: at [[quam]] [[crebro]] usurpat Et [[consul]] et [[Antonius]] ! Cic.: [[Curii]] memoriam cum caritate [[aliqua]] benevola, zur [[Sprache]] [[bringen]], Cic.: id crebris sermonibus, Cic.: [[quod]] [[apud]] Bactrianos [[vulgo]] usurpabant, [[was]] [[bei]] den B. [[sprichwörtlich]] war, Curt. – b) jmd. od. etw. [[unter]] [[einer]] [[Benennung]] [[gebrauchen]], irgendwie [[nennen]], ihm [[irgend]] [[einen]] Namen [[beilegen]], [[reliqui]], quos fratres [[inter]] se agnatosque usurpari [[atque]] appellari videmus, Cic.: [[hoc]] nomine usurpant ramos truncosque prominentes, Colum.: [[qui]] [[sapiens]] usurpatur, Cic.
|georg=ūsūrpo, āvī, ātum, āre (zsgz. aus usu u. [[rapio]], [[durch]] den [[Gebrauch]] an [[sich]] [[ziehen]]), [[gebrauchen]], [[Gebrauch]] [[machen]] [[von]] etw., etw. in Ausübung [[bringen]], [[ausüben]], [[ausführen]], [[vollführen]], I) im allg.: vestes, Plin.: [[sibi]] servitutem fundi, ICt.: hereditatem, [[antreten]], Tac.: expugnationes, Tac.: [[multa]] in [[vulgus]] grata, Tac.: [[ius]], Liv.: libertatem (das [[Stimmrecht]]), Cic.: [[officium]], Cic.: [[genus]] poenae, Cic.: m. folg. de u. Abl., de [[hoc]] [[post]] erit usurpandum, [[Varro]] LL. 6, 52. – dah. usurpatur, usurpatum est, es ist [[Gebrauch]], [[gebräuchlich]], [[gewöhnlich]], m. folg. ut u. Konj., Colum. 2, 2, 22. Ulp. dig. 50, 13, 1. § 6. – II) insbes.: A) etw. in [[Anspruch]] [[nehmen]], [[beanspruchen]], etw. od. [[sein]] [[Recht]] [[auf]] [[etwas]] geltend [[machen]] (s. Weißenb. Liv. 33, 38, 3), [[nomen]] civitatis, Cic.: libertatem, Liv. u. Tac.: idque unum ex publicis muneribus usurpare, Tac. – B) ([[bes]]. [[als]] jurist. t.t.) [[etwas]] in [[Besitz]] [[nehmen]], [[erwerben]], a) [[rechtlich]], amissam possessionem, Cic.: gloriam aliam, Plin.: [[imperium]], Iustin.: dah. usurpata [[mulier]], [[durch]] einjährigen [[Gebrauch]] zur [[Gattin]] geworden, Q. [[Mucius]] b. Gell. 3, 2, 16 sq. – b) [[widerrechtlich]], [[sich]] [[aneignen]], [[sich]] [[anmaßen]], an [[sich]] [[bringen]] (vgl. Weißenb. Liv. 33, 40, 5), alienam possessionem, Liv.: gloriam istam, Plin. pan.: civitatem Romanam, Suet.: [[dominium]], Cod. Iust. – C) [[Gebrauch]] [[von]] etw. [[machen]] [[durch]] die Sinne, [[empfinden]], [[bemerken]], deos [[caelites]] visu, Apul.: sensibus, Lucr.: oculis, Lucr.: aures usurpant sonitum, Plaut. – D) [[Gebrauch]] [[machen]] [[durch]] die [[Stimme]], a) übh., [[gebrauchen]], in den [[Mund]] [[nehmen]], [[erwähnen]], [[inter]] novam rem [[verbum]] usurpabo [[vetus]], Plaut.: [[nomen]] [[tantum]] virtutis usurpas, Cic.: at [[quam]] [[crebro]] usurpat Et [[consul]] et [[Antonius]] ! Cic.: [[Curii]] memoriam cum caritate [[aliqua]] benevola, zur [[Sprache]] [[bringen]], Cic.: id crebris sermonibus, Cic.: [[quod]] [[apud]] Bactrianos [[vulgo]] usurpabant, [[was]] [[bei]] den B. [[sprichwörtlich]] war, Curt. – b) jmd. od. etw. [[unter]] [[einer]] [[Benennung]] [[gebrauchen]], irgendwie [[nennen]], ihm [[irgend]] [[einen]] Namen [[beilegen]], [[reliqui]], quos fratres [[inter]] se agnatosque usurpari [[atque]] appellari videmus, Cic.: [[hoc]] nomine usurpant ramos truncosque prominentes, Colum.: [[qui]] [[sapiens]] usurpatur, Cic.
}}
{{LaEn
|lnetxt=usurpo usurpare, usurpavi, usurpatus V :: seize upon, usurp; use
}}
}}